Πολλά έχουν δει τα μάτια των εκπαιδευτικών στις σχολικές τάξεις και στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Μερικά από αυτά είναι και χρήσιμα, αφού μας λένε πιο πολλές αλήθειες για το θέμα από τις επί χάρτου αναλύσεις των ειδικών:
1η περίπτωση: Το θύμα ήταν ο κλασικός τύπος του “ξένου”, του παιδιού που δεν ανήκε στη συγκεκριμένη κοινωνία και που μέχρι την Γ’ Γυμνασίου δεν είχε καταφέρει να γίνει αποδεκτό από τους συμμαθητές του στο σχολείο. Αντιμέτωπο με μια ολόκληρη τάξη, δεχόταν επιθετικότητα, απόρριψη, απομόνωση και τα ανταπέδιδε κι αυτό με όποιο τρόπο μπορούσε.Τα μέσα αντιμετώπισης ποικίλα: από τις τιμωρίες, στις ατελείωτες συζητήσεις, στις προσπάθειες ένταξης σε ομάδες και στη δημιουργία “συμμαχιών” και “συμβολαίων” μέσα και έξω από την τάξη. Μα γρήγορα όλα ναυαγούσαν και η τάξη επέστρεφε στο ίδιο αδιέξοδο.

Φαίνεται όμως πως αυτές οι ενέργειες σιγά σιγά διέβρωσαν το τσιμέντο της αδιαλλαξίας και η ρωγμή ήρθε μια μέρα που συζητούσαν για πολλοστή φορά το πρόβλημα με τον υπεύθυνο καθηγητή. Ένας μαθητής για πρώτη φορά διαφοροποιήθηκε από τους συμμαθητές του. Εκεί που οι υπόλοιποι ανέπτυσσαν το σύνηθες καρμπόν του κατηγορητηρίου εναντίον του “ξένου”, αυτός είπε τη φράση: “Ναι, αλλά φταίμε κι εμείς, ρε παιδιά”. Αυτή η μαγική φράση πυροδότησε αλλαγές ανατρεπτικές για τη συνοχή της τάξης και το τέλος του μαρτυρίου εκείνου του “ξένου”.
2η περίπτωση: Εδώ ο σχολικός εκφοβισμός ίσως ήταν σε πιο ήπια μορφή, αλλά αποτελούσε το σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης τάξης. Κοροϊδίες προς συγκεκριμένους μαθητές από όλη την τάξη σχεδόν. Μια γενικευμένη νοσηρή ατμόσφαιρα σε μια κατά τα άλλα καλή τάξη με έξυπνα και συμπαθητικά παιδιά. Αυτή η “χαριτωμένη” τάξη όμως έκανε τη ζωή δύσκολη σε πολλά από τα μέλη της σε όλη τη διάρκεια του δημοτικού σχολείου.

Οι προσπάθειες των δασκάλων συστηματικές και ηρωικές. Προγράμματα, ειδικοί, σεμινάρια… Η τάξη έφτασε στο Γυμνάσιο στο ίδιο χάλι. Την ώρα του μαθήματος ξέσπαγαν καυγάδες, γονείς έκαναν παράπονα, οι καθηγητές έπαιζαν τους θηριοδαμαστές. Αυτά για ένα μήνα πάνω κάτω. Τόσο χρειάστηκε για να συνειδητοποιήσουν οι καθηγητές πως το μόνο που θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση είναι το γνωστό δόγμα της μηδενικής ανοχής, το οποίο διαμηνύθηκε προς κάθε κατεύθυνση και εφαρμόστηκε χωρίς παρεκκλίσεις. Και η τάξη ηρέμησε ως δια μαγείας.

Γιατί καλά είναι και τα προγράμματα και οι νουθεσίες, αλλά αν δεν συμβαδίζουν με σαφή παιδαγωγικά όρια, γίνονται μάλλον κίνητρα ενίσχυσης της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, μετατρέποντάς την σε μέσο απόσπασης της προσοχής και του ενδιαφέροντος από τους μικρούς ταραξίες.
3η περίπτωση: Η τρίτη περίπτωση ήταν η πιο δύσκολη. Να μην σου τύχει, που θα έλεγαν οι παλιοί στην εκπαίδευση. Μαθήτρια με σοβαρό πρόβλημα ατομικής υγιεινής. Η τάξη εκδήλωνε όλα τα συμπτώματα του bullying: κοροϊδία, απόρριψη, απομόνωση, εχθρικότητα. Καυγάδες για το ποιος θα καθίσει κοντά και ποιος-τυχερός-μακριά της. Όταν έμαθαν τι συνέβαινε, οι καθηγητές έπαψαν τουλάχιστον να τα βάζουν με τους μαθητές και προσπάθησαν να το λύσουν μέσω των γονέων με όση διακριτικότητα μπορούσαν. Καμιά ανταπόκριση, γιατί φαίνεται ότι το πρόβλημα ήταν οικογενειακό και καθόλου απλό.

Ο από μηχανής θεός ήρθε με τη μορφή μιας αλλοδαπής μαθήτριας που είχε δώσει δείγματα θεραπευτικής κοινωνικής συμπεριφοράς και σε άλλες δύσκολες περιπτώσεις. Ανέλαβε να βοηθήσει και τα κατάφερε με τόσο διακριτικό και έξυπνο τρόπο που θα τον ζήλευαν οι επαρκέστεροι κοινωνικοί λειτουργοί, αλλά για λόγους προστασίας της ανωνυμίας των εμπλεκομένων δεν θα αποκαλυφθεί σ’ αυτή την ανάρτηση.