Περί “θετικής και αρνητικής ενέργειας”
Κωνσταντίνος Ι. Αντωνόπουλος, θεολόγος M.Th.
Τα τελευταία χρόνια συχνά γίνεται λόγος για “θετική και αρνητική ενέργεια”. Ο γενικός και αόριστος αυτός νεοεποχίτικος όρος δεν χρησιμοποιείται από τους γνώστες για να δηλώσει την καλή διάθεση και εσωτερική ευεξία που αισθάνεται κάποιος αλλά την «ενέργεια», πού πιστεύουν ότι υπάρχει και προέρχεται από όλο το σύμπαν.
Αυτή η δύναμη, λένε, μπορεί να ανακαλυφθεί και να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς του ανθρώπου.
Γράφουν σχετικά : «Η είσοδος του σπιτιού πρέπει είναι, σύμφωνα με το Φένγκ Σούι, «το στόμα του τσι», δηλαδή εκεί από όπου «μπαίνει» όλη η θετική ενέργεια. Φροντίστε, λοιπόν, η είσοδος να είναι καθαρή και φωτεινή και απομακρύνετε πράγματα που δεν χρειάζεστε και μπορεί να εμποδίζουν τη θετική ενέργεια να μπει».
Τη θεωρία περί “θετικής καί αρνητικής ενέργειας” χρησιμοποιούν συγκαλυμμένα, διάφορες ομάδες που ασχολούνται με την Αστρολογία, το Φένγκ Σούι,, τις θεραπείες Σιά Τσου, τη Γιόγκα, την αυτογνωσία, αυτοθεραπεία και αυτοβελτίωση .
Όπως έγραφε ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, όλες αυτές οι ομάδες προβάλλουν ταυτόχρονα ως “γενική συνταγή” τη θετική σκέψη λέγοντας ό,τι «δεν υπάρχει καμιά πραγματικότητα εκτός από τον “εαυτό”, ο “εαυτός” δημιουργεί τα πάντα». Βλέπουμε δηλαδή ό,τι η πίστη στο Θεό υποκαθίσταται από την πίστη στον Εαυτό που ειδωλοποιείται και παίρνει τη θέση του Θεού. «Έχε πίστη», λένε, αλλά εννοούν μια «πίστη όχι στο πρόσωπο του Χριστού ή στον Τριαδικό Θεό ή σε οποιαδήποτε δύναμη έξω από τον εαυτό μας, αλλά πίστη στις δυνάμεις του ίδιου του εαυτού μας, δηλαδή μια διαβολική πίστη».
Η λεγόμενη θετική σκέψη δεν έχει καμία σχέση με τον καλό λογισμό της Ορθοδόξου παραδόσεώς μας. Ο άγιος Γέροντας Παΐσιος ὁ Αγιορείτης έλεγε για το θέμα αυτό ότι καλός λογισμός είναι να μπεις από αγάπη στη θέση του άλλου για να τον καταλάβεις και να του βρεις ελαφρυντικά, αν χρειάζεται. Μπαίνει δηλαδή για κάποιο λόγο ένας μοναχός στο κελλί ενός άλλου μοναχού και το βρίσκει πολύ ακατάστατο. Δεν σκανδαλίζεται, γιατί κάνει τον εξής καλό λογισμό: ο αδελφός αφιερώνει όλον τον χρόνο του στα πνευματικά και δεν έχει χρόνο να τακτοποιήσει το κελλί του.
Ο ίδιος μοναχός μπαίνει σε άλλο κελλί, όπου όλα είναι στην εντέλεια. Πάλι δεν σκανδαλίζεται, γιατί κάνει τώρα τον άλλο καλό λογισμό: ο αδελφός όπως είναι τακτοποιημένος εσωτερικά, έτσι έχει τακτοποιημένο και το κελλί του.
Με παραθρησκευτική ορολογία και χρησιμοποίηση εννοιών στις οποίες δίνουν άλλη ερμηνεία προσπαθούν μέσα από την υγεία, τη διατροφή, τη σωματική άσκηση, τη διακόσμηση χώρου, τη μουσική ( μουσική χαλάρωσης και διαλογισμού) να βάλουν στη ζωή μας ανατολικές κοσμοθεωρίες και παραδόσεις. Οι βουδιστές π.χ χρησιμοποιούν τον όρο «αύρα» εννοώντας την «ενέργεια» που για αυτούς υπάρχει διάχυτη σε όλο το σύμπαν («συμπαντική ενέργεια») και η οποία έχει κατά τη γνώμη τους θεϊκές ιδιότητες (ο θεός τους δηλ. είναι μια αφηρημένη δύναμη).
Οι ομάδες αυτές δεν κάνουν λόγο για Προσωπικό Θεό αλλά για ένα «Παγκόσμιο Συμπαντικό Πνεύμα»! Μια «Παγκόσμια Συμπαντική Ενέργεια». Αν μπορούμε γράφουν να κάνουμε λόγο για Θεό, τότε ο Θεός πρέπει να περιλαμβάνει την ολότητα αυτής της παγκόσμιας ενέργειας. Όλα τα όντα του ορατού και αοράτου κόσμου δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκδηλωμένες μορφές, «προβολές» όπως τις λένε της θείας ουσίας. Προφανώς πρόκειται για μια από τις γνησιότερες μορφές πανθεϊσμού, κατά την οποία τα πάντα είναι «Θεός». Και αυτός ο εντός εισαγωγικών «Θεός» σε κάθε ομάδα έχει και διαφορετικό όνομα. Άλλος τον λέει «Συμπαντική Ενέργεια», άλλος τον λέει «Κοσμική Υπερσυνειδητότητα», άλλος τον λέει «Υπέρτατο Ένα», άλλος τον λέει «Εαυτό» (το Ε με κεφαλαίο). Ο καθένας τον ονομάζει όπως θέλει. Έτσι το βασικό θεώρημα της Νέας Εποχής λέει: Τα πάντα είναι Ένα. Δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός. Τα πάντα προέρχονται από το Ένα δια «προβολής» ή «εκροής» και ταυτίζονται κατ’ ουσίαν με το Ένα. (Βλ. Ολιστική Κοσμολογία-Αρχιμ. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου).
Η λέξη ενέργεια/ενέργειες με διαφορετική βέβαια έννοια αναφέρεται 7 φορές στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου (Εφ. 1:19-20, Εφ. 3:7, Εφ. 4:16, Κολ. 1:29, Κολ. 2:12, 2 ,Θεσ. 2:9, 2, Θεσ. 2:11).
Η θεωρία περί “θετικής και αρνητικής ενέργειας” δεν έχει σχέση με την Ορθοδοξία γιατί αποδίδει τις ενέργειες του Ενός, Αγίου και Τριαδικού Θεού σε χωροταξικά και περιβαλλοντολογικά αίτια που αποδεσμεύουν την ευτυχία και την ευλογία στη ζωή μας από τον Θεό. Σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση εκτός από την άκτιστο θεία ενέργεια υπάρχουν και δυο κτιστές. Μία δαιμονική και μία ουδέτερη. Στην ουδέτερη ενέργεια υπάγονται οι κτιστές ενέργειες (π.χ ηλεκτρική, πυρηνική).
Όταν στην Ορθοδοξία μιλούμε για ενέργεια, εννοούμε τη θεία Χάρη που ανήκει ουσιαστικά στη φύση του Θεού και ταυτίζεται με τη θεία ενέργεια – τις άκτιστες δηλαδή ενέργειές που ο προσωπικός Τριαδικός Θεός (και όχι μια αφηρημένη δύναμη διάχυτη στο σύμπαν) αποστέλλει σε κάθε πλάσμα του, για συντήρηση, ζωή, αναγέννηση και σωτηρία.
Υπάρχουν πολλά είδη Ενέργειας του Θεού και από τούς Πατέρες δίνονται διάφορα ονόματα, ανάλογα με τα αποτελέσματά της, όπως λ. χ. γίνεται λόγος για την ζωοποιό Ενέργεια, την ουσιοποιό, την σοφοποιό, την θεοποιό. Ο Θεός είναι αμέθεκτος και μεθεκτός. Αμέθεκτος ως [προς] την ουσία και μεθεκτός στις ενέργειες.
Ο απόστολος Παύλος γράφει · “ει δε χάριτι, ουκέτι εξ έργων· επεί η χάρις ουκέτι γίνεται χάρις” (Ρωμ. Ια’ 6). “Η χάρις το Θεού και η δωρεά εν χάριτι τη του ενός ανθρώπου Ιησού Χριστού εις τους πολλούς επερίσσευσε” (Ρωμ. ε’ 15). Δόθηκε δηλαδή αυτή η Χάρη του Χριστού ως δωρεά του Θεού και δόθηκε με το παραπάνω και περίσσευσε μάλιστα.
Η χάρις του Θεού είναι η πραγματικά θετική ενέργεια, η οποία χορηγείται ασχέτως τόπου και χρόνου. Εκείνο που χρειάζεται είναι ο τρόπος και όχι ο τόπος και η τοποθέτηση αντικειμένων στο χώρο. Και ο τρόπος είναι ή μετάνοια και ή συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.