Επιστρέφοντας από το Ελσίνκι … Αφήστε με να κάνω μάθημα σε αυτά τα σχολεία!!!

Επιστρέφοντας από το Ελσίνκι … Αφήστε με να κάνω μάθημα σε αυτά τα σχολεία!!!

iPaideia.gr

Μέσα στα πλαίσια συνειδητοποίησης και καλλιέργειας της ευρωπαϊκής ταυτότητας, που είναι αναγκαίο να διαμορφώσουμε ως πολίτες, αλλά και με προσανατολισμό στην ευρωπαϊκή διάσταση του σχολείου, βρεθήκαμε στο Ελσίνκι της Φινλανδίας 8 εκπαιδευτικοί του 2^ου ΓΕΛ Γιαννιτσών, συμμετέχοντας σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα ERASMUS+ ΚΑ1.

O στόχος της συμμετοχής μας ήταν η εκπόνηση ευρωπαϊκού προγράμματος που στοχεύει στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να συνδράμουμε στο μετασχηματισμό του σχολείου σε χώρο ελκυστικό για τους μαθητές, τις οικογένειές τους και την τοπική κοινωνία, ώστε η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων να πολλαπλασιάσει τα θετικά αποτελέσματα.

Ως σχολείο εκπονούμε, βέβαια, ποικίλες βιωματικές δράσεις και προγράμματα, χρησιμοποιούμε εναλλακτικές καινοτόμες διδακτικές και παιδαγωγικές μεθόδους, ώστε να αναπτυχθεί κουλτούρα συμμετοχής, προσπάθειας και αναγνώρισης των ικανοτήτων των μαθητών σε μη παραδοσιακούς σχολικούς τομείς και να αναδειχθούν οι ιδιαίτερες κλίσεις και τα ταλέντα τους. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου μας συμμετέχουν σε σεμινάρια του Υπουργείου Παιδείας, του Υπουργείου Πολιτισμού, σε συνέδρια των ελληνικών Πανεπιστημίων με εισηγήσεις, σε επίπεδο Περιφέρειας, ενδοσχολικές επιμορφώσεις σε θέματα διοίκησης, χρήσης Νέων Τεχνολογιών, διδακτικής μεθοδολογίας, με στόχο να αποκτήσουν εκείνες τις ικανότητες που απαιτούνται για τον εκπαιδευτικό της σύγχρονης ψηφιακής και πλουραλιστικής εποχής, ώστε να ανταποκριθεί στις ολοένα και αυξανόμενες προκλήσεις.

Ωστόσο, η συμμετοχή μας σε ένα Πρόγραμμα Ευρωπαϊκό ERASMUS + αφορά σφαιρικά και ταυτόχρονα σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας του σχολείου, όπως οργάνωση και διοίκηση, διδασκαλία, παιδαγωγική μέθοδο, χρήση νέων τεχνολογιών, δράσεις με ευρωπαϊκό προσανατολισμό και αποτελεί προσπάθεια για ολιστική προσέγγιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, το 2^ο ΓΕΛ Γιαννιτσών επιλέχτηκε από το ΙΚΥ στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+ KΑ1 με σκοπό την επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού του για το σχολικό έτος 2016-2017 ανάμεσα σε πολλά υποβληθέντα σχέδια όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης (νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια/λύκεια). H ομάδα των εκπαιδευτικών του 2^ου ΓΕΛ Γιαννιτσών αποτελούνταν από τη διευθύντρια, Πασχούδη Μαρία, φιλόλογο, την υπεύθυνη του προγράμματος, Χατζηγεωργίου-Δημουλά Μαρία, οικονομολόγο, την Πατσαβούδη Ροδή, φιλόλογο, την Σολδάτου Αναστασία, φιλόλογο, την Τζιότζιου Γεωργία, φιλόλογο, την Παπαθεμιστοκλέους Αργυρώ, φιλόλογο, την Μπαλλή Μαλάμω, μαθηματικό και την Παπάζογλου Μαρία, μαθηματικό.

Το σχέδιο επιμόρφωσης περιλάμβανε τη συμμετοχή ομάδας οκτώ εκπαιδευτικών σε σεμινάρια πάνω στη βελτίωση των εκπαιδευτικών μεθόδων, χρήση των ΤΠΕ και τη συγκριτική αξιολόγηση των συστημάτων που εφαρμόζουν οι συμμετέχουσες χώρες. Το σεμινάριο διήρκεσε πέντε μέρες και βασικά θέματά του ήταν: η μελέτη των μόνιμων εκπαιδευτικών δομών, τα μοντέλα καινοτομίας, η εισαγωγή Νέων Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη, η βελτίωση των εκπαιδευτικών μεθόδων και οι κοινές δράσεις με άλλα σχολεία, το σύλλογο γονέων και την τοπική κοινωνία. Το θέμα του σεμιναρίου ήταν: «Συγκριτική αξιολόγηση εκπαιδευτικών συστημάτων, μεθόδων, καινοτομιών και καλών πρακτικών σχολικών μονάδων (Benchmarking)» με γλώσσα εργασίας την Αγγλική. Το σεμινάριο παρακολούθησαν, επίσης, καθηγητές από άλλα σχολεία της Ελλάδας, από την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Πολωνία και τη Γαλλία. Η επιμόρφωση περιελάμβανε επίσκεψη στο Γενικό Λύκειο και το Επαγγελματικό Λύκειο της Tikkurila.

Με τις καλύτερες εντυπώσεις επιστρέψαμε από το Ελσίνκι όλη η ομάδα των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών. Μας δόθηκε η δυνατότητα να δούμε καινοτόμες μεθόδους και καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε σχολεία της Φινλανδίας, σε μια χώρα που είναι αναγνωρισμένο ότι εφαρμόζει εδώ και χρόνια πρακτικές και μεθόδους καινοτόμες και διακρίνονται οι μαθητές της για τις επιτυχίες και αριστείες σε διαγωνισμούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς. Ξεναγηθήκαμε στους χώρους των σχολείων, αλλά και παρακολουθήσαμε τη διεξαγωγή μαθημάτων σε ποικίλες τάξεις. Κατόπιν, εργαζόμενοι ομαδοσυνεργατικά, συζητήσαμε πάνω στην εμπειρία αυτή, εργαστήκαμε με μελέτη περιπτώσεων, παρουσιάσαμε ο καθένας το success story των σχολείων μας, προσεγγίσαμε βιωματικά την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία. Η εμπειρία ήταν πρωτόγνωρη, γιατί είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε δια ζώσης τα μαθήματα.

Εντυπωσιακά οργανωμένα, κτηριολογικά και τεχνολογικά εξοπλισμένα ήταν τα σχολεία που επισκεφτήκαμε. Το Τεχνολογικό Λύκειο (Vocational School) διέθετε εργαστήρια επιπλοποιίας, γραφιστικής, μαγειρικής, πληροφορικής, κομμωτικής, κ.ά., που θα ζήλευαν και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το σχολείο είναι ανοικτό στην τοπική κοινωνία, καθώς οι πολίτες μπορούν να δίνουν παραγγελίες ή να λειτουργούν ως πελάτες για το σχολείο. Τα έσοδα πηγαίνουν στο σχολείο, αλλά και οι μαθητές εκπαιδεύονται σε πραγματικές συνθήκες. Το Γενικό Λύκειο διέθετε άρτια εξοπλισμένες τεχνολογικά αίθουσες, με φορητό υπολογιστή, ολοκληρωμένο ηχοσύστημα, διαδραστικό πίνακα, επιπεδοσκόπιο συνδεδεμένο με τον Η/Υ, και… βρύση με νεροχύτη! Στο μάθημα χρησιμοποιούνταν τα tablets- υπήρξε κρατική επιχορήγηση που εξόπλισε κάθε τάξη με το αντίστοιχο για κάθε μαθητή tablet. Οι καθηγητές επιμορφώνονται ή παροτρύνονται να επιμορφωθούν, συνεχώς, στις Νέες Τεχνολογίες.

Το αποκορύφωμα της έκπληξης, της διαπίστωσης υστέρησης των ελληνικών σχολείων, αλλά, ωστόσο, και της διάθεσης των εκπαιδευτικών να «βάλουν» τα δυνατά τους, για να κάνουν το δυνατό καλύτερο με όσα διαθέτουμε, προκλήθηκε όταν μπήκαμε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου. Είναι αρκετό να σημειωθεί πως η αίθουσα είναι στρωμένη με ξύλινη επένδυση, ηχομόνωση και οι καρέκλες των θεατών λειτουργούν άλλοτε ως τοίχος και άλλοτε ως καθίσματα (πτυσσόμενες κερκίδες). Η τραπεζαρία των μαθητών θύμιζε φοιτητική εστία και οι μαθητές σέβονταν το φαγητό που τους προσφερόταν. Επίσης, το σχολείο διέθετε Βιβλιοθήκη –Αναγνωστήριο, με την πόρτα ανοιχτή και απόλυτη ησυχία, και γυμναστήριο με σχεδόν επαγγελματικές προδιαγραφές. Εντύπωση μας έκανε η γενικότερη ησυχία από μέρους των μαθητών.

Είναι αυτονόητη για τους Φινλανδούς η παροχή στους μαθητές ψυχολογικής και συμβουλευτικής στήριξης, καθώς και υγειονομικής περίθαλψης (ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και νοσηλεύτριες σε όλα τα σχολεία). Επίσης, προσφέρεται επιπλέον βοήθεια από εξειδικευμένους καθηγητές σε μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες.

Όσον αφορά στη δομή του σχολικού έτους, αυτό χωρίζεται σε 5 περιόδους των 38-40 ημερών. Στο τέλος κάθε περιόδου, ακολουθεί εβδομάδα εξετάσεων. Σε κάθε περίοδο οι μαθητές παρακολουθούν 3-4 μαθήματα. Οι μαθητές παρακολουθούν κατά 50% υποχρεωτικά μαθήματα και 50% επιλογής. Τα παιδιά πηγαίνουν συνήθως στο πλησιέστερο στην κατοικία τους σχολείο ενώ σε κάθε τάξη μπορούν να παρακολουθούν από 10 έως 35 μαθητές. Η ώρα διαρκεί 75 λεπτά και το ημερήσιο πρόγραμμα είναι 5ωρο.

Το σχολείο ξεκινάει στις 8.30 και τελειώνει στις 3 με μεγάλο διάλειμμα για φαγητό. Υπάρχει μεγάλη αυτονομία στη διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος σε τοπικό επίπεδο (το Υπ. Παιδείας ορίζει τον πυρήνα, αλλά η τελική διαμόρφωση γίνεται τοπικά). Από το νέο σχολικό έτος η αυτονομία αυξάνεται και με συνεργασίες σχολείων μεταξύ τους. Θα υπάρχουν και διεπιστημονικά μαθήματα π.χ. «Μπορεί η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;» (μουσική και φιλοσοφία). Θα υπάρχουν μαθήματα που το αντικείμενο μάθησης θα αποφασίζεται εκείνη την ώρα (κυρίως για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και όχι απόκτηση γνώσεων). Στόχος είναι η ανάπτυξη των σχολείων ως κοινότητες μάθησης, δίνοντας έμφαση στη χαρά της μάθησης, στη συνεργασία και στην ανάπτυξη του μαθητή ως ανθρώπου και πολίτη.

Η επιτυχία του φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος συνδέεται και με τους εκπαιδευτικούς. Σε σημαντικό ποσοστό διακρίνονται για τις υψηλού επιπέδου σπουδές και απολαμβάνουν ιδιαίτερης κοινωνικής εκτίμησης. Ωστόσο, η πρόσληψή τους εγκρίνεται από το διευθυντή του σχολείου, γιατί τους θεωρεί συνεργάτες του, που μοιράζονται την κοινή προσπάθεια για επιτυχία και ευτυχία των παιδιών. Οι αμοιβές τους είναι πολύ καλές (νεοδιοριζόμενος 3000€ μικτά – έμπειρος με τον ελάχιστο αριθμό ωρών 3870€, με έξτρα μαθήματα εντός της σχολικής μονάδας έως 5000€). Αξιολογούνται κάθε Μάιο (πώς τα πήγαν, αν πέτυχαν τους στόχους τους) και η αξιολόγηση συνδέεται άμεσα με την επιμόρφωσή τους. Είναι υποχρεωμένοι να επιμορφώνονται ετησίως για ένα συγκεκριμένο αριθμό ωρών. Επιμορφώσεις παρέχουν και οι δήμοι είτε ο καθένας ξεχωριστά είτε δημιουργώντας consortium μερικοί δήμοι μαζί. Προτεραιότητα αποτελεί η επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών στις Νέες Τεχνολογίες.

Ιδιαίτερη εντύπωση μας προκάλεσε ο βαθμός στον οποίο είναι ανοιχτό το σχολείο στην κοινωνία. Σημειώνω το γεγονός πως μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε οποιοδήποτε μάθημα επιθυμούσαμε, να μπούμε και να βγούμε από την τάξη, χωρίς κανείς να ενοχληθεί. Ούτε οι καθηγητές ούτε οι μαθητές. Η διδακτική διαδικασία συνεχιζόταν κανονικά και κανείς δεν παραξενευόταν. Μάλιστα σε μάθημα ιστορίας που παρακολουθήσαμε, ο Φινλανδός καθηγητής μας ενσωμάτωσε στη διδακτική διαδικασία χρησιμοποιώντας εναλλακτικά τα Αγγλικά και ζητώντας την άποψή μας. Οι μαθητές γνωρίζουν πολύ καλά αγγλικά, όπως και οι εκπαιδευτικοί, και δεν έχουν κανένα πρόβλημα στη χρήση τους. Σε μάθημα Αγγλικών που παρακολουθήσαμε η εκπαιδευτικός με πολύ προθυμία μας εξήγησε τη διαδικασία και τη μέθοδο διδασκαλίας που ακολουθούν.

Όσον αφορά στη διοίκηση του σχολείου, ο διευθυντής / διευθύντρια του σχολείου επιλέγεται από επιτροπή του Δήμου και η θητεία του/της είναι 6-7 χρόνια. Διοικεί το σχολείο σε συνεργασία με τρεις βοηθούς. Διαχειρίζεται τον οικονομικό προϋπολογισμό του σχολείου και προσλαμβάνει τους καθηγητές. Ουσιαστικά έχει βαρύνοντα ρόλο στη διαμόρφωση του σχολικού κλίματος. Στη διοίκηση του σχολείου εμπλέκεται και συνδράμει το διευθυντή και το Management Group. Αποτελείται από: τον διευθυντή/τρια, τους 3 υποδιευθυντές, 5 καθηγητές και 1 μαθητή. Συσκέπτονται κάθε δεύτερη εβδομάδα. Η Κεντρική Χρηματοδότηση είναι 57%, η Δημοτική Χρηματοδότηση είναι το 43%, ενώ το Ποσοστό του ΑΕΠ για την εκπαίδευση είναι 6,5% (2011).

Ο φορέας που διοργάνωνε το σεμινάριο και συνεργαζόταν με το αντίστοιχο υπουργείο και το σχολείο για την επίτευξη των στόχων του σεμιναρίου απαρτιζόταν από καταξιωμένα στελέχη του Φινλανδικού Εκπαιδευτικού Συστήματος. Η όλη διοργάνωση υπήρξε άψογη με υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού.

Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την εμπειρία μας που άμεσα, με την επιστροφή μας ήδη, θέσαμε σε εφαρμογή είναι:

1.εντοπισμός των καλών πρακτικών που ήδη εφαρμόζουμε ως σχολείο και εμπλουτισμός αυτών. Ήδη προγραμματίσαμε και εφαρμόσαμε την ιδέα «της καλής και ωφέλιμης μέρας»: βάψαμε όλοι μαζί τοίχους του σχολείου μας, που ήταν κατάμεστοι συνθημάτων και tags.

2.προσπάθεια δημιουργίας ελκυστικού περιβάλλοντος για τους μαθητές και για όσους εργάζονται ή επισκέπτονται το σχολείο. Στα πλαίσια αυτά κατασκευάσαμε με τη βοήθεια μαθητή μας και των γονέων του ένα καθιστικό στο χώρο υποδοχής του σχολείου μας.

3. προσπάθεια ενσωμάτωσης νέων μεθόδων διδασκαλίας στην καθημερινή μας πρακτική: εργασία σε ομάδες, αξιοποίηση των βίντεο και των παιχνιδιών για να εκμαιευθούν οι γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών.

4. έμπρακτη υποστήριξη των εκπαιδευτικών από τη διευθύντρια για καλύτερη αξιοποίηση του εκπαιδευτικού, εποπτικού και εργαστηριακού εξοπλισμού που έχουν στη διάθεσή τους και προσπάθεια απόκτησης νέου με χορηγίες, ώστε όλοι να μπορούν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες.

Η εμπειρία μας από ERASMUS+ ΚΑ1 μας δίνει την αυτοπεποίθηση και τη βεβαιότητα πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι, πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε στοιχεία από τα εκπαιδευτικά συστήματα που γνωρίσαμε στη διάρκεια της επιμόρφωσής μας και να αντιμετωπίσουμε τη σημαντικότερη πρόκληση για μας: τον εξοπλισμό του σχολείου με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, για να ανταποκριθούμε στο ψηφιακό σχολείο και τια απαιτήσεις της διευρυμένης Ευρώπης.

Πασχούδη Χρ. Μαρία καθηγήτρια-φιλόλογος διευθύντρια 2^ου ΓΕΛ Γιαννιτσών