Τα τελευταία χρόνια ολόκληρη η εκπαιδευτική κοινότητα ταλανίζεται από αλλαγές επί αλλαγών που σύμφωνα με το εκάστοτε υπουργείο Παιδείας έχουν σαν σκοπό την βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Ειδικά το τελευταίο διάστημα η εξαγγελία νέων μέτρων έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας. Εκπαιδευτικοί , μαθητές και γονείς μοιάζουν με ζαλισμένα κοτόπουλα. Το αποτέλεσμα;  Το ξεχαρβάλωμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και το χάσιμο του σταθερού πλαισίου που τόσο έχουν ανάγκη οι μαθητές.

Γράφει ο Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός

Κάθε νέο μέτρο που παίρνεται το μόνο που καταφέρνει είναι να προσθέτει και άλλη μια δόση στην προηγούμενη παθογένεια του εκπαιδευτικού οικοδομήματος. Μοιάζει με ετοιμόρροπο σπίτι, με μισογκρεμισμένους τοίχους, παράθυρα και οροφή και εμείς το μόνο που κάνουμε είναι να αλλάζουμε κάθε τόσο και λιγάκι τις κουρτίνες. Παρακάτω σας παραθέτω ένα μόνο παράδειγμα που αποδεικνύει πως μια απόφαση του υπουργείου Παιδείας βγάζει στη φόρα όλη την νοσηρότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και ως εκ τούτου αυτοπαγιδεύεται:

Κατάργηση των δικαιολογημένων απουσιών ή νομιμοποίηση της κοπάνας;

Είναι γνωστό ότι από το σχολικό έτος 2017-2018 καταργήθηκε ο διαχωρισμός των απουσιών των μαθητών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες. Πλέον οι μαθητές έχουν το δικαίωμα να κάνουν συνολικά 114 αδικαιολόγητες απουσίες. Από την φετινή χρονιά φάνηκαν τα τραγικά αποτελέσματα αυτού του μέτρου. Και δυστυχώς έπονται τα χειρότερα αν αναλογιστεί κανείς ότι το μέτρο αυτό φέτος ίσχυσε από τα μέσα του σχολικού έτους και ύστερα.

Καταρχάς, κατά γενική ομολογία οι μαθητές και των Γυμνασίων και των Λυκείων φέτος έκαναν κατά μέσο όρο πολύ περισσότερες απουσίες από τις προηγούμενες χρονιές. Στα Λύκεια παρατηρήθηκε το φαινόμενο εκεί που μέχρι πέρυσι ήταν μόνο οι μαθητές της Γ’ Λυκείου που εξαντλούσαν το όριο των απουσιών τους με την δικαιολογία του διαβάσματος  για τις Πανελλαδικές, φέτος για πρώτη φορά συνέβη κάτι ανάλογο και με την Α’ και την Β΄ Λυκείου. Έτσι είχαμε το θλιβερό θέαμα να αδειάζουν τα Λύκεια από μαθητές και των τριών τάξεων κυρίως τους δύο τελευταίους μήνες Απρίλιο και Μάιο.

Επίσης στα Γυμνάσια αρκετό ποσοστό των μαθητών απουσίαζε το τελευταίο διάστημα (κυρίως το Μάιο) με την δικαιολογία της προετοιμασίας  για τις προαγωγικές εξετάσεις του σχολείου ή για τις εξετάσεις πτυχίων ξένων γλωσσών. Δυστυχώς παρατηρήθηκε πλέον και στο Γυμνάσιο αυτό που είχαμε πλέον συνηθίσει να ακούμε μόνο για την Γ΄ Λυκείου: να κρατάνε οι μαθητές απουσίες για το τέλος. Μάλιστα κάποια φροντιστήρια (κυρίως ξένων γλωσσών) έβαλαν μάθημα στους μαθητές τους σε ώρες πρωινές που οι μαθητές θα έπρεπε να βρίσκονται στο σχολείο τους. Προσέξτε: οι μαθητές απουσίαζαν όχι κρυφά αλλά με τις ευλογίες των γονέων.

Αναρωτιέμαι πραγματικά αν οι δεξαμενές σκέψεις του υπουργείου Παιδείας  γνωρίζουν καθόλου την ψυχολογία των γονέων και των μαθητών: ότι άμα δίνεις το δικαίωμα να κάνουν 114 αδικαιολόγητες απουσίες είναι σαν να τους λες «να τις κάνετε». Από την άλλη το αντίμετρο που πήρε το υπουργείο όπου καλούσε τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να ανταλλάσουν ενημέρωση μεταξύ τους ( με τηλέφωνο, sms, email)  για τις απουσίες των παιδιών δεν λειτούργησε και δεν λειτούργησε γιατί στις περισσότερες απουσίες μαθητών οι γονείς συναινούν, ειδικά άμα οι απουσίες αυτές έχουν την δικαιολογία της προετοιμασίας για εξετάσεις. Η συνηθισμένη απάντηση που έπαιρναν οι καθηγητές όταν επικοινωνούσαν με τους γονείς για να τους πληροφορήσουν για την απουσία του παιδιού τους ήταν: «είμαι ενήμερη/ος».

Το νέο αυτό μέτρο λοιπόν το μόνο που κατάφερε ήταν να κάνει πιο εύκολη τη διαδικασία για τους επίδοξους κοπανατζήδες ή να δημιουργήσει νέους. Μοιάζει με νομιμοποίηση της κοπάνας όλο αυτό. Είναι σαν να ζητά το υπουργείο από τους γονείς να παίρνουν την ευθύνη για την αδικαιολόγητη απουσία του παιδιού τους αλλά δεν έχει υπολογίσει ότι οι γονείς δεν έχουν κανένα πρόβλημα να πάρουν την ευθύνη αυτή αν είναι για «καλό σκοπό». Χαριτολογώντας θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την ανάδειξη ενός νέου είδους απουσιών : τις δικαιολογημένες αδικαιολόγητες απουσίες.

Θα μου πείτε: «και ήταν καλό το προηγούμενο καθεστώς που ανάγκαζε τους γονείς να πληρώνουν επίσκεψη σε γιατρό για να πάρουν την βεβαίωση απουσίας λόγω ασθενείας ή που ήταν υποχρεωμένοι να επισκέπτονται οι ίδιοι το σχολείο (πολλοί εν ώρα εργασίας τους) για να δικαιολογήσουν τις απουσίες του παιδιού τους»;  Όχι, συμφωνώ δεν ήταν σωστό. Κατά την γνώμη μου το λάθος του υπουργείου δεν ήταν η κατάργηση των δικαιολογημένων απουσιών αλλά το γεγονός ότι διατήρησε τόσο υψηλό το συνολικό αριθμό επιτρεπόμενων απουσιών (114).

Προσωπικά θεωρώ ότι πρέπει κάποια στιγμή να δώσουμε το πραγματικό νόημα του τι σημαίνει επαρκής φοίτηση. Επαρκής φοίτηση σημαίνει ότι ο μαθητής έχει παρακολουθήσει το μεγάλο ποσοστό των ωρών του κάθε μαθήματος. Θα μπορούσαμε λοιπόν αντί να μετράμε τις συνολικές απουσίες να βάλουμε ένα πλαφόν ελάχιστων παρουσιών όχι γενικά αλλά σε κάθε μάθημα ξεχωριστά (π. χ της τάξεως του 90%). Όταν ο μαθητής δεν το καλύπτει να κρίνεται η φοίτησή του ανεπαρκής στο μάθημα και αφού πρώτα παρακολουθήσει τον Ιούνιο στο σχολείο κάποια μαθήματα απόκτησης επάρκειας να επανεξετάζεται. Με αυτόν τον τρόπο είναι αδύνατον να υπάρχει προγραμματισμός των μαθητών για το πόσες μέρες μπορούν «να την κοπανήσουν» ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται η επαρκής παρακολούθηση ανά μάθημα, όπως είναι το σωστό.

Δυστυχώς με αυτές τις λανθασμένες αποφάσεις το σχολείο απαξιώνεται στα μάτια των μαθητών αλλά και των γονέων ακόμα περισσότερο. Καλώς ή κακώς πολλοί γονείς ενδιαφέρονται μόνο για το τελικό αποτέλεσμα στις εξετάσεις. Αν είναι για ένα καλό αποτέλεσμα συναινούν στις απουσίες των παιδιών ειδικά τους τελευταίους μήνες πριν τις εξετάσεις. Μάλιστα το έχουν «τακτοποιήσει μέσα τους» ρίχνοντας  στους εκπαιδευτικούς τις ευθύνες και δηλώνοντας ευθαρσώς: «μα γιατί να πάει το παιδί σχολείο αυτό το διάστημα, αφού δεν γίνεται μάθημα;». Η απάντηση βέβαια είναι προφανής: «το μάθημα για να γίνει έχει μια βασική προϋπόθεση, λέγεται μαθητές και μάλιστα μαθητές όχι ωσεί παρόντες αλλά ψυχή τε και σώματι». Επιτέλους ας πάρει ο καθένας τις ευθύνες του και ας σταματήσουμε να κατηγορούμε αυτούς που φταίνε το λιγότερο. Είναι προκλητικό αυτοί που πρώτοι απαξιώνουν το σχολείο να διαμαρτύρονται συνεχώς για την απαξίωση.

Η εντύπωση ότι η παρακολούθηση στο σχολείο είναι μη απαραίτητη

Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε. Η βασική εικόνα όμως είναι πολύ συγκεκριμένη. Από την μία το σχολείο απαξιώνεται όλο και πιο πολύ και από την άλλη οι γονείς και οι μαθητές επενδύουν όλο και περισσότερο στις ιδιωτικές παροχές έξω από το σχολείο. Έχουμε αντιστροφή των προτεραιοτήτων: αυτό που θα έπρεπε να είναι το βασικό γίνεται πλέον βοηθητικό και αντίστροφα. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι δημιουργείται πλέον η εντύπωση σε γονείς και μαθητές ότι η παρακολούθηση στο σχολείο είναι προαιρετική και μη απαραίτητη ενώ η εκτός σχολείου προετοιμασία υποχρεωτική και απαραίτητη.

Σταματήστε πια να στέλνετε εγκυκλίους στα σχολεία. Στείλτε χρήματα

Δυστυχώς αυτή είναι η μοίρα της δημόσιας εκπαίδευσης στη χώρα μας. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι δεν αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Για την ακρίβεια δεν αποτελούσε και ποτέ αφού ακόμα και τις παλαιότερες εποχές των παχιών αγελάδων τα κρατικά κονδύλια για την παιδεία ήταν από τα πιο μικρά παγκοσμίως. Ακόμα και σήμερα στην εποχή των ισχνών αγελάδων δεν ακούς το προφανές από καμία σχεδόν πολιτική παράταξη: την υπόσχεση μελλοντικής επένδυσης στην εκπαίδευση ώστε να ανακάμψει η οικονομία της χώρας. Αναρωτιέμαι πως αλήθεια περιμένουμε από τους γονείς, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς να εμπιστευτούν την δημόσια εκπαίδευση όταν βλέπουν ότι για το κράτος είναι απλά ένας τομέας από τον οποίον πρέπει να εξοικονομήσουμε χρήματα. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις ,ηθελημένα ή αθέλητα, κλείνουν το μάτι στην ελληνική κοινωνία για την απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης.

Οι αλλαγές βέβαια γίνονται με καταιγιστικό ρυθμό ώστε να θολώνουν την πραγματική εικόνα. Φτάνει πια με τις αλλαγές και τα νέα μέτρα του υπουργείου Παιδείας που στην πραγματικότητα δεν έχουν επιφέρει καμία ουσιαστική βελτίωση. Η ελλιπής κρατική χρηματοδότηση δεν κρύβεται πια. Δεν μας τιμά σαν χώρα να κάνουμε εκπαιδευτική πολιτική μόνο με κονδύλια τύπου ΕΣΠΑ. Η λύση του προβλήματος δεν αφορά μόνο το υπουργείο Παιδείας αλλά πρωτίστως το υπουργείο Οικονομικών. Σταματήστε πια να στέλνετε εγκυκλίους στα σχολεία. Στείλτε χρήματα.