Υπερδιπλάσιους εργαζομένους στην καθαριότητα θα μπορούσε να έχει σήμερα το Πάντειο Πανεπιστήμιο, σε σχέση με όσους συνήθως προσλαμβάνουν οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Πώς; Συνάπτοντας ατομικές συμβάσεις εργασίας. Έτσι, το ίδρυμα δεν θα αντιμετώπιζε τη δυσοσμία των ξεχειλισμένων κάδων απορριμμάτων, που γίνεται ακόμη πιο ανυπόφορη όσο σφίγγει η ζέστη -ούτε και τη «δυσοσμία» που άφησαν πίσω τους οι εργολαβίες.

Προσφάτως, ο Σύλλογος Μελών ΔΕΠ του Παντείου χαρακτήριζε «επιεικώς απαράδεκτη την εικόνα με τους σωρούς των σκουπιδιών» και «απαγορευτική τη χρήση της τουαλέτας». Οι καθηγητές καλούσαν την Πολιτεία να παρέμβει άμεσα, κάνοντας λόγο για «επικίνδυνες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία», για «χαμένα χρήματα του Δημοσίου», για «υπερεκμετάλλευση εργαζομένων» και «εργολαβικά συμφέροντα». Οι ίδιοι λοιπόν ανέλαβαν να συντάξουν πρόταση προς τις πρυτανικές αρχές βάσει του θεσμικού πλαισίου που ψηφίστηκε πέρυσι (Ν. 4430/16) και που επιτρέπει την προκήρυξη διαγωνισμού για τη σύναψη ατομικών συμβάσεων στην καθαριότητα.

Ο Νόμος 4430/16

Πρόκειται για το νόμο της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, που ορίζει ότι μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2018 «οι κεντρικές, οι αποκεντρωμένες και όλες εν γένει οι υπηρεσίες των υπουργείων, καθώς και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ) που εποπτεύονται από τα υπουργεία, με απόφαση του αρμόδιου μονομελούς ή συλλογικού οργάνου της Διοίκησής τους, δύνανται για τις ανάγκες καθαριότητας των κτηρίων της ευθύνης τους και του περιβάλλοντος χώρου αυτών, καθώς και για τις ανάγκες εστίασης, σίτισης και φύλαξής τους, να συνάπτουν ατομικές συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, εφόσον δεν επαρκεί το υπάρχον προσωπικό τους και συντρέχουν απρόβλεπτες ή επείγουσες περιστάσεις».

Τέτοια επείγουσα περίσταση είναι η καθαριότητα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τέτοιες επείγουσες περιστάσεις συνιστούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τουλάχιστον 17 Φοιτητικές και Σπουδαστικές εστίες σε όλη την Ελλάδα, που βρίσκονται στην ιδιοκτησία του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (λίγες ακόμη ανήκουν στα ΑΕΙ), και των οποίων τις υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης, φύλαξης και συντήρησης έχουν αναλάβει οι εργολάβοι. Για την ικανοποίηση αναγκών σαν κι αυτές, το δημοσιονομικό κόστος των οποίων ανέρχεται σε εκατομμύρια ευρώ, το υπουργείο Παιδείας προτείνει στο νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση την απλοποίηση της διαδικασίας σύναψης ατομικών συμβάσεων. Έτσι, με τα ιδρύματα θα μπορούν πλέον με απόφαση Συγκλήτου να συνάπτουν απευθείας κάθε σύμβαση που αποβλέπει στην εξυπηρέτηση των ειδικότερων αναγκών τους, διά της μεταφοράς κονδυλίων από τον τακτικό προϋπολογισμό τους στην Εταιρεία Διαχείρισης και Αξιοποίησης Περιουσίας που διαθέτουν. Μένει, βέβαια, να ψηφιστεί μέσα στο καλοκαίρι, όπως λέγεται.

Η πρόταση Παντείου

Βάσει, πάντως, του ήδη ισχύοντος πλαισίου, οι καθηγητές του Παντείου εξάγουν κάποια ενδιαφέροντα συμπεράσματα -και δεν είναι οι μόνοι, αφού ανάλογες μελέτες έχουν καταρτίσει ήδη και άλλα ΑΕΙ. Υπολογίζουν, λοιπόν, ότι με τη διακήρυξη διαγωνισμού για πρόσληψη 12 καθαριστριών πλήρους απασχόλησης, με ατομικές συμβάσεις διάρκειας 18 μηνών, και συνολικό μηνιαίο μισθολογικό κόστος στα 792 ευρώ το άτομο (για 8ωρο και πενθήμερο), το ετήσιο κόστος απασχόλησης φτάνει στα 133.056 ευρώ.

Κατά την πρότασή τους, που έχει στη διάθεσή της η «Α», μαζί με το κόστος υλικών καθαρισμού, εξωτερικής καθαριότητας των τζαμιών και απολύμανσης / μυοκτονίας, η συνολική δαπάνη ανέρχεται στα 145.056 ευρώ. «Το συνολικό κόστος που προϋπολογίστηκε είναι μικρότερο του κόστους του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε κατά 24.944 ευρώ», τονίζει ο Σύλλογος των μελών ΔΕΠ, αφήνοντας αιχμές για “τον ρόλο των εργολάβων σε διάφορες λειτουργίες του πανεπιστημίου.

Με μια απλή διαίρεση διαπιστώνει κανείς ότι η εξοικονόμηση των σχεδόν 25.000 ευρώ αντιστοιχεί σε δυνατότητα πρόσληψης τουλάχιστον 30 καθαριστριών επιπλέον. Με τα ίδια λεφτά, εν ολίγοις, θα μπορούσαν να ικανοποιούνται οι ανάγκες καθαριότητας σε ένα ακόμη… Πάντειο Πανεπιστήμιο. Σε προηγούμενο ρεπορτάζ (Φοιτητική μέριμνα: Οι χρόνιες πληγές και ο… σκόπελος της γραφειοκρατίας, 17.4.2017), η «Α» είχε αναδείξει τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές που διαμένουν των εστιών, όσον αφορά στις υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας, μεταξύ των οποίων και το ζήτημα της καθαριότητας. Στο ίδιο ρεπορτάζ η “Α” είχε αναδείξει τα τεράστια κόστη, αλλά και δυσλειτουργίες που καλείται να διαχειριστεί και το υπουργείο Παιδείας για τη διαχείριση των εστιών. Χαρακτηριστικά, το ΙΝΕΔΙΒΙΜ πληρώνει συνεχώς πρόστιμα για τις απευθείας αναθέσεις στη σίτιση -ενάντια σε ό,τι προβλέπει η νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις. Την ίδια ώρα, προκύπτει ζήτημα επί των ποιοτικών και ποσοτικών ελέγχων στις παραλαβές των τροφίμων, που καλούνται να κάνουν… επιτροπές των διοικητικών υπαλλήλων.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «», μια ανάλογη κατάσταση παρατηρείται στις συμβάσεις για προμήθειες κάθε είδους – όπως για πετρέλαιο. Σε ορισμένες εστίες, υπάρχουν εργολάβοι που ανανεώνουν χωρίς διαγωνισμό και με αλλεπάλληλες παρατάσεις από το 2011. Ή σε άλλες οι εργολάβοι επιβάλλουν εργαζομένους, είτε για να μπορούν να διακραττούν μέρος της μισθολογικής δαπάνης, είτε για να εξασφαλίζουν τη μη εκτέλεση των υπηρεσιών… Πρόκειται για καταστάσεις που έχουν σήμερα περιέλθει σε γνώση και των επιθεωρητών δημόσιας διοίκησης.

Κράτος – πελάτης

«Μέσω του συστήματος των εργολαβιών δημιουργήθηκε ένα κράτος – πελάτης, που μέσα από αμφισβητήσιμες συνδιαλλαγές, αντί να παρέχει στους πολίτες, αγόραζε από τα επιχειρηματικά συμφέροντα αμφιβόλου ποιότητας και αναγκαιότητας υπηρεσίες», τονίζει στην «Α» ο αρμόδιος γενικός γραμματέας Διά Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς Π. Παπαγεωργίου, κάνοντας λόγο για «αμέτρητα παραδείγματα όπου, για τη σίτιση μερικών δεκάδων φοιτητών, αγοράζονταν χιλιάδες γεύματα, ή για την εξασφάλιση μιας διαδικτυακής παρουσίας που στην ελεύθερη αγορά θα στοίχιζε 20-30.000 ευρώ, το Δημόσιο πλήρωνε 500.000 ευρώ».

Όπως εξηγεί, ήδη στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, όπου «είχαν παρατηρηθεί εντονότατα φαινόμενα κατασπατάλησης πόρων» έχουν περιοριστεί οι ανάγκες της έξωθεν παρεχόμενης υπηρεσίας κατά τουλάχιστον 20%. «Προχωρήσαμε σε άρση της κατάτμησης και επαναδιαπραγμάτευση των διαγνωστικών όρων και διαδικασιών, για να πετύχουμε εκπτώσεις περί το 30% και, στην τελική φάση να αποφύγουμε το 10-20% του εργολαβικού κόστους», σημειώνει, προαναγγέλλοντας ότι το μοντέλο αυτό «θα μπορέσει να εφαρμοστεί σε όλους τους φορείς του τεράστιου υπουργείου Παιδείας».

Πρόσφατα το ΙΝΕΔΙΒΙΜ προχώρησε σε μια πρώτη τέτοια απόφαση. Πρόκειται για την έγκριση διενέργειας δημόσιου διεθνούς ηλεκτρονικού διαγωνισμού με ανοιχτή διαδικασία για την προμήθεια υγρών καυσίμων στις εστίες του πανεπιστημίου Αθηνών, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, της ΑΣΠΑΙΤΕ, της δομής Αγίων Αναργύρων, της Πάτρας, της Ξάνθης, της Κομοτηνής και των Ιωαννίνων. Στόχος τα καλύτερα δημοσιονομικά αποτελέσματα.

Facility Management

Η απόφαση αυτή συνιστά ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση υλοποίησης αποτελεσματικών διαδικασιών διαχείρισης των εγκαταστάσεων των φοιτητικών και σπουδαστικών εστιών ευθύνης του ιδρύματος. Η διαχείριση εγκαταστάσεων -γνωστή και ως Facility Management- αξιοποιεί εργαλεία όπως οι συμβάσεις αποτελέσματος (performance contracts), οι ακριβείς δεσμεύσεις ποιότητας των εξειδικευμένων εταιρειών ή επαγγελματιών που θα αναλαμβάνουν την υλοποίηση τέτοιων συμβάσεων, αξιοποιεί δείκτες αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και μηχανισμούς ελέγχου πληρωμών. Στόχοι του ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι να προκύψει αναβάθμιση του περιβάλλοντος διαβίωσης εντός των κτηρίων των εστιών, αλλά και δραστική μείωση δαπανών για επισκευές και αντικαταστάσεις.