Εκ μέρους των υποτρόφων της πράξης «Ενίσχυση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού μέσω της υλοποίησης διδακτορικής έρευνας – 2ος Κύκλος, ΕΠ ΑΝΑΔΕΔΒΜ του ΕΣΠΑ (2014-2020)» που υλοποιείται από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη σας τα καίρια ζητήματα που προέκυψαν λόγω των έκτακτων συνθηκών της πανδημίας COVID-19 στη χώρα μας, και να ζητήσουμε την άμεση παρέμβασή σας με σκοπό την υπεύθυνη και έγκαιρη ενημέρωση των υποτρόφων του , καθώς και τις αρμόδιες ενέργειες από πλευράς του Ιδρύματος αναφορικά με τα θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης και επηρεάζουν καταλυτικά το έργο των υποψηφίων διδακτόρων τους τελευταίους δέκα (10) μήνες, αναφέρουν στην ανοιχτή επιστολή τους.

Έχοντας κάνει τις απαραίτητες ενέργειες και προσπάθειες γραπτής και τηλεφωνικής επικοινωνίας με το ΙΚΥ, και καθώς δεν έχουμε λάβει καμία ενημέρωση σχετικά με την τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης του προγράμματος υποτροφιών, ελπίζουμε ότι το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες του ερευνητικού δυναμικού της χώρας.

Όπως είναι γνωστό, τα έκτακτα μέτρα που δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ B’ 783/10.03.2020 και σκοπό έχουν την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο διασποράς του κορονοϊού SARS-CoV-2, επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τη λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και, συνεπώς, την ομαλή διεξαγωγή ερευνητικών δραστηριοτήτων με:

-αναστολή κάθε είδους εκπαιδευτικής/ερευνητικής διαδικασίας με φυσική παρουσία
-αναστολή λειτουργίας βιβλιοθηκών, εργαστηρίων, αιθουσών κοινόχρηστων Η/Υ, αναγνωστηρίων
-αναστολή τελετών, ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων.

Δεδομένων των συνθηκών και σεβόμενοι/ες τα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας, οι υπότροφοι του ΙΚΥ προχωρήσαμε στο εύλογο αίτημα τροποποίησης των συμβάσεών μας προκειμένου να ανταπεξέλθουμε στις συνθήκες ανωτέρας βίας που επιβάλλει η πανδημία COVID-19. Στις συμβάσεις μας, άλλωστε, αναφέρεται ρητά ότι:

Ως «ανωτέρα βία» νοείται κάθε απρόβλεπτη, έκτακτη κατάσταση ή συμβάν, πέραν του ελέγχου του/της Υποτρόφου, που τον/την εμποδίζει ρητώς και βεβαιωμένα να ολοκληρώσει μία ή περισσότερες από τις υποχρεώσεις του/της που απορρέουν από τη σύμβαση και δεν μπορεί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, να αποτραπεί ούτε με ενέργειες άκρας επιμέλειας και σύνεσης.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης του τελικού παραδοτέου, οι ωφελούμενοι υπότροφοι υποχρεούνται σε επιστροφή του συνόλου της υποτροφίας, βασικό αίτημα στην εν λόγω τροποποίηση των συμβάσεών μας είναι η παράταση της προθεσμίας υποβολής των τελικών παραδοτέων, ήτοι «η βεβαίωση επιτυχούς υποστήριξης της Διδακτορικής Διατριβής ενώπιον της Επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής ή ο τίτλος αναγόρευσης σε διδάκτορα που θα συνοδεύεται από αντίγραφο της Διδακτορικής Διατριβής.»

Είναι αυτονόητο ότι οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας συνεπάγονται καθυστερήσεις όχι μόνο στην υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου των ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά και στις ακαδημαϊκές διαδικασίες που είναι καταλυτικές για την διεκπεραίωση των υποχρεώσεών μας απέναντι στο ΙΚΥ. Συνεπώς, η καθυστέρηση από πλευράς του ΙΚΥ να ενημερώσει και να καθοδηγήσεις τους/τις υποτρόφους του έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εξέλιξη όχι μόνο των υποτροφιών των ερευνητών αλλά και της δημοσιονομικής διαχείρισης των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω,

Αιτούμαστε την ελάχιστη παράταση των 12 μηνών για όλες και όλους τις/τους υποτρόφους στην καταβολή του τελικού παραδοτέου, ήτοι μέχρι τον Δεκέμβριο 2022, με την αντίστοιχη χρονική μετατόπιση της ημερομηνίας κατάθεσης αιτήματος ορισμού Επταμελούς εξεταστικής επιτροπής.

-Δεδομένης της επιβολής περιοριστικών μέτρων τα οποία επηρεάζουν, σύμφωνα με τη γνώμη της εκάστοτε τριμελούς επιτροπής, την πορεία της ερευνητικής μας δραστηριότητας, αιτούμαστε για δυνατότητα επιπλέον παράτασης πέραν των 12 αυτών μηνών, με διάρκεια ίση με το διάστημα εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων.

-Αξιώνουμε από το ΙΚΥ την έγκαιρη, λεπτομερή, τεκμηριωμένη και συνολική απάντηση στα ζητήματα που προκύπτουν από την τρέχουσα υγειονομική κρίση και επηρεάζουν την εξέλιξη του ερευνητικού έργου μας, και παραπέμπουμε στην αναπάντητη επιστολή της 1ης Μαΐου για περισσότερες διευκρινίσεις ως προς το σκεπτικό του αιτήματός μας και τις ανάγκες από τις οποίες απορρέει.

Τα προαναφερθέντα ζητήματα τέθηκαν εγκαίρως στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΙΚΥ τον Μάρτιο 2020, αρχικά τηλεφωνικώς και στη συνέχεια γραπτώς με επιστολή μας την 1η Μαΐου 2020, η οποία έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου 7633/06-05-2020 και επισυνάπτεται στο παρόν email, χωρίς όμως να λάβουμε τη δέουσα απάντηση. Παρά την ανακοίνωση του ΙΚΥ στις 21/3/2020 ότι «δόθηκαν και θα δοθούν όσες παρατάσεις απαιτηθεί (υποβολής αιτήσεων, ολοκλήρωση παραδοτέων κλπ.)», καμία ενέργεια δεν έχει γίνει για την ουσιαστική χορήγηση της εν λόγω παράτασης πέραν του ορίζοντα του Δεκεμβρίου 2021, καθώς όπως επισημαίνεται σε email που λάβαμε από εκπρόσωπο του ΙΚΥ στις 16/4/2020 «δεν τίθεται θέμα παράτασης της προθεσμίας υποβολής του τελικού παραδοτέου, δεδομένου ότι η εν λόγω προθεσμία λήγει στις 24/12/2021 το αργότερο».

Στο ίδιο email τον Απρίλιο 2020, έπειτα του οποίου δεν είχαμε καμία άλλη ενημέρωση σχετικά με το θέμα των παρατάσεων, ενημερωθήκαμε ότι «είναι δυνατόν να χορηγηθεί τρίμηνη αναστολή (με δυνατότητα παράτασης αν απαιτηθεί) της υποτροφίας». Παρόλα αυτά, η τρίμηνη αναστολή, όχι μόνο δε μεταθέτει την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των τελικών παραδοτέων, αλλά έχει σαν αποτέλεσμα την παρακράτηση των τροφείων των αντίστοιχων μηνών μέχρι το πέρας της αναστολής. Συνεπώς μια τέτοια αναστολή στη χρηματοδότησή μας από το ΙΚΥ στην παρούσα είναι απευκταία και δε συνάδει αφενός με τις παρεμβάσεις κοινωνικής στήριξης που γίνονται στη χώρα μας και στην ΕΕ λόγω της πανδημίας, και αφετέρου με το όραμα του επιχειρησιακού προγράμματος που στοχεύει στην οικονομική στήριξη των νέων επιστημόνων.

Σε συνέχεια της πρωτοκολλημένης μεν, αναπάντητης δε επιστολής μας της 1ης Μαΐου 2020, και θέλοντας να διασαφηνίσουμε το κώλυμα του ΙΚΥ σχετικά με τη χορήγηση της εν λόγω παράτασης, επικοινωνήσαμε με τη Μονάδα B2.2 «Διαχείρισης πράξεων Γ΄βάθμιας Εκπαίδευσης & Ενδυνάμωσης του Ερευνητικού Δυναμικού». Η Μονάδα Διαχείρισης του προγράμματος ΕΣΠΑ ενέκρινε το αίτημά μας, και μας ενημέρωσε με email στις 17 Νοεμβρίου 2020 ότι: «Σε απάντηση των ερωτημάτων που αφορούν την παράταση της προθεσμίας υποβολής των ενδιάμεσων και τελικών παραδοτέων κρίνεται εύλογη η έγκριση χορήγησης παράτασης ανάλογης με τη διάρκεια εφαρμογής των έκτακτων μέτρων αναστολής υλοποίησης φυσικού αντικειμένου λόγω της πανδημίας».

Παρά την ενημέρωση του ΙΚΥ για τη θετική στάση της Μονάδας Διαχείρισης του προγράμματος ΕΣΠΑ απέναντι στο αίτημα της παράτασης, καθώς και την πληθώρα ηλεκτρονικών μηνυμάτων και τηλεφωνικών κλήσεων των υποτρόφων προς τους αρμόδιους εκπροσώπους του ΙΚΥ, το Ίδρυμα δεν έχει προχωρήσει σε καμία υπεύθυνη ανακοίνωση σχετικά με το τί μέλλει γενέσθαι με την εξέλιξη της υποτροφίας μας. Αντιθέτως, οι υποψήφιοι διδάκτορες λαμβάνουμε αντιφατικά μηνύματα που υπόκεινται στην ατομική κρίση του εκάστοτε υπαλλήλου του Ιδρύματος, κάτι που υποβαθμίζει την υπόληψη και την αξιοπιστία ενός από τους πιο ιστορικούς οργανισμούς της χώρας.

Όπως μάλλον ήδη γνωρίζετε, από το Μάρτιο 2020 μέχρι και σήμερα κατατίθενται και εγκρίνονται συνεχώς αιτήματα παράτασης του χρόνου υλοποίησης, χωρίς τροποποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, σε ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται είτε από το ΕΣΠΑ 2014-2020 ή από άλλους φορείς (Interreg IPA-CBC, Horizon 2020), σύμφωνα με την σχετική ΠΝΠ (ΦΕΚ 68 Α/20.3.2020, άρθρα 15 και 60). Ενδεικτικά, έχει λάβει παράταση 8 μηνών η σύμβαση με ΑΔΑΜ: 19SYMV005726728 στο πλαίσιο υποέργου 6 της πράξης με κωδ. ΟΠΣ:5007872 μετά από αίτημα που εγκρίθηκε στις 06.04.2020 (ΑΔΑ: 6Ξ6446ΜΤΛΚ-ΟΚΕ) που χρηματοδοτείται επίσης από το ΕΣΠΑ 2014-2020. Δεδομένων των παραπάνω, υπάρχει το εύλογο ερώτημα σχετικά με τον λόγο αδυναμίας του ΙΚΥ να παρατείνει την προθεσμία υποβολής των τελικών παραδοτέων για το σύνολο των υποψηφίων διδακτόρων του 2ου κύκλου πέραν του Δεκεμβρίου 2021.

Ευχαριστούμε για τον πολύτιμο χρόνο σας και αναμένουμε την άμεση ανταπόκρισή σας σε ένα ζήτημα που επηρεάζει τις ζωές εκατοντάδων υποτρόφων του προγράμματος, και όχι μόνο διακυβεύει την υπόληψη του ΙΚΥ ως εθνικού φορέα υποτροφιών, αλλά απειλεί και να υποβαθμίσει τη σπουδαία και αξιόλογη συμβολή του ΕΣΠΑ στη διαχείριση των πόρων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων στη χώρα μας.