Η άποψη ότι οι Έλληνες μαθητές και εκπαιδευτικοί είναι προνομιούχοι μάλλον αποτελεί μια ακόμα μυθολογία που βρήκε φρέσκο χώμα να φυτρώσει στη χώρα μας. Η εργασία των μαθητών και των εκπαιδευτικών πρέπει να κρίνεται με βάση όσα δημιουργούν μέσα και γύρω από το χώρο του σχολείου και όχι με δείκτες τύπου “δουλεύουμε μία ώρα λιγότερο από τη Σουαζιλάνδη άρα πρέπει να αυξήσουμε το ωράριο για να πιάσουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης της συμπαθούς Σουαζιλάνδης”. Τι θα επιτευχθεί αν αυξηθεί απλώς το ωράριο ενός εργαζομένου ενώ η επίλυση των ουσιαστικών προβλημάτων παραμείνει μηδενική;
Αποδεδειγμένα, το επάγγελμα του μαθητή και του εκπαιδευτικού δεν είναι εύκολο. Αποδεδειγμένα γιατί έτσι συμβαίνει απ’ άκρη σ’ άκρη της γης. Εκτός κι αν στα αλήθεια υπάρχει έστω και ένας λογικός άνθρωπος που πιστεύει ότι συνωμότησε παγκοσμίως η Παλιά, η Νέα και η Επόμενη Διεθνής Τάξη Πραγμάτων, το Κεφάλαιο, οι ισχυροί του πλανήτη, οι εφοπλιστές και δε ξέρω ποιος άλλος, για να “κάθονται” ΣΕ ΟΛΕΣ (μα σε όλες) τις χώρες του κόσμου, παρόμοια διαστήματα, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί τους. Αυτό δε θα μπορέσει να το απαντήσει κανείς που μιλάει για “καθισιό”.
Δε θα δακρύσουμε με το διάσημο κλισέ της UNICEF ότι 1 ώρα στο σχολείο ισούται με 4 ώρες γραφείου. Γιατί εξαρτάται κυρίως από το τι κάνει κάποιος σε ένα σχολείο και τι κάνει σε ένα γραφείο. Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος γραφείου που παίζει πασιέντζες το μισό του οκτάωρο με έναν υπάλληλο γραφείου που τρέχει το ένα κρίσιμο πρότζεκτ πίσω από το άλλο δεν κουράζονται το ίδιο, δε νομίζετε; Το ίδιο προφανώς συμβαίνει και στους εκπαιδευτικούς. Ωστόσο αυτό το κλισέ της UNICEF κρύβει μια γενική στατιστική ομολογία.
Κι αυτή είναι ότι το επάγγελμα του μαθητή (επιμένω ότι είναι επάγγελμα και μάλιστα βαρύ) καθώς και του εκπαιδευτικού (που είναι λειτούργημα μόνο όταν υπερβαίνει τις πάγιες συνισταμένες) είναι δύσκολο. Όταν το τιμάς, όταν το προσπαθείς πέρα από τις συνήθεις συμβάσεις. Είναι ένα από τα δυσκολότερα και πιο ψυχοφθόρα για την ακρίβεια. Για τους μαθητές τα πράγματα είναι κάπως πιο στάνταρ. Κοπιάζουν (προφανώς όχι όλοι, όπως σε όλα τα πράγματα άλλωστε) για να “πληρωθούν” μελλοντικά στη ζωή και την κοινωνία.
Για τους εκπαιδευτικούς όμως τα πράγματα είναι πιο ρευστά στην κοινωνία. Αν φέρετε στο μυαλό σας κάποιον εκπαιδευτικό που σας έτυχε να κάνει εντελώς τυπικά και συμβατικά τη δουλειά του, ασφαλώς δε θα συμφωνήσετε με τη “δυσκολία” αυτή. Θα σας φανεί τεμπέλης και ότι καθόταν. Και ίσως να μην έχετε άδικο. Αν όμως θυμηθείτε εκείνον που ξεπέρασε τον εαυτό του για να κάνει κάτι παραπάνω από τα συνήθη για εσάς ως μαθητή/-τρια ή το παιδί σας, τότε ίσως αισθανθείτε λίγο εγγύτερα σ’ αυτήν τη δυσκολία.
Δε θα ήθελα να γράψω συγκινητικές προεκτάσεις και τσιτάτα περί δύσκολων αποφάσεων κάθε στιγμή, διαχείριση “ζωντανού” υλικού (παιδιά), “τι θα παραδώσουμε στην κοινωνία”, δεσμούς και συναισθήματα και άλλα τέτοια για να αποδείξω σε κάποιον πόσο δύσκολο είναι να είσαι εκπαιδευτικός. Στην Ελλάδα είναι ίσως λίγο παραπάνω από δύσκολο. Θα πω όμως κάτι πιο απλό: έχω δει εκπαιδευτικους, αναπληρωτές και “μόνιμους”, να ξενυχτούν για να δημιουργήσουν πράγματα και “κάποιοι” να βλέπουν μόνο το τυπικό 5ώρο τους στην τάξη, αδιαφορώντας για το πόσο τους κόστισε χρονικά, προσωπικά, οικονομικά, συναισθηματικά να προ-ετοιμάσουν αυτό το καθημερινό 5ωρο που βλέπουν οι άλλοι. Βλέποντας, λοιπόν, το καθαρό ωράριο ενός εκπαιδευτικού, έχεις πάρει τον ασφαλέστερο δρόμο να λαθέψεις.
Σε αυτό το άρθρο όμως θα αποφύγουμε τα πολλά κλισέ και θα πούμε μερικές βασικές αλήθειες, βασισμένες σε επίσημα στατιστικά και στοιχεία και όχι σε αερολογίες παραλίας μεταξύ ούζου και οδοντογλυφίδας.
Όλα τα στοιχεία που παραθέτουμε στο άρθρο προέρχονται από το το Δίκτυο ΕΥΡΥΔΙΚΗ που είναι το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφόρησης για την εκπαίδευση και παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις για τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα και τις πολιτικές.
Αποτελείται από 41 εθνικές μονάδες με έδρα τις 37 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus + της ΕΕ (χώρες μέλη της ΕΕ καθώς και τις Βοσνία Ερζεγοβίνη, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Μαυροβούνιο, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Νορβηγία, Σερβία, Ελβετία και Τουρκία) και συντονίζεται και ρυθμίζεται από το Εκπαιδευτικό, Οπτικοακουστικό και Πολιτιστικό Εκτελεστικό Γραφείο της Επιτροπής το οποίο συντάσσει τις δημοσιεύσεις και τις βάσεις δεδομένων του Δικτύου. Τα παρακάτω στοιχεία αφορούν στη χρονιά 2015-16, δηλαδή τη σχολική χρονιά που φτάνει αυτές τις μέρες στο τέλος της.
Επίσης, χρησιμοποιούμε στοιχεία από τις ετήσιες εκθέσεις του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), ιδρυτικό μέλος του οποίου αποτελεί και η Ελλάδα (1961).
Ας δούμε λοιπόν τώρα τι γίνεται στα σχολεία της Ευρώπης, του μεγάλου μας χωριού δηλαδή.
Έναρξη σχολικής χρονιάς
Η συνηθέστερη ημερομηνία έναρξης του σχολικού έτους στις ευρωπαϊκές χώρες είναι η 1η Σεπτεμβρίου. Αυτή τη μέρα αρχίζει το σχολείο σε Βέλγιο, Βοσνία, Γαλλία, Εσθονία, Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Μαυροβούνιο, Ουγγαρία, Σερβία, ΠΓΔΜ, Πολωνία, Σλοβενία, Ρωσία (όπου αρχίζει 1η Σεπτεμβρίου ακόμα κι αν είναι Κυριακή) και Τσεχία. Σε Γαλλία και Σλοβακία αρχίζει μία μέρα αργότερα (2 Σεπτεμβρίου) ενώ οι περισσότερες από τις υπόλοιπες χώρες ξεκινούν το σχολικό τους έτος την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου (όποτε κι αν πέσει αυτή) ή λίγες μέρες αργότερα. Ενδεικτικά:
Ελβετία 10-31 Αυγούστου (π.χ. Ααράου 10 Αυγούστου, Ζυρίχη 17 Αυγούστου, Τιτσίνο 31 κτλ)
Λιχτενστάιν 17 Αυγούστου
Νορβηγία 17-23 Αυγούστου
Ολλανδία 17-31 Αυγούστου
Ισλανδία 21-24 Αυγούστου
Αγγλία 1-7 Σεπτεμβρίου
Ουαλία 1-7 Σεπτεμβρίου
Σλοβακία 2 Σεπτεμβρίου
Αυστρία 7-14 Σεπτεμβρίου
Γερμανία 27 Αυγούστου (η έναρξη δεν είναι σταθερή)-15 Σεπτεμβρίου
Κύπρος 14 Σεπτεμβρίου
Ρουμανία 14 Σεπτεμβρίου
Κροατία 7 Σεπτεμβρίου
Ισπανία 3-14 Σεπτεμβρίου
Ιταλία 7-16 Σεπτεμβρίου
Πορτογαλία 15-21 Σεπτεμβρίου
Τουρκία 14 Σεπτεμβρίου
Λουξεμβούργο 15 Σεπτεμβρίου
Μάλτα 28 Σεπτεμβρίου
Συμπέρασμα: η Ελλάδα που ανοίγει τα σχολεία της την 1η Σεπτεμβρίου για του εκπαιδευτικούς και στις 11 Σεπτεμβρίου για τους μαθητές βρίσκεται εκεί που βρίσκεται ο κύριος όγκος των χωρών.
Λήξη σχολικής χρονιάς
Η ημερομηνία λήξης του σχολικού έτους έχει μεγαλύτερη ποικιλία (από Μάιο μέχρι και Ιούλιο). Ας δούμε ανά μήνα πότε κλείνουν τα σχολεία στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
ΜΑΙΟΣ
Λετονία 30 Μαϊου
Λιθουανία 31 Μαϊου
ΙΟΥΝΙΟΣ
Εσθονία 3 Ιουνίου
Φινλανδία 4 Ιουνίου
Πορτογαλία 9 Ιουνίου
Ιταλία 3-16 Ιουνίου
Ισλανδία 6-10 Ιουνίου
Κροατία 10 Ιουνίου
ΠΓΔΜ 10 Ιουνίου
Μαυροβούνιο 10 Ιουνίου
Τουρκία 11 Ιουνίου
Βοσνία 14 Ιουνίου
Ελλάδα 15 Ιουνίου
Σερβία 15 Ιουνίου
Ουγγαρία 15 Ιουνίου
Κύπρος 15 Ιουνίου
Ισπανία 16-24 Ιουνίου
Νορβηγία 17-23 Ιουνίου
Δανία 24 Ιουνίου
Πολωνία 24 Ιουνίου
Σλοβενία 24 Ιουνίου
Ρουμανία 26 Ιουνίου
Μάλτα 28 Ιουνίου
Βέλγιο 30 Ιουνίου
Ιρλανδία 30 Ιουνίου
Σλοβακία 30 Ιουνίου
Τσεχία 30 Ιουνίου
Ελβετία κλιμάκωση μεταξύ 24 Ιουνίου-15 Ιουλίου
ΙΟΥΛΙΟΣ
Λιχτενστάιν 1 Ιουλίου
Αυστρία 1-8 Ιουλίου
Γαλλία 4 Ιουλίου
Ολλανδία 15-22 Ιουλίου
Γερμανία 20-29 Ιουλίου
Λουξεμβούργο 15 Ιουλίου
Αγγλία 19-26 Ιουλίου
Ουαλλία 19-26 Ιουλίου
Συμπεράσματα: μια ματιά στον Ιούνιο ως μήνα λήξης της σχολικής χρονιάς ανά την Ευρώπη θα σας πείσει ότι η 15η Ιουνίου για τους Έλληνες μαθητές και 21η Ιουνίου για τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας (30 Ιουνίου για τους συναδέλφους της Δευτεροβάθμιας) μάλλον είναι εντός του μεγάλο όγκου των ευρωπαϊκών χωρών.
Στην έναρξη και λήξη του σχολικού έτους, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι κλιματικές συνθήκες. Το βαρύ και σκληρό καλοκαίρι των νότιων χωρών της Ευρώπης δε θα σε άφηνε ποτέ να εργαστείς στο σχολείο πέραν της 15ης Ιουνίου. Αν παρατηρήσει κάποιος τους Έλληνες μαθητές, ήδη από το Μάιο (ο οποίος στην Ελλάδα τους 28-30 βαθμούς Κελσίου τους έχει για πλάκα) παραπαίουν: το μυαλό ταξιδεύει, το σώμα τρελαίνεται. Το αντίστροφο συμβαίνει ίσως στους βαρείς χειμώνες του βορρά. Στις περισσότερες χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης έχουν έκτακτες διακοπές και το χειμώνα. Γιατί εκεί ο χειμώνας είναι βαρύς πραγματικά.
Μια ουσιαστική ματιά στους χρόνους της Ευρώπης
Ας δούμε τι συμβαίνει σε μερικές χαρακτηριστικές χώρες της Ευρώπης:
Γερμανία: Στη Γερμανία, τα σχολεία ανοίγουν κλιμακωτά. 27 Αυγούστου στο Αμβούργο, 31 Αυγούστου στο Βερολίνο και το Βραδεμβούργο, μέχρι και 15 Σεπτεμβρίου στα σχολεία της Βαυαρίας. Το καλοκαίρι κλείνουν στις 20 Ιουλίου και κλιμακωτά ως τις 29 Ιουλίου κλείνουν σε όλα τα ομόσπονδα κρατίδια. Προκύπτει λοιπόν ότι στη Γερμανία τα σχολεία έχουν 6 εβδομάδες καλοκαιρινών διακοπών έναντι 11 των ελληνικών μαθητών. Όμως, οι διακοπές τους δεν είναι μόνον τις χρονικές περιόδους που έχουμε στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο, συνήθως στα μέσα προς τέλη Οκτωβρίου, τα γερμανικά σχολεία έχουν διακοπές φθινοπώρου διάρκειας 4-12 ημερών (αναλόγως πάντα της περιοχής), το χειμώνα, στις αρχές Φεβρουαρίου, έχουν 3-12 μέρες χειμερινές διακοπές και στο τέλος του τρίτου τριμήνου, το Μάιο, 2-11 μέρες, ενώ υπάρχουν και οι διακοπές Χριστουγέννων και Άνοιξης/Πάσχα. Τέλος, στη Γερμανία υπάρχουν 10 σχολικές αργίες έναντι 8 της Ελλάδας.
Στα σχολεία του Βερολίνου (επί παραδείγματι), πρωτεύουσας της Γερμανίας, έχουν 13 μέρες διακοπές φθινοπώρου, 11 μέρες διακοπές Χριστουγέννων, 6 μέρες διακοπές χειμώνα, 13 μέρες διακοπές Πάσχα/Άνοιξης και 3 μέρες διακοπές τρίτου τριμήνου. Σύνολο 46 ημέρες έναντι 32 (2 εβδομάδες διαφορά) της Ελλάδας, η οποία ασφαλώς υπερτερεί στις καλοκαιρινές διακοπές με 11 εβδομάδες έναντι 6 περίπου της Γερμανίας.
Ιταλία: τα σχολεία ξεκινούν κλιμακωτά από τις 7 ως τις 16 Σεπτεμβρίου και κλείνουν στις 3 με 16 Ιουνίου, επίσης κλιμακωτά, αναλόγως της περιοχής. Τα ιταλικά σχολεία έχουν 12-13 εβδομάδες καλοκαιρινές διακοπές, 13-14 μέρες διακοπές Χριστουγέννων, 2-6 μέρες διακοπές Πάσχα, 1-5 μέρες διακοπές για τις απόκριες ενώ δεν έχουν χειμερινές, ανοιξιάτικες, φθινοπωρινές ή τρίτου τριμήνου διακοπές. Η Ιταλία μοιάζει δηλαδή στους χρόνους πάρα πολύ με την Ελλάδα (η απουσία μεγάλων πασχαλινών διακοπών στην Ιταλία εξισορροπείται από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές διακοπές).
Ισπανία: τα σχολεία ξεκινούν 3-14 Σεπτεμβρίου και κλείνουν 16-24 Ιουνίου, κλιμακωτά, αναλόγως της περιοχής. Για παράδειγμα: Μαδρίτη 8 Σεπτεμβρίου-21 Ιουνίου, Ανδαλουσία (Σεβίλη κτλ) 10 Σεπτεμβρίου-22 Ιουνίου, Καταλονία (Βαρκελώνη κτλ) 14 Σεπτεμβρίου-21 Ιουνίου. Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι 11-12 εβδομάδες, οι πασχαλινές περίπου 10 ημέρες, οι χριστουγεννιάτικες 14 μέρες, οι αποκριάτικες 2-3 μέρες, Και εδώ παρατηρούμε μεγάλη ομοιότητα με τα της Ελλάδας.
Μερικά συμπεράσματα:
-η υπολογίσιμη χριστουγεννιάτικη ανάπαυλα είναι η μοναδική στην οποία μοιάζουν τόσο πολύ σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Αντιθέτως, οι καλοκαιρινές διακοπές είναι εκείνες με την μεγαλύτερη διαφορά (από 6 εβδομάδες σε αρκετές βόρειες και σκανδιναβικές χώρες μέχρι και 13 εβδομάδες στη Λιθουανία)
-όλες οι μεσογειακές και βαλκανικές χώρες μοιάζουν πολύ μεταξύ τους στους χρόνους που απλώνουν τη σχολική χρονιά τους. Έχουν 10-12 εβδομάδες καλοκαιρινές διακοπές, σχεδόν μηδαμινές φθινοπωρινές, χειμωνιάτικες και τρίτου τριμήνου διακοπές καθώς και υπολογίσιμες χριστουγεννιάτικη και πασχαλινή ανάπαυλα. Το ίδιο συμβαίνει αντιστρόφως με τις βόρειες και σκανδιναβικές χώρες: έχουν καταφανώς μικρότερες καλοκαιρινές διακοπές αλλά έχουν αρκετές μικρές ή λίγο μεγαλύτερες διακοπές ανά τακτά διαστήματα (Οκτώβριος, Δεκέμβριος, Φεβρουάριος, Απρίλιος, Μάιος)
Στην παρακάτω φωτογραφία του Δικτύου Ευρυδίκη, από το οποίο προέρχονται τα περισσότερα στατιστικά στοιχεία που παρατίθενται στο άρθρο, θα δείτε ότι όλες οι νότιες και βαλκανικές χώρες κινούνται μεταξύ 10-13 εβδομάδων καλοκαιρινών διακοπών με την προσθήκη -έκπληξη- των Σουηδίας, Ιρλανδίας, Ισλανδίας και Φινλανδίας. Αντιθέτως, όλες οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης συν τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Μ. Βρετανία κινούνται μεταξύ 6 και 9 εβδομάδων στις καλοκαιρινές διακοπές των σχολείων της πρωτοβάθμιας (ο χάρτης συμπεριλαμβάνει και τη δευτεροβάθμια)
Σε επίπεδο ημερών λειτουργίας λοιπόν, τα σχολεία της Ελλάδας δεν υστερούν σε καμία περίπτωση από τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Η άλλη όψη του νομίσματος μιλάει για λιγότερες καθαρές διδακτικές ώρες των Ελλήνων εκπαιδευτικών έναντι των περισσότερων Ευρωπαίων συναδέλφων τους. Έχει κάποια δόση αλήθειας αυτό; Έχει. Αλλά ας το δούμε.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2015, οι εργάσιμες ώρες στην προσχολική εκπαίδευση (νηπιαγωγείο) ποικίλλουν περισσότερο από κάθε άλλη βαθμίδα ανά τον κόσμο. Ποια χώρα έχει τις λιγότερες εργάσιμες μέρες στον κόσμο; Δε θα το μάντευε εύκολα κάποιος. Η Γαλλία με μόλις 144 στις 365 ημέρες του χρόνου. Και τις περισσότερες η Ισλανδία με 227 εργάσιμες ημέρες το χρόνο. Ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι οι 1.005 ώρες που μεταφράζονται σε περίπου 40 εβδομάδες ή κάπου 191 εργάσιμες μέρες. Στην Ελλάδα οι νηπιαγωγοί εργάζονται, πάντα κατά την μελέτη του ΟΟΣΑ, μερικές λιγότερες από 700 ώρες ετησίως, όπως συμβαίνει σε Κορέα και Μεξικό. Οι Βέλγιο, Αγγλία, Πορτογαλία και Αυστρία έχουν κάτω από 800 ώρες το χρόνο, ενώ Ισλανδία και Νορβηγία σπάνε τα κοντέρ με 1.500 περίπου εργάσιμες ώρες το χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, που δεν τα διαψεύδω σε καμία περίπτωση καθώς αποτελούν στοιχεία ενός παγκόσμιου οργανισμού, το διδακτικό ωράριο των Ελλήνων νηπιαγωγών υστερεί κατά πολύ ακόμα και του μέσου όρου.
Πώς προκύπτει όμως αυτό το ωράριο από τον ΟΟΣΑ; Ας το δούμε.
Η σχολική χρονιά 2015-16 (η τρέχουσα δηλαδή) είχε για τους νηπιαγωγούς 174 εργάσιμες ημέρες: 74 εργάσιμες από 11 Σεπτεμβρίου μέχρι 23 Δεκεμβρίου και άλλες 100 από τις 8 Ιανουαρίου μέχρι τις 15 Ιουνίου. Για να βγουν οι 685 περίπου ώρες που υπολόγισε ο ΟΟΣΑ ότι δούλεψαν οι Έλληνες νηπιαγωγοί, πρέπει να πολλαπλασιάσουμε εργάσιμες μέρες επί εργάσιμες ώρες. Δηλαδή
174 μέρες
ΕΠΙ
4 ώρες ημερησίως
=
694 ώρες
Χμ! Πάλι δε βγαίνει. Αλλά έστω, πέφτει αρκετά κοντά… Τι μας λέει δηλαδή ο ΟΟΣΑ; Ότι οι Έλληνες νηπιαγωγοί δουλεύουν 4 ώρες την ημέρα, π.χ. 8:00-12:00 ή 12:00-4:00 αν πρόκειται για ολοήμερο. Δηλαδή, τώρα ποιον κοροϊδεύουμε ακριβώς, κύριοι; Αυτό είναι το σκληρά διδακτικό ωράριο και μόνον (teaching hours). Γιατί λαμβάνεται όμως υπόψη μόνον το διδακτικό;
Tο διάστημα 1-10 Σεπτεμβρίου και 16-21 Ιουνίου εξαιρέθηκε. Πάνε δηλαδή καμιά 40αριά ώρες εργασίας μάνι μάνι. Ξέχασα να σας πω: στις 17 Ιουνίου φέτος θα πλύνουμε τα χαλιά του σχολείου στην αυλή. Ποιοι; Μα φυσικά οι νηπιαγωγοί με 2 γονείς. Αυτό δεν είναι διδακτικό. Και ξέρετε γιατί; Γιατί σε όλες τις σοβαρές χώρες του κόσμου αυτές οι εργασίες (που είναι δεκάδες) δε γίνονται ούτε από τους εκπαιδευτικούς, ούτε από τους γονείς, αλλά από εξειδικευμένο προσωπικό. Στην Ελλάδα το πολυπληθές προσωπικό ακούει στο όνομα “νηπιαγωγός” και “δάσκαλος”: κάνει από τον σερβιτόρο και το γιατρό, μέχρι τον καθαριστή χαλιών, τον πορτιέρη και τον ψυχολόγο.
Κατά τον ΟΟΣΑ, λοιπόν, ένας νηπιαγωγός πηγαίνει 8 παρά 1 λεπτό και τελειώνει το διδακτικό του ωράριο 12 παρά 1 ένα λεπτό. Αλήθεια λέτε; Μάλιστα ξέρω νηπιαγωγούς που έκαναν και πρωινή ζώνη 5 ώρες την εβδομάδα επί 36 εβδομάδες, ξέρω νηπιαγωγούς που δεν φεύγουν από το σχολείο αν δεν πάει 2 και 2:30 το μεσημέρι. Υπάρχει ένα κλειδί σε όλα αυτά: σε πάρα πολλές χώρες το διδακτικό ταυτίζεται με το εργασιακό ωράριο. Στην Ελλάδα όχι. Υπολογίζοντας μόνο το διδακτικό ωράριο, αγνοείς ένα πλήθος άλλων εργασιών που κάνει ένας δημιουργικός εκπαιδευτικός.
Αλλά έχω κι άλλες απλές απορίες:
-Στις εργατικές χώρες του ΟΟΣΑ υπάρχουν προϊσταμένες/-οι νηπιαγωγείων που ασχολούνται με την οργάνωση του σχολείου και παράλληλα μπαίνουν σε τάξη και διδάσκουν κιόλας ή όχι;
-Τα κλασικά τμήματα στο ελληνικό νηπιαγωγείο σχολάνε 12:00 ή 12:15; Αν, λέω αν, σχολάνε 12:15, το τεταρτάκι υπολογίστηκε από τον ΟΟΣΑ; Γιατί αν δεν υπολογίστηκε, σας έχω νέα. 15 λεπτά την ημέρα επί 174 εργάσιμες μέρες μας κάνει… κάπου 43,5 ώρες, αγαπημένε μου ΟΟΣΑ. Οπότε οι 685 ώρες σου γίνονται αίφνης 728,5
-Μια αξιοπρεπής γιορτή χρειάζεται πάνω από 20-30 ώρες εξωσχολικής (όχι απλώς εξωδιδακτικής) προετοιμασίας (συγγραφή, μουσικές επιλογές, διανομή ρόλων, σκηνικά, προετοιμασία χώρου, κοστούμια, προσκλήσεις, αγορά υλικών κτλ). Αυτά υπολογίζονται από τον ΟΟΣΑ ή δεν είναι ούτε αυτά διδακτικό ωράριο; Ε, ναι, δεν είναι.
-Οι δεκάδες ώρες γραφειοκρατικών εργασιών από προϊσταμένους/-ες και μη, η συμπλήρωση απουσιών των μαθητών στα πληροφορικά συστήματα, η συμπλήρωση εκθέσεων, αξιολογήσεων και λοιπών εγγράφων, οι ενημερώσεις γονέων εκτός ωραρίου, η υλοποίηση επιμορφωτικών ημερίδων στα σχολεία εκτός ωραρίου, υπολογίστηκαν από τον ΟΟΣΑ; Αδιάβαστος πάλι, δεν είναι διδακτικό ωράριο κι αυτά, δίκιο έχετε.
-Η έρευνα αγοράς και το τρέξιμο για να βρούμε βιβλία για τη δανειστική, στολές για το βεστιάριο, σπόρους για τον κήπο, στρώματα για τα παιδιά (ο κατάλογος είναι μεγάλος, ας μην αναλωθούμε άλλο), υπολογίστηκαν από τον ΟΟΣΑ;
Ή λοιπόν όσοι νηπιαγωγοί κάνουν το κάτι ή πολύ παραπάνω είναι ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΚΟΡΟΙΔΑ ή απλώς η στατιστική υπολογίζει ο,τι θέλει. Μεγάλα κορόιδα γιατί κάποιοι εργάζονται ώρες και ώρες πέραν του τυπικού τους ωραρίου (εργασιακού και διδακτικού) για να δουν μετά τον ΟΟΣΑ και τον καθένα να του λέει ότι δουλεύει κάτω από τον μέσο όρο επειδή στην Χ χώρα ο νηπιαγωγός εργάζεται 7 ώρες την ημέρα. Που ακριβώς γίνεται αυτό; Μήπως σε χώρες με εκπαιδευτικά συστήματα όπου η/ο νηπιαγωγός έχει έναν βοηθό πλάι του όλο το 7ωρο, εναν εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής για το 1 παιδί με αναπηρία που φοιτεί στο ίδιο τμήμα και 12-14 παιδιά που ζουν σε σχολική αίθουσα 150 τετραγωνικών και στις 3 το μεσημέρι παίζουν playstation έχοντας απενοχποιήσει ακόμα και τις παιχνιδομηχανές; (βλέπε Φινλανδία κτλ)
Αν δηλαδή αύριο, αυξηθεί το ωράριο των νηπιαγωγών ή των δασκάλων κατά 150 ώρες το χρόνο, πιστεύει κανείς ότι θα έχουμε υψηλότερα επίπεδα παιδείας; Σίγουρα όμως θα πιστεύουν κάποιοι ότι θα γίνει εξοικονόμηση δημοσίων δαπανών αφού η μισθολογική δαπάνη θα είναι μικρότερη. Συμφωνώ. Θα είναι μικρότερη. Τελικά, υψηλού επιπέδου Παιδεία θέλουμε ή να εξοικονομήσουμε κανά εκατομμυριάκι; Γιατί αν με αυτό το εκατομμυριάκι θα βοηθήσουμε την πατρίδα να συνέλει, να τη βοηθήσουμε, αγαπητοί φίλοι. Αλλά αν αυτό το εκατομμυριάκι δε φτάνει ούτε για ζήτω, και είναι ας πούμε όσο τα χαρτικά δυο δημοσίων οργανισμών, τότε μάλλον στραβά εξακολουθούμε να αρμενίζουμε.
Στις κρίσεις μας θα πρέπει να συνυπολογίζουμε, όμως, πολλούς (για την ακρίβεια όλους τους) παράγοντες. Η συζήτηση γύρω από εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών (τους μαθητές δεν τους πλήττει ποτέ κανείς στη ρητορική του) είναι συνήθως ρηχή.
Ο ανόητος θα καταλάβει πως με το παρόν άρθρο υπερασπίστηκα σύσσωμο τον κλάδο των εκπαιδευτικών. Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε.
Τα κράτη που διαθέτουν στοιχειώδη σοβαρότητα, προσδιορίζουν ξεκάθαρους στόχους και προτεραιότητες για τη δημόσια παιδεία τους και προσπαθούν έντιμα να τους επιτύχουν. Στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες, μοιάζουμε μόνο σα να θέλουμε μια διαφωνία να αρπαχτούμε, μια κοτσάνα να κορνάρουμε μάγκικα στο δρόμο του δήθεν διαλόγου. Η Ευρώπη δε μπορεί να είναι μια μονότονη, μονοχρωματική σαλάτα. Το ζήτημα είναι η υψηλή ποιότητα και όχι η απόλυτη ομοιγένεια στους χρόνους.
Το ουσιώδες πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία -τουλάχιστον χρόνια- και η ελληνική πολιτεία και οι περισσότεροι γονείς και πολλοί εκπαιδευτικοί δε ξέρουμε τι ακριβώς ζητάμε και τι ακριβώς θέλουμε να πετύχουμε. Παιδεία. Ταλαίπωρη λέξη. Από όλους μας.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News