“Τουλάχιστον το 95% των παιδιών (από 4 ετών μέχρι την ηλικία υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης) πρέπει να συμμετέχει σε προσχολική εκπαίδευση”. Αυτό προβλέπει το Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Πλαίσιο “Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020”. Οι ευρωπαϊκές χώρες καλούνται να προσαρμοστούν στην οδηγία αυτή -όχι μόνο επειδή το λέει η Κομισιόν, αλλά και γιατί οι νηπιαγωγοί το αποτιμούν ως παιδαγωγικά ορθό. Στην Ελλάδα, όμως, η εξαγγελία περί 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης άνοιξε τον ασκό του Αιόλου…

“Ενώ η κοινωνία θα έπρεπε να ενώσει όλες τις δυνάμεις της ώστε να εφαρμοστεί άμεσα, τις τελευταίες μέρες κύκλοι και μικροομάδες εξυπηρετώντας άλλους στόχους παραποιούν σκόπιμα τον παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό ρόλο του δημιουργώντας σύγχυση και αβάσιμους φόβους στους γονείς” ανακοινώνει στην ιστοσελίδα του το συντονιστικό των Νηπιαγωγών, επιχειρώντας να απαντήσει στις αιτιάσεις παιδικών σταθμών και δήμων. Γιατί όμως είναι σημαντική η φοίτηση στα Νηπιαγωγεία για τα 4 ετών παιδιά;

Σε συνέντευξή του στην “”, ο είχε αναφερθεί στο πρόβλημα υπογεννητικότητας που η χώρα μας αντιμετωπίζει μέσα στην κρίση. “Θα είναι ένα βήμα προς τη λύση να δώσουμε μια διέξοδο για μικρότερα παιδιά των 4 ετών στους . Στην Ευρώπη, ανάλογα προβλήματα περιορίστηκαν όταν η Πολιτεία αύξησε το επίπεδο κοινωνικών παροχών. Και κοινωνικές παροχές σημαίνει ότι οι οικογένειες αναδιατάσσουν τις προτεραιότητές τους. Σε αυτήν την αναδιάταξη οι πρωτοβουλίες της Πολιτείας παίζουν καθοριστικό ρόλο” είχε πει.

Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι του , οι παιδικοί σταθμοί δεν θέλουν τα μικρότερα παιδιά. Εξηγούν ότι τα μικρότερα παιδιά από 2,5 ετών είναι πιο «δύσκολα» στο να τα διαχειριστούν οι υπεύθυνοι των παιδικών σταθμών, μπορεί να φοράνε πάνες ή να δυσκολεύονται χωρίς τους γονείς τους. Οι ίδιοι αρμόδιοι εξηγούν ότι χρόνο με τον χρόνο, με τη μείωση των γεννήσεων, υπάρχει φόβος να «αδειάζουν» οι παιδικοί σταθμοί και τα Νηπιαγωγεία. «Γιατί, λοιπόν, να κλείσουμε τμήματα, αν μπορούμε να προσφέρουμε τις ελεύθερες θέσεις σε μικρότερα παιδιά;» διερωτώνται.

Το τριετές σχέδιο

προβλέπει σήμερα “την επέκταση της Προσχολικής Εκπαίδευσης με την προσθήκη ενός ακόμη έτους φοίτησης”. Στην πράξη, θα παρέχεται η δυνατότητα στα Νηπιαγωγεία να δέχονται παιδιά 4-5 ετών. Δεν συμβαίνει όμως και σήμερα αυτό; Το τρέχον σχολικό έτος, εξάλλου, εγγράφησαν στα Νηπιαγωγεία της χώρας πάνω από 48.000 προνήπια.

Επέκταση της προσχολικής αγωγής σημαίνει, όπως τονίζουν από το υπουργείο Παιδείας, ότι η Πολιτεία θα υποχρεούται να παρέχει δημόσια και δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση από το προνήπιο -και κατά τον στόχο, μέχρι την ηλικία των 18 ετών.

Σε τι συνίσταται η υποχρεωτικότητα;

“Η υποχρεωτικότητα αφορά τον ρόλο του κράτους και μόνο” εξηγεί στην “Α” η Μαρία Μπατσούτα, νηπιαγωγός και πρώην σχολική σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής. Όπως τονίζει, οι φορείς της εκπαίδευσης διαφοροποιούνται μόνο ως προς τον δημόσιο ή ιδιωτικό τους χαρακτήρα. “Δεν ορίζονται οι δήμοι, ή οι Εκκλησίες λόγου χάρη, ως φορείς της εκπαίδευσης” επισημαίνει.

Η “σχολειοποίηση” δεν έγινε ποτέ

Όσοι διαφωνούν με την επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα Νηπιαγωγεία μιλούν για “σχολειοποίηση” της λειτουργίας τους -κάτι που απεύχονται για τα παιδιά 4-6 ετών. Όπως θυμίζει, όμως, το συντονιστικό των Νηπιαγωγών “η εισαγωγή δύο βιβλιοτετραδίων (Γλώσσας και Προμαθηματικών εννοιών), η οποία έγινε πριν από 20 χρόνια ακριβώς συνάντησε τη σθεναρή αντίδρασή μας. Έγιναν μεγάλες κινητοποιήσεις και πιέσεις προς το υπουργείο Παιδείας για την απόσυρσή τους. Κατά την τελευταία κινητοποίηση το 2000, αντιπροσωπεία Νηπιαγωγών του Δ.Σ. του Διδασκαλείου Αθηνών πήγε στο και με επιστημονικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα ζήτησε την κατάργησή τους. Από το επόμενο σχολικό έτος η διανομή των Βιβλιοτετραδίων σταμάτησε και η μοναδική προσπάθεια σχολειοποίησης του Νηπιαγωγείου που έγινε σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του έλαβε τέλος”.

Σήμερα είναι “το παιχνίδι που κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην εξέλιξη του προγράμματος ως κυρίαρχο μέσο ανάπτυξης, μάθησης και κοινωνικοποίησης των παιδιών”, με βάση “τις παιδαγωγικές αρχές και τους στόχους του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και και του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών (ΑΠΣ)”, υποστηρίζουν οι Νηπιαγωγοί.


Η επαναφοίτηση

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα επαναφοίτησης στο Νηπιαγωγείο. Πρόκειται για παιδιά 6 ετών, που δεν χαρακτηρίζονται ως έτοιμα να μπουν στο Δημοτικό. Η συχνότερη επιστημονική απάντηση απέναντι σε αυτό αφορά στο γεγονός ότι ως προνήπια δεν είχαν φοιτήσει στο Νηπιαγωγείο. “Με τα δύο χρόνια φοίτησης διασφαλίζεται η δυνατότητα διερεύνησης των μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών του παιδιού” εξηγεί η Μ. Μπατσούτα και συνεχίζει: “Έτσι, εξάλλου, δίνεται στο παιδί άφθονος χρόνος για την ορθή προετοιμασία του να φοιτήσει στο Δημοτικό”.

Κατά το συντονιστικό των Νηπιαγωγών, η δίχρονη Προσχολική Αγωγή έχει ακόμη ένα θετικό: “Βελτιώνει την κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη γιατί μπορούν να εξασφαλίσουν ένα θεραπευτικό περιβάλλον για παιδιά που είναι κοινωνικά ανώριμα” και “καλλιεργεί την πνευματική, διανοητική ανάπτυξη”.

Στα Νηπιαγωγεία τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες, κάνουν projects και διαθεματικές δραστηριότητες. Στους στόχους του Τριετούς Προγράμματος περιγράφεται και η περαιτέρω “μεταρρύθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων με έμφαση στη διαφοροποιημένη παιδαγωγική (εκπαίδευση προσφύγων, μετανάστες, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες)”. Το ίδιο και “η εκτίμηση των ωφελειών της σταδιακής μείωσης του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα στα 20 προνήπια / νήπια ανά εκπαιδευτικό, με βάση τις διεθνείς πρακτικές”.

Αξίζει, τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι η φοίτηση των 4χρονων στα Νηπιαγωγεία προβλέπεται ήδη από τον Ν. 1566 του 1985…