Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΜΕ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
του Αρβανίτη Δημήτρη – ΠΕ29 Εργοθεραπευτή – Αιρετού ΠΥΣΕΕΠ Αττικής
Στα πλαίσια των κινητοποιήσεων και των παρεμβάσεων που εξήγγειλε η ΠΟΣΕΕΠΕΑ σε συνεργασία με τους φορείς της ειδικής εκπαίδευσης και του αναπηρικού κινήματος, θεωρώ σημαντικό να καταγραφεί και αναδειχθεί το σοβαρό πρόβλημα στελέχωσης των δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στην Αττική, την μεγαλύτερη περιφέρεια εκπαίδευσης της χώρας.
Είναι γνωστό ότι στις υπηρεσίες ειδικής αγωγής συμπεριλαμβάνονται, με βάση τον 3699/2008, νεότερες ρυθμίσεις αλλά και καινοτόμα προγράμματα παρέμβασης, οι υποστηρικτικές εκπαιδευτικές υπηρεσίες που προσφέρει στις δομές ΕΑΕ το Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ) των ΣΜΕΑΕ – ΚΕΔΔΥ – ΕΔΕΑΥ και στα Γενικά σχολεία και το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ) στις ΣΜΕΑΕ και τα Γενικά σχολεία.
Στις δομές αυτές εξυπηρετούνται μαθητές που αντιμετωπίζουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία λόγω αναπτυξιακών, νευρολογικών ή άλλων σωματικών και ψυχικών καταστάσεων . Πολλοί από αυτούς παρουσιάζουν νοητική υστέρηση, αυτισμό, εγκεφαλική παράλυση, κινητικά προβλήματα, κώφωση και βαρηκοΐα, προβλήματα όρασης, μαθησιακές δυσκολίες και ψυχικές διαταραχές. Οι μαθητές αυτοί προκειμένου να είναι σε θέση να συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία έχουν ανάγκη από εξειδικευμένη θεραπευτική και υποστηρικτική παρέμβασης. Συχνά δε, χρειάζονται φροντίδα σε καθημερινές ανάγκες και υποστήριξη για λόγους ασφάλειας των ιδίων και των συμμαθητών τους, ενώ οι γονείς χρειάζονται συμβουλευτική υποστήριξη.
Το προσωπικό που προσφέρει τις υπηρεσίες αυτές είναι: Ψυχολόγοι, Κοινωνικοί Λειτουργοί Λογοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές Σχολικοί Νοσηλευτές, Φυσικοθεραπευτές, Σύμβουλοι Επαγγελματικού Προσανατολισμού Τυφλών, Ειδικοί στην Νοηματική Γλώσσα Κωφών, Ειδικοί στη Κινητικότητα τον Προσανατολισμό Τυφλών, Παιδοψυχίατροι και το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό.
Σημειώνουμε ότι κάθε ειδικότητα έχει συγκεκριμένα καθήκοντα και αρμοδιότητες που προσφέρονται για την υποστήριξη συγκεκριμένων αναγκών των μαθητών σε διεπιστημονικό πλαίσιο και η έλλειψη μιας ειδικότητας δεν είναι δυνατό να καλυφθεί από οποιαδήποτε άλλη.
Με βάση λοιπόν στοιχεία από την ΠΔΕ Αττικής (Σεπτέμβρης 2016) πρέπει να αναφέρουμε τα εξής:
Σήμερα, το σχολικό έτος 2016-17, λειτουργούν στην ΠΔΕ Αττικής 92 συνολικά ΣΜΕΑΕ που εξυπηρετούν 3630 μαθητές. Ο αριθμός των μελών ΕΕΠ και ΕΒΠ που απασχολείται ως μόνιμο σε όλες αυτές τις σχολικές μονάδες είναι μόλις 176, δηλαδή ούτε 2 ειδικοί σε κάθε σχολείο.
Ειδικότερα η κατάσταση ως προς τον αριθμό των ΣΜΕΑΕ, τον εξυπηρετούμενο μαθητικό πληθυσμό και την στελέχωση σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης, αποτυπώνεται ως εξής:
– 23 ΣΜΕΑΕ προσχολικής (Ειδικά Νηπιαγωγεία) με 42 τμήματα και 162 Μαθητές, όπου απασχολούνται 1 μέλος ΕΕΠ και 1 μέλος ΕΒΠ (με απόσπαση).
– 43 ΣΜΕΑΕ Πρωτοβάθμιας (Ειδικά Δημοτικά ) με 289 τμήματα και 1522 Μαθητές, όπου απασχολούνται ως μόνιμοι συνολικά 87 μέλη ΕΕΠ και 21 μέλη ΕΒΠ.
– 26 ΣΜΕΑΕ Δευτεροβάθμιας (11 ΕΕΕΕΚ – 9 Ειδ. Επαγγ. Γυμνάσια/Λύκεια και 6 Ειδ. Γυμνάσια/Λύκεια) με 345 τμήματα και 1946 Μαθητές, όπου απασχολούνται ως μόνιμοι 58 μέλη ΕΕΠ και 10 μέλη ΕΒΠ.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τις διάφορες ειδικότητες, το μόνιμο προσωπικό που εξυπηρετεί τις ανάγκες των μαθητών των παραπάνω ειδικών δομών είναι: 37 Ψυχολόγοι,29 Κοινωνικοί Λειτουργοί, 31 Λογοθεραπευτές,24 Εργοθεραπευτές, 13 Σχολικοί Νοσηλευτές, 8 Φυσικοθεραπευτές, 0 Σύμβουλοι Επαγγελματικού Προσανατολισμού Τυφλών,2 Ειδικοί στην Νοηματική Γλώσσα Κωφών,1 Ειδικός στη Κινητικότητα τον Προσανατολισμό Τυφλών, 0 Παιδοψυχίατρος και 31 Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό.
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι το μόνιμο προσωπικό δεν επαρκεί για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες των μαθητών των ΣΜΕΑΕ. Άλλωστε γι αυτό το λόγο κάθε σχολική χρονιά είναι αδήρητη ανάγκη η πρόσληψη αναπληρωτών μελών ΕΕΠ και ΕΒΠ.
Παρ όλα αυτά οι προσλήψεις εκτός του ότι καθυστερούν υπερβολικά (φέτος φτάσαμε σχεδόν στα Χριστούγεννα χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί) , δεν επαρκούν ποτέ σε αριθμό για την κάλυψη όλων των κενών σε όλες τις δομές ΕΑΕ. Αποτέλεσμα είναι να γίνεται επιλεκτική κάλυψη των κενών θέσεων κάτι που δεν συμβαίνει σε καμία άλλη εκπαιδευτική δομή. Συγκεκριμένα στην ΠΔΕ Αττικής υπήρχαν βάσει των σχετικών ενημερώσεων από τις διευθύνσεις εκπαίδευσης 367 λειτουργικάκενά σε ΕΕΠ και 191 κενά σε ΕΒΠ για ΣΜΕΑΕ και μέχρι σήμερα ανακοινώθηκαν και καλύφθηκαν μόνο 193 θέσεις ΕΕΠ και 105 θέσεις ΕΒΠ.
Όσον αφορά τις δομές διάγνωσης και αξιολόγησης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών (ΚΕΔΔΥ) αυτές καλύπτουν ως γνωστό τις ανάγκες διάγνωσης , αξιολόγησης, επιλογής του κατάλληλου σχολικού πλαισίου, βεβαίωσης της ανάγκης για επιεική και ειδική εξέταση αλλάκαι υποστήριξης για όλο τον μαθητικό πληθυσμό του λεκανοπεδίου, είτε φοιτά σε ειδικό είτε σε γενικό σχολικό πλαίσιο.
Λειτουργούν λοιπόν σήμερα 7 ΚΕΔΔΥ, ένα σε κάθε Διεύθυνση εκπαίδευσης, ανεξάρτητα δηλαδή από την γεωγραφική έκταση ή τον αριθμό των μαθητών.
Σε όλα τα παραπάνω ΚΕΔΔΥ υπηρετούν ως μόνιμοι μόνο 42 μέλη ΕΕΠ, δηλαδή 18 Ψυχολόγοι, 16 Κοινωνικοί Λειτουργοί, 4 Λογοθεραπευτές, 1 Παιδοψυχίατρος, 1 Φυσιοθεραπευτής, 1 Ειδικός στην Νοηματική Γλώσσα Κωφών,1 Ειδικός στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό των Τυφλών.
Όπως είναι φανερό το προσωπικό αυτό είναι ανεπαρκές για την εκτέλεση των παραπάνω αρμοδιοτήτων των ΚΕΔΔΥ , με αποτέλεσμα την συσσώρευση χιλιάδων αιτημάτων σε λίστες που φθάνουν αρκετούς μήνες έως και έτη, σε ορισμένες περιπτώσεις όπου δεν λειτουργεί καμία ομάδα λόγω έλλειψης μόνιμου προσωπικού. Οι δε αναπληρωτές, που προσλαμβάνονται για την κάλυψη πάγιων αναγκών κατά παρέκκλιση όλων των σχετικών διατάξεων,δεν επαρκούν. Φέτος από τα 73 κενά σε ΕΕΠ που δόθηκαν από τους προϊστάμενους των ΚΕΔΔΥ, έχουν μέχρι σήμερα καλυφθεί μόνον 30.
Όσον αφορά τις δομές καινοτόμων παρεμβάσεων όπως οι ΕΔΕΑΥ, αυτές αντιμετωπίζονται ως πολυτέλεια και για όλο το λεκανοπέδιο μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί μόλις 31 πιστώσεις.
Σχετικά με την υποστήριξη μαθητών με αναπηρία ή ανάγκες νοσηλευτικής φροντίδας σε Γενικά σχολεία με το απαραίτητο ΕΒΠ ή Σχολικούς νοσηλευτές, οι ανάγκες καλύπτονται μεν τα δύο τελευταία χρόνια σε αυξημένο ποσοστό αλλά και αυτό γίνεται συχνά αρκετά μετά την έναρξη του σχολικού έτους.
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι οι μεγάλες ελλείψεις σε μόνιμο προσωπικό και οι ανεπαρκείς αναπληρώσεις δεν εξυπηρετούν το αναφαίρετο δικαίωμα όλων των μαθητών για κατάλληληεκπαίδευση γι αυτό και μεγάλο ποσοστό παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή αναπηρία δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στο σχολικό σύστημα.
Είναι ανάγκη να καλυφθούν άμεσα οι ανάγκες όλων των σχολείων και γενικά των δομών ΕΑΕ με μόνιμο προσωπικό για την ποιοτική και συνεχή υποστήριξη των αναγκών των μαθητών.