Γιόγκα: Πολυγλωσσία καί Παραπλάνηση
Ἑλένη Βασσάλου – Καθηγήτρια, Θεολόγος
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ἡμερίδα μὲ θέμα: «Yoga; Εὐχαριστῶ δὲν θὰ πάρω!» πού διοργανώθηκε ἀπὸ τὴν ΕΣΤΙΑ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Ἱ.Μ.Κηφισίας Ἀμαρουσίου καὶ Ὠρωποῦμετὰ τοῦ ἀντιαιρετικοῦ της Γραφείου στὶς 14 Νοεμβρίου 2015 στὸ Δημοτικὸ Θέατρο Πεύκης.
Πολλοί θεωροῦν τή γιόγκα ὡς ἄσκηση γυμναστικῆς, ἐπειδή μ’ αὐτήν τή μορφή προβάλλεται ἀπό τά γυμναστήρια. Προσεκτική μελέτη ἀποδεικνύει ὅτι ἡ γιόγκα οὔτε γυμναστική εἶναι, οὔτε ὡς γυμναστική μόνο ἐμφανίζεται.
Ποιά εἶναι, τελικά, ἡ γιόγκα; Ἡ στρατηγική τῆς πολυγλωσσίας
Λόγῳ τῆς ἐπιδιωκόμενης ἀπό τούς γκουρού [1] διείσδυσης τοῦ Ἰνδουϊσμοῦ στή σκέψη καί σέ κάθε πτυχή τῆς ζωῆς τοῦ Δυτικοῦ κόσμου, ἡ γιόγκα παρουσιάζεται μέ πολλά πρόσωπα, σχήματα, μάσκες: Ὡς φιλοσοφία, θρησκεία, ὡς τρόπος ἀπόκτησης ὑπερφυσικῶν ἐμπειριῶν, ὡς μέθοδος αὐτογνωσίας, ὡς εἶδος γυμναστικῆς, χοροῦ, ὡς μέσο διασκέδασης, μεταμόρφωσης τῆς ἐρωτικῆς «ἐνέργειας», ὡς διαλογισμός γιά τή χαλάρωση ἀπό τό στρές, ὡς θεραπεία ψυχικῶν καί σωματικῶν ἀσθενειῶν, ὡς θεραπεία τοῦ προσωπικοῦ καί οἰκογενειακοῦ κάρμα, ὡς ἡ σύγχρονη παιδαγωγική πρόταση γιά τήν ἀναβάθμιση τῆς ἐνδοοικογενειακῆς ἐπικοινωνίας καί τῆς ἐκπαιδευτικῆς διαδικασίας… Ἡ γιόγκα γίνεται «τά πάντα τοῖς πᾶσι», ἀνάλογα μέ τίς προτιμήσεις τους.
Στά πλαίσια αὐτῆς τῆς στρατηγικῆς, ἡ γιόγκα ἀλλάζει ὀνομασίες, ὁρολογίες, τεχνικές καί τακτικές: Hatha, Hatha Dynamic yoga, Αshtanga ( Power yoga), Raja, Τantra – Kundalini, Aghor yoga, Sivananda yoga, Iyengar, Kriya, Mantra yoga, Karma yoga, Jnana yoga, Bhakti, Sahaja, Nidra – Satyananda yoga, Swara yoga, Nada yoga, Agni yoga, Θιβετιανή – Γιάντρα γιόγκα, Siberian yoga, Baby yoga, γιόγκα γιά ἐγκύους, γιά παιδιά, Hot yoga, Gentle yoga, Bikram yoga, Anusara, Jivamukti, Vinyasa, Mandala yoga, Aerial yoga, Dream yoga, γιόγκα Γέλιου, Shambhala yoga, Kripalu yoga , Kripalu yoga Dance, Γυμνή γιόγκα, Integral yoga , Vini yoga, Restorative yoga, γιόγκα γιά ἐργαζόμενους καί ἐπιχειρήσεις, γιόγκα γιά ζῶα, γιόγκα πρίν τό ψάρεμα, SUP yoga, Green yoga, Surat Shabd yoga, Azva yoga – Γυμνιππευτική γιόγκα, Yogalosophy , γιόγκα γιά τήν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Βαλεντίνου, Angelic yoga , γιογκικό πέταγμα… Ἡ κατάσταση ἔχει τελείως ξεφύγει…
Νά σημειώσουμε, ὅτι καί μόνο ὁ κατάλογος τῶν διαφορετικῶν καί κάθε τόσο νέων ἰδεῶν καί συστημάτων γιόγκα, πολλά ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι μεταξύ τους ἀντίθετα, φανερώνει ὅτι ἡ γιόγκα δέν ταυτίζεται μέ κάποιο ἀπό αὐτά, ἐνῶ δέν ὑπάρχει συνέπεια καί σαφήνεια γιά τό ποιά, ἐπιτέλους, εἶναι. Μέ μία δέ πιό προσεκτική ματιά, ἀντιλαμβάνεται κανείς, ὅτι τούς διακινητές τοῦ «προϊόντος γιόγκα» δέν τούς ἐνδιαφέρει τόσο ποιό εἶναι τό προϊόν, ὅσο τό νά συνδεθεῖ αὐτό ἀπόλυτα μέ τά ἐνδιαφέροντα τοῦ ἀγοραστικοῦ κοινοῦ «ὅπως θέλει ὁ καθένας ἄς ἐννοεῖ κι᾿ ἄς χρησιμοποιεῖ τή γιόγκα, ἀρκεῖ νά συνδέεται στενά μαζί της».
1. Βασικό ἐμπόδιο: οἱ διαφορετικοί πνευματικοί στόχοι Ἀνατολῆς – Δύσης.
Βασικό ἐμπόδιο στήν ἐπιδιωκόμενη διείσδυση ἀποτελοῦν ἡ διαφορετική πολιτισμική παράδοση μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσης. Γιά παράδειγμα, σύμφωνα μέ τήν Μπαγκαβάτ Γκιτά, «στήν Ἰνδία οἱ γιόγκι ἀπαρνιοῦνται τό σπίτι τους γιά νά πᾶνε νά ζήσουν σέ ἅγιους τόπους… καί νά ἐξασκήσουν στήν ἀπομόνωση τό γιόγκα …»,[2] προκειμένου νά γνωρίσουν τόν θεό Κρίσνα. [3] Διότι, «τό γιόγκα δέν ἐξασκεῖται γιά νά μπορέσει κανείς νά ζήσει μέ περισσότερες ἀνέσεις, γιά νά ἀποκτήσει τήν ὑγεία ἤ ὁποιοδήποτε ἄλλο ἀγαθό αὐτοῦ τοῦ εἴδους, ἀλλά γιά νά θέσει τέλος στήν ὑλική του ὕπαρξη», [4] δηλ. νά μή γυρίσει πάλι στή ζωή μέ τή μετενσάρκωση.
Προφανῶς, ὁ Δυτικός κόσμος, στήν συντριπτική του πλειοψηφία, οὔτε μέ τόν Κρίσνα συγκινεῖται, οὔτε εἶναι διατεθειμένος νά ἐγκαταλείψει τίς ἀπολαύσεις καί τήν καλοπέραση, οὔτε ἀποδέχεται τή μετενσάρκωση. Ἀπορρίπτει «νά πολεμάει γιά τόν Κρίσνα, νά ἐργάζεται γιά τόν Κρίσνα, νά τρώει γιά τόν Κρίσνα, νά κοιμᾶται γιά τόν Κρίσνα καί νά ἀφιερώνει κάθε του δραστηριότητα στόν Κρίσνα, προκειμένου νά γίνει γιόγκι καί σαννιάσι», [5] ὅπως ἀπαιτεῖ τό Τέλειο Γιόγκα. Ὅλα αὐτά θεωρεῖ ὅτι κινοῦνται στό χῶρο τῶν προχριστιανικῶν δοξασιῶν καί δέν τόν ἀφοροῦν.
2. Μονόδρομος ἡ παραπλάνηση.
Ἔτσι, οἱ ἰνδουϊστικές ὀργανώσεις μόνο παραπλανητικά μποροῦν νά περάσουν καί μάλιστα μέ μεθοδικό τρόπο τούς στόχους τους. Κεντρικό ψέμα, τό ὁποῖο σκόπιμα οἱ γκουρού διαδίδουν πρός κάθε κατεύθυνση, εἶναι ἡ φράση: «Ἡ γιόγκα εἶναι ἐπιστήμη, δέν εἶναι θρησκεία, δέν ὑπάρχει σ’ αὐτήν καμία θρησκευτική χροιά» .[6]
Μέ βάση, ὅμως, τίς ἱστορικές μαρτυρίες ἡ γιόγκα εἶναι λατρευτική πρακτική – μέ σκοπό τήν ἕνωση τοῦ ἀσκούμενου μέ τούς ἰνδικούς θεούς, π.χ. μέ τόν Σίβα, πού ἀποκαλεῖται «ὁ Κύριος τῆς γιόγκα». Ἡ λέξη Yoga προέρχεται ἀπό τή λέξη “yug”, ὅπου στά σανσκριτικά σημαίνει ” ζεύξη – ἕνωση” τοῦ ἄτμαν – ψυχῆς μέ τήν θεϊκή ἄμορφη ὕπαρξη Βράχμαν. Ἑπομένως, ὁ σκοπός τῆς γιόγκα εἶναι καθαρά θρησκευτικός· νά ὁδηγήσει τόν ἀσκούμενο στό νά γίνει θεός. [7]
Αὐτή τήν ἀλήθεια οἱ γκουρού παρακάμπτουν, παραπλανητικά, καί δημιουργοῦν ψεύτικες ἐντυπώσεις, τάχα πώς ἡ γιόγκα «δέν ἔχει θρησκευτική χροιά», ἐνῶ σέ ἄλλες περιπτώσεις τήν προβάλλουν ὡς τήν ἑνοποιό συνιστῶσα ὅλων τῶν θρησκειῶν. Γράφουν: «ἡ γιόγκα ἑνώνει ὅλες τίς θρησκεῖες, τίς φιλοσοφίες καί τούς πολιτισμούς τοῦ κόσμου», «εἶναι ἰδιαίτερα εὐεργετική γιά ὅσους ἐπιθυμοῦν νά ἀφοσιωθοῦν στήν προσευχή» [8] κ.ἄ.
Στά πλαίσια τῆς ἀνωτέρω τακτικῆς, οἱ γκουρού βλέπουν τόν Χριστό ὅπως (τούς δαίμονες) [9] Ράμα καί Κρίσνα.[10] Τόν ταυτίζουν μέ τήν «παγκόσμια συνειδητότητα» πού σύμφωνα μέ τόν Ἰνδουϊσμό ὑπάρχει μέσα στά ζῶα καί τά φυτά .[11] .Θεωροῦν τόν ἑαυτό τούς ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ.[12] Ταυτίζουν τόν διαλογισμό στή γιόγκα μέ τήν Ὀρθόδοξη προσευχή, [13] τἡ γιόγκικη χορτοφαγική διατροφή μέ τήν Ὀρθόδοξη νηστεία, τόν ἄνθρωπο μέ τόν Θεό. [14] Διακηρύττουν πώς ἡ Καινή Διαθήκη διδάσκει τήν ἴδια ἀλήθεια μέ τήν Γκιτά καί τό Κοράνιο κ.ἄ. [15] Μ’ αὐτήν τήν τακτική τοῦ συμφυρμοῦ προκαλοῦν σύγχυση σ’ ὅλα τά θέματα τῆς χριστιανικῆς πίστης. Κυρίως ὅμως στοχεύουν στήν ἄρνηση τῆς μοναδικότητας τοῦ Θεανθρώπου καί Σωτήρα τοῦ κόσμου Ἰησοῦ Χριστοῦ, [16] ὁπότε ὁ ἀσκούμενος στή γιόγκα νά μείνει ἀθωράκιστος ἔναντι τῆς δαιμονικῆς δράσης.
3. Τά θρησκευτικά χαρακτηριστικά τῆς γιόγκα.
Ἡ γιόγκα συνδέεται ἄρρηκτα μέ τίς δοξασίες τοῦ ντάρμα,[17] τοῦ κάρμα,[18] τῆς σαμσάρα[19] καθώς καί μέ τό διαλογισμό, μέ σκοπό τήν ἐπίτευξη τῆς μόξα – λύτρωσης. [20] Ὁ δέ διαλογισμός – βασικό στάδιο τῆς γιόγκα – θεωρεῖται ἀποτελεσματικός, μόνο ὅταν συνδέεται μέ «μάντρας» [21] ἱερές συλλαβές, καί «κίρταν»[22] γιά τήν ἀπαγγελία προσευχῶν πρός τούς θεούς καί τούς γκουρού· μέ «μάνταλες»[23] γιά τήν αὐτοσυγκέντρωση, μέ «μοῦντρες» [24] γιά τόν ἔλεγχο τῆς «ἐνέργειας»[25] «πράνα»,[26] μέ «τσάκρας»[27] τά ὁποῖα πρέπει νά ἰσορροπήσουν, μέ «νάντις» [28] πού δραστηριοποιοῦνται.
Συνδέεται, ἐπίσης, μέ ἀστρολογικές δοξασίες, τάχα πώς οἱ πλανῆτες ἐπηρεάζουν τά τσάκρας, μέ «σίντις» [29] γιά τήν ἀπόκτηση ὑπερφυσικῶν δυνατοτήτων, μέ ὁράματα ἐξωτικά (δηλ. δαιμονικά), μέ τελετές καρμικοῦ καθαρισμοῦ, [30] μέ «ἐνεργειακές θεραπεῖες»,[31] μέ ἀποκρυφιστικές τελετουργίες καί μυήσεις, μέ δοξασίες καί σύμβολα πού δέν ἔχουν τέλος… Να υπογραμμίσουμε ότι όλες οι στάσεις γιόγκα έχουν θρησκευτικό συμβολισμό. Ἀναφέρονται σέ ἰνδικές δοξασίες. Αὐτά καί ἄλλα πολλά δέν σχετίζονται, βέβαια, μέ κάποια ἐπιστήμη, παρά μόνο μέ τίς ἀποκρυφιστικές ἰδέες καί πρακτικές τῶν γκουρού.
4. Εἶναι ἡ γιόγκα γυμναστική;
Ἡ γιόγκα οὔτε γυμναστική εἶναι οὔτε ὡς γυμναστική μόνο ἐμφανίζεται. Προφανῶς, ἐπειδή ὁ ἀσκούμενος στή γιόγκα ἔχει ὡς προϋπόθεση νά εἶναι εὐλύγιστος, προκειμένου νά πετύχει τίς ἀφύσικες στάσεις, προβάλλεται ὡς γυμναστική. Ἄν ἡ γιόγκα ἦταν γυμναστική, ὄπως συμβαίνει μέ ὅλα τά εἴδη ἄθλησης, οὐδεμία σχέση θά εἶχε μέ ὁποιοδήποτε ἀπό τά προαναφερθέντα θρησκευτικά καί ἀποκρυφιστικά χαρακτηριστικά της. Γι’ αὐτό ὅσοι διδάσκουν τή γιόγκα ὡς γυμναστική χαρακτηρίζονται ἀπό τήν Μπαγκαβάτ Γκιτά ὡς ἀπατεῶνες. [32]
Στά πλαίσια, ὅμως, τῆς στρατηγικῆς ἀπόκρυψης τῶν μαγικῶν χαρακτηριστικῶν της, διαδίδεται παραπλανητικά ἡ ἰδέα τῆς γιόγκα – γυμναστικῆς. Διότι οἱ εἰκόνες τῶν ἀσκούμενων σέ ἀσυνήθιστες σωματικές στάσεις εἶναι ἑλκυστικότερες ἀπό ἐκεῖνες τῶν διαλογιζομένων μέ τήν ἐμφάνιση δαιμονικῶν ὁραμάτων καί ἐπεμβάσεων, τίς ὁποῖες ἀναγκάζονται κάποτε νά παραδεχτοῦν στά σχετικά ἐγχειρίδια.
Γιά παράδειγμα, ὁ Σατυανάντα Σαρασουάτι, στό βιβλίο του Γιόγκα Νίντρα, ἀναγκάζεται νά παραδεχτεῖ, πώς κατά τή διάρκεια τῶν διαλογισμῶν ἐμφανίζονται εἰκόνες. Γράφει: «Οἱ εἰκόνες αὐτές μπορεῖ νά παίρνουν ἐνοχλητικές ἤ τρομακτικές μορφές, ὅπως δαίμονες, δράκοι, φαντάσματα, ἑρπετά, διάβολοι κ.ἄ. Βαθμιαίως οἱ ὄψεις τους ἀλλάζουν καί ἀρχίζετε νά βλέπετε διάφορους ὄμορφους κήπους… ἁγίους…». [33] «Χάνετε τελείως τήν ἐπίγνωση τοῦ φυσικοῦ σας σώματος… ὁραματίζεστε… τό σταυρό, ἕνα φέρετρο δίπλα σέ τάφο, πουλιά, ἡλιοβασίλεμα, τόν ἀνώτερο ἑαυτό σας…τό σῶμα σας ἀνυψώνεται ἀπό ρεύματα ἀέρα πάνω ἀπό τήν ξηρά, ἐξαγνίζεται ἀπό λεπτά χρώματα, νεκρό σῶμα πού καίγεται σέ φωτιά, ὄρθιος Χριστός… ἀνθρώπινοι σκελετοί… ὁ ἑαυτός σας ξαπλωμένος κάτω χωρίς καθόλου ροῦχα… τελείως γυμνός… χρυσή χορδή πού ἐκτείνεται ἀπό τόν ἀφαλό σας πρός τόν οὐρανό… σταυρός πάνω σέ μία ἐκκλησία… ἕνας μοναχός μέ ξυρισμένο τό κεφάλι… Βούδας σέ ἠρεμία… Χριστός πού δείχνει συμπόνια…». [34]
Στό διαλογισμό μέ τίτλο «Τό σῶμα πού ἐπιπλέει» διδάσκει: «φανταστεῖτε ὅτι βρίσκεστε στό ταβάνι… βλέπετε κάτω τό σῶμα σας ξαπλωμένο στό πάτωμα στή Σαβάσανα (ἡ στάση τοῦ νεκροῦ) νά κάνει Γιόγκα Νίντρα. [35] Σἔ ἄλλο ὁραματισμό διδάσκει: «συγκεντρῶστε τήν προσοχή σας στό κέντρο μεταξύ τῶν φρυδιῶν… ὁραματιστεῖτε κύκλους ἀπό ΟΜ νά ξεφυτρώνουν καί νά ἁπλώνονται ἀπό τό κέντρο τῶν φρυδιῶν». [36] «Τελικά, ἴσως μετά ἀπό μῆνες ἤ χρόνια διαλογιστικῆς ἄσκησης, ἑδραιώνεστε στήν κατάσταση τοῦ καθαροῦ διαλογισμοῦ». [37]
Στό ἐν λόγῳ βιβλίο, ὡς μάντρα διδάσκεται ἡ ἐπίκληση ΟΜ, πού σημαίνει «ἡ ψυχή – ἄτμαν ἑνώνεται μέ τό Βράχμαν, τόν ὑπέρτατο Κύριο», [38] σημασία καθαρά θρησκευτική.
Κορυφαῖος εἶναι ὁ διαλογισμός «Χρυσό αὐγό», [39] ὅπου καλεῖται ὁ ἀσκούμενος στή γιόγκα ν’ ἀποδεχθεῖ πώς ὑπάρχει μέ τή μορφή ἑνός χρυσοῦ αὐγοῦ καί νά ταυτιστεῖ μαζί του. Γράφει ὁ Σατυανάντα: «…Αὐτή εἶναι ἡ ἕδρα τῆς ἀνώτερης συνειδητότητάς σας… Ἕνα χρυσό αὐγό, πολύ μικρό, αὐτή εἶναι ἡ ἕδρα τῆς ὑπέρτατης συνειδητότητας μέσα σας, στό κέντρο σας… προσπαθῆστε νά ταυτιστεῖτε μ’ αὐτό… Προσπαθῆστε νά δεῖτε τόν ἑαυτό σας σάν τό χρυσό αὐγό… καί πεῖτε στόν ἑαυτό σας: “Πέρα ἀπό τό νοῦ, τό σῶμα, τίς αἰσθήσεις, τό Κάρμα, τή φύση, καί καθετί πού εἶναι φυσικό, νοητικό, παραψυχικό, ἀσυνείδητο, ὑπάρχω μέ τή μορφή αὐτοῦ τοῦ χρυσοῦ αὐγοῦ”… Πεῖτε στό νοῦ σας: “Εἶμαι ἐκεῖνο”.
Μ’ αὐτές κ.ἄ. ἀσυνάρτητες εἰκόνες ὑποβάλλεται καί ἐλέγχεται ὁ ἀσκούμενος στή γιόγκα ἀπό τόν γκουρού, ἐνῶ εἰσάγεται στό χῶρο τῶν δαιμονικῶν ἐπιδράσεων. Εἶναι πασιφανές πώς σέ καμία περίπτωση δέν παραπέμπουν σέ κάποιο εἶδος γυμναστικῆς ἄσκησης, οὔτε βεβαίως θεραπεύουν τόν ἀσκούμενο ἀπό κάποια ἀσθένεια. Τοὐναντίον, θέτουν σέ κίνδυνο τήν ψυχική του ὑγεία καί ἰσορροπία.
Εἶναι προφανές, γιατί κάποιοι τρελαίνονται ἀσκούμενοι στό διαλογισμό. Πάντως, αὐτές οἱ δαιμονικές ἐπεμβάσεις κατά τή διάρκεια τῶν διαλογισμῶν, δέν γνωστοποιοῦνται στόν ὑποψήφιο νά ἀσκηθεῖ, ὥστε μέ νηφαλιότητα νά ἐπιλέξει, ἄν ἐπιθυμεῖ αὐτό τό εἶδος ἀσκήσεων. Ἑπομένως, ἔχουμε ἕνα σοβαρό ζήτημα πού ἀφορᾶ τήν παραπλάνηση καί τήν ἀπόκρυψη τῆς ἀλήθειας.
Σταδιακά, ἡ ὀργάνωση ἄλλαξε τακτική. Δέν μιλάει πιά ἀνοιχτά γιά πνεύματα καί τρομακτικές μορφές. Τί ἔχει συμβεῖ; Μήπως ἀρνήθηκε τήν παλαιότερη διδασκαλία της; Ὄχι. Τήν ἔκρυψε σκόπιμα, διότι, μέ τίς ὑπάρχουσες ὁδηγίες στίς ἀσκήσεις διαλογισμοῦ, ἀποκλειόταν νά εἰσχωρήσει εὐρύτερα στήν κοινωνία. Ἔτσι, στάθμισε τά σύγχρονα ἐνδιαφέροντα καί προσάρμοσε τή διδασκαλία καί τά προγράμματα προσέγγισης τοῦ κοινοῦ, ὅπως φαίνεται ἀπό τό φωτογραφικό ὑλικό της. Τελευταῖα, προσπαθεῖ μέσα ἀπό σεμινάρια γιόγκα –γυμναστικῆς γιά δασκάλους καί καθηγητές, ἀνεξαρτήτως εἰδικότητας, νά κερδίσει ἔδαφος μέ σκοπό νά καθιερωθεῖ ὡς μάθημα στήν Πρωτοβάθμια καί Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση.
Καλλιεργεῖται ἡ ἐντύπωση πώς ὑπάρχει ἡ ἀνατολικοῦ καί ἡ δυτικοῦ τύπου γιόγκα. Τυπικά, ὄντως ὑπάρχει. Ὅμως δέν πρόκειται γιά αὐστηρῶς χωριστά συστήματα. Γι’ αὐτό οἱ ἀσκούμενοι στά γυμναστήρια σέ πρόγραμμα Χάθα γιόγκα, εἶναι δυνατόν νά περάσουν στή γιόγκα τῶν ἀποκρυφιστικῶν ἐνεργειῶν, μέ διάφορα προσχήματα – «ἰδιαίτερη προσφορά πρός τούς ἀσκούμενους». Ἐπίσης, δάσκαλοι γιόγκα – γυμναστικῆς ἀναφέρονται στούς γκουρού δασκάλους τους, ἰδιαίτερα δέ στούς sadhguru , οἱ ὁποῖοι μέ τήν βαθύτερη, ὑποτίθεται, γνώση, ἀναλαμβάνουν σεμινάρια νέων ἐκπαιδευτῶν, ποδηγετώντας τους στίς μαγικές τέχνες καί ἐλέγχοντας ἀπολύτως τήν προσωπικότητά τους. Ἀρκετοί ἐξ αὐτῶν ἔχουν καταλήξει στά κοινόβια – ἄσραμ τῆς Ἰνδίας. [40]
5. Ἡ γιόγκα θεραπεύει;
Ἀναφορικά μέ τή διάδοση πώς ἡ γιόγκα θεραπεύει, δέν ὑπάρχουν ἐπίσημες στατιστικές μελέτες πού νά ἀποδεικνύουν ἐργαστηριακά τίς ἀποδιδόμενες θεραπεῖες. Ἴσως κάποιες μεμονωμένες ἀσκήσεις βοηθοῦν, ὄπως συμβαίνει μέ ἀσκήσεις γυμναστικῆς, ἀλλά αὐτές δέν ἀποτελοῦν τή γιόγκα.
Ἐκ τῶν προαναφερθέντων ἀποκρυφιστικῶν [41] πρακτικῶν της εἶναι ἀδύνατο νά προκύψει θεραπεία κάποιας ἀσθένειας. Ἐπιπλέον, δημοσιεύματα ἀναφέρουν σοβαρά ὀρθοπεδικά καί ψυχιατρικά προβλήματα. Ὀρθοπεδικά, [42] ἐξαιτίας τῶν ἐντελῶς ἀφύσικων γιά τό ἀνθρώπινο σῶμα στάσεων τῆς γιόγκα, ἐπειδή μιμοῦνται φανταστικές στάσεις ζώων. Ψυχιατρικά, ἐξαιτίας τῆς ἀσυναρτησίας καί νοσηρότητας τῶν διαλογισμῶν, μέ τούς ὁποίους ταυτίζεται ὁ ἀσκούμενος, κυρίως δέ, ἐξαιτίας τῶν δαιμονικῶν ἐπιρροῶν, λόγω τῶν σχετικῶν ἐπικλήσεων. Στήν Ψυχιατρική, μάλιστα, συναντᾶμε πλέον τόν νέο ὅρο «σύνδρομο κουνταλίνι». [43] Τίς καταστροφικές ἐπιπτώσεις στήν ψυχική ὑγεία παραδέχονται ἀναγνωρισμένοι δάσκαλοι τῆς γιόγκα,[44] ὁπότε θά ἦταν ἀφροσύνη ἐκ μέρους μας νά τίς ἀγνοήσουμε.
6. Ἡ γιόγκα παντοῦ…
Τἐλευταῖα χρόνια οἱ ἰνδουϊστικές ὀργανώσεις ἐπιδιώκουν ἡ γιόγκα νά γίνει τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἡ μητέρα θά ἀσκεῖται κατά τήν διάρκεια τῆς ἐγκυμοσύνης, οἱ γονεῖς θά μεγαλώνουν καί θά διαπαιδαγωγοῦν τά παιδιά τους ἀπό τή βρεφική ἡλικία, τά δέ παιδιά ἀπό τήν νηπιακή ἡλικία, θά διδάσκονται τίς ἀσκήσεις γιόγκα ὡς παιχνίδι σέ συνδυασμό μέ λίγη ὥρα διαλογισμοῦ.
Παράλληλα, γράφονται παραμύθια πού νά δικαιολογοῦν τίς στάσεις τῶν ἀσκήσεων, διοργανώνονται πάρτυ γενεθλίων μέ γιόγκα, εὐκαιρίες σέ κέντρα δημιουργικῆς ἀπασχόλησης μέ γιόγκα, ἐκδρομές καί κατασκηνώσεις μέ γιόγκα, παιδικά βιβλία μέ σχετικές ἱστορίες. Τέλος, σεμινάρια γιά δασκάλους καί καθηγητές προκειμένου νά δημιουργηθεῖ ἐνδιαφέρον καί νά κινηθεῖ τό θέμα τῆς ἐπίσημης διδασκαλίας τῆς γιόγκα στά σχολεῖα.
Δυστυχῶς οὔτε οἱ γονεῖς, οὔτε οἱ ἐκπαιδευτικοί εἶναι ἐνημερωμένοι γιά τά προαναφερθέντα χαρακτηριστικά τῆς γιόγκα, οὔτε βεβαίως γιά τόν μεγαλοϊδεατισμό τῶν γκουρού, σέ συνάρτηση μέ τούς στόχους τῆς Νέας Ἐποχῆς γιά τό θρησκευτικό συγκρητισμό καί τήν Πανθρησκεία. Οἱ περισσότεροι νομίζουν ὅτι τά παιδάκια τους θά γυμναστοῦν, θ’ ἀκούσουν παραμύθια μέ μουσική, θά ἠρεμήσουν ἀπό τήν πίεση τοῦ σχολείου. Ποῦ νά φανταστοῦν ὅτι ὅλα αὐτά μεθοδικά ὁδηγοῦν στήν ἐπίτευξη τοῦ ἀρχικοῦ σχεδιασμοῦ τῶν γκουρού, νά ἐνσωματωθεῖ κάθε πτυχή τῆς ζωῆς τοῦ Δυτικοῦ κόσμου στήν ἰνδική κοσμοθεωρία καί πρακτική.
Εἶναι τραγικό οἱ γονεῖς νά νομίζουν πώς μέ τή γιόγκα τά παιδιά τους γυμνάζονται παίζοντας, καί πώς ἀπασχολοῦνται δημιουργικά μέ μία σύγχρονη παιδαγωγική μέθοδο, χωρίς ν’ ἀντιλαμβάνονται τό ἀνήθικο παιχνίδι πού οἱ γκουρού παίζουν στίς πλάτες τίς δικές τους καί τῶν ἀθώων παιδιῶν τους, πώς παραπλανοῦν καί ποδηγετοῦν τούς ἀνυποψίαστους, αὐριανούς ὀπαδούς τους…
7. Μπορεῖ ἕνας Χριστιανός νά ἀσκεῖται στή γιόγκα;
Καλό, βεβαίως, εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά ἀθλεῖται, ἀλλά ἐξ ὅλων τῶν προαναφερθέντων συνάγεται ὅτι ἡ γιόγκα δέν εἶναι γυμναστική. Ὅποιος ἐπιθυμεῖ νά γυμναστεῖ, ἅς ἐπιλέξει καθαρά πρόγραμμα γυμναστικῆς. Ὅποιος δέ ἀθλεῖται, στά πλαίσια τῆς γιόγκα, ἅς μήν ὀνομάζει αὐτή τήν ἄσκηση ἁπλή γυμναστική, γιατί αὐτό δέν ἰσχύει. Πρόκειται γιά γιόγκα μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται. Τό κέντρο τοῦ Σατυανάντα μας θυμίζει ὅτι: «Οἱ διάφορες τεχνικές τῆς γιόγκα ἀποσκοποῦν στήν ἀλλαγή ὁλόκληρου τοῦ τρόπου ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου καί ἐξάρτησής του ἀπό τούς νόμους τοῦ κάρμα καί τῆς μετενσάρκωσης». [45]
Ἐμεῖς ὡς Χριστιανοί εἴμαστε στραμμένοι πρός τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση γιά νά τήν ἁγιάσει καί νά τήν καταστήσει ἀθάνατη. Τίποτε οὐσιωδέστερο καί ἀνώτερο:
«…σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστόν, ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ…» [46]
Αὐτός κατήργησε τό βάρος τοῦ κάρμα, κάθε δοξασίας καί κάθε δαιμονικῆς θυσίας πού ἐγκλώβιζαν τόν ἄνθρωπο στήν ἄγνοια καί στό σκότος τοῦ θανάτου. Μέ τό πανάγιο Σῶμα καί Αἷμα Του ζοῦμε, καί αὐτόν τόν Σωτήρα προσμένουμε ἐν μετανοίᾳ καί ἐξομολογήσῃ στή μία καί μοναδική ζωή μας.
Εἶναι ἀναγκαία ἡ ἐνημέρωση καί ἡ ἐπαγρύπνηση ὅλων. Ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί θυμόμαστε τούς λόγους τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη:
«Ἀγαπητοὶ, μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε, ἀλλὰ δοκιμάζετε τὰ πνεύματα εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν, ὅτι πολλοὶ ψευδοπροφῆται ἐξεληλύθασιν εἰς τὸν κόσμον», [47] «οἴδαμεν δὲ ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἥκει καὶ δέδωκεν ἡμῖν διάνοιαν ἵνα γινώσκωμεν τὸν ἀληθινόν· καί ἐσμεν ἐν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ υἱῷ αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστῷ. οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ζωὴ αἰώνιος. Τεκνία, φυλάξατε ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶν εἰδώλων· ἀμήν». [48]
[1] Ἱερομονάχου Seraphim Rose, Ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ θρησκεία τοῦ μέλλοντος, σ. 57 «Αὐτό εἶναι τό μεγάλο ἰδανικό πού βρίσκεται τώρα μπροστά μας, κι ὁ καθένας πρέπει γι’ αὐτό νά ὁπλισθεῖ – ἡ ἅλωση τοῦ κόσμου ἀπό τήν Ἰνδία – τίποτε λιγότερο ἀπό αὐτό … Σήκω Ἰνδία, καί κυρίευσε τόν κόσμο μέ τήν πνευματικότητά σου… Τώρα εἶναι ὁ καιρός νά ἐργαστοῦμε γιά νά εἰσδύσουν οἱ πνευματικές ἰδέες τῆς Ἰνδίας βαθιά στή Δύση. Γι’ αὐτό, νέοι τοῦ Μαντρᾶς, σᾶς παρακαλῶ ἀκριβῶς αὐτό νά σκέπτεστε. Πρέπει νά πορευθοῦμε, πρέπει νά κυριεύσουμε ὅλο τόν κόσμο μέ τήν πνευματικότητα καί τή φιλοσοφία μας. Δέν ὑπάρχει ἄλλη ἐναλλακτική λύση. Ἤ θά τό κάνουμε ἤ θά πεθάνουμε. Ἡ μόνη προϋπόθεση ἐθνικῆς ζωῆς, μίας ἀφυπνισμένης καί γεμάτης δύναμη ἐθνικῆς ζωῆς, εἶναι ἡ κυριαρχία τοῦ κόσμου μέ βάση τήν ἰνδική σκέψη».
– Sri Aurobindo (1872-1950), Διατριβή ἀπό τό Karmayogin , 26 Ἰουνίου 1909, «Ὁ καιρός ἔχει σχεδόν πλησιάσει, πού ἡ Ἰνδία δέν μπορεῖ νά κρατήσει πιά τό φῶς γιά τόν ἑαυτό της μόνο, ἀλλά νά τό περιχύσει πάνω σέ ὅλο τόν κόσμο. Ἡ γιόγκα πρέπει νά ἀποκαλυφθεῖ στόν κόσμο, διότι χωρίς αὐτήν τό ἀνθρώπινο γένος δέν θά μπορέσει νά κάνει τό ἑπόμενο βῆμα στήν ἐξέλιξή του» «Ὁ καιρός ἔχει σχεδόν πλησιάσει, πού ἡ Ἰνδία δέν μπορεῖ νά κρατήσει πιά τό φῶς γιά τόν ἑαυτό της μόνο, ἀλλά νά τό περιχύσει πάνω σέ ὅλο τόν κόσμο. Ἡ γιόγκα πρέπει νά ἀποκαλυφθεῖ στόν κόσμο, διότι χωρίς αὐτήν τό ἀνθρώπινο γένος δέν θά μπορέσει νά κάνει τό ἑπόμενο βῆμα στήν ἐξέλιξή του» http://www.esoterica.gr/articles/eastern/auroslav/auroslav.htm
– Μπακτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπάντα, Μπαγκαβάτ Γκιτά, 1980, σ. 32, «Ὁ σύγχρονος κόσμος ἐπιθυμεῖ ἔντονα τήν ἕνωση ὅλων τῶν ἀνθρώπων κάτω ἀπό μία Γραφή, ἕνα μόνο Θεό, μία μόνο θρησκεία, ἕνα μόνο καθῆκον. Ἅς εἶναι, λοιπόν, αὐτή ἡ Γραφή, ἡ Μπαγκαβάτ γκιτά κι αὐτός ὁ Θεός, ὁ Σρί Κρίσνα. Ἄς ψάλλεται ἕνα μόνο μάντρα: Χάρε Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα, Κρίσνα, Κρίσνα, Χάρε, Χάρε / Χάρε Ράμα, Χάρε Ράμα, Ράμα, Ράμα, Χάρε, Χάρε. Ἕνα μόνο καθῆκον ἅς ἑνώσει ὅλα τά ὄντα: ἡ ὑπηρεσία στό θεό, τό Ὑπέρτατο Πρόσωπο».
– Σοὐάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, Γιόγκα, Ἀναζητώντας ἀπαντήσεις, Γκαρούντα Ἑλλάς, 2007, σ. 33, «Ἡ γιόγκα εἶναι μία μεγάλη κουλτούρα πού ἐμφανίζεται στό προσκήνιο, καί πολύ σύντομα πρόκειται νά κατευθύνει τίς ἐμπειρίες, τή συμπεριφορά, τίς σκέψεις καί τίς διαδικασίες ἀντίληψης τοῦ ἀνθρώπινου γένους».
[2] Μπακτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπάντα, Μπαγκαβάτ Γκιτά, 1980, σ. 170
[3] «Ο σκοπός της ζωής είναι να γνωρίσει κανείς τον Κρίσνα… Διαφορετικά το γιόγκα δεν είναι παρά ένα παιχνίδι, ένα ψευτογιόγκα, απλώς ένα χάσιμο καιρού…», ό.π. σ. 171
[4] Ό.π. σ. 173
[5] Μπακτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπάντα, Τό Τέλειο Γιόγκα, Bhaktivedanta Book Trust, 1985, σ. 15-16
[6] Παραμχάμσα Σατυανάντα, Γιόγκα Νίντρα, Σατανάντασραμ Ἑλλάδος, 1990. Ἡ σελίδα εἶναι χωρίς ἀρίθμηση δίπλα στό πίνακα περιεχομένων.
[7] Sai Baba, «Ἄν ρωτήσετε τόν Θεό, «Ποιός εἶσαι;», θ’ ἀπαντήσει «Εἶμαι ὁ Μπράχμαν καί δέν ἔχω ἄλλο ὄνομα ἐκτός ἀπ’ αὐτό». Ὅταν ρωτήσει κάποιος τ’ ὄνομά σας, θά πρέπει κι’ ἐσείς ν’ ἀπαντήσετε τό ἴδιο: «Εἶμαι ὁ Μπράχμαν». Ἄν τό συνειδητοποιήσετε αὐτό, δέν χρειάζεται καμία ἄλλη πνευματική ἄσκηση», ἀπόσπασμα ὁμιλίας στις 25.12.2009.
http://www.saibaba.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=122&Itemid=96 .
[8] Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, ὁ.π. σ. 19
[9] Εἶναι σαφέστατος ὁ λόγος τῆς Ἁγίας Γραφῆς: Ψαλμ. 113, 10 – 16 / Ψαλμ. 95, 5 / Ρωμ. 1, 21-2 5 / Α΄ Κορ. 10, 20 / Β’ Τιμ. δ’,4.
[10] Sai Baba, ο.π. «Οἱ ἄνθρωποι ἀποκαλοῦν τόν Θεό μέ πολλά διαφορετικά ὀνόματα, ὄπως Ράμα, Ἰησοῦ, Ἀλλάχ κλπ., ὁ Θεός ὅμως εἶναι μόνον Ἕνας. Ἡ λέξη Ἄτμα (Θεῖο Πνεῦμα) εἶναι μία ἀκόμη ὀνομασία τοῦ Θεοῦ. Τό Θεῖο Πνεῦμα εἶναι τό ἴδιο μέσα σέ ὅλα τά ὄντα… μπορεῖτε νά ἐπικαλεῖστε τόν Θεό καί νά Τόν δοξολογεῖτε μέ ὁποιοδήποτε Ὄνομα: Ράμα, Κρίσνα, Γκοβίντα, Ναράγιενα, Ἰησοῦ. Ὅλα αὐτά τά Ὀνόματα ἀναφέρονται στόν ἕναν καί μοναδικό Θεό». Ἀπόσπασμα ὁμιλίας στίς 15.12.2007 .
[11] Ρόμπερτ Νάτζεμυ, «Ὁ συμβολισμός τῆς Σταύρωσης καί Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ», πέρ. Ἁρμονική ζωή, τεῦχος 9, 1985, σ. 4-5
[12] http://www.saibabaofindia.com/sai_baba_and_the_cosmic_christ.htm
[13] Ρόμπερτ Νάτζεμυ, «Ἡ νοερή προσευχή», ὄπ. σ. 24-27
Στήν πραγματικότητα, ὁ διαλογισμός ἔχει τά ἀκριβῶς ἀντίθετα χαρακτηριστικά ἀπό τήν Ὀρθόδοξη προσευχή.
Βλ. Ἀντωνίου Ἀλεβιζόπουλου, Διαλογισμός ἤ Προσευχή; ἔκδ. Διάλογος, Ἀθήνα 1993
[14] Sai Baba, ὁ.π. «Ὁ Θεός κι ἐσεῖς εἶστε ἕνα. Ὁ Θεός δέν βρίσκεται κάπου μακριά ἀπό σᾶς. Πρέπει ν’ ἀναπτύξετε μέσα σας τήν πεποίθηση ὅτι ἐσεῖς οἱ ἴδιοι εἶστε ὁ Θεός!», ἀπόσπασμα ὁμιλίας στίς 15.12.2007.
– «Θυμίζετε ἀκατάπαυστα στόν ἑαυτό σας: «Εἶμαι ὁ Θεός, εἶμαι ὁ Θεός!» γεμάτοι ἀγάπη γιά τόν Θεό. Ἄν κάποιος σᾶς ρωτήσει πῶς σᾶς λένε, κανονικά δέν θά ’πρεπε νά ἀπαντᾶτε «μέ λένε τάδε», ἀλλά «εἶμαι ὁ Θεός! Καί ὄχι μόνο ἐγώ, ἀλλά κι’ ἐσύ εἶσαι ὁ Θεός!» Ὁ καθένας εἶναι ὁ Θεός, ἀναπτύξτε αὐτήν τήν πεποίθηση», ἀπόσπασμα ὁμιλίας στίς 25.12.2008.
[15] Sai Baba, ὁ.π. «Ὅλες οἱ γραφές, ὄπως ἡ Γκίτα, ἡ Βίβλος, τό Κοράνιο κ.λ.π., διακηρύσσουν τήν ἴδια Ἀλήθεια. « H Ἀλήθεια εἶναι Μία, ἀλλά οἱ σοφοί ἀναφέρονται σ’ αὐτήν μέ διαφορετικά ὀνόματα». ἀπόσπασμα ὁμιλίας στίς 30.1.2010.
[16] Sai Baba , ὁ.π. «Ἡ Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ πρέπει νά ἑορτάζεται ἀπό ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα, διότι οἱ θεϊκές Ἐνσαρκώσεις πού ἔρχονται στή γῆ γιά ἕναν ὁρισμένο σκοπό, ἀνήκουν σέ ὅλη τήν ἀνθρωπότητα», ἀπόσπασμα ὁμιλίας Ὀκτώβριος 2005.
[17] Ὁ παγκόσμιος Νόμος τοῦ ντάρμα ὁρίζει τή δομή καί λειτουργία τοῦ κόσμου, τῆς κοινωνίας καί τῆς ἠθικῆς. Ὁρίζει τήν κοινωνική τάξη, στήν ὁποία γεννιέται κάποιος (ἐξαιτίας τῆς ἠθικῆς ποιότητας τῶν ἔργων τῶν προηγούμενων ζωῶν του) καθώς, ἐπίσης, καί τίς ὑποχρεώσεις του. Δέν ἐπιτρέπει τήν ἀλλαγή τῆς κοινωνικῆς τάξης καί τῶν συνθηκῶν ζωῆς. Ἡ διδασκαλία αὐτή ἔσπασε τά φτερά τῶν ἐλπίδων ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων μέχρι σήμερα, ἐνῶ τούς καθήλωσε σέ μία ζωή πανομοιότυπη μ’ ἐκείνην τῶν προγόνων τους, κατά τούς ἱστορικούς χρόνους. Τόν ἀσφυκτικό νόμο τοῦ ντάρμα συμπληρώνουν οἱ δοξασίες πού ἀφοροῦν τό κάρμα καί τή σαμσάρα.
[18] Κάρμα, τά ἔργα: Ἡ ἠθική ποιότητα τῶν ἔργων πού διαπράχθηκαν σέ προηγούμενες ζωές καθορίζουν τήν κατάσταση τῆς ἑπόμενης ζωῆς. Σύμφωνα μέ τίς δοξασίες π.χ. «…Ὁ δολοφόνος ἑνός βραχμάνου γίνεται λαίμαργος, ὁ δολοφόνος μίας ἀγελάδας γίνεται καμπούρης καί ἠλίθιος, ὁ δολοφόνος μίας παρθένου γίνεται λεπρός, καί οἱ τρεῖς γεννιοῦνται σάν ἀπόκληροι… Αὐτός πού κλέβει φαί, γίνεται ἀρουραῖος, αὐτός πού κλέβει σπόρους, γίνεται ἀκρίδα… αὐτός πού κλέβει ἀρώματα, γίνεται τρωκτικό, αὐτός πού κλέβει μέλι, γίνεται ἀλογόμυγα, αὐτός πού κλέβει κρέας, γίνεται ὄρνιο καί αὐτός πού κλέβει ἁλάτι, γίνεται μυρμήγκι. Αὐτός πού κάνει ἀφύσικες διαστροφές, γίνεται γουρούνι σέ στάβλο, αὐτός πού ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ μία γυναίκα Sudra (κατώτερη) γίνεται ταῦρος, αὐτός πού εἶναι παθιασμένος, γίνεται λάγνο ἄλογο… Ἔτσι ὅσοι ἔχουν κάνει κακό κάρμα, ἔχοντας βιώσει τά βάσανα τῆς κολάσεως, ξαναγεννιοῦνται μέ τά κατάλοιπα τῶν ἁμαρτιῶν τους, σ’ αὐτές τίς καθορισμένες μορφές…», Garuda Purana chapter 5. http://alttherapy.blogspot.gr/2012/11/blog-post_8127.html#axzz31M7Ekznu
http://www.sacred-texts.com/hin/gpu/gpu07.htm
[19] Σαμσάρα, ὁ κύκλος τῶν μετενσαρκώσεων: Κάθε πράξη, κάρμα, πού δέν συμφωνεῖ μέ ὅσα ὁρίζει ὁ παγκόσμιος Νόμος καί οἱ θεοί, πιστώνεται νά πληρωθεῖ σέ ἑπόμενο κύκλο ζωῆς. Ἡ ψυχή, ἄτμαν, προκειμένου ν’ ἀποσβέσει τό καρμικό της χρέος, μεταβαίνει, μετά τό θάνατο τοῦ σώματος, σέ ἄλλον ἄνθρωπο, ζῶο ἤ φυτό. Κατόπιν, σύμφωνα μέ τίς δοξασίες, σταματάει ὁ κύκλος τῶν μετενσαρκώσεων, ὁ Ἰνδουϊστής λυτρώνεται. Πρακτικά ὅμως, οἱ μετενσαρκώσεις εἶναι ἀτέλειωτες, διότι, ὅσο κι ἄν προσέξει ὁ Ἰνδουϊστής, δέν εἶναι δυνατόν νά μήν ἀποκλίνει ἀπό τίς τόσο λεπτομερεῖς ὑποχρεώσεις πού ὅρισαν οἱ βραχμάνοι. Κάποια λάθη, πάλι, θά τοῦ στερήσουν τή λύτρωση…
[20] Λύτρωση, μόξα: Ἡ γιόγκα εἶναι ἀτομική προσπάθεια (αὐτό)σωτηρίας. Σύμφωνα μέ τήν ἰνδουϊστική φιλοσοφία, δέν εἶναι εὔκολο νά ἐπιτευχθεῖ ἡ λύτρωση, διότι ὑπάρχει ὁ κόσμος μέ τίς ψεύτικες ἐντυπώσεις, μάγια, πού ἀποσποῦν τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν κύριο στόχο του. Ὤς λύτρωση ἐννοεῖται ἡ ταύτιση τῆς ψυχῆς μέ τή θεϊκή πραγματικότητα Βράχμα, νά ἀναγνωρίσει τή θεότητα μέσα του καί νά χαθεῖ μέσα σ’ αὐτήν.
[21] Μάντρα: ἐπανάληψη ἱερῶν ἤχων (ὤμ, ὤμ κ.ἅ.) κατά τή διάρκεια διαλογισμῶν. Γνωστά μάντρα εἶναι:
«ὤμ» σημαίνει: Κρίσνα. Εἶναι ἡ ἀκτινοβολία πού ἐκπέμπεται ἀπό τό ἀπόλυτο σῶμα τοῦ Σρί Κρίσνα. Εἶναι ἡ ἀπεικόνιση τοῦ Κρίσνα πού περιέχεται στό μάχα-μάντρα Χάρε Κρίσνα. Ἀντιπροσωπεύει τόν Ὑπέρτατο Κύριο, μέ τόν ὁποῖο ἐπιδιώκει νά ταυτιστεῖ ὁ ἀσκούμενος στή γιόγκα.
«Ἄχαμ Βράχμα ἄσι» σημαίνει: εἶμαι Βράχμα.
«Ἄχαμ μπράμασμι» σημαίνει: Ἐγώ εἶμαι τό πνεῦμα, ἡ ἀτομική πνευματική ψυχή.
«ὤμ τάτ σάτ» σημαίνει: ἡ ἀπόλυτη, ἡ αἰώνια ἀλήθεια εἶναι τό Βράχμαν, ὁ Σρί Κρίσνα, καί γι’ αὐτόν ὑπάρχω κι ἐνεργῶ.
«Χάρε Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα, Κρίσνα Κρίσνα, Χάρε Χάρε / Χάρε Ράμα, Χάρε Ράμα, Ράμα Ράμα, Χάρε Χάρε» σημαίνει: δέν ὑπάρχει ἄλλος ἀπό τόν ὑπέρτατο Κύριο, τόν Κρίσνα, πού εἶναι ὁ ἄπειρα ἑλκυστικός, ἡ ἀνεξάντλητη πηγή εὐτυχίας. «Χάρε=ἐνέργεια τοῦ Κυρίου. Ἑπομένως ψάλλοντας τό Χάρε Κρίσνα ἐννοοῦν «ὤ θεία ἐνέργεια τοῦ Κυρίου, ὤ Κύριε, Σᾶς παρακαλῶ δεχτεῖτε τήν ὑπηρεσία μου».
[22] Κίρταν: εἶναι γιογκικό τραγούδι τοῦ ὁποίου οἱ συλλαβές εἶναι μάντρα.
[23] Οἱ μάνταλες: εἶναι συμβολικές γραφικές παραστάσεις. Ἔχουν ἀποκτήσει τή δύναμη – ἐνέργεια τῆς «θεότητας» στήν ὁποία εἶναι ἀφιερωμένες μέσα ἀπό μαγικές τελετές καί δηλώνουν τήν παρουσία της. Οἱ μάνταλες χρησιμοποιοῦνται γιά νά γίνει πιό ἰσχυρός ὁ διαλογισμός μέ τήν αὐτοσυγκέντρωση καί προσήλωση τοῦ ἀσκούμενου στή Γιόγκα καί γιά τήν ἕνωσή του μέ τήν ἐνέργεια τῆς «θεότητας», οἱ ὁποῖες στήν πραγματικότητα εἶναι δαιμονικές ὑπάρξεις. Στά πλαίσια τῆς Ν. Ἐποχῆς παρουσιάζονται, πρός ἐξοικείωση, ὡς διακοσμητικά χώρων.
[24] Μούντρα: Στάση, συμβολική – μαγική χειρονομία.
[25] Ἡ λέξη «ἐνέργεια» χρησιμοποιεῖται μέ ἀποκρυφιστική σημασία. Δέν ἀφορᾶ τόν ὅρο, ὅπως τόν ἐννοεῖ ἡ ἐπιστήμη (π.χ. κινητική, μηχανική, ἠλεκτρομαγνητική, πυρηνική -ἀτομική, θερμική, χημική, ἡλιακή αἰολική, γεωθερμική, ὑδροηλεκτρική κ.ἅ.).
[26] Πράνα: Σύμφωνα μέ τήν ἰνδουϊστική φιλοσοφία, πράνα ὀνομάζεται ἡ ἐνέργεια ἡ ὁποία ἀπορρέει ἀπό τόν Ἀκάσα πού δημιούργησε ὅ,τι ὑπάρχει στό σύμπαν.
[27] Τσάκρας: Ἑπτά κέντρα «ἐνέργειας» κατά μῆκος τῆς σπονδυλικῆς στήλης καί σέ ἄλλα σημεῖα τοῦ σώματος.
[28] Νάντις: «ἐνεργειακά» κανάλια, μεταφέρουν τήν πράνα.
[29] Σἴντις: Πνευματιστικές (μαγικές) αἰσθήσεις οἱ ὁποῖες, ἐνῶ ἀποτελοῦν δαιμονικά τεχνάσματα, στό χῶρο τῆς παραθρησκείας θεωροῦνται ἱκανότητες τοῦ νοῦ πού ἔχει ἀσκηθεῖ στό διαλογισμό.
[30] Καρμικός καθαρισμός: Εἶναι ἡ ἐκμετάλλευση τῆς πίστης στή δοξασία ὅτι ἡ κατάσταση τῆς ζωῆς τοῦ ὄντος ἐξαρτᾶται ἀπό τό κάρμα, τά ἔργα τῶν προηγούμενων ζωῶν του. Ἡ ἐκμετάλλευση ἐπεκτείνεται, περαιτέρω, μέ τήν ψευδῆ ὑπόσχεση τοῦ καρμικοῦ καθαρισμοῦ τοῦ οἰκογενειακοῦ δέντρου.
[31] Ἐνεργειακές θεραπεῖες: Ψευδοθεραπεῖες πού συμπλέκονται μέ τήν ἀποκρυφιστική χρήση τοῦ ὅρου ἐνέργεια.
[32] Μπαγκαβάτ Γκιτά, ὁ.π. σ. 171, 173, 176
[33] Παραμχάμσα Σατυανάντα, ὁ.π. σ. 15
[34] Ό.π. σ. 18,51,67,68,90 κ.α.
[35] Ό.π. σ. 66
[36] Ό.π. σ. 74
[37] Ό.π. σ. 15
[38] Ό.π. σ. 47, 52, 76, 80 κ.α.
[39] Ό.π. σ. 109-110 «Ἀποκτῆστε ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ σας, ἀνακαλύψτε καί ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας, ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας: “Ἔχω ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ μου, κοιμᾶμαι ἤ εἶμαι ξύπνιος;” Δεῖτε ὅλο τό σῶμα σας ἀπό τήν κορυφή μέχρι τά νύχια, τόσο καθαρά ὄπως τό βλέπω ἐγώ… προσπαθῆστε νά δεῖτε τό σῶμα σας σάν νά εἴσαστε ἔξω ἀπ’ αὐτό. Ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας: “εἶμαι αὐτό τό σῶμα, τό σῶμα πού εἶναι μαζί μου, τό σῶμα πού τελικά πρόκειται νά πεθάνει;” Παύση. Τώρα παρατηρεῖστε τίς αἰσθήσεις σας, τίς πέντε αἰσθήσεις μέ τίς ὁποῖες γνωρίζετε αὐτό τόν κόσμο. Ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας: “Εἶμαι αὐτές οἱ αἰσθήσεις, οἱ αἰσθήσεις πού πεθαίνουν μαζί μέ τό σῶμα;” Παύση. Ἀποκτεῖστε ἐπίγνωση τοῦ νοῦ σας, τοῦ νοῦ μέ τόν ὁποῖο καταλαβαίνετε τόν ἑαυτό σας καί τόν κόσμο. Ρωτῆστε τόν ἑαυτό σας: “Εἶμαι ὁ νοῦς, ὁ νοῦς πού ἐπίσης πεθαίνει;” Παύση. Ἀποκτῆστε ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ σας, παρατηρεῖστε τόν ἑαυτό σας καί ἀποκτεῖστε ἐπίγνωση τῆς αὔρας σας… ἀποκτεῖστε ἐπίγνωσή της. Ρωτῆστε τόν ἑαυτό σας: “Εἶμαι αὐτή ἡ αὔρα, τῆς ὁποίας ἡ ὕπαρξη εἶναι δεμένη μέ τό σῶμα;” Παύση. Κοιτάξτε παραπέρα… ἀποκτεῖστε ἐπίγνωση τῆς Πράνα στό σῶμα σας. Ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας : “Εἶμαι αὐτή ἡ Πράνα;” Παύση. Κοιτάξτε πάλι μέσα σας καί ἀποκτεῖστε ἐπίγνωση τῆς ὕπαρξης τῆς συνειδητότητάς σας, μέσω τῆς ὁποίας γνωρίζετε ὅτι ἀσκεῖτε τή Γιόγκα Νίντρα. Ρωτεῖστε τόν ἑαυτό σας: “Εἶμαι αὐτή ἡ συνειδητότητα; Αὐτή ἡ συνειδητότητα ἐπιζεῖ μετά τό θάνατο τοῦ σώματος;” Παύση. Κοιτάξτε μέσα στόν ἑαυτό σας καί ἀποκτεῖστε ἐπίγνωση ἑνός χρυσοῦ αὐγοῦ στό κέντρο τοῦ ἐγκεφάλου σας… ἕνα χρυσό αὐγό, πολύ μικρό, πολύ μικρό, πολύ μικρό. Αὐτή εἶναι ἡ ἕδρα τῆς ἀνώτερης συνειδητότητάς σας. Παύση. Ἕνα χρυσό αὐγό, πολύ μικρό, αὐτή εἶναι ἡ ἕδρα τῆς ὑπέρτατης συνειδητότητας μέσα σας, στό κέντρο σας… προσπαθῆστε νά ταυτιστεῖτε μ’ αὐτό. Μεγάλη παύση. Προσπαθῆστε νά δεῖτε τόν ἑαυτό σας σάν τό χρυσό αὐγό… καί πεῖτε στόν ἑαυτό σας: “Πέρα ἀπό τό νοῦ, τό σῶμα, τίς αἰσθήσεις, τό Κάρμα, τή φύση, καί καθετί πού εἶναι φυσικό, νοητικό, παραψυχικό, ἀσυνείδητο, ὑπάρχω μέ τή μορφή αὐτοῦ τοῦ χρυσοῦ αὐγοῦ”. Μεγάλη παύση. Πεῖτε στό νοῦ σας: “Εἶμαι ἐκεῖνο”. Μεγάλη παύση. Χάρι Ὄμ Τάτ Σάτ».
[40] Διονύσιου Φαρασιώτη, Οἱ γκουρού, ὁ νέος καί ὁ γέροντας Πά?σιος, ἔκδ. Ὀρθόδοξη Κυψέλη, Θεσσαλονίκη, 2001, σ.146-240
[41] Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἀποκρυφιστικῶν «θεραπειῶν» εἶναι τά Σατκάρμας. Εἶναι τεχνικές ἐσωτερικοῦ καθαρισμοῦ τῆς Χάθα γιόγκα: Κάθαρση μύτης – πρακτικές Τζάλα Νέτι καί σούτρα νέτι, Κάθαρση στομαχιοῦ μέ ἁλατόνερο – πρακτική Κούντζαλ. Σειρά ἀπό τεχνικές καθαρισμοῦ – Ντάουτι – χωρίζονται σέ τρεῖς κύριες ὁμάδες: ἐσωτερικό καθαρισμό, καθαρισμό κεφαλιοῦ καί θωρακικό καθαρισμό, μέ τέσσερις πρακτικές: ἅ)καθαρισμό ἐντέρων β)ἐνεργοποίηση τῆς πεπτικῆς φωτιᾶς γ)καθαρισμό στομάχου μέ νερό καί δ)καθαρισμό τῶν ἐντέρων μέ ἀέρα – Μπάστι. Κάθαρση νοῦ – Τράτακ, Τεχνική ἀναπνοῆς γιά τόν καθαρισμό τῆς ἐνέργειας τοῦ προσθίου ἐγκεφάλου – Καπαλαμπάτι. Κάθαρση σωματικοῦ κέντρου τῶν κοιλιακῶν ὀργάνων – Ντάουλι. http://www.drosostalida.com/activities2.asp?eid=5113
– Περιγραφή «θεραπείας»: James McCartney, Γιόγκα: Τό κλειδί τῆς ζωῆς, ἔκδ. Μπουκουμάνη, 1977, σ. 119 «Ἡ καλύτερη Ἄσανα γιά τό δυνάμωμα τῶν μυών του λαιμοῦ εἶναι ἡ “Simhasana “,ἡ “Στάση τοῦ Λιονταριοῦ”. Εἶναι ἰδιαίτερα εὐεργετική γιά τούς ὁμιλητές, τούς τραγουδιστές, τούς δασκάλους καί γενικά γιά ὅλους αὐτούς πού μεταχειρίζονται στό ἐπάγγελμά τους τίς φωνητικές τους χορδές. Εἶναι ἐπίσης ὠφέλιμη στόν πονόλαιμο, τή λαρυγγίτιδα καί σ’ ὅλα τά παρόμοια ἐνοχλήματα. Καθίστε ἄνετα σέ μία καρέκλα μέ τά χέρια ἀκουμπισμένα στούς μηρούς καί μέ μία γερή ἐκπνοή ἀδειάστε τούς πνεύμονες ἀπό τό μολυσμένο ἀέρα. Ταυτόχρονα βγάζετε τή γλώσσα, ὅσο γίνεται πιό ἔξω, μέ στόμα ὀρθάνοιχτο καί μάτια γουρλωμένα, σά νά πρόκειται νά φωνάξετε “βοήθεια”. Τεντῶστε κι ἀνοῖξτε τά δάκτυλα τῶν χεριῶν καί νιῶστε τήν ἔνταση σ’ ὅλο τό κορμί σας. Ὅλες αὐτές οἱ κινήσεις πρέπει νά γίνουν ταυτόχρονα καί μέ μία προσπάθεια. Τήν ἄσκηση τήν κάνετε ἀκόμα καί γονατιστοί. Κάθεστε στίς φτέρνες, ἀφήνετε τά χέρια χαλαρά πάνω στούς μηρούς καί στή συνέχεια κάνετε τά ἴδια. Τό ἀποτέλεσμα καί στίς δυό θέσεις εἶναι τό ἴδιο.”
[42] http://yogacompass.blogspot.gr/2012/03/inforce-yoga.html
http://www.nbcnews.com/id/25400799/ns/health-fitness/t/bad-karma-when-yoga-harms-instead-heals/#.VcZbAXHtmkp
[43] https://en.wikipedia.org/wiki/Kundalini
[44] Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, ὁ.π. σ. 133, «Στή Γαλλία πληροφορήθηκα γιά περίπτωση μίας γυναίκας πού, ὅποτε ἔλεγε τό μάντρα, ὅλο τό σῶμα της πηδοῦσε λίγα μέτρα πιό πέρα, σάν νά ἦταν βάτραχος. Ἦταν ἀπελπισμένη, γιατί δέν μποροῦσε νά τό ἐλέγξει. Ἐπηρέαζε κάποια κέντρα στόν ἐγκέφαλό της. Καθόταν σέ ἕνα σημεῖο καί ξαφνικά ἔβρισκε τόν ἑαυτό της ἀλλοῦ…»
– Ὁ γκουρού Παραμχάμσα Σατυανάντα (1923-2009) παραδέχεται τό ἐνδεχόμενο: «Μαζί μέ τή λύτρωση ἀπό περιορισμούς καί δυστυχίες, μπορεῖς νά περάσεις τά ὑπόλοιπα χρόνια σ’ ἕνα ψυχιατρεῖο. Δυστυχῶς αὐτό ἔχει συμβεῖ σέ μερικούς ἀνθρώπους, πού ἀκολούθησαν πρακτικές Γιόγκα, χωρίς καθοδήγηση ἤ διαφορετικά δέν ὑπάκουσαν στίς ὁδηγίες τοῦ δασκάλου τους». Περιοδικό «Γιόγκα» 15/ 1981, σέλ. 41- 42
– Ραμπιντρανάθ Ρ. Μαχαράτζι, Ὁ θάνατος ἑνός Γκουρού, ἔκδ. Πέργαμος, Ἀθήνα 1986, σ.63 «Φοβερές ψυχικές ἐμπειρίες περίμεναν τόν ἀπρόσεκτο αὐτοσυγκεντρούμενο, ὅμοιες μέ ἕνα ἄσχημο ταξίδι στά ναρκωτικά. Δαίμονες πού περιγράφονται στίς Βέδες ἔχει γίνει γνωστό ὅτι ἔχουν καταλάβει μερικούς γιόγκι. Ἡ δύναμη τῆς Κουνταλίνι ἡ ὁποία λέγεται ὅτι εἶναι συσπειρωμένη σάν φίδι στή βάση τῆς σπονδυλικῆς στήλης, μπορεῖ νά προκαλέσει ἐκστατικές ἐμπειρίες, ὅταν ἀποδεσμευτεῖ σέ βαθιά αὐτοσυγκέντρωση ἤ ἄν δέν ἐλεγχθεῖ κατάλληλα, μπορεῖ νά προκαλέσει μεγάλη διανοητική ἡ ἀκόμα καί σωματική ζημιά…».
– «Ἡ Γιόγκα δέν εἶναι ἀβλαβής. Ἄν χρησιμοποιηθεῖ λανθασμένα, προκαλεῖ τρέλα ἤ θάνατο. Ὑπάρχουν περιπτώσεις, πού ὅταν κανείς διακόψει τήν ἀναπνοή του πολύ γρήγορα, μπορεῖ νά ἐπέλθει ἀκαριαῖος θάνατος» Ρῆκερ. (Ἐγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειῶν καί Αἱρέσεων παραχριστιανικῶν – παραθρησκευτικῶν Ὁμάδων καί σύγχρονων ἰδεολογικῶν ρευμάτων. Ἀρχ. Χριστόφορου Τσιάκκα)
– Παραμχάμσα Σατυανάντα: «Φυσικά μπορεῖ νά συμβεῖ καί ἀτύχημα, ἴσως καταλήξετε σέ ψυχιατρεῖο γιά μερικό καιρό. Ἀλλά τά πάντα εἶναι ἕνα ρίσκο. Ἡ ζωή εἶναι ἕνα μεγάλο ρίσκο καί ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά εἶναι ριψοκίνδυνος πολεμιστής… Τί θά συμβεῖ, ἄν ἐξασκηθῶ στήν Κουνταλίνι Γιόγκα καί τρελαθῶ; Τότε ἐσεῖς θ’ ἀρχίσετε νά ἐξασκεῖσθε, κι ἄν τρελαθεῖτε, τότε κάποιος ἄλλος θ’ ἀρχίσει. Τελικά θά ἐξημερώσουμε τήν Κουνταλίνι» Περιοδικό «Γιόγκα» 5/ 1981, σελ. 8.
[45] Σατυανάντασραμ, περιοδικό «Γιόγκα», ἄρ. 28/ 1982, σ. 12-13 (Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου, Δρ. Φιλοσοφίας, Ἀποκρυφισμός-Γκουρουϊσμός-¨Νέα Ἐποχή¨ σελ. 168 κ.ἑ.).
[46] Φλ 3, 20-21
[47] Α΄ Ἰω 4, 1
[48] Ἅ΄ Ἰω 5, 20-21
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
