Του Νίκου Τσούλια

Το νέο εξεταστικό σύστημα αποδομεί και το λύκειο και τη συστατική λειτουργία του συστήματος πρόσβασης! Είναι σύστημα ανορθολογικό και αντιπαιδαγωγικό και δεν μπορεί να έχει βιωσιμότητα. Πρόκειται για επαναφορά του συστήματος των «Δεσμών» της δεκαετίας του 1990 που είχε απορριφθεί από την εκπαιδευτική κοινότητα και γενικότερα από την κοινωνία.

Με το νέο σύστημα οι μαθητές θα εγκαταλείψουν το μεγάλο μέρος των μαθημάτων και θα τα διαβάζουν απλά και μόνο για να προάγονται από τάξη σε τάξη – κάτι γίνεται εύκολα με τη βάση του «9,5» – και θα ετοιμάζονται από την Α΄ Τάξη λυκείου σε εκείνα τα μαθήματα στα οποία θα εξετάζονται στο τέλος του λυκείου. Με δεδομένο ότι η βαθμολογία του λυκείου δεν θα προσμετρά πουθενά, είναι φανερό ότι το λύκειο αποδομείται και θεσμικά! Γιατί από σχολείο γενικής παιδείας και μόρφωσης που πρέπει να είναι – όπως επιτάσσει η σύγχρονη παιδαγωγική αλλά και οι διεθνείς μορφωτικοί οργανισμοί ΟΥΝΕΣΚΟ κλπ – μετασχηματίζεται σε εκπαιδευτικό θεσμό πρόωρης και χωρίς νόημα εξειδίκευσης! Θα έχουμε ουσιαστικά έναν «τριμερισμό του λυκείου», των «Ομάδων Προσανατολισμού», τριμερισμό που θα διαμορφώνεται στο συνολικό πεδίο της διδασκαλίας.

Δεύτερο μείζον αρνητικό στοιχείο είναι η αλλοίωση των σχέσεων μεταξύ του λυκείου και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι πανελλαδικές εξετάσεις και το σύστημα πρόσβασης συγκροτούνται με βάση ένα «εκπαιδευτικό υπόστρωμα – γέφυρα» που συνδέει το περιεχόμενο του λυκείου με τα εκπαιδευτικά προαπαιτούμενα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, για να μπορεί ο μελλοντικός φοιτητής να σπουδάσει έχοντας τα κατάλληλα εφόδια. Τι γίνεται όμως με την εισαγωγή του «δεύτερου πεδίου» και με τα εξεταζόμενα μαθήματα που αυτό εισάγει; Ανατρέπoνται τα προαπαιτούμενα εφόδια που πρέπει να έχει ένας υποψήφιος. Ας δούμε ένα σχετικό παράδειγμα, για να κατανοηθεί η στρέβλωση του συστήματος. Για να εισαχθεί κάποιος στην Ιατρική από το «πρώτο πεδίο» εξετάζεται σε απολύτως αναγκαία μαθήματα: στη Φυσική, στη Βιολογία Προσανατολισμού, στη Χημεία και στη Νεοελληνική γλώσσα, τα οποία είναι και σχετικά προς την Ιατρική μαθήματα. Ταυτόχρονα όμως εισάγεται κάποιος στην Ιατρική μέσα από «δεύτερο πεδίο» ανατρέποντας πλήρως τα προαπαιτούμενα μαθήματα. Έτσι, οι μαθητές της «Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών» θα εξετάζονται στα μαθήματα: Αρχαία, Νεοελληνική γλώσσα, Ιστορία και Βιολογία Γενικής Παιδείας! Τι σχέση μπορούν να έχουν αυτά τα γνωστικά αντικείμενα με τα προαπαιτούμενα της Ιατρικής; Υπάρχει κανένα πανεπιστήμιο στον κόσμο που εισάγει μαθητές στην Ιατρική εξετάζοντας τέτοια μαθήματα;

Τρίτο στοιχείο ανορθολογισμού είναι ότι το «δεύτερο πεδίο» επίσης ανατρέπει την ισοδυναμία εισαγωγής σε μια σχολή. Και αυτό φορά περισσότερο τις σχολές υψηλής ζήτησης και έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο εκπαιδευτική αλλά και κοινωνική. Έχουμε δηλαδή ανατροπή των «ίσων ευκαιριών» και με θεσμικό / τυπικό τρόπο με την ευθύνη της πολιτείας! Για να δούμε την προχειρότητα και τις αντιφάσεις του όλου συστήματος θα πρέπει να σημειωθεί ότι το «δεύτερο πεδίο» είναι «δώρο άδωρο», αφού η όλη σύστασή του (ένα επιπλέον μάθημα, διαφορετικοί συντελεστές) δρουν απαγορευτικά στην επιλογή του. Άραγε κανένας στο Υπουργείο Παιδείας δεν έβλεπε τις εκτρωματικές όψεις του συστήματος πρόσβασης; Θεωρώ ότι το όλο σύστημα δεν ευσταθεί παιδαγωγικά και επιστημονικά˙ είναι απόλυτα θνησιγενές και γρήγορα θα αμφισβητηθεί στην πράξη. Τι συμβαίνει στις άλλες χώρες της Ευρώπης; Τα περισσότερα κράτη υιοθετούν έξι έως οκτώ μαθήματα ως εξεταζόμενα στο σύστημα πρόσβασης, τα οποία αποτελούν και το βασικό κορμό της γενικής παιδείας του λυκείου και έτσι αποφεύγουν τη θεσμική υποβάθμιση του λυκείου.

Τέταρτο στοιχείο αποδόμησης του λυκείου είναι η υποβάθμιση του απολυτήριού του. Και αυτό γιατί το απολυτήριο θα προκύπτει μόνο από ενδοσχολικές διαδικασίες και καθόλου από πανελλαδικές εξετάσεις. Αυτό σημαίνει – εκτός των άλλων – ότι τα ξένα πανεπιστήμια των αναπτυγμένων χωρών δεν θα το αναγνωρίζουν και με δεδομένο ότι θα έχουμε πληθωρική βαθμολογία τελικά ο βαθμός του δεν θα έχει αξία ως στοιχείο διορισμού.

Γιατί η συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. κατέφυγε σε παλιές αποτυχημένες πολιτικές; Η εξήγηση είναι απλή.

α) Δεν είχε καμιά συνολική πρόταση για την εκπαίδευση, για το περιεχόμενό της και για τους σκοπούς της και γι’ αυτό κατέφυγε στη γνωστή συνταγή της ενασχόλησης με το εξεταστικό για να θεωρηθεί εκπαιδευτικό έργο! Ακόμα και στην περίπτωση που θα παρουσίαζε πρόταση για την εκπαίδευση αργότερα θα βρισκόταν στην ομηρία – εκτός της έλλειψης οικονομικών πόρων – και στην προσαρμογή της όποιας πρότασης για το λύκειο στο προηγηθέν εξεταστικό σύστημα.

β) Η ελαστικοποίηση της όλης λειτουργίας του λυκείου, στη βαθμολόγηση και μάθηση – αφού οι μαθητές θα διαβάζουν ουσιαστικά ένα υποσύνολο των μαθημάτων – απορρέει από το γενικότερο λαϊκισμό, που ήταν συστατικό στοιχείο της πολιτικής πρότασης των δύο κομμάτων της αριστερο-ακροδεξιάς συγκυβέρνησης.