Συνθήκες φοιτητικού συνωστισμού θα αντιμετωπίσουν φέτος τα κεντρικά πανεπιστήμια λόγω των πρωτοετών από περιφερειακά ΑΕΙ. Η αύξηση του αριθμού των τμημάτων ΑΕΙ λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές αναμένεται να ενισχύσει το κύμα των αιτήσεων από επιτυχόντες που με βάση τα εισοδήματά τους αδυνατούν να σπουδάσουν εκτός έδρας.

Απόστολος Λακασάς, Καθημερινή

Τα ιδρύματα ζητούν τη λήψη άμεσων μέτρων καταθέτοντας προτάσεις στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, η οποία μελετά το θέμα κατανοώντας τις δύσκολες –νομικές και κοινωνικές– παραμέτρους του. Την κατάσταση επιβαρύνει και η αύξηση του αριθμού των εισακτέων, τόσο συνολικά όσο και στα κεντρικά ΑΕΙ, πολύ πάνω από τις δυνατότητές τους.

«Φυσικά και πρέπει να υπάρχει κοινωνική πολιτική. Ωστόσο δεν μπορεί να γίνεται στρεβλά, διότι με τον τρόπο αυτό χάνουν και τα περιφερειακά ΑΕΙ που αποψιλώνονται αλλά και τα κεντρικά, που επιβαρύνονται με επιπλέον φοιτητές, με επιπτώσεις στη διδασκαλία και στην έρευνα», παρατηρεί μιλώντας στην «Κ» για το θέμα ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ, πρώην ΑΣΟΕΕ) Εμμανουήλ Γιακουμάκης. Από την πλευρά της, η Σύγκλητος του ΑΠΘ δήλωσε ότι θα προβεί σε κάθε νόμιμη ενέργεια για το θέμα και ο πρύτανης του ιδρύματος Νίκος Παπαϊωάννου διευκρίνισε στην «Κ» ότι η βασική οδός είναι η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Τα ΑΕΙ πληρώνουν τον προεκλογικό, ψηφοθηρικό λαϊκισμό του τέως υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, ο οποίος δημιούργησε στην περιφέρεια νέα τμήματα, πολλά εκ των οποίων έχουν θολό αντικείμενο και ελλιπές πρόγραμμα σπουδών.

Μόνιμος «βραχνάς»

Ειδικότερα, κάθε χρόνο το θέμα των μετεγγραφών αποτελεί βραχνά για όλα τα πανεπιστήμια, τόσο για εκείνα τα περιφερειακά που «χάνουν» όσο και για τα κεντρικά που τους δέχονται. Ενδεικτικά, το 2018 υποβλήθηκαν συνολικά 12.056 αρχικές αιτήσεις και πήραν συνολικά 8.982 φοιτητές, το 2017 υποβλήθηκαν 14.038 αρχικές αιτήσεις μετεγγραφής, εκ των οποίων έγιναν συνολικά δεκτές 7.574, και το 2016 οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 12.318 και 7.258.

Φέτος το πρόβλημα θα είναι οξύτερο –εκτιμήσεις μιλούν για πάνω από 10.000 μετεγγραφές, το 12,3% των εισακτέων–, διότι δημιουργήθηκαν νέα τμήματα στην περιφέρεια και «πανεπιστημιοποιήθηκαν» τα ΤΕΙ. Συγκεκριμένα:

• Σε σύνολο 459 τμημάτων, τα 133 είναι νέα –105 αποτελούν μετεξέλιξη τμημάτων ΤΕΙ και 28 είναι καινούργια– και τα περισσότερα έχουν έδρα στην περιφέρεια.

• Τα περισσότερα νέα τμήματα έχουν αντικείμενο σχετικό από τους τομείς της πληροφορικής, των οικονομικών επιστημών, της γεωπονίας, της λογιστικής.

• Χαρακτηριστικά, στον τομέα της γεωπονίας, τα αντιστοιχημένα τμήματα, δηλαδή αυτά μεταξύ των οποίων μπορούν να γίνουν μετεγγραφές, είναι δέκα ενώ πέρυσι ήταν έξι. Αρα, τα τμήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης θα δεχθούν τη μεγαλύτερη πίεση.

• Εντυπωσιάζει η μοίρα του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του ΟΠΑ. Ενώ πέρυσι ήταν τμήμα… ανάδελφο, καθώς δεν υπήρχε αντίστοιχό του, και άρα δεν μπορούσε να δεχθεί φοιτητές από μετεγγραφή, φέτος δημιουργήθηκαν άλλα πέντε με το ίδιο αντικείμενο, σε Κοζάνη, Πάτρα, Αγιο Νικόλαο Κρήτης, Καβάλα και Τρίπολη, τα οποία θα δεχθούν φοιτητές από μετεγγραφή.

Το πρόβλημα θα διογκωθεί, καθώς ο αριθμός των εισακτέων αυξήθηκε –συνολικά εισήχθησαν 3.186 περισσότεροι από πέρυσι (80.696 από 77.510 πέρυσι)–, ενώ ο κ. Γαβρόγλου αγνόησε τις προτάσεις των πανεπιστημίων. Φέτος το υπουργείο «υπερέβη» τη γνώμη της Συγκλήτου του ΑΠΘ κατά 60% και του ΟΠΑ σχεδόν κατά 100%.

Συγκεκριμένα, το ΑΠΘ πρότεινε 4.090 πρωτοετείς για τα 42 τμήματά του. Ο αριθμός που αποφάσισε ο υπουργός Κώστας Γαβρόγλου ήταν 6.554 θέσεις (υπέρβαση 60%). Αντίστοιχη εικόνα στο Οικονομικό Παν. Αθηνών. Το ίδρυμα ζήτησε 880 εισακτέους και το υπουργείο τού «έστειλε» 1.687 (υπέρβαση 92%).

Επίσης, ενώ πέρυσι δεν υπήρχε η δυνατότητα των πρωτοετών σε ΤΕΙ της περιφέρειας να μετεγγραφούν στην Αττική (και αυτό διότι δεν υπήρχε ΤΕΙ, αφού τα ΤΕΙ Αθηνών και Πειραιώς συγχωνεύθηκαν δημιουργώντας το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής), φέτος ο δρόμος προς τα αθηναϊκά πανεπιστήμια είναι ανοικτός, αφού όλα τα ΤΕΙ έγιναν πανεπιστήμια.

Οι κατηγορίες αιτούντων

Δικαίωμα μετεγγραφής –η προθεσμία αιτήσεων θα αρχίσει λίγο μετά την εγγραφή και την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους– έχουν φοιτητές προβάλλοντας οικονομικούς λόγους (γίνονται δεκτοί μέχρι να συμπληρωθεί το 15% του αριθμού των εισακτέων και η επιλογή γίνεται με μοριοδότηση), πρωτοετείς που έχουν μεγαλύτερο αδελφό που σπουδάζει σε άλλη πόλη, ειδικές κατηγορίες φοιτητών (για κοινωνικούς λόγους), ενώ υπάρχει και η κατηγορία των κατ’ εξαίρεση μετεγγραφών (για ειδικούς λόγους, συνήθως υγείας), τις αιτήσεις των οποίων εξετάζει ειδική επιτροπή.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», η κ. Κεραμέως έχει δεχθεί εισηγήσεις από ιδρύματα, ώστε να μπει φραγμός στην υπέρμετρη αύξηση των μετεγγραφών. Μάλιστα, προτείνεται το όριο του 15% επί του αριθμού των εισακτέων σε κάθε τμήμα, που υπάρχει για τις μετεγγραφές με οικονομικά-εισοδηματικά κριτήρια, να ισχύει για όλες τις κατηγορίες των μετεγγραφών. «Το όριο του 15% καταστρατηγείται από το ίδιο το υπουργείο που μας στέλνει τη λίστα. Κατόπιν εμείς δεν μπορούμε να πούμε στον φοιτητή ότι δεν τον κάνουμε δεκτό», λέει στην «Κ» πρύτανης.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμη πηγή του υπουργείου Παιδείας, η κ. Κεραμέως μελετά το θέμα, ωστόσο η νομική δυσκολία σχετίζεται με το γεγονός ότι οι υποψήφιοι τον Ιούλιο δήλωσαν στο μηχανογραφικό τμήματα της περιφέρειας από τα οποία γνώριζαν ότι –σε περίπτωση που δεν θα εισαχθούν στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη– θα μπορούσαν να πάρουν μετεγγραφή σε ΑΕΙ κοντά στο σπίτι τους.

Το νομοθετικό «παράθυρο» Γαβρόγλου

Με «φετφά» αντιστοίχισε ο Κώστας Γαβρόγλου τα παλαιά με τα νέα τμήματα συναφούς αντικειμένου, και άρα επέτρεψε τις μετεγγραφές μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον νόμο, για να αντιστοιχηθεί ένα τμήμα με άλλα πρέπει να γνωμοδοτήσει η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση (ΑΔΙΠ). Ωστόσο, η ΑΔΙΠ δήλωσε ότι χρειάζεται διετία λειτουργίας του νέου τμήματος για να γνωμοδοτήσει. Αλλωστε, πολλά νέα τμήματα δεν έχουν καν εγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών. Παρ’ όλα αυτά ο κ. Γαβρόγλου νομοθέτησε ότι έως να γνωμοδοτήσει η ΑΔΙΠ, τα νέα τμήματα θεωρούνται αντίστοιχα με προϋπάρχοντα. Παράλληλα, εγείρεται το (ετήσιο) ερώτημα για τις επιδόσεις των μετεγγραφομένων. Ενδεικτικά, η βάση εισαγωγής στο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας Καβάλας είναι 4.643 μονάδες, ενώ του αντίστοιχου τμήματος στο ΟΠΑ είναι 17.959 μ. Στο υπ. Παιδείας έχει προταθεί ο φοιτητής να μπορεί να πάρει μετεγγραφή εάν έχει το 80% της βάσης του τμήματος υποδοχής.