Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε με προσοχή και ανησυχία τη σταδιακή εξάπλωση και στην Ελλάδα των λεγομένων εναλλακτικών σχολείων, τα οποία αποτελούν άλλη μια έκφραση της «Νέας Εποχής» στον ευαίσθητο χώρο της παιδείας. Η «Νέα Εποχή» στην εκπαίδευση είναι με απλά λόγια η ενσωμάτωση μυστικιστικών μεθόδων και πρακτικών των ανατολικών θρησκειών και του αποκρυφισμού στο χώρο της αγωγής των παιδιών.
Τα λίγα εναλλακτικά/αποκρυφιστικά σχολεία που υπήρχαν στην Ελλάδα πριν από δέκα χρόνια πολλαπλασιάζονται ταχέως και διεκδικούν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο τρόπο την ένταξή τους στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Η προώθησή τους γίνεται συχνά μέσω ομιλιών σε αποκρυφιστικά φεστιβάλ, μέσω φαινομενικά αθώων δραστηριοτήτων για παιδιά και μέσω διείσδυσής τους σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Πέρσι σε Ελληνογερμανικό σχολείο διοργανώθηκε ημερίδα για τα σχολεία Βάλντορφ, ενώ το φετινό Μάρτιο διοργανώθηκε και πάλι σεμινάριο ανθρωποσοφικής εκπαίδευσης για γονείς και εκπαιδευτικούς Ειδικού Σχολείου Κωφών και Βαρηκόων. Πριν από λίγες μέρες έλαβε χώρα σχετική ημερίδα προώθησης των «ελεύθερων και δημοκρατικών σχολείων και των εναλλακτικών μοντέλων προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης». Στις αρχές Ιουνίου παρουσιάζεται «το εγχείρημα» για τη δημιουργία του πρώτου συνεταιρικού εναλλακτικού δημοτικού σχολείου, με ομιλίες για «τις πραγματικές δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης, τη δύναμη της πίστης στον εαυτό μας, τις ικανότητες του ανθρώπου ως Δημιουργού» και για το «πώς θα επανεφεύρουμε την εκπαίδευση». Ομιλίες περί εναλλακτικών σχολείων παρεισφρύουν κατά καιρούς και σε κανονικά συνέδρια εκπαιδευτικών, ενώ υπάρχει έντονη δραστηριοποίηση μικρών ομάδων, συλλόγων και σωματείων για την προώθηση της εναλλακτικής/αποκρυφιστικής εκπαίδευσης. Επίσης, με έκπληξη διαβάσαμε φέτος για πρόγραμμα δωρεάν επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στην εναλλακτική παιδεία το οποίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και υλοποιείται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα.

Σεβόμενοι την επιλογή και την ελευθερία καθενός να επιλέξει το σχολείο του παιδιού του, αφού όμως ενημερωθεί κατάλληλα, οφείλουμε να επιστήσουμε την προσοχή των Ορθόδοξων Χριστιανών, αλλά και κάθε καλοπροαίρετου πολίτη, σχετικά με τα εναλλακτικά σχολεία. Η ενημερωμένη επιλογή προϋποθέτει να γνωρίζει κανείς τη φιλοσοφία, τις μεθόδους και τους στόχους του εκάστοτε εκπαιδευτικού φορέα και να είναι επιφυλακτικός σε αυτά που προβάλλονται ή διαφημίζονται. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν τα Σχολεία Βάλντορφ (αλλιώς Σχολεία Στάινερ ή Βάλντορφ-Στάινερ), τα οποία υπενθυμίζουμε ότι βασίζονται στην ανθρωποσοφία του Στάινερ, η οποία για τους Χριστιανούς είναι εντελώς ασυμβίβαστη με την Ορθόδοξη πίστη και ζωή, αφού κινείται στο χώρο του αποκρυφισμού[1]. Βασικά πιστεύω της ανθρωποσοφίας ή «πνευματικής επιστήμης» -όπως αλλιώς αυτοσυστήνεται- είναι ότι δεν υπάρχει προσωπικός Θεός, αλλά ένα απρόσωπο πνεύμα και ότι ο άνθρωπος αποτελείται από 3 μη-υλικά σώματα : το αιθέριο σώμα, το αστρικό σώμα και το «Εγώ» ή πνευματικό σώμα. Οι δάσκαλοι αυτών των σχολείων έχουν εκπαιδευτεί μελετώντας την αποκρυφιστική φιλοσοφία του Steiner, φιλοσοφία που στηρίζεται στην πίστη στο κάρμα, τη μετενσάρκωση, το αστρικό σώμα, το αιθερικό σώμα κλπ. Ο στόχος τους είναι να διδάξουν στα παιδιά τους ρυθμούς της ζωής, έτσι ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν, όπως λένε, μια εσωτερική ισορροπία που θα τα προετοιμάσει για να δημιουργήσουν μια ζωή με εξωτερική ισορροπία[2]. Κυρίαρχη θέση στα μαθήματα κατέχει η λεγόμενη ευρυθμία, μια καθαρά αποκρυφιστική πρακτική. Σε παρουσίαση έρευνας του BBC[3] επισημάνθηκε ότι οι γονείς δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι για την αμφιλεγόμενη φιλοσοφία στην οποία στηρίζονται τα σχολεία Βάλντορφ και τονίστηκε ότι τα παιδιά στα σχολεία αυτά δεν μαθαίνουν να γράφουν μέχρι να γίνουν 7 ετών για το λόγο ότι ο Στάινερ πίστευε ότι η πρόωρη ανάγνωση θα μπορούσε να βλάψει την πορεία του παιδιού προς τη μετενσάρκωση. Και ενώ μπορεί κάποιοι εκπρόσωποι των σχολείων να ισχυρίζονται ότι δεν διδάσκουν ανθρωποσοφία, οι διδάσκοντες έχουν γαλουχηθεί στις δοξασίες της ανθρωποσοφίας και μάλιστα πρέπει να έχουν «έναν ανθρωποσοφικό παλμό στην καρδιά τους». Επιπλέον, σε κάποια σχολεία του εξωτερικού ασκήθηκε έντονη κριτική για ρατσιστική διδασκαλία[4] καθώς και για περιστατικά σχολικού εκφοβισμού (bullying) για τα οποία καταγγέλθηκε ότι οι δάσκαλοι τα αποδέχθηκαν ως «τρόπο επίλυσης του κάρμα»[5]. Πρώην μαθητές των σχολείων αυτών τα χαρακτηρίζουν «σέκτα» και υποστηρίζουν ότι ο στόχος των σχολικών προγραμμάτων τους δεν ήταν η εκπαίδευση των μαθητών, αλλά «ο εθισμός των ψυχών τους ώστε να δεχθούν πνευματικές επιρροές». Μάλιστα στην Αμερική κάποιοι πρώην μαθητές έχουν ιδρύσει δίκτυο ενημέρωσης για τα εναλλακτικά σχολεία.
Κατόπιν τούτου, καλούμε τους Ορθόδοξους Χριστιανούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν έχουν να κάνουν με σχολεία εναλλακτικής εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, προσοχή σε παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία και σχολεία Βάλντορφ, με ονομασίες όπως : Παιδόκηποι ή Παιδαγωγικές Ομάδες Ελεύθερης Εκπαίδευσης Καρυδιά, Ροδιά, Μυγδαλιά κτλ. Προσοχή επίσης χρειάζονται και τα Μοντεσσοριανά Σχολεία. Η Μαρία Μοντεσσόρι, Ιταλίδα γιατρός και παιδαγωγός, είχε στενή σύνδεση με τη Θεοσοφική Εταιρεία, η οποία και χρηματοδότησε την εργασία της τα χρόνια που έζησε στην Ινδία. Η Μοντεσσόρι μιλούσε για την ύπαρξη ενός «συμπαντικού σχεδίου», έγραφε ότι «μέσα στο παιδί βρίσκεται μια κρυμμένη συμπαντική ενέργεια»[6] και πρότεινε μια «συμπαντική εκπαίδευση».
Επίσης, διάφορα σχολεία εναλλακτικής εκπαίδευσης όπως τα Σχολεία του Δάσους, Σχολεία της Φύσης, Σχολεία της Φύσης και των Χρωμάτων, τα λεγόμενα Δημοκρατικά Σχολεία, τα Ελευθεριακά Σχολεία και διάφορες αυτοοργανωμένες παιδαγωγικές κοινότητες μπορεί να περιέχουν στοιχεία ασυμβίβαστα με την Ορθόδοξη πίστη. Ο Ορθόδοξος Χριστιανός διαλέγει σχολεία που δεν σχετίζονται με την ανθρωποσοφία και τις πρακτικές της, που δεν προωθούν την ελευθεριότητα και την αυτοβελτίωση, που δεν περιλαμβάνουν στα προγράμματά τους γιόγκα, διαλογισμό και μαθήματα του Σάι Μπάμπα, όπως συμβαίνει σε κάποια από τα προαναφερθέντα εναλλακτικά σχολεία. Εμείς ενδιαφερόμαστε για μια αληθινή, όντως δημοκρατική παιδεία που σέβεται τη μοναδικότητα και την ελευθερία κάθε παιδιού, που κάνει αληθινή αγωγή ψυχής, χωρίς χειραγώγηση αλλά και χωρίς ασυδοσία, γιατί και οι δύο είναι πνευματικά επιζήμιες, για μια παιδεία που καλλιεργεί το σεβασμό, τη δημιουργικότητα και όλα τα χαρίσματα του παιδιού. Όλα αυτά όμως με την πνευματική ελευθερία που προϋποθέτει η εν Χριστώ ζωή. Οτιδήποτε μας απομακρύνει από αυτό δεν έχει θέση στη ζωή μας.
_______________
[1]. Η ανθρωποσοφία και τα Σχολεία Βάλντορφ είναι στον κατάλογο των ασυμβίβαστων με την ορθόδοξη πίστη ομάδων, όπως αυτός καταρτίστηκε στην Ζ΄ Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας.
[2]. http://www.ratical.org/many_worlds/PoL.html
[3]. https://www.youtube.com/watch?v=WpOXitdxzk4
[4]. www.quackwatch.org
[5]. https://www.youtube.com/watch?v=rfpnRd_9z_E
[6]. Montessori, The Absorbent Mind, The Theosophical Publishing Company, Adyar-Madras-India, 1949