ΕΝΦΙΑ. Η ιστορία ενός άδικου φόρου

Οριακές αλλαγές επι το δικαιότερο, στον ΕΝΦΙΑ του 2017 θα επιχειρήσει το υπουργείο οικονομικών έχοντας ως απαράβατο περιορισμό την υποχρεωτική είσπραξη εσόδων 2,65 δις ευρώ , μεταφέροντας την προσδοκία για ένα συνολικά νέο και πιο δίκαιο φόρο ακινήτων για το 2018.

Η μνημονιακή υποχρέωση για προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις εμπορικές μέχρι και τον Ιούνιο του 2017, μπορεί μεν να εκπληρωθεί αλλά ο ΕΝΦΙΑ του επόμενου χρόνου, θα υπολογιστεί με βάση το σύστημα των αντικειμενικών αξιών όπως και το 2016. Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΟΙΚ η εφαρμογή των εμπορικών αξιών ως βάση προσδιορισμού του φόρου ακινήτων , απαιτεί συνολικό επανασχεδιασμό , κάτι που δεν υπάρχει χρόνος να γίνει για τον επόμενο χρόνο. Τούτο διότι κάθε αλλαγή , θα πρέπει να πάρει και την έγκρισης των δανειστών και οι διαπραγματεύσεις για τέτοιες αλλαγές διαρκούν πολλούς μήνες.

Με αυτό το δεδομένο, το μοναδικό όπλο για την ελάφρυνση της μικρής περιουσίας, θα είναι η αύξηση της επιβάρυνσης στα αγροτεμάχια και τα ακίνητα εκτός σχεδίου τα οποία φορολογούνται σήμερα σχεδόν συμβολικά από 1 έως και 16 ευρώ το στρέμμα . Πάντως και σε αυτήν την περίπτωση, το ΥΠΟΙΚ μιλά για «ήπιες» αυξήσεις που δεν θα δημιουργήσουν μεγάλο πρόσθετο βάρος στους ιδιοκτήτες των ακινήτων

Σχεδιάζεται επίσης η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου για τις περιουσίες με αντικειμενική αξία άνω των 200.000 ευρώ ώστε ο φόρος να υπολογίζεται μόνο για το σύνολο της περιουσίας του κάθε ιδιοκτήτη. Σήμερα η λογική του συμπληρωματικού φόρου , ήθελε τον προσδιορισμό του φόρου για κάθε ένα ακίνητο και στην συνέχεια ένα δεύτερο φόρο για το σύνολο της περιουσίας αν η αντικειμενική αξίας της ήταν πάνω από 300.000 (το 2015) και 200.000 ευρώ για το 2016 . Επειδή όμως πρέπει να εισπράττονται οι ίδιοι αν όχι περισσότεροι φόροι από την μεγάλη ακίνητη περιουσία θα γίνει νέος προσδιορισμός νέων υψηλότερων συντελεστών φόρου.

Οι επιπλέον εισπράξεις από την διεύρυνση της βάσης του φόρου εκτιμάται ότι θα επιτρέψει να υπάρχουν ελαφρύνσεις σε περιουσίες με αντικειμενική αξία 85.000 ευρώ για το άγαμο μέχρι 150.000 ευρώ και εισοδήματα ως 9.000 ευρώ. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει με περισσότερους και χαμηλότερους συντελεστές του φόρου ώστε ο ΕΝΦΙΑ σε περιπτώσεις που η μόνη περιουσία είναι ένα σπίτι μεγάλης παλαιότητας ( άνω των 30 ετών ) να προσεγγίζει το μηδέν.

Ο σχεδιασμός ενός νέου πιο δίκαιου φόρου για τα ακίνητα μεταφέρεται για το 2018 όταν θα υπάρχει αξιόπιστη βάση δεδομένων για τις εμπορικές αξίες των ακινήτων και ο χρόνος και η λογική θα είναι ο νέος φόρος να είναι πιο προοδευτικός με χαμηλές επιβαρύνσεις για την χαμηλή περιουσία , υψηλότερος να την μεγάλη περιουσία και να αποδίδει περίπου το ίδιο για τα δημόσια ταμεία .

Πάντως το 2017 θα είναι ο τέταρτος χρόνος ζωής του ΕΝΦΙΑ αν και όλοι παραδέχονται ότι πρόκειται για έναν άδικο φόρο . Ο σχεδιαστής του συγκεκριμένου φόρου καθηγητής κ Νίκος Καραβίτης έχει δηλώσει κατ επανάληψη ότι η αδικία του φόρου έγκειται στο γεγονός ότι με πολιτική παρέμβαση από το 2013 , τα αγροτεμάχια και τα οικόπεδα εκτός σχεδίου έμειναν με μια συμβολική φορολογία . Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία του «συμπληρωματικού» φόρου για την μεγάλη ακίνητη περιουσία η οποία βρέθηκε να υπερφορολογείται.

Η αλήθεια είναι ότι ο ΕΝΦΙΑ ήρθε το 2013 να αντικαταστήσει έναν ακόμη πιο άδικο φόρο το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) που έγινε πιο γνωστό ως «χαράτσι της ΔΕΗ» αφού εισπράττονταν μαζί με το λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος . Ο φόρος θεσπίστηκε εν όψει του δεύτερου μνημονίου το 2011 από τον τότε υπουργό οικονομικών κ. Ευάγγελο Βενιζέλο. Το … «έκτακτο» τέλος το οποίο το 2013 μετονομάστηκε σε Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ) επιβάρυνε κάθε ακίνητο που είχε ενεργό λογαριασμό της ΔΕΗ με ένα φόρο που αντιστοιχούσε μεσοσταθμικά με 4 ευρώ για κάθε τετραγωνικό μέτρο κατοικίας. ‘Άφηνε όμως εκτός οικόπεδα, αγροτεμάχια ακόμη και αν ήταν παραλιακά αλλά και κατοικίες οι οποίες ήταν ξενοίκιαστες για χρόνια φορτώνοντας το βάρους σε λίγους . Η απόδοση του φόρου ήταν εκ των πραγμάτων μικρότερη αφού δεν ξεπερνούσε τα 1,9 δις ευρώ αλλά η εισπραξιμότητα του ήταν το ίδιο υψηλή με αυτή του ΕΝΦΙΑ.