Η Ερώτηση και η Απάντηση στη Βουλή για τον Διαγωνισμό PISA

Έγγραφο 50983/Φ1/27-3-2015 του Υπουργείου Παιδείας

Απαντώντας στην Ερώτηση με αριθμό 553/6-3-2015, την οποία κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Γιώργος Μαυρωτάς, σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον διαγωνισμό PISA υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ, σας κάνουμε γνωστά τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με το αρ. πρωτ. 3128/18-3-2015 έγγραφο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το PISA είναι η μεγαλύτερη διεθνής εκπαιδευτική έρευνα, τα στοιχεία της οποίας κανείς μεμονωμένος ερευνητής ούτε και χώρα μπορεί να συγκεντρώσει. Τα δεδομένα της συγκροτούν ένα πλήθος ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων για το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας.

Ένας από τους δεκάδες πίνακες των αποτελεσμάτων του PISA, είναι αυτός με τους μέσους όρους επίδοσης των μαθητών ανά χώρα και γνωστικό αντικείμενο. Λιγότερο από 1% των report του PISA είναι αφιερωμένο στους πίνακες κατάταξης των χωρών.

Σχετικά με την ανάλυση των ευρημάτων της έρευνας υπάρχουν , εκτός από τα report του ΟΟΣΑ, επιστημονικές δημοσιεύσεις Ελλήνων (άρθρα, βιβλίο) εστιασμένες μόνο στα δεδομένα της Ελλάδας, που ανιχνεύουν τη συσχέτιση των επιδόσεων των μαθητών στα τρία γνωστικά αντικείμενα με δημογραφικά, κοινωνικά, οικονομικά χαρακτηριστικά των μαθητών και των σχολείων τους. Επίσης, διερευνάται η συσχέτιση άλλων παραγόντων στις επιδόσεις, όπως είναι για παράδειγμα τα κίνητρα των μαθητών για μάθηση, το κλίμα που επικρατεί στο σχολείο, οι δραστηριότητες που οργανώνει το σχολείο, τα εξωσχολικά μαθήματα που παρακολουθούν κλπ. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από Ερωτηματολόγια στα οποία απαντούν οι μαθητές μετά το τέλος του γνωστικού μέρους καθώς και οι Διευθυντές των σχολείων του δείγματος.

Τα θέματα που προτείνει το PISA – στην συντριπτική τους πλειονότητα -προϋποθέτουν γνώσεις που οι Έλληνες μαθητές έχουν αποκτήσει στο πλαίσιο του αναλυτικού τους προγράμματος. Οι χαμηλές επιδόσεις των μαθητών από τη χώρα μας εξηγούνται σε ένα βαθμό από το γεγονός ότι δεν είναι σε θέση να μεταφέρουν αυτή τη γνώση σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο προκειμένου να βρουν μια λύση σε ένα πρόβλημα ή να δώσουν μια τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για ένα θέμα που είναι πιθανό να συναντήσουν στον πραγματικό κόσμο.

Όσον αφορά την πιλοτική φάση για το PISA 2015,η οποία καλύπτει το διάστημα Απριλίου-Αυγούστου 2014, σας γνωρίζουμε ότι έλαβαν μέρος 47 σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από την Αττική, δημόσια και ιδιωτικά, όλων των τύπων (ΓΕΛ, ΕΠΑΛ, Γυμνάσια). Από το σύνολο των επιλέξιμων μαθητών κάθε σχολείου του δείγματος επελέγησαν 54 μαθητές με απλή τυχαία δειγματοληψία από την ομάδα PISA του ΙΕΠ. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε διεξαγωγή του Τεστ (Έντυπου και Ηλεκτρονικού) στα σχολεία του δείγματος από 28 Απριλίου έως και 9 Μαΐου 2014, εισαγωγή στην εθνική βάση δεδομένων του PISA (DME) των στοιχείων και των απαντήσεων των μαθητών και εκπόνηση προγράμματος βαθμολόγησης για τις ανοικτές ερωτήσεις Φυσικών Επιστημών, Μαθηματικών και Κατανόησης Κειμένου. Η βαθμολόγηση έλαβε χώρα στο ΥΠΑΙΘ και το ΙΕΠ τον Ιούνιο-Ιούλιο 2014. Ακολούθησε έλεγχος εγκυρότητας δεδομένων, επεξήγηση παρατηρήσεων και υποβολή τους στον διεθνή φορέα.

Στη διεξαγωγή Κύριας Έρευνας του PISA 2015 συμμετέχουν 231 σχολεία και περίπου 6300 μαθητές. Η Στατιστική Υπηρεσία και το Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. συλλέγουν στοιχεία για τον αριθμό των 15χρονων μαθητών που φοιτούν σε κάθε σχολική μονάδα της χώρας. Στον εξυπηρετητή του ΙΕΠ δημιουργείται ηλεκτρονική πλατφόρμα με οδηγίες και φόρμες υποβολής, όπου τα 231 σχολεία του δείγματος καθώς και τα 450 αναπληρωματικά τους, υπέβαλλαν τα στοιχεία που τους ζητήθηκαν από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ανασκόπηση, βελτίωση των μεταφράσεων των θεμάτων Φυσικών Επιστημών και των Ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την Πιλοτική Έρευνα και έλεγχος του λογισμικού του PISA για σφάλματα, αναφορές στους διεθνείς φορείς και επιδιόρθωσή τους. Οι διαδικασίες της διεξαγωγής της έρευνας προσαρμόζονται στα ελληνικά δεδομένα και βελτιώνονται οι μεταφράσεις των εγχειριδίων (Οδηγίες για τον Συντονιστή του τεστ, Οδηγίες για τον Δ/ντή σχολείου, Κείμενο Οδηγιών για τη διεξαγωγή του Τεστ, Οδηγίες για τη συμπλήρωση του online Ερωτηματολογίου του Διευθυντή, Οδηγίες χρήσης του Λογισμικού Διεξαγωγής του Τεστ).

Επίσης, διεξάγονται 10 webinars για τους συντονιστές των σχολείων που συμμετέχουν στο δείγμα και 2 σεμινάρια στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για τους συντονιστές των σχολείων που συμμετέχουν στο δείγμα. Η έρευνα ξεκίνησε στις 2-3-2015 ενώ προβλέπεται να ολοκληρωθεί στις 3-4-2015.

Κατά το διάστημα Απριλίου – Αυγούστου 2015,θα συγκεντρωθούν τα δεδομένα της έρευνας, που είναι όλα σε ηλεκτρονική μορφή και θα πραγματοποιηθεί η βαθμολόγηση των ερωτήσεων από εκπαιδευτικούς ΠΕ04, ΠΕ02, ΠΕ03, οι οποίοι αφού ορισθούν, θα επιμορφωθούν για να βαθμολογήσουν τα τεστ. Η βαθμολόγηση θα διαρκέσει περίπου 25 μέρες. Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί εισαγωγή των δεδομένων και έλεγχος αξιοπιστίας από το DME και θα αποσταλούν τα δεδομένα στον ΟΟΣΑ. Η διαδικασία προβλέπεται να ολοκληρωθεί περίπου τον Σεπτέμβριο 2015 και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν από τον ΟΟΣΑ τον Δεκέμβριο 2016.

Επιπλέον, σας γνωρίζουμε ότι η αρμόδια υπηρεσία του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. εξέδωσε την με αρ. πρωτ. 200183/Δ2/9-12-2014 εγκύκλιο με θέμα «Διεξαγωγή της Διεθνούς Έρευνας PISA 2015 και την με αρ. πρωτ. 202399/Δ2/12-2-2014 εγκύκλιο με θέμα «Ενημέρωση για τη διεξαγωγή Έρευνας PISA».

Αναφορικά με το κόστος του Προγράμματος PISA σας κάνουμε γνωστό ότι αρχικά το κάλυπτε το Υπουργείο Συντονισμού. Το 2010 με έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών, ανακοινώθηκε η πρόθεση του Υπουργείου να διακόψει το κόστος των Προγραμμάτων του ΟΟΣΑ. Το Υπουργείο Παιδείας, κρίνοντας το πρόγραμμα PISA και κατ” επέκταση την έρευνα του προγράμματος ως εξαιρετικά σημαντικά, ανέλαβε την κάλυψη του κόστους του προγράμματος PISA (δηλαδή την ετήσια εισφορά της χώρας μας στο Πρόγραμμα PISA που ανέρχεται στο ποσόν των 76.000€ περίπου, με ετήσια αναπροσαρμογή).

Το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και θρησκευμάτων καλύπτει ακόμη το κόστος συμμετοχής των εκπροσώπων της χώρας μας στο εν λόγω Πρόγραμμα που ανέρχεται σε ετήσια βάση περίπου στις 6.000 €. Ως εκ τούτου το ετήσιο κόστος συμμετοχής στο Πρόγραμμα πέραν του κόστους διεξαγωγής της έρευνας ανέρχεται σε περίπου 82.000 €.Το προαναφερθέν κόστος προβλέπεται κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΥΠΟΠΑΙΘ και καλύπτεται χωρίς καθυστερήσεις. Ίδια πρόβλεψη έχει γίνει και για το έτος 2015.

Επιπροσθέτως, πέραν των ετήσιων δαπανών του εν λόγω Προγράμματος κατά το έτος διεξαγωγής της έρευνας (κάθε τρία χρόνια) προκύπτουν επιπλέον δαπάνες της τάξεως των 20.000 έως 25.000€ που μπορεί να αφορούν επιμορφώσεις εκπαιδευτικών συντονιστών ομάδων των σχολείων, αποστολή υλικού στα συμμετέχοντα σχολεία, αμοιβή διορθωτών κ.λπ.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συμμετοχή της χώρας μας στο Πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ υπήρξε ανελλιπής από την πρώτη χρονιά διεξαγωγής του, γεγονός που αποδεικνύει το ενδιαφέρον της Ελλάδας για τη συμμετοχή της σε θεσμούς Διεθνών Οργανισμών.