Επιστολή στον Πρωθυπουργό για το σύστημα «Braille» και τα σχολικά βιβλία

“Ενστάσεις από ομάδα εκπαιδευτικών, φοιτητών και γονέων στην πρόσφατη ανάθεση μεταγραφής βιβλίων της β’βάθμιας εκπαίδευσης στο σύστημα «Braille», που εξυπηρετεί τους τυφλούς μαθητές”

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, πληροφορηθήκαμε ότι, ανατέθηκε πρόσφατα σε επιτροπή διδασκόντων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης η μεταγραφή των βιβλίων της πρωτοβάθμιας αλλά και της δευτεροβάθμιας(!) εκπαίδευσης στο σύστημα “Braille”, που εξυπηρετεί τους τυφλούς μαθητές. Επί της εν λόγω ανάθεσης, θα επιθυμούσαμε να καταθέσουμε ενώπιόν σας ορισμένες ενστάσεις μας, ως εξής:

Αναρωτιόμαστε, γιατί μια τέτοια εργασία, που αφορά σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, ανατέθηκε σε ομάδα εκπαιδευτικών, στους οποίους δεν συμπεριλαμβάνονται και καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως μαθηματικοί, φιλόλογοι ή και άλλες ειδικότητες, ιδίως όσον αφορά στο σύνολο των βιβλίων που αφορούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

Αναρωτιόμαστε, επιπλέον, γιατί μια τέτοια ομάδα εργασίας να μην περιλαμβάνει εκείνους τους πανεπιστημιακούς καθηγητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, που είναι ενήμεροι περί των σύγχρονων τεχνοκρατικών εξελίξεων επί του συζητούμενου θέματος; Διότι, τα τελευταία χρόνια, αναπτύχθηκαν τεχνολογίες από καθηγητές ενός Ελληνικού Πανεπιστημίου (Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Μαθηματικών), οι οποίες επι­τρέπουν την μεταγραφή κειμένων σε σύστημα “Braille” με άμεσο, καθαρό και κυρίως, χωρίς λάθη τρόπο. Γιατί, λοιπόν, να μην έχουν την ευθύνη επίβλεψης της ως άνω διαδικασίας και πανεπιστημιακοί, που έχουν ήδη παράξει έργο σε αυτή την κατεύθυνση, όπως και Πανεπιστημιακοί των εξειδικευμένων Παιδαγωγικών Τμημάτων Ειδικής Αγωγής (πχ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), με ειδίκευση στην εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία όρασης;

Σε σχέση με το δεύτερο θέμα, ως άνω, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα εξής: Μέχρι τώρα, όπως γνωρίζουμε, ο τρόπος μεταγραφής των βιβλίων σε σύστημα “Braille” πραγματοποιείται στην ουσία με το χέρι ή με εμπορικά εργαλεία όχι και τόσο καλής ποιότητας. Δεκαετίες τώρα, τα βιβλία της ειδικής αγωγής για τυφλούς έχουν αρκετές φορές λάθη, ειδικά σε επιστημονικά αντικείμενα, όπως στα μαθηματικά. Τα λάθη αυτά, παρά το ότι μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα σοβαρά σε γνωστικά αντικείμενα όπως η Ιστορία (όπου ο μαθητής είναι ενδεχόμενα δυνατόν να κα­ταλάβει τα σχετικά νοήματα από τα συμφραζόμενα), σε άλλα γνωστικά αντικείμενα, όπως τα Μαθηματικά, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, αφού το αν μια διατύπωση λέει “x=1” ή “x=2” είναι καθοριστικό για το αν λύνονται σωστά οι σχετικές ασκήσεις.Γίνονται, βέβαια, οι απαραίτητες διορθώσεις, όποτε εντοπί­ζονται λάθη, αλλά η διενέργειά τους εκ των υστέρων δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη. Υπάρχει ασφαλέστερη και επιστημονικά ενδεδειγμένη μέθοδος να μεταγράφονται πιο γρήγορα, πιο εύκολα και πιο ορθά, ακόμα και πανεπιστημιακά συγγράμματα με εξειδικευμένα επιστημονικά σύμβολα.

Το πρόβλημα είναι, πως τα τυφλά παιδιά που προετοιμάζονται στο Λύκειο αλλά και μετά στο πανεπιστήμιο, αντιμετωπίζουν, χρόνια τώρα, μεγάλες δυσκολίες στις πανεπι­στημιακές τους σπουδές και δυστυχώς, έχουν σχεδόν εξωθηθεί δια της βίας στο να επιλέγουν κάποιες συγκεκριμένες σχο­λές, όπως για παράδειγμα η Νομική. Αυτό γίνεται, διότι υποχρεώνονται να αναζητήσουν εκείνες τις θεωρητικές σχολές, που η ανταπόκριση στη μελέτη της διδακτέας ύλης δεν θα απαιτήσει μελέτη συγγραμμάτων με επιστημονικά σύμβολα, χρησιμοποιούμενα στα ανώτερα μαθηματικά ή τη φυ­σική ή τη χημεία, συχνά εις βάρος των ταλέντων και των κλίσεών τους. Τα τυφλά παιδιά, δηλαδή, ενώ δεν υστερούν σε διανοητικό επίπεδο από τα βλέποντα, τυγχάνουν μιας δυσμενούς μεταχείρισης και μιας ακούσιας, έμμεσα αρνητικής “χειραγώγησης” στο θέμα της μόρφωσής τους, σε σύγκριση με τα βλέποντα παιδιά-μαθητές. Επίσης, σημειωτέο ότι, όσον αφορά στην τυφλότητα, δεν έχουμε να κάνουμε με μια ανα­πηρία που φέρει γνωρίσματα και στοιχεία νοητικής υστέρησης ή αναπτυξιακής διαταραχής.

Τα περισσότερα τυφλά παιδιά, λοιπόν, αναγκάζονταινα επιλέξουν συγκεκριμένες σπουδές και προγράμματα σπουδών, παραμερίζοντας τις κλίσεις και τα ταλέντα τους. Για πα­ράδειγμα, παιδιά που τους αρέσουν τα Μαθηματικά ή οι θετικές επιστήμες, όπως η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία κλπ, αποθαρρύνονται από το να σπουδάσουν αυτό που αγαπούν και θέλουν, μόνο και μόνο επειδή δεν τους παρέχονται τα πρακτικά μέσα, ως μη όφειλε. Ενδεικτικά, μπορείτε να διαπιστώσετε, πως τα τυφλά παιδιά που σπουδάζουν στη νομική σχολή έχουντη δυνατότητα πρόσβασης σε βιβλία της σχολής τους μεταγραμμένα στο σύστημα “Braille” (δεν είναι καθόλου τυχαίο, που τα περισσότερα άτομα με αναπηρία όρασης είναι δικηγόροι). Σε σχολές θετικής κατεύθυνσης, όμως, τα τυφλά παιδιά είναι πολύ λι­γότερα, όχι γιατί δεν μπορούν ή δεν θέλουν, αλλά γιατί ανησυχούν για την προοπτική προσβασιμότητάς τους στα σχετικά ορθά μεταγραμμένα στο σύστημα “Braille” βιβλία και σημειώσεις.

Εδώ και δύο χρόνια, οι Καθηγητές, Α. Τσολομύτης και Α. Παπασαλούρος, από το Τμή­μα Μαθηματικών, του Πανεπιστημίου Αιγαίου, υποστηρίζουν τις ανάγκες της φοιτή­τριας του Μαθηματικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), κας Αντριάννας Σαμοΐλη, μετατρέποντας σημειώσεις και βιβλία σε σύστημα Braille, με βάση τα διεθνή standards και στη βάση ενός εξειδικευμένου ελεύθερου λογισμικού, που οι ίδιοι ανέπτυξαν, με αφορμή τις ανάγκες της Αντριάννας. Το σύστημα αυτό μεταγράφει τα κείμενα με πο­σοστό επιτυχίας 100% λόγω της ειδικής μεθόδου που χρησιμοποιούν οι ως άνω (βλ. στο τέλος της παρούσας παραπομπή [1]). Η συ­νεισφορά τους αυτή δεν έχει δημοσιευθεί μόνο στον ημερήσιο τύπο (βλ. στο τέλος της παρούσας παραπομπή [2]), αλλά και σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με διάφορους κριτές (βλ. στο τέλος της παρούσας παραπομπή [3]).

Εξ΄άλλου, η εν λόγω πρωτοποριακή μέθοδος δεν άπτεται μόνον επιστημονικών κειμένων θετικών σπουδών. Υποστηρίζει πλήρως και σωστά, ακόμα και το πολυτονικό σύστημα, το οποίο προστέθηκε ως δυνατότητα, έπειτα από συνεργασία με την πρώην επιστημονική διευθύντρια του Κέντρου Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ), η οποία συνυπογράφει την παρούσα. Μάλιστα, πήρε μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να μεταγραφεί ολόκληρη η Οδύσσεια σε σωστό πολυτονικό, όπως δημοσιεύεται στην ως άνω αναφερόμενη παραπομπή «1», μαζί με πανεπιστημιακά βιβλία μαθηματικών για την Αντριάννα.Να επισημάνουμε εδώ, πως άλλη τυφλή φοιτήτρια, που σπουδάζει στο τμήμα φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δεν έχει πρόσβαση στα συγγράμματά της σε αρχαίο κείμενο, ορθά μεταγραμμένο στο σύστημα “Braille”!!! Προσπαθεί (μέσω δράσεων του ΚΕΑΤ) να προσεγγίσει τα σχετικά κείμενα, μέσω μιας ανεπαρκούς μεταγραφής στο σύστημα “Braille”, χωρίς τους τόνους & τα πνεύματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας!!!

Στα πλαίσια μιας αναγκαίας συνεργασίας φορέων και πανεπιστημίων, λοιπόν,θα έπρεπε να εμπλου­τιστεί η στελέχωση της ως άνω επιτροπής, που ανέλαβε ένα τόσο σοβαρό έργο, με τους κατάλληλα εξειδικευμένους για την σχετική μεταγραφή σε σύστημα “Braille” καθηγητές δευτεροβάθμιας αλλά και τριτοβάθμιας εκπαίδευ­σης, τώρα που η τεχνογνωσία το επιτρέπει. Αισθανόμαστε υπεύθυνοι να σας γνωστο-ποιήσουμε την ανάγκη αναβάθμισης της ποιότητας του μεταγραμμένου σε σύστημα “Braille” εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο οφείλει λόγω σεβασμού στο Ανθρώπινο Δικαίωμα της πρόσβασης στην Εκπαίδευση να είναι προσβάσιμο, όχι μόνο σε μαθητές Δημοτικού, αλλά και σε μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου-θετικών κα­τευθύνσεων ή και σε Φοιτητές σπουδών θετικής κατεύθυνσης, που έχουν προβλήματα όρασης.

Συνοψίζοντας, πιστεύουμε ότι είναι κρίμα να μην έχουν καταρχήν αναγνωριστεί και σε επόμενο στάδιο δρομολογηθεί στην καθημερινή πράξη εκείνες οι αυτοματοποιημένες μέθοδοι για τη μεταγραφή των βιβλίων σε σύστημα “Braille”, που μας επιτρέπουν ο υπολογιστής να κάνει τη δουλειά που θέλουμε εμείς και όχι να ερχόμαστε εκ των υστέρων να διορθώσουμε τυχόν λάθη, που κάνει ο υπολογιστής κατά τη σχετική μεταγραφή. Έτσι, η διενεργούμενημεταγραφή γίνεται πιο γρήγορα και ορθά, ενώ ταυτόχρονα, εμπλουτίζεται με περισσότερα επιστημονικά σύμβολα, πράγμα, επιτέλους, εφικτό.

Ως εκ τούτου, αιτούμαστε την αμεσότερη δυνατή παρέμβασή σας προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού της διαδικασίας μεταγραφής επιστημονικών κειμένων διδακτέας ύλης σε σύστημα “Braille”, με την υπόδειξή σας για θεσμοθέτηση των πλέον κατάλληλων & άρτιων επιστημονικά μεθόδων υπέρ της σχετικής διαδικασίας, ώστε να παράγονται υπέρ των ΑμεΑ σπουδαστών με προβλήματα τυφλότητας κείμενα άρτια, ορθά και προπαντός, περιέχοντας εκείνα τα ανώτερα επιστημονικά σύμβολα, που θα τα βοηθήσουν να έχουν πρόσβαση σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, αλλά και σε όλες τις κατευθύνσεις επιστημονικών πεδίων, θεωρητικών και θετικών.

Να επισημάνουμε, τέλος, πως τα παρόντα ζητήματα έχουν ήδη εκτεθεί και αποσταλεί με email στον Υπουργό Παιδείας, δύο φορές, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο τρέχοντος έτους. Περιεχόταν στις επικοινωνίες μας αυτές αίτημά μας για κοινή συνάντηση με τον κο Γαβρόγλου, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Είχαμε μόνον μια τηλεφωνική επικοινωνία μετη Γραμματέα της Υφυπουργού Παιδείας, κας Τζούφη,με την οποία, παρόλα αυτά, θα επιχειρήσουμε συνάντηση, προς επίτευξη του βέλτιστου επιθυμητού αποτελέσματος. Ωστόσο, κρίναμε ότι, παράλληλα με τις όποιες επαφές μας με την αρμόδια καθ’ ύλη πολιτική ηγεσία, λόγω της σοβαρότητας που έχει το θέμα της παρούσας για την εκπαιδευτική διαδικασία των ΑμεΑ τυφλών παιδιών, έπρεπε κι εσείς να είσαστε πλήρως ενήμερος, καθώς άπτεται των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τους.