Ήταν ο εισηγητής του μηχανισμού της φυσικής επιλογής, μέσω του οποίου πρότεινε ότι συντελείται η εξέλιξη όπου όλα τα είδη ζωής προέρχονται από κοινούς προγόνους και έχουν διαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου.
Ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη φύση, όταν σπούδαζε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, γεγονός που τον οδήγησε στη μελέτη των θαλάσσιων ασπόνδυλων. Το παράδοξο της όλης υπόθεσης είναι πως οι σπουδές του στη θεολογία στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ ώθησαν τον Δαρβίνο προς τη φυσική επιστήμη και στην θεωρία με την οποία αποδομεί τις βασικές αρχές του Χριστιανικού δογματισμού.
Το ταξίδι που έκανε με τον “Ιχνηλάτη”, το διάσημο πλοίο του, τον κατέστησε διάσημο ως γεωλόγο του οποίου οι παρατηρήσεις και θεωρίες υποστήριζαν τη θεωρία της ομοιομορφίας του Τσαρλς Λάιελ.
Η θεωρία του Δαρβίνου και η πεποίθηση του πως το ανθρώπινο είδος προέρχεται από την εξέλιξη του πιθήκου, ενέπνευσαν το έργο πολλών καλλιτεχνών, με τον Bruce Springsteen να είναι ένας από αυτούς.