Η εκπαίδευση, η έρευνα, η καινοτομία αποτελούν προϋποθέσεις για μία ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική.
Η ομιλία στη Βουλή του εισηγητή επί του νέου κρατικού προϋπολογισμού Αν. υπουργός Οικονομικών κ. Σταικούρας.

Τα δύο τελευταία χρόνια οι προϋπολογισμοί, εκ του αποτελέσματος, χαρακτηρίζονται από ρεαλισμό στις προβλέψεις τους, ειλικρίνεια στην κατάρτισή τους, αξιοπιστία στην υλοποίησή τους, με αποτέλεσμα να μην ακολουθούν αναθεωρήσεις τους. Αυτό αποδεικνύει ότι η Κυβέρνηση σε αυτό το πεδίο, σε μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, επέδειξε διορατικότητα, υπευθυνότητα, σοβαρότητα.

Στο ίδιο μήκος κύματος και στο ίδιο πλαίσιο θα κινηθώ και σήμερα, με ένα δείγμα θετικής και δεοντολογικής προσέγγισης. Και αυτό γιατί είναι χρέος όλων μας, κυρίως σε αυτήν την Αίθουσα, να προσεγγίζουμε την πραγματικότητα μόνο με αλήθειες, μακριά από θριαμβολογίες, αλλά και αδιέξοδους μηδενισμούς.

Πρώτη αλήθεια: Η χώρα θα παρουσιάσει φέτος, μετά από έξι συνεχή έτη ύφεσης, θετικό αριθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 0,6%, από -4% το 2013. Τα σημερινά δεδομένα καθιστούν αυτή την πρόβλεψη ρεαλιστική και καταθέτω τα σχετικά διαγράμματα στην Ολομέλεια.

Αυτή η εκτίμηση για όλο το έτος βασίζεται κυρίως στις ενδείξεις σταθεροποίησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, ανάκαμψης των επενδύσεων, ενίσχυσης των εξαγωγών, αγαθών και υπηρεσιών, όπως επιβεβαιώνονται και από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.

Δεύτερη αλήθεια: Η ανεργία, επί αρκετούς μήνες, αν και οριακά, υποχωρεί. Το ισοζύγιο των ωρών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα είναι θετικό και καλύτερο από το 2013. Ο σχετικός πίνακας το επιβεβαιώνει και τον καταθέτω για τα Πρακτικά.

Τρίτη αλήθεια: Η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή, το ίδιο και η φτώχεια, και οι κοινωνικές ανισότητες έχουν διευρυνθεί. Συνεπώς, καθίσταται επιτακτική η συνέχιση και εντατικοποίηση των δράσεων για την προώθηση της απασχόλησης και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Τέταρτη αλήθεια: Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται. Ένα ευρύ φάσμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές προιόντων, αγαθών και υπηρεσιών υλοποιείται. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι πλεονασματικό για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μετά από δεκαετίες. Ο σχετικός πίνακας που καταθέτω στα Πρακτικά το επιβεβαιώνει.

Πέμπτη αλήθεια: Το δημόσιο χρέος, αν και υψηλό, σταθεροποιείται, ενώ και το προφίλ του έχει βελτιωθεί. Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά υπερδιπλασιαστεί. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο νέου δανεισμού έχει μειωθεί. Οι δαπάνες για τόκους έχουν υποχωρήσει. Όλα αυτά έχουν συντελέσει στην ενίσχυση της βιωσιμότητάς του.

Ωστόσο οι σχετικές ευρωπαϊκές αποφάσεις του Νοεμβρίου του ’12 είναι επαρκώς σαφείς ως προς την υποχρέωση των εταίρων και δανειστών μας για την περαιτέρω ενίσχυση της βιωσιμότητάς του εφ’ όσον επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι της χώρας, όπως συμβαίνει σήμερα.

Έκτη αλήθεια: Οι δημοσιονομικοί στόχοι επιτυγχάνονται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του προγράμματος οικονομικής πολιτικής, στο 1,8% του ΑΕΠ, σημαντικά υψηλότερο τόσο έναντι του στόχου όσο και έναντι της περσινής χρονιάς. Το υψηλότερο διαρθρωτικό πλεόνασμα σε όλο τον κόσμο. Οι σχετικές πίνακες το επιβεβαιώνουν. Τους καταθέτω στα Πρακτικά.

Έβδομη αλήθεια: Οι προβλέψεις της Αντιπολίτευσης για την εκτέλεση και του φετινού Προϋπολογισμού απεδείχθησαν εσφαλμένες. Θυμίζω ότι τέτοιες μέρες πέρυσι η Αντιπολίτευση υποστήριζε ότι ο προϋπολογισμός -επειδή δεν είχε ολοκληρωθεί η συμφωνία με τους δανειστές- ήταν «στον αέρα», ήταν εικονικός, ήταν υπό αίρεση, ήταν υπό ριζική αναθεώρηση. Διαψεύστηκε. Ο προϋπολογισμός όχι μόνο δεν άλλαξε, αλλά υπήρξαν το 2014 οι πρώτες στοχευμένες φοροελαφρύνσεις, ενώ διανεμήθηκε και κοινωνικό μέρισμα.

Εφέτος δυστυχώς είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Εάν αυτή η κριτική προσέγγιση δεν είναι θυμική, θα καλούσα τους συναδέλφους της Αντιπολίτευσης να θυμηθούν τις ομιλίες τους στη Βουλή κατά τις αντίστοιχες συζητήσεις τα δύο τελευταία χρόνια και θα τους συνιστούσα με τον προσήκοντα σεβασμό να σκεφτούν εάν θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί στις τοποθετήσεις τους, μήπως και φέτος πάλι διαψευστούν.

Όγδοη αλήθεια: Η τρόικα δεν αμφισβητεί την επίτευξη των φετινών δημοσιονομικών στόχων. Να υπενθυμίσω, βέβαια, ότι πέρυσι τέτοια περίοδο κατά τη διάρκεια της αντίστοιχης συζήτησης η τρόικα ζητούσε νέα πρόσθετα παραμετρικά μέτρα ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, προκειμένου να επιτευχθούν οι εφετινοί δημοσιονομικοί στόχοι.

Η Κυβέρνηση δεν τα πήρε, γιατί πίστευε ότι δεν χρειάζονταν. Και απ’ ό,τι απεδείχθη, εκ του αποτελέσματος, ορθώς έπραξε. Γιατί εάν τα είχε πάρε, τότε σήμερα δεν θα ήμασταν στη φάση της ανάκαμψης.

Ένατη αλήθεια: Ο Προϋπολογισμός του 2015 καταγράφει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά επίτευξη σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος και είναι για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες δημοσιονομικά ισοσκελισμένος.

Σε αυτό το σημείο -και επειδή η συνάδελφος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης είπε ότι θα πρέπει να διαβάζουν καλύτερα οι Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ τα κείμενα- τονίζω με ικανοποίηση ότι επί αυτού του στόχου για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, δηλαδή για 3% πρωτογενές πλεόνασμα, συμφωνεί και η Αξιωματική Αντιπολίτευση, σύμφωνα με το κείμενο που δόθηκε στο Λονδίνο. Υποστηρίζει συνεπώς την επίτευξη ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Μέχρις εδώ συμφωνούμε συνεπώς.

Η διαφορά μας είναι ότι, σύμφωνα με το κείμενο, η Αξιωματική Αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι αυτό θα πρέπει να προέλθει από σημαντική αύξηση φόρων. Και αυτό, γιατί το κείμενο υποστηρίζει ότι οι πρωτογενείς δαπάνες θα πρέπει να διατηρηθούν το 2014 στο 44% του ΑΕΠ. Άρα, οι φόροι θα πρέπει να αυξηθούν κατά 2,5% του ΑΕΠ το 2015 για να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός, που είναι το ζητούμενο.

Συνεπώς, 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ νέοι φόροι. Αυτή είναι η κρυφή πραγματικότητα. Το μόνο, αλλά κύριο, που παραλείπει να μας πει είναι ποιους φόρους θα αυξήσει. Αφήστε δε που η σταθεροποίηση των δαπανών στο ύψος του 2014, όπως λέει η παρουσίαση στο Λονδίνο, δείχνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αυξήσει καν τους μισθούς και τις συντάξεις όπως έχει υποσχεθεί. Καταθέτω το σχετικό κείμενο στα Πρακτικά.

Δέκατη αλήθεια: Ο προϋπολογισμός καταγράφει σημαντικό ρυθμό ανάπτυξης στο 2,9% το 2015. Η πρόβλεψη αυτή αναμένεται να προέλθει κυρίως από την ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης και την περαιτέρω ενίσχυση των επενδύσεων και των εξαγωγών. Υπάρχουν βέβαια υψηλοί και αυξημένοι κίνδυνοι και αβεβαιότητες, που προέρχονται κυρίως από το διεθνές περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν οι διεθνείς οργανισμοί, όπως σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αναθεωρούν επί το δυσμενέστερο τις προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη αλλά και τις επιμέρους προβλέψεις τους για τις περισσότερες οικονομίες.

Ενδέκατη αλήθεια: Η τρόικα πιστεύει ότι υπάρχει σημαντικό δημοσιονομικό κενό για το 2015. Για την κάλυψή του ασκεί πράγματι μεγάλες πιέσεις και προβάλλει υπερβολικές απαιτήσεις. Η Κυβέρνηση έχει διαφορετική εκτίμηση και διαφορετικές προβλέψεις. Διαπραγματεύεται με γνώμονα το συμφέρον της ελληνικής οικονομίας. Υποστηρίζουμε τις θέσεις μας τεκμηριωμένα, με αυτοπεποίθηση. Στο τέλος θα αποδειχθεί ποια πλευρά ήταν πιο κοντά στην πραγματικότητα. Πάντως, τα τρία τελευταία χρόνια αποτελούν στο δημοσιονομικό πεδίο καλό οδηγό για τη χώρα και για την Κυβέρνηση.

Δωδέκατη αλήθεια: Διαπραγμάτευση γίνεται και είναι σε εξέλιξη. Αν δεν γινόταν θα είχαμε ήδη κλείσει συμφωνία, αποδεχόμενοι τις απαιτήσεις των δανειστών. Δεν το κάνουμε όμως, όπως δεν το κάναμε και πέρυσι, όταν ζητούσαν, όπως είπα, ένα δισεκατομμύριο ευρώ μέτρα. Οι εξελίξεις μας δικαίωσαν. Βέβαια, η διαπραγμάτευση εμπεριέχει λεπτές πτυχές, είναι σύνθετη και σκληρή, δεδομένου ότι πρόκειται για την τελευταία αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος.
Εμείς εργαζόμαστε, ώστε να ολοκληρωθεί από την τρόικα με επιτυχία αυτή η αξιολόγηση και να συναποφασιστεί με τους εταίρους το πλαίσιο συνεργασίας για την επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας. Το πλαίσιο αυτό θα εδράζεται σε ένα εθνικό σχέδιο, με πυρήνα τη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της βιώσιμης ανάπτυξης, της κοινωνικής συνοχής. Το σχέδιο αυτό θα περιέχει όλες τις διασφαλίσεις των υφιστάμενων ευρωπαϊκών μηχανισμών, οι οποίοι θα λειτουργούν ως δίχτυ ασφαλείας, σε ένα ιδιαίτερα -όπως ήδη είπα- ασταθές παγκόσμιο περιβάλλον.
Εργαζόμαστε για να καταλήξουμε στο καλύτερο από τα εφικτά αποτέλεσμα για την πατρίδα μας. Σε κάθε περίπτωση, για το καλό της χώρας, όπως είπα και στην Επιτροπή, απαιτείται από όλους, σε κλίμα εθνικής ομοψυχίας, σοβαρότητα, υπευθυνότητα, διορατικότητα, μετρημένες και ζυγισμένες κουβέντες, μακριά από την καλλιέργεια ψευδαισθήσεων και υπερβολικών προσδοκιών.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η νέα μεγάλη πρόκληση μπροστά στην οποία βρίσκεται η χώρα είναι ο σχεδιασμός και η προετοιμασία της επόμενης ημέρας. Στην κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε, υιοθετώντας και εφαρμόζοντας συγκεκριμένο, συνεκτικό, ρεαλιστικό σχέδιο οικονομικής πολιτικής, σχέδιο που επιδιώκει την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, που στοχεύει σε μια ανταγωνιστική παραγωγική βάση, που έχει εξωστρεφή προσανατολισμό.

Βασικοί άξονες του σχεδίου είναι, πρώτον, η σταδιακή ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών, με την ένταξη του αφανούς τμήματος της οικονομίας στο εμφανές πεδίο της. Ήδη κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Όσο μάλιστα επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι τόσο διευρύνονται οι βαθμοί ελευθερίας για την περαιτέρω μείωση του φορολογικού βάρους νοικοκυριών και επιχειρήσεων αλλά και για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής.

Ο δεύτερος άξονας είναι η διασφάλιση της επίτευξης υψηλών, διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων. Τα πρωτογενή πλεονάσματα θα προέρχονται κυρίως από το σκέλος των δαπανών, τη μεγέθυνση της οικονομίας, την καταπολέμηση της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής.

Μέσω της άσκησης αυτής της πολιτικής θα υπάρξει αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και όχι μέσω της εισοδηματικής ενίσχυσης κάποιων κοινωνικών ομάδων. Αυτό είναι οικονομικά πιο αποτελεσματικό και διατηρήσιμο, αλλά και κοινωνικά πιο δίκαιο.

Τρίτος άξονας είναι η βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών. Παράγοντες, όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, η καινοτομία αποτελούν προϋποθέσεις για μία ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική.

Τέταρτος άξονας είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των κοινωνικών δαπανών με στοχευμένες παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής, όπως είναι η διασφάλιση υγειονομικής περίθαλψης για τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και το καθεστώς του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που ξεκίνησε πιλοτικά, με σκοπό να αποτελέσει τον πυρήνα μιας νέας στρατηγικής κοινωνικής πρόνοιας.

Πέμπτος άξονας είναι η δημιουργία ενός δίκαιου, αποτελεσματικού και σύγχρονου κράτους. Βρισκόμαστε πλέον στη φάση που περνάμε σταδιακά από την επίτευξη ποσοτικών στόχων στην εκπλήρωση των κρίσιμων ποιοτικών μεταρρυθμίσεων με προτεραιότητα στην πάταξη της γραφειοκρατίας.
Έκτος άξονας είναι η αύξηση των επενδύσεων και η ενίσχυση των εξαγωγών, αλλά και η διατήρηση της κατανάλωσης σε υψηλά επίπεδα, έχοντας όμως σημαντικά μικρότερο συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του πλούτου, στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, με τη σημαντική συμβολή του τουρισμού και της ναυτιλίας, αλλά και της αγροτικής παραγωγής, της μεταποίησης, της καινοτόμου βιομηχανίας, της ενέργειας, με την προσήλωση στην πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Έβδομος άξονας είναι η ακόμη ταχύτερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων. Το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ φθάνει σήμερα στο 86%, ενώ η χώρα μας θα εισπράξει προκαταβολικά ένα σημαντικό ποσό από το ΕΣΠΑ 2014-2020 για εμπροσθοβαρή ώριμα έργα. Συνολικά 12 δισεκατομμύρια ευρώ αναμένεται να είναι διαθέσιμα στην ελληνική οικονομία έως το τέλος του 2015.

Όγδοος άξονας είναι η εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου. Στόχος είναι η αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων οδηγώντας σε δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, σε νέα φορολογικά έσοδα, σε καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες, η άμεση μείωση του δημόσιου χρέους, η μείωση ή και η εξάλειψη της κρατικής χρηματοδότησης, το άνοιγμα των αγορών, η ενίσχυση του ανταγωνισμού.

Ένατος άξονας είναι η επίτευξη πιστωτικής επέκτασης και η εξομάλυνση της ρευστότητας στην αγορά. Σήμερα τα τεστ αντοχής των συστημικών τραπεζών ολοκληρώθηκαν με επιτυχία και οι τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί. Οφείλουν, συνεπώς, να ανταποκριθούν άμεσα και με επάρκεια στο διαμεσολοβητικό τους ρόλο και να παράσχουν την απαραίτητη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Σ’ αυτόν το ρόλο εκτιμώ ότι θα ανταποκριθούν, γιατί πρέπει να ανταποκριθούν.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συμπερασματικά θέλω να πω ότι η χώρα μας εισήλθε από φέτος, εν μέσω του ασφυκτικού πλαισίου που είχε τεθεί, αλλά με σταθερά, με σίγουρα βήματα και με ασφάλεια σε περίοδο πρωτογενών πλεονασμάτων και θετικών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης. Αυτό προβλέπουν οι πάντες, όλοι οι διεθνείς και εγχώριοι οργανισμοί και φορείς, βεβαίως με αποκλίσεις ως προς το ύψος των επιτευγμάτων. Αυτή τη θετική εξέλιξη έχουμε χρέος να την καταστήσουμε διατηρήσιμη. Αυτή θα φέρει σε σύντομο χρόνο την ουσιαστική μείωση της ανεργίας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου όλων των πολιτών.

Είναι γεγονός ότι αυτά τα αποτελέσματα, τα οποία αποτελούν οφέλη για τη χώρα και την οικονομία, είχαν και έχουν υψηλό κοινωνικό και οικονομικό κόστος, κόστος που κατέβαλε και καταβάλλει πρωτίστως η πλειονότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Στη φάση που βρισκόμαστε οφείλουμε όλοι μας να διασφαλίσουμε ότι αυτές οι θυσίες δεν θα πάνε χαμένες, οφείλουμε να αυξήσουμε τα οφέλη, να μειώσουμε το κόστος. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη ρευστότητα του διεθνούς περιβάλλοντος, το μέγεθος της προσπάθειας που έχει καταβάλει μέχρι σήμερα η ελληνική κοινωνία και το ασφυκτικό πλαίσιο στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές μας, οφείλουμε να προσεγγίσουμε τα βασικά πολιτικά ζητήματα της χώρας και προφανώς του Προϋπολογισμού του 2015 με σύνεση, ρεαλισμό, πνεύμα ενότητας και εθνική συνοχή, μακριά από επικίνδυνους ακροβατισμούς ή αδιέξοδους τυχοδιωκτισμούς.
Οι επί σειρά ετών δύσκολες συνθήκες ζωής και εργασίας για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών επιβάλλουν σε όλους όσους συμμετέχουμε στη δημόσια ζωή να ξεχάσουμε τα προσωπικά, κομματικά και θεσμικά παίγνια εξουσίας.

Πρέπει επιτέλους στη χώρα μας να καλλιεργηθεί και προοπτικά να εμπεδωθεί κουλτούρα, κοινωνικής και πολιτικής συνεννόησης, συναίνεσης και σύνεσης τουλάχιστον για τα μείζονα θέματα, ώστε να καταφέρουμε να ξεπεράσουμε με το ελάχιστο δυνατό κοινωνικό και οικονομικό κόστος τις παθογένειες και τα ελλείμματα του εγχώριου υποδείγματος και να δημιουργήσουμε το νέο που μπορεί να ωθήσει την οικονομία και την κοινωνία σε ένα ενάρετο κύκλο ευημερίας για όλους τους πολίτες.