ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:
Βαγγέλης Κάλιοσης
Διευθυντής Δ.ΙΕΚ Φυλακών Κορυδαλλού
Γενικές πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία ΙΕΚ στις Φυλακές
Τα πρώτα ΙΕΚ Φυλακών ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2014 και είναι τα ακόλουθα:
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΑΥΛΩΝΑ
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
Ειδικότητες:
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΑΥΛΩΝΑ
* Τεχνικός Μαγειρικής Τέχνης – Αρχιμάγειρας (chef)
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
* Τεχνικός Μηχανοτρονικής
* ΙΕΚ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
* Γραφιστική Εντύπου & Ηλεκτρονικών Μέσων
* Τέχνη Σκίτσου – Εικονογραφίας – Γραφικών
Το εύρος της επιλογής ειδικοτήτων είναι εξαιρετικά περιορισμένο εξαιτίας του γεγονότος ότι σύμφωνα με τον τελευταίο Κανονισμό Λειτουργίας των ΙΕΚ, για να λάβει ένας καταρτιζόμενος τη Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης, πρέπει εκτός από τα τέσσερα εξάμηνα σπουδών να ολοκληρώσει και την εξάμηνη πρακτική του άσκηση. Οι μόνες ειδικότητες για τις οποίες είναι εφικτή η εξυπηρέτηση της πρακτικής άσκησης στις συγκεκριμένες Φυλακές είναι οι προαναφερόμενες. Έχουμε προτείνει με σχετικά υπομνήματα να εξαιρεθούν τα ΙΕΚ των Φυλακών από το προαπαιτούμενο της πρακτικής άσκησης, για να αυξηθούν οι επιλογές, και η πρακτική άσκηση να οριστεί ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή του απόφοιτου καταρτιζόμενου στις εξετάσεις πιστοποίησης μετά την αποφυλάκισή του, εφόσον το επιθυμεί.
Τυπικές προϋποθέσεις για την υποβολή αίτησης εγγραφής στο ΙΕΚ από τους ενδιαφερόμενους κρατούμενους:
* Απολυτήριο Λυκείου οποιουδήποτε τύπου.
* Για τους αλλοδαπούς κρατούμενους απαιτείται η κατάθεση του ισότιμου πρωτότυπου τίτλου σπουδών και επίσημης μετάφρασης αυτού από τη μεταφραστική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών.
Επιλογή καταρτιζομένων:
* Ο έλεγχος των τυπικών προϋποθέσεων γίνεται από τη Διεύθυνση του ΙΕΚ, η οποία προωθεί τις έγκυρες αιτήσεις στο Συμβούλιο Εργασίας του Καταστήματος Κράτησης
* Η επιλογή γίνεται από το Συμβούλιο Εργασίας, στη σχετική συνεδρίαση του οποίου λαμβάνει μέρος ατύπως και γνωμοδοτικά ο Διευθυντής του ΙΕΚ.
Έχουμε εισηγηθεί να είναι θεσμοθετημένη και αποφασιστική η παρουσία εκπροσώπου του Υπουργείου Παιδείας στο Συμβούλιο που κάνει την επιλογή, για να τίθεται και το εκπαιδευτικό κριτήριο. Έτσι, το όργανο αυτό από Συμβούλιο Εργασίας θα μετατραπεί σε Συμβούλιο Εκπαίδευσης, όπως κατά τη γνώμη μας αρμόζει σε μια τέτοια διαδικασία.
Δυνατότητα συνέχισης της κατάρτισης για τους κρατούμενους που αποφυλακίζονται:
* Σύμφωνα με τον άρθρο 17 του ισχύοντος Κανονισμού Λειτουργίας των ΙΕΚ η δυνατότητα μετεγγραφής για τους καταρτιζόμενους προβλέπεται μία φορά το χρόνο κατά το μήνα Σεπτέμβριο και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μετά το τέλος του χειμερινού εξαμήνου . Αυτή η πρόβλεψη καθίσταται προβληματική στην περίπτωση των εντός Καταστημάτων Κράτησης ΙΕΚ, γιατί προκαλεί απώλεια πολύτιμου χρόνου και αναστολή των κινήτρων συνέχισης της κατάρτισης για τους καταρτιζόμενους – κρατούμενους που αποφυλακίζονται. Έχουμε, λοιπόν, προτείνει την θεσμική κατοχύρωση της κατ’ εξαίρεση άμεσης μετεγγραφής των καταρτιζομένων μας σε ΙΕΚ της επιλογής τους κατά το χρόνο της αποφυλάκισής τους, με την εύλογη προϋπόθεση της λειτουργίας στο ΙΕΚ αυτό της αντίστοιχης ειδικότητας στο επιζητούμενο εξάμηνο. Όσες φορές μέχρι τώρα έχει εκδηλωθεί από αποφυλακισθέντα καταρτιζόμενό μας ενδιαφέρον να συνεχίσει τις σπουδές του, του έχει δοθεί η δυνατότητα με κατ’ εξαίρεση άμεση μετεγγραφή, η οποία εγκρίνεται από τη Γ.Γ.Δ.Β.Μ.Ν.Γ.
Κίνητρα εγγραφής των κρατουμένων στα ΙΕΚ των Φυλακών
* Ευεργετικός υπολογισμός ποινής: είναι ρεαλιστικά και πέρα από κάθε αμφιβολία το ισχυρότερο κίνητρο προκειμένου ένας κρατούμενος να εκδηλώσει ενδιαφέρον για την εγγραφή του στο ΙΕΚ. Μάλιστα το κίνητρο αυτό ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο με το άρθρο 1, παρ. 2,θ του αναθεωρημένου Π.Δ. 126/2014, σύμφωνα με το οποίο ο κρατούμενος τυγχάνει ετήσιου ευεργετικού υπολογισμού της ποινής του για κάθε διδακτικό έτος κατάρτισης.
* Ποιοτική και δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου: αυτό το κίνητρο ακόμη και όταν δεν υφίσταται εκ των προτέρων, ενεργοποιείται από τις πρώτες μέρες συμμετοχής του κρατούμενου στα θεωρητικά και κυρίως στα εργαστηριακά μαθήματα κατάρτισης.
* Απόκτηση ενός μεταλυκειακού τίτλου σπουδών.
* Κατάκτηση πιστοποιημένων επαγγελματικών προσόντων.
* Ανάκτηση της χαμένης αυτοπεποίθησης και αυτοπραγμάτωση.
Εκτιμώμενη προσφορά της επαγγελματικής κατάρτισης στις φυλακές
* Επιβεβαίωση και επέκταση του δικαιώματος των κρατουμένων στην εκπαίδευση.
* Προοδευτική ενίσχυση του ενδιαφέροντος των εγκλείστων για εκπαίδευση.
* Ουσιαστική συμβολή μαζί με τις άλλες δομές εκπαίδευσης στην άμβλυνση των εντάσεων εντός των καταστημάτων κράτησης.
* Προλείανση του εδάφους για την ανάπτυξη και στη χώρα μας ενός οργανωμένου συστήματος ομαλής κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων.
Σε αγροτικές κυρίως φυλακές τα ΙΕΚ μπορούν να συνδεθούν με την παραγωγή και να συμβάλουν στην αναβάθμισή τους σε ολοκληρωμένες παραγωγικές μονάδες, με θετικό αντίκτυπο τόσο στην τοπική οικονομία όσο και στην ποιότητα ζωής των ίδιων των κρατουμένων.
Η εμπειρία από τα δύο χρόνια λειτουργίας του ΙΕΚ Φυλακών Κορυδαλλού
Με την καθοριστική συμβολή των εξαιρετικών εκπαιδευτών μας, οι οποίοι διαθέτουν τεράστια πείρα στην εκπαίδευση ενηλίκων, η αποτίμηση αυτών των δύο πρώτων χρόνων λειτουργίας του ΙΕΚ Φυλακών Κορυδαλλού κρίνεται θετικότατη. Εγγράφηκαν στο ΙΕΚ 70 περίπου κρατούμενοι και σήμερα συνεχίζουν 40. Η διαρροή έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την αποφυλάκιση. Κανένας κρατούμενος δεν έχει εγκαταλείψει την κατάρτιση ενόσω παραμένει στη Φυλακή. Κάποιοι κρατούμενοι αιτήθηκαν μετεγγραφή σε ΙΕΚ εκτός Φυλακής για να συνεχίσουν την κατάρτισή τους μετά την αποφυλάκισή τους και τους την εξασφαλίσαμε άμεσα με ειδική έγκριση της Γενικής Γραμματείας Δια Βίου Μάθησης. Πέρα από την καθημερινότητα των μαθημάτων ήταν πολλές οι δημιουργικές στιγμές, από τις οποίες σταχυολογούμε κάποιες ενδεικτικές ακολούθως:
* Οι καταρτιζόμενοι της ειδικότητας «Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων» φιλοτέχνησαν τα δικά τους μπλουζάκια, κάνοντας πρακτική εφαρμογή στην τεχνική της μεταξοτυπίας με τα πλέον απλά μέσα και υλικά – ένα τελάρο, μία σπάτουλα και χρώμα – στο πλαίσιο του μαθήματος «Χρώμα – Σχέδιο – Σκίτσο» υπό την διδακτική καθοδήγηση και την τεχνική υποστήριξη των εκπαιδευτών τους Απόστολου Κορδά και Θωμαΐδας Σαλογιάννη.
* Το ΙΕΚ Φυλακών Κορυδαλλού στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών και των δράσεών του για τον εμπλουτισμό της κατάρτισης και για τη διεύρυνση των καλλιτεχνικών, κοινωνικών, πνευματικών και επαγγελματικών οριζόντων των καταρτιζομένων του συμμετείχε στο διεθνή διαγωνισμό λογότυπου του προγράμματος E-VET του ERASMUS+ το 2015 με έργα τριών σπουδαστών του. Στον διαγωνισμό έλαβαν μέρος μαθητές και σπουδαστές επαγγελματικών και τεχνικών ιδρυμάτων από Ελλάδα, Τουρκία, Τσεχία, Ιταλία, Ισπανία και Βουλγαρία. Ένα από τα λογότυπα των καταρτιζομένων μας έλαβε την πρώτη θέση.
* Το ημερολόγιο 2016 με έργα καταρτιζομένων του Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης και εκπαιδευομένων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού σχεδιάστηκε με την επιμέλεια του Γραφίστα εκπαιδευτή του ΙΕΚ Απόστολου Κορδά και τυπώθηκε στο Τυπογραφείο του Καταστήματος Κράτησης. Πέρα από την καλλιτεχνική του αξία αποτελεί πρωτίστως μια σαφή απόδειξη του πνεύματος αλληλεγγύης των σπουδαστών και των μαθητών μας, καθώς το ημερολόγιο διατέθηκε σε αρκετά αντίτυπα μαζί με άλλες καλαίσθητες κατασκευές από την κοινωνική υπηρεσία της Φυλακής σε Bazaar, που στόχο είχε τη συγκέντρωση χρημάτων για την κάλυψη αναγκών άπορων κρατουμένων.
* Είχαμε συμβολή με έργα των καταρτιζομένων μας στην έκδοση «ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ» της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκδοσης είχε η εξαιρετική εκπαιδεύτρια του ΙΕΚ μας και γραφίστρια του Εθνικού Τυπογραφείου Άννα Καρακωνσταντή, η οποία με την επαγγελματική της δεξιότητα και την αισθητική της φαντασία μετέτρεψε πραγματικά ένα χρηστικό εγχειρίδιο σε έργο τέχνης. Το έντυπο αυτό θα διανεμηθεί από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης στους κρατούμενους σε τέσσερις γλώσσες και θα αποτελέσει ένα σαφές και αδιαμφισβήτητο σημείο αναφοράς στη μελλοντική διεκδίκηση και πραγμάτωση καλύτερων, δικαιότερων και πιο τελεσφόρων συνθηκών κράτησης.
Τρέχουσες δραστηριότητες
* Δημιουργία λογοτύπου του «Δικτύου για την Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό στις Φυλακές Γιώργος Ζουγανέλης».
* Συμμετοχή με πέντε έργα στον φοιτητικό διαγωνισμό δημιουργίας αφίσας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
* Συμμετοχή με ζωγραφικά έργα και βίντεο των καταρτιζομένων μας στην διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης «ART ATHINA».
Πρόταση επέκτασης της εκπαίδευσης στις φυλακές
Με διαπιστωμένη την ύπαρξη μεταξύ των εγκλείστων πολύ περισσότερων αποφοίτων Γυμνασίου από ό,τι Λυκείου επισημαίνουμε την αναγκαιότητα προκήρυξης, σύστασης και λειτουργίας μεταγυμνασιακών ειδικοτήτων στα ΙΕΚ των Φυλακών. Έτσι θα καλυφθεί και το σοβαρό κενό που υπάρχει στην εκπαιδευτική αλληλουχία εντός των Φυλακών, με δεδομένο ότι μέχρι τώρα μεταξύ του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, που παρέχει γυμνασιακή εκπαίδευση, και του ΙΕΚ, που παρέχει μεταλυκειακή κατάρτιση, δεν υπάρχει κάποια εκπαιδευτική δομή αντίστοιχη του Γενικού Λυκείου, με αποτέλεσμα η πολυπληθέστερη μορφωτικά κατηγορία κρατουμένων να παραμένει αδρανής και σε αδιέξοδο.
Επιμύθιο
Εδώ και εκατόν πενήντα περίπου χρόνια επαναλαμβάνουμε μηχανιστικά το γνωστό εκπαιδευτικό απόφθεγμα του Βίκτωρος Ουγκώ σύμφωνα με το οποίο «εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή». Δυστυχώς, όμως, από τότε μέχρι σήμερα παρότι άνοιξαν χιλιάδες σχολεία οι φυλακές, αντί να λιγοστέψουν, πολλαπλασιάστηκαν. Η διαπίστωση αυτή καθιστά αναγκαία την τροποποίηση της ρήσης επί το ρεαλιστικότερον: «Όταν ανοίγει ένα σχολείο μέσα στη φυλακή, η φυλακή γίνεται πιο ανθρώπινη και πιο αποτελεσματική». Με αυτή τη σκέψη ως οδηγό, ας εντείνουμε τις προσπάθειές μας για περισσότερη και ποιοτικότερη εκπαίδευση στα Καταστήματα Κράτησης όλης της χώρας.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News