Έμωση Διευθυντών: Παρατηρήσεις για το σχέδιο νόμου Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο, ως Ένωση Διευθυντών, μας αφορά το άρθρο 23, με το οποίο εναρμονίζεται το ΠΔ 79/2017 για την οργάνωση και λειτουργία των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων, με τις διατάξεις του Ν. 4547/2018 για τις νέες δομές υποστήριξης της εκπαίδευσης.

Με την έκδοση του ΠΔ 79/2017, είχαμε αμέσως καταδείξει τις σοβαρές αδυναμίες του σε ό,τι αφορούσε την αυτοτέλεια της σχολικής μονάδας και τη δυνατότητά της να μπορεί να προγραμματίζει, να οργανώνει και να υλοποποιεί το έργο της, χωρίς κωλυσιεργίες και άσκοπες γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Δυστυχώς όμως, και το άρθρο 23 του υπό συζήτηση νομοσχεδίου, διατηρεί στο ακέραιο όλα τα αρνητικά στοιχεία του ΠΔ 79/2017:
Αντί δηλαδή να κινηθεί προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της αυτοτέλειας των σχολικών μονάδων, ώστε αυτές να μπορούν να παίρνουν αποφάσεις για θέματα παιδαγωγικά και λειτουργικά, χωρίς κωλυσιεργίες και άσκοπες γραφειοκρατικές διαδικασίες και υπερβολές, κινείται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.
Παίρνει αρμοδιότητες των πρώην σχολικών συμβούλων και τις μεταφέρει στους προϊσταμένους εκπαιδευτικών θεμάτων, αναθέτοντάς τους παιδαγωγικά και λειτουργικά θέματα των σχολικών μονάδων, τα οποία κάλλιστα μπορούν να διαχειριστούν και να επιλύσουν οι Διευθυντές σε απόλυτη συνεργασία με τους Συλλόγους Διδασκόντων, χωρίς την παρέμβαση κανενός τρίτου. Ενισχύει έτσι τον συγκεντρωτισμό, και ταυτόχρονα διατηρεί τόσο τον ασφυκτικό έλεγχο στην οργάνωση και λειτουργία των σχολικών μονάδων όσο και την υπάρχουσα άσκοπη γραφειοκρατία τους.
Πιο συγκεκριμένα:
Έχουμε 38 αλλαγές στο ΠΔ 79/2017 ενώ δίνονται στους Προϊσταμένους εκπαιδευτικών θεμάτων 16 νέες αρμοδιότητες των πρώην σχολικών συμβούλων. Εμείς θα σταθούμε τόσο στις αλλαγές που αποτελούν κατά τη γνώμη μας άσκοπες γραφειοκρατικές διαδικασίες, όσο και σε αυτές που στρέφονται ευθέως κατά της αυτοτέλειας των σχολικών μονάδων, και θα καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς ακριβώς θα έπρεπε να είναι αυτές οι ρυθμίσεις, ώστε να συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία των σχολικών μονάδων:
η)Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
δδ) Η παρ. 11 αντικαθίσταται ως εξής:
«11. Αν υπάρχουν σημαντικές διαφορές απόψεων και προκύπτουν δυσκολίες στην κατανομή των τάξεων/τμημάτων, ο διευθυντής ή ο προϊστάμενος ορίζει μια έκτακτη συνεδρίαση σε μια προσπάθεια σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων, στην οποία καλείται και ο προϊστάμενος εκπαιδευτικών θεμάτων.».
Ερώτημα: Ποιος όμως παίρνει την τελική απόφαση στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί σύνθεση των διαφορετικών απόψεων; Απάντηση φυσικά, δεν υπάρχει. Είναι δυνατόν όμως να νομοθετούμε κατ΄ αυτόν τον τρόπο, με τόση ασάφεια και γκρίζες ζώνες;
Όμως, για εμάς, το κύριο πρόβλημα δεν είναι αυτό. Εμείς θεωρούμε ότι η παραπάνω ρύθμιση υποτιμά και υποβιβάζει τον Σύλλογο Διδασκόντων ως συλλογικό όργανο που πρέπει να παίρνει αποφάσεις για τα θέματα που αφορούν τη λειτουργία της σχολικής μονάδας. Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Ο Δ/ντής ως επιστημονικός-παιδαγωγικός υπεύθυνος της σχολικής μονάδας και πρόεδρος του συλλογικού οργάνου του Συλλόγου Διδασκόντων θα κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ληφθεί η πιο συναινετική και παιδαγωγικά ορθή απόφαση για την κατανομή των τάξεων/τμημάτων. Από εκεί και πέρα ο Σύλλογος Διδασκόντων ως συλλογικό όργανο θα αποφασίσει σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, όπως κάνει και για όλα τα υπόλοιπα θέματα της αρμοδιότητάς του, και φυσικά η απόφασή του, θα είναι δεσμευτική για όλα τα μέλη του.
Προς τι λοιπόν η παρουσία του Προϊσταμένου εκπαιδευτικών θεμάτων στη συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων; Τι μπορεί να προσθέσει η παρουσία ενός αγνώστου προς τη σχολική μονάδα, o οποίος είναι αδύνατον να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητές της, στη διαδικασία λήψης απόφασης του Συλλόγου Διδασκόντων; Μα φυσικά τίποτα.
Εμείς πιστεύουμε ότι ο Σύλλογος Διδασκόντων θα πρέπει να είναι αυτός που θα αποφασίζει την κατανομή των τάξεων/τμημάτων, χωρίς την παρέμβαση κανενός τρίτου.
Στην πολύ σπάνια περίπτωση που ο Σύλλογος Διδασκόντων αδυνατεί να αναθέσει στους εκπαιδευτικούς τη διδασκαλία μαθημάτων ή την κατανομή τάξεων και τμημάτων, με δεδομένο το γεγονός ότι κανείς δεν γνωρίζει καλύτερα τη σχολική μονάδα από τον Δ/ντή της και ότι αυτός είναι ο κύριος υπεύθυνος για την ομαλή λειτουργία της σχολικής μονάδας και το συντονισμό της σχολικής ζωής, την κατανομή τάξεων και τμημάτων θα πρέπει να κάνει ο Δ/ντής.

Προτείνουμε λοιπόν η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
η)Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
δδ) Η παρ. 11 αντικαθίσταται ως εξής:
«Με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων γίνεται η κατανομή των τάξεων/τμημάτων. Όταν ο Σύλλογος Διδασκόντων, για οποιονδήποτε λόγο, αδυνατεί να αναθέσει στους εκπαιδευτικούς τη διδασκαλία μαθημάτων ή την κατανομή τάξεων και τμημάτων, την απόφαση παίρνει ο Διευθυντής του σχολείου.»
————————————————————————————————————————η)Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
γγ) το δεύτερο εδάφιο της περίπτ. α΄ της παρ. 10 αντικαθίσταται ως εξής:
«Η ανάληψη του ίδιου τμήματος από εκπαιδευτικό για τρίτη συνεχόμενη χρονιά γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, παιδαγωγικά τεκμηριωμένη, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του συντονιστή εκπαιδευτικού έργου.»
Κι εδώ τίθεται το ερώτημα: Γιατί πρέπει να χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη του συντονιστή εκπαιδευτικού έργου για να υλοποιηθεί η απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων;
Και η ρύθμιση αυτή, όπως και η προηγούμενη, πιστεύουμε ότι υποτιμά και υποβιβάζει τον Σύλλογο Διδασκόντων ως συλλογικό όργανο που πρέπει να παίρνει αποφάσεις για τα θέματα που αφορούν τη λειτουργία της σχολικής μονάδας, χωρίς παρεμβάσεις τρίτων και κινείται στην κατεύθυνση του απαράδεκτου ασφυκτικού ελέγχου της οργάνωσης και λειτουργίας των σχολικών μονάδων.
Προτείνουμε η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
η) Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
γγ) το δεύτερο εδάφιο της περίπτ. α΄ της παρ. 10 αντικαθίσταται ως εξής:
«Η ανάληψη του ίδιου τμήματος από εκπαιδευτικό για τρίτη συνεχόμενη χρονιά γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, με παιδαγωγικά τεκμηριωμένη απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, και με τη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή του σχολείου.»
————————————————————————————————————————η)Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
ζζ) το τέταρτο εδάφιο της περίπτ. ζ΄ της παρ. 16 αντικαθίσταται ως εξής:
«Η συγκρότηση και η λειτουργία τμήματος πρωινής ζώνης μαθητών γίνεται ύστερα από σχετική αιτιολογημένη πρόταση του συλλόγου διδασκόντων και σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου προϊσταμένου εκπαιδευτικών θεμάτων, με απόφαση του οικείου διευθυντή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και έγκριση του οικείου περιφερειακού διευθυντή εκπαίδευσης.»
Η ρύθμιση αυτή ξεπερνά πραγματικά κάθε όριο συγκεντρωτισμού και γραφειοκρατίας. Εκτός από την αιτιολογημένη πρόταση του Συλλόγου Διδασκόντων απαιτούνται άλλες τρεις υπογραφές για να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει ένα απλό τμήμα πρωινής ζώνης που εξυπηρετεί παιδιά εργαζόμενων γονέων. Είναι δυνατόν; Μόνο η υπογραφή του κυρίου Υπουργού Παιδείας δεν ζητείται. Τρία στελέχη της εκπαίδευσης πρέπει να δώσουν την έγκρισή τους για να υλοποιηθεί μια απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων, για ένα θέμα που πρέπει να είναι της αποκλειστικής αρμοδιότητάς του, αφού μόνο αυτός είναι σε θέση να γνωρίζει τις πραγματικές ανάγκες της σχολικής μονάδας.
Προτείνουμε η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
η)Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
ζζ) το τέταρτο εδάφιο της περίπτ. ζ΄ της παρ. 16 αντικαθίσταται ως εξής:
«Η συγκρότηση και η λειτουργία τμήματος πρωινής ζώνης μαθητών γίνεται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και ενημέρωση του οικείου διευθυντή εκπαίδευσης.»
———————————————————————————————————————-η) Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου 11
ηη) το πρώτο εδάφιο της περίπτ. θ΄ της παρ. 16 αντικαθίσταται ως εξής:
«Μέσα στο πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα, με ευθύνη του διευθυντή της σχολικής μονάδας, συντάσσεται και αποστέλλεται στην οικεία διεύθυνση αναλυτική κατάσταση μαθητών που φοιτούν στο ολοήμερο πρόγραμμα».
Εδώ έχουμε πάλι άσκοπη γραφειοκρατική διαδικασία που πρέπει να καταργηθεί. Όλα τα στοιχεία των μαθητών της σχολικής μονάδας όπως και αυτών που φοιτούν στο Ολοήμερο Πρόγραμμα είναι καταχωρημένα με ευθύνη των Δ/ντών σχολικών μονάδων στο Πληροφορικό Σύστημα MySchool. Ακόμα και η ώρα αποχώρησης των μαθητών από το σχολείο: 13:15, 15:00 ή 16:00. Προς τι λοιπόν η υποβολή αναλυτικής κατάστασης μαθητών που φοιτούν στο ολοήμερο πρόγραμμα το πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα;
Προτείνουμε την πλήρη κατάργηση της παραπάνω ρύθμισης, όπως και της ρύθμισης στο δεύτερο εδάφιο της περίπτ. θ΄ της παρ. 16, που αποτελεί συνέχεια της πρώτης, και η οποία προβλέπει την επικαιροποίηση της εγγραφής των μαθητών του Ολοήμερου Προγράμματος κατά το 2o 15νθήμερο του Νοεμβρίου και το 1o 15νθημερο του Φεβρουαρίου μετά από σχετική αίτηση των γονέων τους.
Και οι δύο αυτές ρυθμίσεις είναι εντελώς περιττές, δεν προσφέρουν τίποτα στη λειτουργία των σχολικών μονάδων παρά μόνο άσκοπη γραφειοκρατία, και γι΄ αυτό προτείνουμε την πλήρη κατάργησή τους.

————————————————————————————————————————
ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
δδ) το τελευταίο εδάφιο της παρ. 8 αντικαθίσταται ως εξής:
«Κάθε διδακτική επίσκεψη πραγματοποιείται με την προϋπόθεση ότι συμμετέχουν σ’ αυτή τα δύο τρίτα (2/3) τουλάχιστον των μαθητών κάθε τμήματος/τάξης.»,
Η προηγούμενη ρύθμιση έθετε ως προϋπόθεση για την πραγματοποίηση μιας διδακτικής επίσκεψης τη συμμετοχή των τριών τετάρτων (3/4) των μαθητών κάθε τμήματος/τάξης.
Θεωρούμε όμως ότι και με τη βελτίωση αυτή δεν λύνεται όπως θα έπρεπε το πρόβλημα, αφού το ένα τρίτο (1/3) των μαθητών ενός τμήματος/τάξης θα μπορεί να ματαιώσει μια διδακτική επίσκεψη στην οποία επιθυμούν να συμμετάσχουν τα δύο τρίτα (2/3) του τμήματος/τάξης. Δηλαδή, επιτρέπεται σε μια μειοψηφία μαθητών του τμήματος/τάξης να επιβάλλει τη γνώμη της στην συντριπτική πλειοψηφεία των μαθητών του τμήματος/τάξης. Εμείς θεωρούμε ότι για την πραγματοποίηση μιας διδακτικής επίσκεψης θα πρέπει να αρκεί η συμμετοχή της πλειοψηφίας των μαθητών του τμήματος/τάξης σε αυτή.
Προτείνουμε λοιπόν η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
δδ) το τελευταίο εδάφιο της παρ. 8 αντικαθίσταται ως εξής:
«Κάθε διδακτική επίσκεψη πραγματοποιείται με την προϋπόθεση ότι συμμετέχει σ’ αυτή η πλειοψηφία των μαθητών κάθε τμήματος/τάξης.»
————————————————————————————————————————ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
εε) το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 αντικαθίσταται ως εξής:
«Μεταφορά ωραρίου εργασίας σε απογευματινές ώρες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων μπορεί να πραγματοποιηθεί έως δύο φορές ανά διδακτικό έτος με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων για την οποία ενημερώνεται ο οικείος διευθυντής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.»
Θεωρούμε ότι η παραπάνω ρύθμιση είναι ασαφής αφού δεν προσδιορίζει επακριβώς το αν η μεταφορά ωραρίου εργασίας αφορά μόνο ολόκληρη τη σχολική μονάδα ή και μεμονωμένο τμήμα, τάξη ή τάξεις της σχολικής μονάδας, όπως πιστεύουμε εμείς ότι είναι το σωστό. Επίσης, θεωρούμε ότι η μεταφορά ωραρίου εργασίας θα πρέπει να μπορεί να πραγματοποιηθεί όχι έως δύο φορές ανά διδακτικό έτος, αλλά όσες κρίνει απαραίτητες ο Συλλογος Διδασκόντων.

Προτείνουμε η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
εε) το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 αντικαθίσταται ως εξής:
«Μεταφορά ωραρίου εργασίας τμήματος, τάξης, τάξεων ή ολόκληρης της σχολικής μονάδας σε απογευματινές ώρες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων μπορεί να πραγματοποιηθεί ε απόφαση του συλλόγου διδασκόντων για την οποία ενημερώνεται ο οικείος διευθυντής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.»
Προτείνουμε επίσης να συμπεριληφθεί στις ρυθμίσεις του άρθρου 23 και η παρακάτω:
ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
ζζ) το τέταρτο εδάφιο της παρ. 3 αναφέρει ότι:
«Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο είναι απαραίτητες αλλαγές στον αρχικό προγραμματισμό, επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία.»
Και ποια είναι η διαδικασία που επαναλαμβάνεται;
Οι σχολικές δράσεις εντάσσονται στον ετήσιο ή στον τριμηνιαίο προγραμματισμό που κάνει το κάθε σχολείο, μετά από απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων. Στη συνέχεια υποβάλλονται για ενημέρωση στον προϊστάμενο εκπαιδευτικών, ο οποίος μπορεί να διατυπώνει τις δικές του τυχόν παρατηρήσεις και προτάσεις.
Δηλαδή η παραπάνω ρύθμιση προβλέπει ότι για την παραμικρή αλλαγή του αρχικού προγραμματισμού θα πρέπει να γίνεται και νέο πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων, το οποίο στη συνέχεια να υποβάλλεται για ενημέρωση στον προϊστάμενο εκπαιδευτικών θεμάτων. Η εμπειρία μας μάς λέει ότι οι αλλαγές στον αρχικό προγραμματισμό ενός 12/θέσιου σχολείου μπορεί πολλές φορές να ξεπερνούν και τις 10. Καλούμαστε λοιπόν συντάξουμε και να υποβάλλουμε πάνω από 10 πρακτικά του Συλλόγου Διδασκόντων μόνο για τις αλλαγές του αρχικού προγραμματισμού. Αν αυτό δεν είναι άσκοπη γραφειοκρατία, τότε τι είναι;
Προτείνουμε η παραπάνω ρύθμιση να διατυπωθεί ως εξής:
ιβ) το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:
ζζ) το τέταρτο εδάφιο της παρ. 3 αντικαθίσταται ως εξής:
«Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο είναι απαραίτητες αλλαγές στον αρχικό προγραμματισμό, αυτές γίνονται με ευθύνη του Διευθυντή του σχολείου, και τεκμηριώνονται και καταγράφονται στο Ημερολόγιο Σχολικής Ζωής της σχολικής μονάδας.»

Κλείνοντας θα θέλαμε να επισημάνουμε δύο πράγματα:
1ον. Ότι είναι καιρός η Πολιτεία να εμπιστευθεί έμπρακτα τους Δ/ντες των σχολικών μονάδων και τους Συλλόγους Διδασκόντων. Ας κάνουμε σήμερα μια αρχή. Mε τις αλλαγές που προτείνουμε μας δίνετε η ευκαιρία να κάνουμε ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
2ον. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου σε εφαρμογή του άρθρου 18 του Ν.4547/2018 θα πρέπει να συνταχθούν από το ΥΠ.Π.Ε.Θ. τα νέα Καθηκοντολόγια των στελεχών εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών, των συλλόγων διδασκόντων και των σχολικών συμβουλίων.
Ως Ένωση Διευθυντών θεωρούμε απολύτως αναγκαίο, τα υπό διαμόρφωση νέα Καθηκοντολόγια να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση, ώστε να δοθεί στους ενδιαφερόμενους φορείς ο απαραίτητος χρόνος, προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις τους και τις δικές τους προτάσεις.
Κι επειδή πρόκειται για ένα πάρα πολύ σημαντικό θέμα της εκπαίδευσης προτείνουμε και υποβάλλουμε αίτημα για σύγκληση της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής σε ειδική συνεδρίαση με θέμα:«Τα νέα Καθηκοντολόγια στην Εκπαίδευση», με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων.