Τριάντα τέσσερις καθηγητές μετρούν όσο ένας; Ο Δημήτρης Μπερτσιμάς, ο Ελληνας καθηγητής του MIT, παραιτήθηκε πρόσφατα από τη θέση του προέδρου του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο λόγος της παραίτησης ήταν η απαξίωση των Συμβουλίων από την κυβέρνηση. Απαξίωση επειδή, όπως λένε η κυβερνητική πλευρά και οι υποστηρικτές της, τα Συμβούλια είναι ένας «ξενόφερτος», «αντιδημοκρατικός» θεσμός. Ωστόσο η νυν κυβέρνηση, αποψιλώνοντας από αρμοδιότητες τα Συμβούλια, «εκδιώκει» τα μέλη τους, Ελληνες πανεπιστημιακούς του εξωτερικού (από ΜΙΤ, Χάρβαρντ, Κέμπριτζ, Σορβόνη, κ.α.), χωρίς να αξιοποιεί προς όφελος των ελληνικών ΑΕΙ το περιβάλλον αριστείας μέσα στο οποίο λειτουργούν τα μέλη των Συμβουλίων. Αντ’ αυτών, σε ποιους βασίζεται η ελληνική κυβέρνηση; Μία επιστημονική δημοσίευση του κ. Μπερτσιμά έχει συγκεντρώσει περισσότερες αναφορές από όσες έχουν συγκεντρώσει, αντίστοιχα, τα 34 μέλη της 36μελούς επιτροπής, την οποία επέλεξε το υπουργείο Παιδείας για να πραγματοποιήσει τον εθνικό διάλογο για την παιδεία. Επίσης, μικρή εμβέλεια έχουν και οι περισσότεροι εκ των 14 πανεπιστημιακών που μετέχουν στην κυβέρνηση.
Ειδικότερα, ο κ. Γιάννης Π. Α. Ιωαννίδης (κατέχει την έδρα C.F. Rehnborg πρόληψης νοσημάτων και είναι καθηγητής παθολογίας, έρευνας και πολιτικής υγείας και στατιστικής, και διευθυντής του Κέντρου Καινοτομίας στη Μετα-έρευνα στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ) αναζήτησε στο Google Scholar την επιστημονική δημοσίευση κάθε μέλους της 36μελούς επιτροπής, η οποία έχει πάρει τις περισσότερες αναφορές και όπου ο συγκεκριμένος επιστήμονας ήταν κύριος συγγραφέας (βασικός, πρώτος ή τελευταίος). Με βάση την έρευνα του κ. Ιωαννίδη, δύο μέλη από τα 36 έχουν δημοσιεύσει τουλάχιστον ένα έργο με πολύ υψηλό αριθμό διεθνών αναφορών. Πρόκειται για τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητή της Ιατρικής Θάνο Δημόπουλο (1.046 αναφορές) και τον Γιάννη Σταυρακάκη, αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ (787 αναφορές). Προσθέτοντας τις αναφορές των άλλων 34 μελών-επιστημόνων στην πλέον αναφερόμενη δημοσίευσή τους, το σύνολο είναι 2.034 αναφορές. Η πλέον αναφερόμενη δημοσίευση του κ. Μπερτσιμά έχει ήδη 2.092 αναφορές. «Οι 34 μαζί δεν κάνουν τον έναν που παραιτήθηκε», σχολιάζει στην «Κ» ο κ. Ιωαννίδης.
Ιδια εικόνα και για τους 14 πανεπιστημιακούς που μετέχουν στην κυβέρνηση. Ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας Κώστας Φωτάκης έχει συνολικά 8.738 αναφορές (209 αναφορές στην «καλύτερη» δημοσίευση) και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος ακολουθεί με 1.388 αναφορές (237 αναφορές στην «καλύτερη» δημοσίευση).
«Φυσικά κανένας μονήρης αριθμός δεν κρίνει απόλυτα την ποιότητα κάποιου επιστήμονα. Ορισμένα αντικείμενα στηρίζονται σε πολυσυνεργατική έρευνα, όπως στην περίπτωση του άριστου κ. Σταύρου Κατσανέβα (καθηγητής Φυσικής Astroparticules et Cosmologie στο Πανεπιστήμιο Paris VII), που μετέχει στην 36μελή επιτροπή. Αλλα πεδία, όπως η φιλολογία, δεν μπορούν να κριθούν επαρκώς με δείκτες επιστημονικών αναφορών, και κάποια πεδία (όπως η επιχειρησιακή έρευνα, το πεδίο του κ. Μπερτσιμά) αδικούνται σχετικά από αυτόν τον δείκτη αναφορών, και οι επιστήμονές τους είναι ακόμα καλύτεροι απ’ ό,τι δείχνει αυτό το νούμερο», παρατηρεί ο κ. Ιωαννίδης. Και τονίζει: «Πάντως η απόσταση σε διεθνή επιστημονική αναγνωρισιμότητα του κ. Μπερτσιμά από το μέσο μέλος της Επιτροπής είναι επιεικώς αστρονομική. Ισως βέβαια άλλοι να μετράνε άλλα προσόντα: αγώνες, συνδικαλιστική παρουσία, ανάμειξη στα κομματικά κοινά, θητεία σε επιτροπές – η μια επιτροπή γεννά την άλλη».