Η ομιλία της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων στη Βουλή κατά τη συζήτηση και ψήφιση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου «Ρυθμίσεις του , διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση και άλλα επείγοντα ζητήματα».

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Υπάρχουν στιγμές που όσοι ασχολούμαστε με τα δημόσια πράγματα, πασχίζουμε για να εφαρμοστεί απλά η κοινή λογική. Πραγματευόμαστε ζητήματα που άλλες χώρες έχουν λύσει προ πολλού, πραγματευόμαστε ζητήματα που σε τρίτους φαντάζουν τόσο αυτονόητα. Ένα από αυτά είναι και η διασφάλιση της .

Θέλουμε φοιτητές και καθηγητές να μπορούν να μιλούν ελεύθερα στο Πανεπιστήμιο χωρίς να φοβούνται ότι κάποιος θα τους επιτεθεί για τις απόψεις που εξέφρασαν;

Θέλουμε τα πανεπιστήμια να μην είναι χώροι διακίνησης ναρκωτικών;

Θέλουμε να μην χρησιμοποιούνται τα πανεπιστήμια από δράστες του ποινικού δικαίου ως καταφύγια ασυλίας;

Θέλουμε οι πρυτάνεις και οι καθηγητές να μην ξοδεύουν ενέργεια και χρόνο στην αντιμετώπιση περιστατικών βίας και ανομίας, σε προπηλακισμούς φοιτητών και καθηγητών, σε καταστροφές στην πανεπιστημιακή περιουσία, σε σπουδαστήρια, σε μηχανήματα, σε κτίρια, αλλά να επικεντρώνονται στην πραγματική τους αποστολή, δηλ. την ακαδημαϊκή έρευνα και διδασκαλία και τη βέλτιστη διοίκηση των ιδρυμάτων τους;

Αν λοιπόν θέλουμε όλα τα παραπάνω – και θέλω να πιστεύω ότι όλοι οι βουλευτές σε αυτήν την αίθουσα αυτά θέλουμε – τότε οφείλουμε να θωρακίσουμε τα πανεπιστήμια, οφείλουμε να προστατεύσουμε την ελεύθερη διακίνηση ιδεών εντός αυτών, οφείλουμε να αποτρέψουμε οποιαδήποτε δράση προσπαθεί να περιορίσει ή να καταλύσει αυτήν την ελευθερία. Έχουμε εξαιρετικά ιδρύματα στη χώρα, . Πρέπει και η Πολιτεία να διασφαλίσει για αυτούς ένα υγιές ακαδημαϊκό περιβάλλον, προκειμένου να μπορέσουν και αυτοί να επικεντρωθούν στο έργο τους. Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, βάζουμε τέλος στο παράλογο, πράττουμε το αυτονόητο.

Πολιτική απόφαση της Κυβέρνησης είναι να αντιμετωπίσει τη στρέβλωση του πανεπιστημιακού ασύλου, την κατάχρηση του, την εργαλειοποίηση του, τη μετατροπή του από άσυλο ιδεών σε άσυλο ανομίας και παραβατικότητας. Πολιτική απόφαση της Κυβέρνησης είναι , δηλ. να διαφυλάξει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών στα Πανεπιστήμια. Πολιτική απόφαση της Κυβέρνησης είναι να αποδώσει τα Πανεπιστήμια σε αυτούς στους οποίους ανήκουν πραγματικά, στους καθηγητές, στους φοιτητές, στο διοικητικό προσωπικό.

Έχουμε να αντιμετωπίσουμε δύο κατηγορίες ενεργειών:

  • Έκνομες ενέργειες που λαμβάνουν χώρα ΕΝΤΟΣ κάποιων – όχι όλων – των Πανεπιστημίων της χώρας: προπηλακισμοί, βιαιοπραγίες, καταστροφή δημόσιας περιουσίας, παρασκευή και κυκλοφορία παράνομων υλικών, διακίνηση ναρκωτικών.
  • Έκνομες ενέργειες που λαμβάνουν χώρα ΕΚΤΟΣ κάποιων Πανεπιστημίων της χώρας, με τους δράστες να καταφεύγουν ΕΝΤΟΣ του Πανεπιστημίου μόνο και μόνο για να αποφύγουν τη σύλληψη, μετατρέποντας συνεπώς εν τοις πράγμασι τους χώρους των ΑΕΙ σε εμφανή πλην όμως απροσπέλαστα από τις αρμόδιες αρχές καταφύγια και ορμητήριά τους.

Τι προτείνουμε – και εμμένουμε στην αρχική μας πρόταση υλοποιώντας θεμελιώδη προεκλογική μας δέσμευση: Εντός των χώρων των ΑΕΙ, οι δημόσιες αρχές να ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.

Παύουν τα Πανεπιστήμια να αποτελούν αφενός το «πεδίο προστασίας» έκνομων ενεργειών και συμπεριφορών που τελούνται εντός αυτού, αφετέρου το «καταφύγιο» δραστών που τελούν αξιόποινες πράξεις εκτός των ΑΕΙ και εισέρχονται σε αυτά προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη. , όσον αφορά στην άσκηση αρμοδιοτήτων των αρχών και την επέμβασή τους λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.

Απαντώ ευθύς αμέσως σε ερωτήματα:

  • Ποιες δημόσιες αρχές δηλαδή; Οποιεσδήποτε έχουν κατά νόμο αρμοδιότητα. Για παράδειγμα, η Εισαγγελία, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, η πολεοδομία αν πρόκειται για πολεοδομικές παραβάσεις, το ΣΔΟΕ αν πρόκειται για διάπραξη οικονομικών εγκλημάτων.
  • Θέλουμε αστυνομοκρατούμενα πανεπιστήμια; Φυσικά και όχι. Επιθυμία μας θα ήταν να μην χρειαστεί η διάταξη να εφαρμοστεί ποτέ, και να λειτουργεί μόνο αποτρεπτικά.
  • Αρκεί μία διάταξη για να διορθωθεί η κατάσταση; Για να περάσουμε στην πολυπόθητη κανονικότητα; Απαντώ. ΟΧΙ. Είναι όμως ένα απαραίτητο βήμα. Χρειαζόμαστε ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο. Και από εκεί και πέρα απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση για να εφαρμοστεί στην πράξη το θεσμικό αυτό πλαίσιο. Και θα το δείτε ότι η Κυβέρνηση έχει την ισχυρή αυτή πολιτική βούληση.
  • Γιατί το ισχύον καθεστώς, του Ν. ΣΥΡ δεν μας καλύπτει; Για δύο λόγους: α) Πρώτον γιατί προβλέπει ότι οι αρχές έχουν αυτεπάγγελτη αρμοδιότητα στα πανεπιστήμια μόνο σε περίπτωση τέλεσης κακουργημάτων και εγκληματών κατά της ζωής. Όχι στην περίπτωση πταισμάτων και πλημμελημάτων. Πλημμέλημα μπορεί για παράδειγμα να είναι και η πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης. Β) Δεύτερον, γιατί εισήγαγε αυτή τη διάκριση μεταξύ πταισμάτων και πλημμελημάτων από την μία, και κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής από την άλλη. Για να γίνει όμως αυτή η διάκριση, έπρεπε κάποιος, δηλαδή το Πρυτανικό Συμβούλιο, να προβεί σε νομικό χαρακτηρισμό της πράξης, με αποτέλεσμα να περνάνε πολλές ώρες, μερικές φορές και ημέρες μέχρι να συγκληθεί το πολυμελές Πρυτανικό Συμβούλιο και να αποφασίσει για αξιόποινες πράξεις που συνήθως διαρκούσαν μόλις λίγα δευτερόλεπτα. Συνεπώς, το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ήταν μήνυμα ανοχής στη βία και στην ανομία.
  • Με την προτεινόμενη διάταξη: α) Υπάρχει δυνατότητα επέμβασης των αρχών για κάθε αξιόποινη πράξη, όχι μόνο για κακουργήματα και εγκλήματα κατά της ζωής. Β) Δεν προβλέπεται καμία παρέμβαση των πρυτανικών αρχών, σύγκληση του πρυτανικού Συμβουλίου, άδεια ή ενημέρωση του πρύτανη. Η διαδικασία είναι αδιαμεσολάβητη. Ισχύει στα ΑΕΙ ότι ακριβώς ισχύει σε κάθε δημόσιο χώρο της χώρας, δηλ. οι αρχές επεμβαίνουν για κάθε αξιόποινη πράξη όπως ορίζει η κοινή νομοθεσία.
  • . Καθόλα σεβαστή. Δεν συμφωνούμε όμως με την πρόταση αυτή. Γιατί εισάγει εκ νέου , μία πιο περιορισμένη προστασία σε σχέση με τους κοινούς δημόσιους χώρους. Γιατί δεν εξομοιώνει τον πανεπιστημιακό χώρο με τον κοινό δημόσιο χώρο. Γιατί όσο ανοίγουμε παραθυράκια στη διάταξη, ελλοχεύει σημαντικός κίνδυνος αυτή να μείνει ανεφάρμοστη. Κυρίες και κύριοι, αν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε τομές, αν θέλουμε την ουσιαστική αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, χρειαζόμαστε λύσεις και γραμμές. Χωρίς αστερίσκους, παραθυράκια και αναστολές. Θα ισχύει στο δημόσιο πανεπιστήμιο ό,τι ισχύει σε κάθε δημόσιο χώρο της χώρας. Για να υπάρχει πραγματική και απεριόριστη ελευθερία στη διακίνηση ιδεών.

Κλείνω με το εξής όσον αφορά στο θέμα του :

Το άσυλό συνιστά σίγουρα μία σημαντική ρύθμιση, αλλά δεν είναι η μόνη. Εντάσσεται σε μια συνολική προσπάθεια για ουσιαστική αναβάθμιση και θωράκιση των ιδρυμάτων μας σε 4 βασικούς άξονες: μεγαλύτερη ελευθέρια και αυτονομία για τα ιδρύματα μας, εξωστρέφεια, καλύτερη διασύνδεση με την αγορά εργασίας, καλύτερη προσαρμογή στα νέα δεδομένα της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας της πληροφορίας.

Προχωρώ στις υπόλοιπες ρυθμίσεις:

Στο παρόν νομοσχέδιο εισηγούμαστε και μια σειρά θετικών και αναγκαίων ρυθμίσεων στην κατεύθυνση της επίλυσης επειγόντων ζητημάτων εν όψει της έναρξης του νέου διδακτικού και ακαδημαϊκού έτους, αλλά και ρυθμίσεις αναγκαίες για την ομαλή συνέχιση της διοίκησης.

  • Εισηγούμαστε ρύθμιση για την εξασφάλιση των για την πρόσληψη των απαραίτητων εκπαιδευτικών για την κάλυψη επιτακτικών αναγκών για το διδακτικό έτος 2019-2020.
  • Εισηγούμαστε ρυθμίσεις για τα, προβλέπουμε τη δυνατότητα παράτασης της θητείας των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα σχολεία αυτά, εν όψει επανεξέτασης του θεσμικού πλαισίου των εν λόγω σχολείων. Η ενίσχυση του θεσμού των πρότυπων και πειραματικών σχολείων και η ανάδειξή τους ως νησίδων αριστείας και καινοτομίας σε κάθε περιφέρεια της χώρας συνιστά κεντρική μας πολιτική προτεραιότητα.
  • Ρύθμιση για την άρση της πρόβλεψης για . Τα είπαμε εκτενώς στην Επιτροπή για το θέμα αυτό. Δεν είναι θέμα Πάτρας, είναι θέμα 4ης νομικής σχολής οπουδήποτε και αν αυτή ιδρυόταν. Ίδρυση που έγινε χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, χωρίς συνολικό σχεδιασμό, χωρίς συμμετοχή της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ).
  • Το γεγονός αυτό επιτείνει, μεταξύ άλλων, τα υφιστάμενα προβλήματα αναντιστοιχίας μεταξύ της εκπαίδευσης και των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας, αλλά και αναποτελεσματικής κατανομής των διαθεσίμων δημοσίων πόρων εν γένει. Αντί να ιδρύουμε νέες σχολές χωρίς συγκροτημένο σχεδιασμό, μήπως ως Πολιτεία θα έπρεπε να ασχοληθούμε πιο σοβαρά με τις υπάρχουσες δομές και προσπαθήσαμε να καλύψουμε τις ελλείψεις αυτών.
  • Επίσης, ακούσαμε ότι υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση για τις νομικές σχολές που οι νέοι φεύγουν στην Κύπρο και αλλού για να σπουδάσουν. Πράγματι. Ερωτώ, όμως, με ειλικρίνεια και ανησυχία, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πώς θέλουμε να πορευτούμε ως πολιτικό σύστημα; Αν οι νέοι θέλουν ως επί το πλείστον να γίνουν γιατροί, μηχανικοί ή δικηγόροι, η πολιτεία θεωρείτε ότι πρέπει να σταθεί αμέτοχη απέναντι σ’ αυτή την παθογένεια, τη στιγμή που στην Ελλάδα καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό ανέργων πτυχιούχων ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Και δεν ισχυριζόμαστε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, ωστόσο μπορεί να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα σταδιακά και να φροντίσουμε όλοι μαζί, ούτως ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να κινείται πιο κοντά στις ανάγκες της πραγματικής αγοράς εργασίας. Έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις στην κατεύθυνση αυτή που θα προτείνουμε στη Βουλή το επόμενο διάστημα.

Τέλος, εισάγουμε κάποιες ρυθμίσεις για να επιλύσουμε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας και κατάρτισης που μας κληρονόμησε ο ΣΥΡ.

  1. Εμείς λοιπόν φροντίζουμε για την καταβολή των οφειλόμενων αμοιβών στους μη πιστοποιημένους εκπαιδευτές ενηλίκων, τους οποίους ο ΣΥΡ είχε αφήσει απλήρωτους.
  2. Φροντίζουμε για τη δυνατότητα επιλογής και πρόσληψης εκπαιδευτών στα δημόσια ΙΕΚ για την ομαλή έναρξη του διδακτικού έτους 2019-2020.
  3. Φροντίζουμε για τη δυνατότητα έναρξης λειτουργίας των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης δεδομένου του προβλήματος που είχε δημιουργηθεί από την μη πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, και επειδή για την Κυβέρνηση η ενίσχυση και αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και της δια βίου μάθησης είναι στρατηγική προτεραιότητα, επιδιώκοντας να καταστεί συνειδητή επιλογή για τους πολλούς από λύση ανάγκης για λίγους, προχωρούμε στην αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου παροχής της, το οποίο χαρακτηρίζεται από κατακερματισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, μέσω τροπολογίας που καταθέτουμε στο παρόν νομοσχέδιο (με γενικό αριθμό 22 και ειδικό αριθμό 10), προτείνουμε την αναστολή της λειτουργίας των Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του άρθρου 48Α του ν. 4485/2017, καθώς και των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης των Κ.Ε.Ε. που έχουν εγκριθεί κατ’ εφαρμογή του ίδιου άρθρου, καθώς:

  • οργανώθηκαν χωρίς ουσιαστική προηγούμενη μελέτη, χωρίς καμία προετοιμασία και τεκμηρίωση και χωρίς καμία συνεργασία με στελέχη της αγοράς,
  • καλύπτουν, εν πολλοίς, τις ίδιες ειδικότητες με τις ειδικότητες που προσφέρονται ήδη στα Ι.Ε.Κ. και στο «Μετα-λυκειακό έτος – τάξης μαθητείας»,
  • δεν πιστοποιούνται από τον ΕΟΠΠΕΠ όπως οι απόφοιτοι των ΙΕΚ και του «Μετα-λυκειακού έτους-τάξης Μαθητείας» για την απόκτηση προσόντων επιπέδου 5,
  • δεν έχουν ακόμα λειτουργήσει, είναι δομές στα «χαρτιά»,
  • δεν έχει εκδοθεί η προκήρυξη για εκδήλωση ενδιαφέροντος και εγγραφή μαθητών σε αυτά,
  • ιδρύθηκαν χωρίς τη διατύπωση γνώμης των συμβουλευτικών Οργάνων, δηλαδή του Εθνικού Συμβουλίου Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (Ε.Σ.Ε.Κ.Α.Α.Δ.) και της Εθνικής Επιτροπής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Κ.), όπως ο νόμος προβλέπει,
  • οι διετείς κύκλοι σε άλλες χώρες στοχεύουν και σε ομάδες πληθυσμού που έχουν ανάγκη επανακατάρτισης μέσα από διαδικασίες επικύρωσης μη τυπικής και άτυπης μάθησης, ενώ στη χώρα μας δεν υπάρχει σύστημα σε λειτουργία και οι διαδικασίες έχουν τελματώσει εδώ και χρόνια στον .