Στη Γαλλία ο Εμμανουέλ Μακρόν για να αντιμετωπίσει την υψηλή ανεργία – παραμένει πέριξ του 10% για περίπου μία δεκαετία με τη χώρα να έχει διπλάσιο ποσοστό από τη Βρετανία και μεγαλύτερο από τη Γερμανία – προχωρά σε μεταρρύθμιση του συστήματος .

Μάλιστα, ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματός του είναι οι εργαζόμενοι να είναι προσαρμοστικοί και να μπορούν ευκολότερα να αλλάζουν θέση εργασίας. Για το λόγο αυτό ο Γάλλος πρόεδρος δεσμεύτηκε να χρηματοδοτήσει με επιπλέον 15 δισεκατομμύρια ευρώ τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης την προσεχή πενταετία. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν και μαθητεία του μαθητευόμενου σε μία επιχείρηση.

Σήμερα, το γαλλικό σύστημα δίνει περισσότερο βάρος στη διδασκαλία στην τάξη, ενώ το γερμανικό και το ελβετικό πρόγραμμα μαθητείας, που θεωρούνται πολύ επιτυχημένα, δίνουν έμφαση στην εκπαίδευση στο χώρο της εργασίας και ζητούν από τις επιχειρήσεις να συμμετάσχουν με τα δικά τους προγράμματα .

Βεβαίως, ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που πρέπει να υπερπηδήσει η γαλλική κυβέρνηση είναι η προκατάληψη που υπάρχει στην κοινωνία σε σχέση με τα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, τα οποία, όπως αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, θεωρούνται κατώτερα των πανεπιστημίων ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση των μαθητευόμενων. Ένα από τα επιχειρήματα υπέρ της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την εμπλοκή των εργοδοτών, υπό την εποπτεία φυσικά του κράτους, είναι ότι, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία που επίσης παρουσίασε το Reuters, το 80% με 95% των μαθητευόμενων (ανάλογα με το επαγγελματικό αντικείμενο και την περιοχή) έχει βρει δουλειά μέσα σε έξι μήνες από την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Στην Ελλάδα, το σύστημα έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, όπως αποδεικνύει η συνεργασία πάνω στο θέμα αυτό με το γερμανικό υπουργείο Παιδείας. Με βάση τα τελευταία στοιχεία (Νοέμβριος 2017), υπήρξε αύξηση κατά 3,3% στον συνολικό αριθμό των μαθητών στα ημερήσια και εσπερινά Επαγγελματικά Λύκεια (από 87.816 το σχολικό έτος 2016-2017, σε 90.749 το 2017-2018). Ωστόσο, η μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζεται στην Δ’ Τάξη και στην Τάξη Μαθητείας, που ουσιαστικά είναι οι περίοδοι επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών πάνω στο αντικείμενο που έχουν επιλέξει. Στα προηγούμενα έτη της φοίτησης υπάρχουν μικρές αυξομειώσεις του αριθμού των μαθητών. Μάλιστα στη Γ’ Τάξη οι μαθητές από 29.314 το προηγούμενο σχολικό έτος μειώθηκαν σε 27.337 το τρέχον.

Η υψηλή ανεργία σε πανεπιστημιακούς κλάδους (καθηγητές, δικηγόροι, δάσκαλοι πολιτικοί επιστήμονες, μηχανικοί κ.ά.) δείχνει πως έχει συμβάλει στην – έστω ελαφρά – αλλαγή νοοτροπίας στην ελληνική οικογένεια, στρέφοντας 16χρονους προς την επαγγελματική εκπαίδευση.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το όνειρο της ελληνικής οικογένειας για πανεπιστημιακές σπουδές είναι ισχυρό, ακόμη και σε εκείνους τους μαθητές που επιλέγουν επαγγελματική εκπαίδευση.

Μπροστά σε όλα αυτά, το υπουργείο Παιδείας επέλεξε να μετατρέψει σε πανεπιστημιακά, τα Τμήματα των ΤΕΙ, δηλαδή των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Πρώτα βήματα η συγχώνευση του ΤΕΙ Αθηνών και του ΤΕΙ Πειραιώς σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και η συμφωνία σε Ιόνιο και Ήπειρο για απορρόφηση του ΤΕΙ της περιφέρειας από το διπλανό πανεπιστήμιο. Έτσι, αντικείμενα σπουδών με καθαρά επαγγελματικό προσανατολισμό (π.χ. οπτομετρία, αισθητική στο Δυτικής Αττικής, και αργότερα ζωϊκή παραγωγή, αλιεία, ιχθυοκαλλιέργειες σε άλλα ΑΕΙ) αποκτούν πανεπιστημιακό «τίτλο», σαν να μην θέλουν να είναι αυτό που πραγματικά…είναι: δομές τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Η μεταρρύθμιση του υπουργού Κώστα Γαβρόγλου βέβαια προβλέπει και την ίδρυση διετών επαγγελματικών προγραμμάτων σπουδών από τα ίδια τα ΑΕΙ. Τα διετή προγράμματα θα απευθύνονται στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ οι οποίοι θα εισέρχονται χωρίς εξετάσεις. Ακόμη, όμως, δεν έχει ξεκινήσει η δημιουργία διετών προγραμμάτων στα ΑΕΙ, ενώ το τοπίο είναι θολό από τις αντιδράσεις των πανεπιστημιακών στα σχέδια Γαβρόγλοιυ.

Την ίδια στιγμή τα ΤΕΙ «πανεπιστημιοποιούνται» και κλείνουν την πόρτα τους στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ. Και αυτό διότι τώρα από το 20% των θέσεων των ΤΕΙ και το 1% των θέσεων πανεπιστημίων προσφέρονται σε αποφοίτους ΕΠΑΛ. Με το νέο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής σβήνουν από το χάρτη τα δύο κεντρικά ΤΕΙ της χώρας. Άρα μειώνονται οι επιλογές των αποφοίτων ΕΠΑΛ, εκτός κι αν υπάρξουν νεότερες ανακοινώσεις από το υπουργείο Παιδείας, σύμφωνα με την Καθημερινή.

Ο Μακρόν θέλει να ανατρέψει νοοτροπίες για την μεταρρύθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση. Κυρίως πρέπει η οικογένεια και η κοινωνία να πιστέψει στην ποιότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Στην Ελλάδα, παρά τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου, ενισχύονται οι στρεβλές νοοτροπίες τόσο στην κοινωνία όσο και στο πεδίο της πολιτικής.