Το σχολικό έτος τελείωσε και ακόμα στον ιστότοπο του , σε αντίθεση με τις προηγούμενες χρονιές, δεν υπάρχει κανένας επίσημος απολογισμός για τον αριθμό των παιδιών προσφύγων που εγγράφησαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, είτε σε ΔΥΕΠ είτε σε Τάξεις Υποδοχής είτε μεμονωμένα σε σχολεία χωρίς Τ.Υ.

ΣΥΝεργαζόμενες Εκπαιδευτικές Κινήσεις (ΣΥΝΕΚ)

Παρά το αίτημα που έχει απευθύνει το Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ.) της ΟΛΜΕ από τον Ιανουάριο του 2020 για χορήγηση στοιχείων σχετικών με την προσφυγική εκπαίδευση και συνάντηση με το Τμήμα Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης Προσφύγων, δεν έχει υπάρξει καμία απάντηση με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.

Την προηγούμενη σχολική χρονιά, σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό του υπουργείου εγγράφησαν συνολικά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση 12.867 μαθητές/-τριες. Αναλυτικά τα στοιχεία που είχαν αναρτηθεί στο ιστότοπο του υπουργείο στις 20/6/2019 σχετικά με την εκπαίδευση παιδιών προσφύγων ήταν τα εξής:
Σύνολο εγγεγραμμένων μαθητών/-τριών Αθμιας και Βθμιας για το σχολικό έτος 2018-2019 σε:

Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989), την οποία η χώρα μας έχει συνυπογράψει, «τα συμβαλλόμενα κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση και η επίτευξη αυτού του δικαιώματος επιτυγχάνεται προοδευτικά με βάση τις ίσες ευκαιρίες». Ωστόσο, το δικαίωμα αυτό καταστρατηγείται με μια σειρά από θεσμικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης της Ν.Δ., οι οποίες παραβιάζουν όχι μόνο το δικαίωμα των παιδιών προσφύγων στην εκπαίδευση, αλλά και τις διεθνείς συμβάσεις και το ενωσικό δίκαιο για το άσυλο, κάνοντας μια επικοινωνιακή διαχείριση του ζητήματος με μικροκομματικές επιδιώξεις. Αυτές οι θεσμικές πρωτοβουλίες δείχνουν επίσης άγνοια του προσφυγικού ζητήματος, έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου.

Συγκεκριμένα, με το νόμο 4636/2019 (Περί Διεθνούς Προστασίας και άλλες διατάξεις), οι ανήλικοι ηλικίας 15 έως 18 εξαιρούνται από τις ευάλωτες ομάδες και τις ταχύρρυθμες διαδικασίες που προβλέπονται για την κατά προτεραιότητα εξέταση του αιτήματος ασύλου. Αντιμετωπίζονται επί της ουσίας ως ενήλικοι, κατά παράβαση βέβαια της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία της Ύπατης αρμοστείας του ΟΗΕ (Ιανουάριος 2019) οι ανήλικοι εισερχόμενοι στη χώρα αποτελούν το 36,5%, σημαντικός αριθμός εκ των οποίων ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 15-18 (περίπου 40%) και μάλιστα αρκετοί εξ αυτών είναι ασυνόδευτοι. Το αποτέλεσμα είναι ανήλικοι/ες πρόσφυγες να μένουν εντελώς απροστάτευτοι/ες, εύκολα θύματα σε κυκλώματα διακινητών και εκμετάλλευσης ανηλίκων.

Επίσης, με εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας (1/10/19), οι πολίτες τρίτων χωρών των οποίων εκκρεμούσε η χορήγηση ασύλου δεν είχαν το δικαίωμα έκδοσης ΑΜΚΑ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, από την αρχή μάλιστα της σχολικής χρονιάς, πολλά παιδιά να μην μπορούν να εμβολιαστούν προκειμένου να εγγραφούν στα σχολεία. Όμως και η δυνατότητα που τους δόθηκε για έκδοση προσωρινού αριθμού ασφάλισης ήρθε πέντε μήνες μετά (!) και χορηγείται με πολύ αργούς ρυθμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (15/6/2020) από τους αιτούντες άσυλο του προγράμματος ΕΣΤΙΑ, μόνο το 59% διαθέτουν ΑΜΚΑ και μόνο το 5% διαθέτουν προσωρινό αριθμό ασφάλισης! Παράλληλα, οι διαδικασίες ασύλου ανεστάλησαν τον Μάρτιο του 2020 για τους νεοεισερχόμενους , οι οποίοι ήταν 10.348 μέσα στον Ιανουάριο του 2020 (στοιχεία UNHCR)!

Σχετικά με το θέμα αυτό το Ελληνικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες επισημαίνει ότι «η Πολιτεία οφείλει να μεριμνά για την πρόσβαση των προσφύγων και αιτούντων άσυλο στην υγεία, ενώ ιδίως για τα παιδιά, η απρόσκοπτη πρόσβαση στην υγεία και την κατάλληλη φροντίδα, ανεξαρτήτως καθεστώτος διαμονής, διασφαλίζεται τόσο από την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού όσο και από τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη» (CNN Greece 7/9/19).
Ακόμα με τον Νόμο Κεραμέως 4692/20 αυστηροποιείται το πλαίσιο προαγωγής και απόλυσης των μαθητών/-τριών προερχομένων από ξένα σχολεία, χωρίς ιδιαίτερη μέριμνα για παιδιά με προσφυγικό προφίλ.

Τέλος, δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση του Υπουργείου Παιδείας για την περίοδο αναστολής λειτουργίας των σχολείων λόγω της πανδημίας, σχετικά με τον βαθμό συμμετοχής των παιδιών προσφύγων στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετώπισαν από την έλλειψη τεχνολογικού εξοπλισμού. Την ίδια στιγμή η UNICEF κατατάσσει τα παιδιά πρόσφυγες στις εξαιρετικά ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες απέναντι στις υγειονομικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε περίπτωση νέας έξαρσης.

Το Υπουργείο Παιδείας έχει υποχρέωση να μεριμνήσει σοβαρά για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων και να διευκολύνει με κάθε τρόπο τη φοίτησή τους στα σχολεία.
• Ένταξη όλων των ανηλίκων στο εκπαιδευτικό σύστημα
• Ενίσχυση των Τάξεων Υποδοχής και των ΔΥΕΠ με εκπαιδευτικό προσωπικό και έγκαιρη πρόσληψή τους
• Επαναφορά του κριτηρίου ευαλωτότητας σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες ανηλίκων
• Ειδική μέριμνα για τα ασυνόδευτα παιδιά και την ασφαλή τους διαβίωση
• Χορήγηση ΑΜΚΑ σε όλους τους/τις πρόσφυγες
• Έγκαιρη και κατάλληλη προετοιμασία του ΥΠΑΙΘ, ώστε να καλυφθούν οι εκπαιδευτικές και υγειονομικές ανάγκες των παιδιών προσφύγων σε πιθανή νέα έξαρση της πανδημίας.

Το προσφυγικό φαινόμενο είναι παγκόσμιο και θα συνεχίσει να υφίσταται και να διογκώνεται όσο υφίστανται και οι αιτίες που το προκαλούν: πόλεμοι, οικολογικές καταστροφές, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οικονομική εκμετάλλευση και ανισότητα. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. με τις συνεχείς παλινωδίες στην προσφυγική και μεταναστευτική της πολιτική δίνει τροφή στα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.