Η αίγλη του Χάρβαρντ στο Ναύπλιο

«We have to give something back to Greece» συνοψίζει σε μία φράση την αίσθηση της υποχρέωσης ανταπόδοσης προς τα όσα έχει κερδίσει ο δυτικός πολιτισμός από την Ελλάδα διαχρονικά, ο Gregory Nagy, καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, παγκοσμίου ολκής ελληνιστής και διευθυντής από το 2000 του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (CHS) του Χάρβαρντ στην Ουάσιγκτον. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό κέντρο που ιδρύθηκε το 1962 από τον ευεργέτη τραπεζίτη και λάτρη της αρχαίας Ελλάδας, Paul Mellon. Κύρια αποστολή του, η υποστήριξη και προαγωγή του ελληνικού πολιτισμού, με το όραμα του ανθρωπισμού να αποτελεί την κινητήριο δύναμη του ιδρύματος. Διαπνεόμενος από την επιθυμία το Κέντρο να γίνει πιο εξωστρεφές και να επιστρέψει στις ελληνικές του ρίζες, ο καθηγητής Nagy συλλαμβάνει την ιδέα της προέκτασής του στην Ελλάδα και προχωράει στην υλοποίησή της.

«Τον Ιούνιο του 2008 εγκαινιάζεται ο “δίδυμος αδελφός” του, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (ΚΕΣ) του Χάρβαρντ στο Ναύπλιο, το οποίο χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Κέντρο στην Ουάσιγκτον και το ίδιο το Χάρβαρντ», λέει ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (ΚΕΣ) στην Ελλάδα, Ιωάννης Πετρόπουλος. Αληθινό στολίδι στο κέντρο της πρώτης πρωτεύουσας της χώρας, καθώς στεγάζεται στο ανακαινισθέν Μέγαρο Ιατρού, το ΚΕΣ. Εγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την τοπική κοινωνία. «Η ανταπόκριση του κόσμου, θερμή και συγκινητική. Ξεκινήσαμε ως γείτονες και τώρα είμαστε πλέον συντοπίτες. Οχι μόνο του Ναυπλίου – της Αργολίδας, της Πελοποννήσου. Είμαστε Κέντρο Ελληνικών Σπουδών εν Ελλάδι. Εδώ ο ελιτισμός δεν έχει θέση. Το μότο μου για το Κέντρο; “Τα πάντα τοις πάσι”».

Οσο για το περιεχόμενο των προγραμμάτων του Κέντρου; «Από δύο προγράμματα που είχαμε αρχικά, σήμερα τρέχουμε πλειάδα προγραμμάτων, ενώ υπάρχει σχεδιασμός μέχρι το 2018. Ενδεικτικά αναφέρω μία ετήσια σειρά 10 διαλέξεων γύρω από έναν θεματικό άξονα, από τις οποίες οι έξι ή επτά πραγματοποιούνται στο Ναύπλιο, ενώ οι υπόλοιπες σε πόλεις της Αργολίδας. Το πρόγραμμα που έχει κερδίσει την αγάπη και την ευγνωμοσύνη της τοπικής κοινωνίας, είναι το High School Summer Program (HSSP). Ενα υψηλών απαιτήσεων εντατικό πρόγραμμα, διάρκειας 2,5 εβδομάδων, που απευθύνεται σε μαθητές λυκείου. Εμπνευστής του ο καθηγητής Νικόλαος Πρεβελάκης, λέκτωρ Πολιτικών Επιστημών στο Χάρβαρντ. Το πρόγραμμα, το οποίο συμπυκνώνει ένα εξάμηνο ενός μαθήματος για πρωτοετείς, εστιάζει στις κοινωνικές επιστήμες και διδάσκεται στα αγγλικά από καθηγητές και φοιτητές του Χάρβαρντ. Σκεφτείτε τι αποκομίζει ένα παιδί που έρχεται από μία κωμόπολη ή ένα χωριό, πώς το καμαρώνουν οι γονείς του… Τα παιδιά φεύγουν μεταμορφωμένα, έχοντας κατακτήσει κάτι». Ακόμη, «τουλάχιστον 1.500 μαθητές κάθε χρόνο» επισκέπτονται την πρωτοποριακή ψηφιακή βιβλιοθήκη και στο πρόγραμμα ψηφιακής βιβλιοθήκης, λέει ο κ. Πετρόπουλος. Ενα ακόμη πρόγραμμα που ξεχωρίζει ο καθηγητής, είναι το Summer Internship Program: «Πέντε επιμορφούμενοι προπτυχιακοί φοιτητές έρχονται από την Αμερική, συνταιριάζονται με ισάριθμους φοιτητές από ελληνικά πανεπιστήμια και επί ενάμιση μήνα εργάζονται ανά δυάδες σε πολιτιστικούς φορείς, όπως μουσεία, προσφέρουν εθελοντική εργασία, πραγματοποιούν εκπαιδευτικές εκδρομές. Η επιμορφωτική εμπειρία ολοκληρώνεται με το δεκαήμερο ταξίδι των Ελληνόπουλων στην Αμερική».

Δημιουργική πρακτική

Ο Δημήτρης Παυλίδης, φοιτητής Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης στο ΕΚΠΑ, συμμετείχε ως ασκούμενος φοιτητής στο καλοκαιρινό πρόγραμμα πρακτικής άσκησης (Intership) 2015 του ΚΕΣ. «Μείναμε ένα μήνα στο Ναύπλιο, έχοντας αναλάβει τη δημιουργία της ιστοσελίδας του Δημοτικού Οργανισμού Τουρισμού, Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Πολιτισμού. Συνεντεύξεις σε τοπικούς φορείς, συλλογή υλικού, οτιδήποτε χρειάζεται να μάθει ο ενδιαφερόμενος σχετικά με το πολιτιστικό υπόβαθρο και τις δυνατότητες ανάπτυξης του τόπου. Αντί για μία ακόμη πρακτική όπου απλά θα… βγάζαμε φωτοτυπίες ή θα κάναμε αγγαρείες, μας δόθηκε η ευκαιρία να γίνουμε δημιουργικοί. Πήγαμε στην Επίδαυρο, στις Μυκήνες, συμμετείχαμε σε επιμορφωτικά σεμινάρια από καθηγητές του Χάρβαρντ. Ακολούθησε η δεκαήμερη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον, πλήρης εκπαιδευτικών επισκέψεων. Δύσκολα χωράει σε λόγια η εμπειρία. Κυρίως όμως αλληλεπιδράσαμε και δημιουργήσαμε φιλίες με συνομηλίκους μας από το εξωτερικό. Και φυσικά, όλα πληρωμένα από το Χάρβαρντ – εισιτήρια, διαμονή, τα πάντα. Σημειωτέον, έμαθα για ένα τόσο αξιόλογο πρόγραμμα τυχαία, ψάχνοντας επισταμένα σε ένα παράρτημα του σάιτ του ΕΚΠΑ που δεν φαινόταν. Προβολή, μηδέν. Μία τέτοια συναρπαστική εμπειρία; Θα συμβούλευα κάθε συνομήλικό μου να δηλώσει συμμετοχή. Είναι μία ευκαιρία που δεν δίνεται έτσι απλόχερα κάθε μέρα».

Πρόσβαση σε μία εντυπωσιακή βιβλιοθήκη

Πρόσβαση στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ εξασφαλίζει το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (ΚΕΣ) του ομώνυμου Πανεπιστημίου στο Ναύπλιο. Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννη Πετρόπουλο, καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και διευθυντή του ΚΕΣ: «Είμαστε η αρτισύστατη, η πιο νέα βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ, η 73η στη σειρά. Τι σημαίνει “βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ”; Πρόκειται για την υπ’ αριθμόν 3 σε μέγεθος βιβλιοθήκη στις ΗΠΑ –μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου–, η οποία συγκεντρώνει περίπου 19 εκατομμύρια τίτλους. Απαράμιλλος και ο ψηφιακός της πλούτος, καθώς ό,τι είναι διαθέσιμο στο campus του Χάρβαρντ, είναι διαθέσιμο και στο Ναύπλιο. Επιπλέον, ψηφιοποιημένα είναι αναρίθμητα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία άπτονται όλων των γνωστικών πεδίων – από βιοχημεία και ζωολογία έως βυζαντινές σπουδές. Το σύστημα βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ διαθέτει, κατά μέσον όρο, ετήσιο προϋπολογισμό 170 εκατομμύρια δολάρια, με αποτέλεσμα τον συνεχή εμπλουτισμό της και τις διαρκώς νέες ψηφιοποιήσεις. Κι όλα αυτά υπάρχουν και στο Ναύπλιο σε καιρούς χαλεπούς, εκεί που μπαίνει κάποιος και βλέπει λίγα τερματικά σε μία αίθουσα! Επίσης είναι σημαντικό το ότι προσφέρεται η δυνατότητα να ζητήσει κάποιος να σκαναριστούν συγκεκριμένες σελίδες και να του σταλούν τα χωρία του βιβλίου. Σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην ψηφιακή βιβλιοθήκη, είναι ανοιχτή 12 μήνες τον χρόνο σε ερευνητές, ασχέτως εθνικότητας, υπηκοότητας, εκπαιδευτικού επιπέδου και ακαδημαϊκού στάτους. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτή η πρόσβαση».