Ύστερα από τρία χρόνια σιγής, η εκπαιδευτική τηλεόραση ξανά στην ΕΡΤ

Συνέντευξη από Σοφία Παπαδημητρίου προϊσταμένη Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης

Τζίνα Παπαλεξίου, επιστημονική συνεργάτης Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης

avgi.gr Χρύσα Βαϊνανίδη

1. Για κάποιον/α που δεν γνωρίζει, τι είναι η εκπαιδευτική τηλεόραση; Ποιοι οι στόχοι;

Η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση ιδρύθηκε το 1977 σαν καινοτόμος φορέας του Υπουργείου Παιδείας. Κύριο έργο ήταν η παραγωγή και προβολή τηλεοπτικών προγραμμάτων με στόχο την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην Πρωτοβάθμια – Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στη δια βίου μάθηση. Οι παραγωγές της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης αποτελούν μια σύγχρονη, εναλλακτική, οπτικοακουστική εκπαιδευτική πρόταση και απευθύνονται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, στο ευρύτερο κοινό και αποτελούν έναν από τους πλέον αξιόλογους πυλώνες παιδείας στον τόπο μας.

Οι παραγωγές της προβάλλονταν τηλεοπτικά μέχρι το 2013 από το ανοικτό κύκλωμα της δημόσιας τηλεόρασης (ΕΡΤ), καλύπτοντας το σύνολο της ελληνικής επικράτειας καθώς και μεγάλο μέρος του απόδημου ελληνισμού, διατηρώντας παγκόσμια εμβέλεια (ERTworld). Περισσότερες από 600 μορφωτικές και εκπαιδευτικές εκπομπές παρουσιάζονταν ετησίως.

Η αδιάλειπτη προσφορά της συνεχίστηκε μέχρι τον Ιούνιο του 2013, οπότε διακόπηκε με το κλείσιμο της ΕΡΤ.

Η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση έχει αναδειχθεί διεθνώς σε προνομιακό μηχανισμό διάχυσης της γνώσης μέσω προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και εκπομπών γενικής παιδείας και πληροφόρησης. Στην Ελλάδα, έχει καταξιωθεί στη συνείδηση της εκπαιδευτικής κοινότητας «ως φορέας κύρους, που εμπνέει εμπιστοσύνη, ενώ τα προγράμματά της κρίνονται θετικά από τη μεγάλη πλειοψηφία των εκπαιδευτικών που τα έχουν παρακολουθήσει» σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα της Hellastat του 2007.

Στόχοι σήμερα, είναι:

1. η συνεχής αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχουν οι ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής σχεδιάζοντας και υλοποιώντας εκπαιδευτικές δράσεις οπτικοακουστικής παιδείας και ευρύτερα ψηφιακού εγγραμματισμού,

2. Η διαρκής επαναξιολόγηση ή και ο επαναπροσδιορισμός των σκοπών της σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο και απαιτητικό κόσμο. Με κύριο γνώμονα τη διαμόρφωση δημιουργικών προσωπικοτήτων, ενεργών πολιτών και κριτικών δεκτών της πληροφορίας, η έμφαση δίνεται πλέον στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και όχι στην παθητική παρακολούθηση. Αυτό είναι το σημείο αιχμής της νέας αυτής προσπάθειας, η οποία αξιοποιεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο και ελκυστικό εργαλείο, τη διαδραστικότητα και συμμετοχικότητα στη μάθηση.

2. Πώς η εκπαιδευτική τηλεόραση μπορεί να συμβάλλει στον εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Πώς μπορεί να βοηθήσει τον εκπαιδευτικό της τάξης, τους μαθητές και μαθήτριες;

H Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της οπτικοακουστικής παιδείας και γενικότερα της παιδείας για τα Μέσα (medialiteracy) στην Ελλάδα, έχει αναπτύξει ένα σύνολο δράσεων υποστηρίζοντας την πρόσβαση σε οπτικοακουστικά Μέσα, κριτική αξιολόγηση και δημιουργική παραγωγή οπτικοακουστικών και ψηφιακών Μέσων.

Οι νέες τεχνολογίες και το Διαδίκτυο δημιούργησαν νέες συνήθειες και δεδομένα στη σχέση του σχολείου με τα Μέσα Επικοινωνίας. Ακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις και την ευρωπαϊκή στρατηγική για την αξιοποίηση των Ψηφιακών και Οπτικοακουστικών Μέσων στην Εκπαίδευση, η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση προωθεί τον εγγραμματισμό στα Μέσα Επικοινωνίας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και παρέχει εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση και αξιοποίηση των ψηφιακών και οπτικοακουστικών περιβαλλόντων. Μέσω αυτών όμως απώτερος στόχος είναι η ανάδειξη του θεωρητικού και πρακτικού προβληματισμού των μαθητών, η σύνδεση της γνώσης με την πράξη, η επικοινωνία της δευτεροβάθμιας με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και εν τέλει ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός.

Η ανάπτυξη και διείσδυση των νέων τεχνολογιών στο σύγχρονο κοινωνικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον, όπου το σχολείο δεν καταναλώνει απλώς αλλά δημιουργεί περιεχόμενο, μας ενέπνευσε και μας έδωσε κίνητρα ώστε να συναντήσουμε τη νέα ψηφιακή γενιά στους δικούς της χώρους και να γίνουμε μέρος της κοινότητάς της. Αξιοποιώντας τις ψηφιακές κοινότητες και τα κοινωνικά δίκτυα προσπαθούμε να συνδέσουμε πιο στενά την Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση με το νεανικό κοινό μεταβαίνοντας από τα παραδοσιακά μέσα στην ψηφιακή εποχή.

Σημαντικό όχημα στην προσπάθεια αυτή αποτελεί ο δικτυακός τόπος στη διεύθυνση www.edutv.gr (2009), όπου μπορεί ο μαθητής/εκπαιδευτικός να δει τις ταινίες της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης σε πραγματικό χρόνο (βίντεο ροής – streaming) ή να τις κατεβάσει στον Η/Υ (βίντεο κατ’ απαίτηση – videoondemand) αξιοποιώντας με αυτό τον τρόπο μία σειρά ψηφιακών υπηρεσιών και ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών τηλεοράσεων.

Στο πλαίσιο των καλών πρακτικών δημιουργήθηκε η πλατφόρμα νεανικής δημιουργίας, www.i–create.gr (2011). Η πλατφόρμα προσφέρει ένα περιβάλλον υποστήριξης και προβολής των ψηφιακών μαθητικών έργων με έμφαση στο βίντεο. Τα έργα αναπτύσσονται και υποβάλλονται μέσα από διαγωνισμούς βίντεο, καμπάνιες και συνεργασίες με σχολεία, Πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς, σε εθνικό, τοπικό ή διεθνές επίπεδο.

Και οι δυο δικτυακοί τόποι αναβαθμίστηκαν φέτος, εξελίσσονται και τροφοδοτούνται συνεχώς ώστε κάθε μαθητής, εκπαιδευτικός, γονέας να έχει ανοιχτή πρόσβαση σε οπτικοακουστικές πηγές με πολλαπλές δυνατότητες αξιοποίησης στη διαδικασία μάθησης.

Οι εκπαιδευτικές δράσεις σχεδιάζονται και υποστηρίζονται με μαθήματα επεξεργασίας βίντεο και τεκμηριωμένο περιεχόμενο. Στη συνέχειαεμπλουτίζονται με το ψηφιακό περιεχόμενο που δημιουργούν οι ομάδες μαθητών με τους εκπαιδευτικούς τους στον κοινό χώρο οικοδόμησης γνώσης της πλατφόρμας. Ο εκπαιδευτικός πλέον αποκτά ξανά τον πραγματικό του ρόλο, αυτόν της υποστήριξης και καθοδήγησης του μαθητή προς τη γνώση. Ο ρόλος του γίνεται πιο ευχάριστος. Η πρώτη αποτίμηση είναι θετική στους άξονες ενίσχυσης/υποστήριξης της δημιουργικότητας και της συνεργασίας των μαθητών αλλά και των σχολείων. Τα διαγωνιστικά προγράμματα έχουν μεγάλη αποδοχή στις κοινότητες και κέρδισαν μαθητές και εκπαιδευτικούς εισάγοντας καινοτόμες ιδέες στην ελληνική εκπαίδευση.

3. Μερικούς μήνες πριν, το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ανακοίνωσε την αναβάθμιση της εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Ποιες είναι οι δράσεις που προωθούνται και ποια η στόχευση;

Πρώτη φορά μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ θα ξανα-εκπέμψει η εκπαιδευτική τηλεόραση προσεγγίζοντας μια εντελώς νέα κατεύθυνση. Η εκπαιδευτική τηλεόραση αναβαθμίζεται και δίνει έμφαση στη βιωματική μάθηση και τη διαδραστικότητα.

Στις 12 Απριλίου παρουσιάστηκε από τον υφυπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Θεοδόση Πελεγρίνη και τη διοίκηση της ΕΡΤ το πιλοτικό πρόγραμμα της διαδραστικής – βιωματικής εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Όπωςδήλωσε ο υφυπουργός «Με πολύ μεράκι, συγκίνηση και όραμα είμαστε σήμερα σε θέση να ανακοινώσουμε την έναρξη του σχεδιασμού και της υλοποίησης του πιλοτικούπρογράμματος της εκπαιδευτικής τηλεόρασης ύστερα από 3 χρόνια σιγής».

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εναρμονίζεται με τα σύγχρονα ενδιαφέροντα των μαθητών και τους φέρνει σε επαφή με γνωστικά αντικείμενα που σχετίζονται και με τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Αξιοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και τις νέες τεχνολογίες αναδεικνύοντας τις καινοτόμες δράσεις και τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στα σχολεία μας. Καλλιεργεί ακόμα στους μαθητές την αξία της συμπόρευσης της θεωρητικής σκέψης (σχεδιάζω-επινοώ) με την πρακτική σκέψη (υλοποιώ αυτό που σχεδίασα) δημιουργώ.

Η διαδραστική και βιωματική εκπαιδευτική τηλεόρασηαφορά στην παραγωγή και τηλεοπτική μετάδοση εκπαιδευτικού υλικού με δημιουργούς και πρωταγωνιστές τους μαθητές, με όχημα σύγχρονες και μη παραδοσιακές μορφές έκφρασης, όπως ο κινηματογράφος, τα οπτικοακουστικά έργα και τα ψηφιακά περιβάλλοντα.

Ο σχεδιασμός της πιλοτικής εφαρμογής έγινε στους άξονες γνώση-ψυχαγωγία, πολιτισμός, επαγγελματικός προσανατολισμός.

Οι δράσεις αφορούν τη δημιουργική παραγωγή βίντεο από τους μαθητές βιωματικά και τη συμμετοχή τους σε διαδραστική εκπομπή.

4. Τι θα περιλαμβάνει, επομένως, η συνεργασία της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης με τη Δημόσια Τηλεόραση; Ποιος ο σχεδιασμός;

Η συνεργασία θα περιλαμβάνει εβδομαδιαίο τηλεοπτικό πρόγραμμα αποτελούμενο από ωριαία τηλεοπτικά επεισόδια, όπου θα εξετάζεται ένα διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο κάθε φορά. Στο πρόγραμμα θα συμμετέχουν και θα παρίστανται σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία θα έχουν προετοιμάσει και θα παρουσιάζουν από μια ταινία μικρού μήκους για το συγκεκριμένο θέμα.

Με τη βοήθεια ενός επιστημονικού συμβούλου, ενός επαγγελματία σκηνοθέτη, ενός εκπαιδευτικού για κάθε σχολείο, ενός συμβούλου παιδαγωγικής ευθύνης και με τα απαραίτητα τεχνικά μέσα οι ίδιοι οι μαθητές γράφουν, σκηνοθετούν, παίζουν τους ρόλους, φτιάχνουν τα σκηνικά και τα κοστούμια, γράφουν τη μουσική και γυρίζουν μια πεντάλεπτη ταινία.

Η εκπομπή θα είναι διαδραστική με τη συμμετοχή και των τηλεθεατών, οι οποίοι θα εκφράζουν την γνώμη τους και θα επιβραβεύουν τις προσπάθειες των μαθητών.

Ενδεικτικά θέματα, τα οποία θα παρουσιαστούν στα επεισόδια και με τα οποία θα ενασχοληθούν οι μαθητές είναι «H Ευρώπη σήμερα», «Το πολιτικό μας σύστημα – Θεσμοί», «Ανθρώπινα δικαιώματα (μετανάστευση – πρόσφυγες). Σεβασμός στη διαφορετικότητα», «Κινητά τηλέφωνα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης», «Braindrain» κά.

Η διαδραστική και βιωματική εκπαιδευτική τηλεόραση φιλοδοξεί να αποτελέσει πρότυπο και οδηγό για την εισαγωγή στην εκπαίδευση νέων, σύγχρονων και δημιουργικών τρόπων διδασκαλίας.