Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στη σύγχρονη εποχή και οι πρακτικές στη χώρα μας

Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στη χώρα μας προσπαθεί να ικανοποιήσει ετερόκλητες /ασύμβατες λογικές , και να οδηγεί τόσο στην εκπαίδευση για την άσκηση κάποιου επαγγέλματος , όσο και να προετοιμάζει και να εξασφαλίζει αν είναι δυνατόν προνομιακή πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για να προσελκύει ενδιαφερομένους , αλλά και να προσφέρει και κάποια γενικότερη καλλιέργεια τουλάχιστον ανάλογη της γενικής εκπαίδευσης.

Νίκος Ηλιάδης, Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π. , M.Sc. ( Concordia University Montreal Canada ) , Ph.D. ( University of Maryland USA, ) Technology and Vocational Education, τ.καθηγητής ΠΑΤΕΣ/ΣΕΛΕΤΕ, τ.Καθηγητής ΤΕΙ Πειραιώς, τ.Ειδ.Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ για τα ΤΕΙ ,τ. εκπρόσωπος των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ( Μ.Ε.Α. ) τ. Διοικητής ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ , Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Σε πολλές περιπτώσεις διατυπώνονται απόψεις ότι η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση είναι τόσο καλύτερη όσο περισσότερα μαθήματα γενικής εκπαίδευσης περιλαμβάνει. Έτσι, σε συνδυασμό και με συντεχνιακές επιδιώξεις αναπτύσσονται πιέσεις για πρόβλεψη στο πρόγραμμα σπουδών της αυξημένου αριθμού γενικά μαθήματα , με αποτέλεσμα να παύει να είναι τελικά τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση. Το αποτέλεσμα είναι να μην προσφέρεται ούτε εκπαίδευση σε επαγγέλματα, ούτε να προετοιμάζει για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Στις ετερόκλητες αυτές επιδιώξεις καλούνται να ανταποκριθούν μαθητές που χαρακτηρίζονται ως χαμηλής ακαδημαϊκής απόδοσης , και οδηγούνται να προσανατολισθούν λόγω αυτής της απόδοσης σε επαγγέλματα. Η γενικότερη και ατυχής αυτή κοινωνική αντιμετώπιση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης οδηγεί ακόμη και ικανά παιδιά που την έχουν ως πρώτη προτεραιότητα και διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες, να διστάζουν να εκδηλώσουν την κλίση τους αυτή. Για να συγκεντρωθεί ένας ικανός αριθμός μαθητών για τον τομέα αυτό της εκπαίδευσης επινοούνται κατά καιρούς «κίνητρα» που αναφέρονται σε ευκολότερους ή προνομιακούς τρόπους πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση , κάτι που αποσταθεροποιεί περισσότερο την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση , αφού προβάλλει ως σημαντικό στόχο της όχι την εκπαίδευση σε κάποιο επάγγελμα , αλλά την διευκόλυνση για σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι καθηγητές του χώρου αυτού επιδιώκουν την καθιέρωση διαφόρων προνομίων και κινήτρων για να διατηρήσουν και να αυξήσουν τον αριθμό των μαθητών στον κλάδο τους, προκειμένου να συντηρήσουν θέσεις εργασίας.

Επιπλέον, η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας προσφέρει εκπαίδευση σε ένα μικρό , περιορισμένο αριθμό επαγγελμάτων , αυτών που αντιστοιχούν στις ειδικότητες των διορισμένων εκπαιδευτικών του χώρου, και που αντιστοιχούν στις παραδοσιακές παλιές ειδικότητες. Όμως για παράδειγμα τα επαγγέλματα που καταγράφονται και φορολογούνται στα σύστημα TAXIS στη χώρα μας ξεπερνούν τις 15.000 ,( σε άλλες χώρες είναι καταγεγραμμένα περισσότερα από 30.000 που πολλά από αυτά δεν ασκούνται ακόμη στη χώρα

μας ) και για όλα αυτά δεν προβλέπεται εκπαιδευτικός φορέας / διαδικασία εκπαίδευσης των εργαζομένων που τα ασκούν. Οι εργαζόμενοι στις περισσότερες περιπτώσεις ασκούν τα διάφορα επαγγέλματα εκπαιδευόμενοι κατά τον «αρχαίο» τρόπο ( από τον τεχνίτη στο μαθητή του ) , είτε ως αυτοδίδακτοι. Η πραγματικότητα αυτή απέχει πολύ από ένα σύγχρονο σύστημα τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στα πλαίσια της οικονομίας της γνώσης.

Η παρακάτω ιστοσελίδα παραπέμπει στο Υπουργείο Εργασίας των ΗΠΑ στην οποία περιλαμβάνονται περιγραφές περισσότερων από 35.000 επαγγέλματα στον σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον.

http://www.onetcodeconnector.org/

Οι επαγγελματικές δραστηριότητες στο πλήθος αυτών των επαγγελμάτων αλλάζουν ραγδαία. Συνεπώς οι εργαζόμενοι θα πρέπει να παρακολουθούν προγράμματα δια-βίου εκπαίδευσης προκειμένου να παραμένουν ανταγωνιστικοί στο εργασιακό περιβάλλον .

Τα προγράμματα αυτά δια-βίου εκπαίδευσης θα προσφέρονται από κατάλληλους εκπαιδευτές που θα παρακολουθούν τις εξελίξεις και θα μεταβιβάζουν τη νέα γνώση που δημιουργείται ραγδαία . Στη χώρα μας υπάρχει πρόβλημα εκπαίδευσης εκπαιδευτών της μορφής αυτής ( training of trainers), ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τις ραγδαίες μεταβολές και να τις ενσωματώνουν στην αγορά εργασίας.

Σε πολλές περιπτώσεις στις ΗΠΑ επαγγελματίες που εργάζονται στο χώρο της εργασίας , ειδοποιούνται από αρμόδιες υπηρεσίες ότι θα πρέπει να παρακολουθήσουν με αξιολόγηση συγκεκριμένα προγράμματα δια-βίου εκπαίδευσης για εκσυγχρονισμό των γνώσεων και ικανοτήτων τους. Στην αντίθετη περίπτωση δεν μπορούν να διατηρήσουν την άδεια άσκησης επαγγέλματος που διαθέτουν , αφού η έλλειψη εκσυγχρονισμού ενδέχεται να οδηγήσει σε θέματα έλλειψης ασφάλειας , κατασπατάλησης οικονομικών και άλλων πόρων κλπ.

Η παρακάτω καμπύλη απεικονίζει τον δραματικό ρυθμό των τεχνολογικών μεταβολών σε συνάρτηση με τον χρόνο στην εποχή μας. Ενώ η καμπύλη των τεχνολογικών μεταβολών είχε μικρή κλίση μέχρι τον 18^ο και 19^ο αιώνα, μετατρέπεται σε καμπύλη με μεγάλη κλίση στην αρχή του 20^ου αιώνα , και ο ρυθμός των μεταβολών αυξάνει δραματικά , και όχι μόνο σε ένα σημείο του γνωστού σήμερα κόσμου.

Από την στιγμή της επιστημονικής ανακάλυψης στο εργαστήριο μέχρι να φθάσει προϊόν στην αγορά σαν αποτέλεσμα της ανακάλυψης αυτής το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τα 30-40 χρόνια που ήταν στο τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου έχει μειωθεί στoν ένα (1) περίπου χρόνο στην εποχή μας. Συνεπώς οι βιομηχανίες και οι επιχειρήσεις όπως και οι Δημόσιοι οργανισμοί πρέπει να ανανεώνουν τους εξοπλισμούς τους και να εκπαιδεύουν ανάλογα το προσωπικό τους , για να παραμένουν ανταγωνιστικές και βιώσιμες.

Ο ρυθμός των μεταβολών ποικίλει ανάμεσα στις διάφορες χώρες και είναι αποτέλεσμα του ρυθμού ανάπτυξης, των Εθνικών φιλοδοξιών , των οικονομικών δεσμών με κράτη που παρουσιάζουν υψηλό ρυθμό μεταβολών , καθώς επίσης και των εξωτερικών πιέσεων που δέχεται μια χώρα για να είναι τα προϊόντα της ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο .

Τα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και της δια-βίου εκπαίδευσης για προσαρμογή στις ραγδαίες εξελίξεις , πρέπει να παρακολουθούν τους ρυθμούς αυτών των μεταβολών.