Η έλλειψη μεταρρυθμιστικού και εκσυγχρονιστικού προγράμματος εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας δεν μπορεί να απομονώνει την εκπαίδευση από τις εξελίξεις στην Ε.Ε. Έχει ήδη χαθεί πολύτιμος χρόνος.

Του Νίκου Τσούλια, Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής

     Το διακύβευμα είναι εθνικής σημασίας. Στις πολιτικές της κατευθύνσεις, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα έχει υλοποιηθεί έως το 2025.

     «Η εκπαίδευση αποτελεί το θεμέλιο για την προσωπική ολοκλήρωση, την απασχολησιμότητα και την ενεργό και υπεύθυνη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά. Το δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση διακηρύσσεται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, και συνιστά την πρώτη αρχή του.

     Η Ένωση επαναπροσδιορίζει επί του παρόντος τη στρατηγική της για την ανάπτυξη, με γνώμονα τη βιωσιμότητα, με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση να αποτελούν τους παράγοντες μετασχηματισμού της. Η εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, ενισχύοντας την κοινωνική οικονομία της αγοράς και τη δημοκρατία με ελευθερία, πολυμορφία, ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνική δικαιοσύνη». (Βρυξέλλες, 30.9.2020)

     Σε ψήφισμά του, του Φεβρουαρίου 2021,  το Συμβούλιο της Ευρώπης καθόρισε έναν κατάλογο των στόχων που πρέπει να επιτευχθούν κατά τα επόμενα έτη:
· Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15 ετών με ανεπαρκή γραμματισμό, ανεπαρκή γνώση μαθηματικών και θετικών επιστημών αναμένεται να είναι χαμηλότερο του 15 % έως το 2030 (ποσοστό το 2020: 22,5 % στην ανάγνωση, 22,9 % στα μαθηματικά και 22,3 % στις θετικές επιστήμες)·
· Το ποσοστό των μαθητών που φοιτούν στο όγδοο έτος σχολικής εκπαίδευσης με ανεπαρκή γραμματισμό εργαλείων πληροφορικής θα πρέπει να είναι χαμηλότερο του 15 % έως το 2030·

· Τουλάχιστον το 96 % των παιδιών ηλικίας μεταξύ τριών ετών και της ηλικίας υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης θα πρέπει να συμμετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έως το 2030 (ποσοστό το 2020: 94,8 %)·
· Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και κατάρτιση θα πρέπει να είναι χαμηλότερο του 9% έως το 2030 (ποσοστό το 2020: 10,2 %)·

· Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 25 έως 34 ετών που έχουν ολοκληρώσει σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 45 % έως το 2030 (ποσοστό το 2020: 40,3 %)·
· Το ποσοστό των αποφοίτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που επωφελούνται από τη μάθηση που βασίζεται στην εργασία κατά τη διάρκεια των σπουδών τους θα πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον σε 60 % έως το 2025·
· Τουλάχιστον το 47% των ενηλίκων ηλικίας 25 έως 64 ετών θα πρέπει να έχει συμμετάσχει σε δράση μάθησης κατά τους τελευταίους 12 μήνες, έως το 2025.

Σε σύγκριση με το προηγούμενο στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (Εκπαίδευση και κατάρτιση 2020), ο δείκτης ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί τη βασική καινοτομία.
     Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολιτικές του Υπουργείου, που όχι μόνο δεν συμβαδίζουν με αυτούς τους στόχους αλλά και αντιτίθενται! Με δεδομένες αυτές τις υπαρκτές αδυναμίες, θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια Διακομματική Επιτροπή επιλεγμένων στελεχών (συμβουλευτικού ρόλου) για τη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής διάστασης της εκπαίδευσης. Επίσης, απαιτείται η επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, αφού οι προκλήσεις των καιρών μας είναι όλο και πιο απαιτητικές και πιο δυναμικές, και η όποια εθνική στρατηγική για την παιδεία οφείλει να λάβει υπόψη της έναν ευρύ πολιτικό, κοινωνικό και επιστημονικό, θεσμικής μορφής, διάλογο.

    Η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των σχολείων μας δεν έχουν αναπτύξει καμιά δραστηριότητα για την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης. Η αδυναμία αυτή οφείλεται, σχεδόν αποκλειστικά, στο έλλειμμα μιας σχετικής κεντρικής πολιτικής εκ μέρους του Υπουργείου.
     Η ευρωπαϊκή διάσταση περιλαμβάνει ένα σύνολο μεταρρυθμιστικών εκπαιδευτικών πολιτικών (οριζόντιων μέτρων αλλά και πρωτοβουλιακών δραστηριοτήτων). Δεν μπορεί να προστεθεί ως συμπλήρωμα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα κλειστό, εσωστρεφές, συντηρητικό, φοβικό. Σε κάθε περίπτωση, απαιτεί συνολική μεταρρύθμιση στο περιεχόμενο της παιδείας και του σχολείου και όχι παρεμβάσεις στα εξωτερικά στοιχεία της εκπαίδευσης.