Για άλλη μια φορά οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στο στόχαστρο της κοινής γνώμης. Όποτε συμβαίνει κάτι τέτοιο υπάρχει κάποιος που τους έχει δείξει με το δάχτυλο και τους έχει παραπέμψει στο λαϊκό δικαστήριο. Ηθελημένα ή άθελα δεν μπορούμε να ξέρουμε και δεν έχει άλλωστε και καμία σημασία αφού το αποτέλεσμα είναι ίδιο: η απαξίωση τους.

Γράφει ο Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός

Οι έμμεσες κατηγορίες εναντίον των εκπαιδευτικών  

Όταν η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας σπεύδει να νομοθετήσει την υποχρεωτική 30ωρη εβδομαδιαία παρουσία των εκπαιδευτικών στο σχολείο τους οφείλει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ενεργοποιεί τον κοινωνικό αυτοματισμό εναντίον των εκπαιδευτικών αφού είναι σαν να υπογραμμίζει ότι μέχρι τώρα δούλευαν λιγότερο από ότι θα έπρεπε. Δεν είναι τυχαίο που οι αντιδράσεις των εκπαιδευτικών στο υποχρεωτικό 30ωρο αντιμετωπίζονται από αρκετό κόσμο με σκέψεις (κρυφές ή φανερές) του τύπου «καλά δεν ντρέπεστε, δεν θέλετε να δουλέψετε ούτε 30 ώρες ενώ όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι δουλεύουν παραπάνω;». Και ξέρουν πολύ καλά εκεί στην Νερατζιώτισσα ότι στην ελληνική κοινωνία αυτή την περίοδο επικρατεί ένα ανθρωποφαγικό κλίμα που ο καθένας ψάχνει να εκτονώσει τη βία που υπόκειται όχι στον πραγματικό υπαίτιο αλλά σε οποιονδήποτε, ακόμα και στον διπλανό του. Αρκεί κάποιος που καθορίζει την κοινή γνώμη να τον δείξει με το δάχτυλο.

Το δεύτερο μεγάλο λάθος του υπουργείου παιδείας είναι η νομοθέτηση των καθηκόντων των εκπαιδευτικών κατά την παραμονή τους στο σχολείο. Δεν γίνεται από τη μια να βγαίνει και να βροντοφωνάζει σε όλα τα ΜΜΕ ότι υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη στους έλληνες εκπαιδευτικούς οι οποίοι κρατάνε όρθιοι με αυταπάρνηση το δημόσιο σχολείο και από την άλλη να νομοθετεί έναν κατάλογο με τα σαφώς καθορισμένα καθήκοντά τους. Για ποια εμπιστοσύνη μιλάμε όταν φέρονται στους εκπαιδευτικούς σαν να μην ξέρουν οι ίδιοι ποια είναι τα καθήκοντα και ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους; Εμπιστοσύνη είναι να λες : «εσύ ξέρεις καλύτερα τι πρέπει να κάνεις, δεν χρειάζεται να σου πω εγώ». Θα έπρεπε να ξέρουν οι ιθύνοντες του υπουργείου Παιδείας ότι οι εκπαιδευτικοί διεκπεραιώνουν καθημερινά πολύ περισσότερες εργασίες από ότι ο νέος κατάλογος των καθηκόντων τους απαιτεί. Είναι τουλάχιστον ατυχές να ζητάς από κάποιον να κάνει 10 δουλειές υποχρεωτικά όταν αυτός από μόνος του κάνει 30. Εκτός και αν  μέσα σε αυτές τις 10 δουλειές υπάρχουν κάποιες που εσύ θεωρείς πολύ πιο σημαντικές από όλες τις 30. Όπως ο προγραμματισμός και η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου ή αλλιώς η αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας η οποία πλέον νομοθετήθηκε ως υποχρεωτικό καθήκον του εκπαιδευτικού.

Δεν είναι άραγε αντιφατικό το γεγονός ότι ενώ το υπουργείο προώθησε τόσο πολύ και για τόσο μεγάλο διάστημα το διάλογο με τον περίφημο «εθνικό διάλογο για την Παιδεία» τώρα πέρασε στο άλλο άκρο και νομοθετεί ερήμην όλων των άλλων φορέων και «εν μια νυκτί»;

Η ανώφελη απολογία των εκπαιδευτικών

Η ιστορία λοιπόν επαναλαμβάνετε. Και μετά αρχίζει η ανώφελη προσπάθεια των εκπαιδευτικών να αποδείξουν τα αυτονόητα, που περισσότερο μοιάζει με απολογία κατηγορούμενου που έχει ήδη καταδικαστεί. Αρχίζουν τα επιχειρήματα που αφορούν την ιδιαιτερότητα της φύσης της εργασίας των εκπαιδευτικών που δεν μπορεί να αξιολογηθεί με το χρονόμετρο στο χέρι, τα περί διεθνούς κατάστασης του τύπου: «σε όλες τις χώρες τόσο δουλεύουν οι εκπαιδευτικοί πάνω κάτω», τα περί ανακοίνωσης της UNESCO ότι κάθε 1 ώρα διδασκαλίας αντιστοιχεί σε ένταση και κόπο με 4 ώρες δουλειάς γραφείου, ότι οι εκπαιδευτικοί αφιερώνουν πολύ χρόνο για τη δουλειά τους και στο σπίτι και ένα σωρό άλλα. Είναι όμως σαφές ότι όλα αυτά είναι εντελώς ανώφελα αφού η κοινή γνώμη δεν είναι καθόλου εύκολο να αλλάξει. Και δεν είναι εύκολο να αλλάξει γιατί αντίθετα από ότι πιθανόν πιστεύουμε οι αξίες αποδίδονται πρώτα στους ρόλους και μετά στα πρόσωπα. Πρώτα λοιπόν πρέπει να αποδώσουμε αξία στο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί στα δρώμενα της χώρας μας και μετά να τους κρίνουμε ως πρόσωπα.

Είναι εντελώς αφελές να πιστέψουμε οι εκπαιδευτικοί των χωρών που είναι γνωστές για τα προηγμένα εκπαιδευτικά τους συστήματα είναι καλύτεροι από τους έλληνες εκπαιδευτικούς. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης των χωρών αυτών θεωρούν τους εκπαιδευτικούς σημαντικούς, τους σέβονται και με αυτόν τον τρόπο τους καθιερώνουν και στην συνείδηση του κόσμου. Ως διαδραματιζόμενος ρόλος και μετά ως πρόσωπα. Δυστυχώς στη χώρα μας ποτέ δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Πολλοί υψηλά ιστάμενοι έχουν πει όμορφα λόγια για τους εκπαιδευτικούς αλλά τα έχουν πάρει πίσω με τις αποφάσεις τους.

Εκπαίδευση με αξία με απαξιωμένους εκπαιδευτικούς δεν γίνεται

Τελικά τείνω να πιστέψω ότι στη χώρα μας το πρόβλημα δεν ότι δεν έχουμε εμπιστοσύνη στους  εκπαιδευτικούς αλλά ότι μάλλον δεν πιστεύουμε στην αξία της ίδιας της εκπαίδευσης. Για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων η εκπαίδευση είναι το όχημα στο οποίο κάποιος επιβιβάζεται ως νήπιο και που αποβιβάζεται ως απόφοιτος πανεπιστημίου. Το ταξίδι δεν έχει καμία σημασία αρκεί να φτάσει κάποιος με επιτυχία στον προορισμό του. Και οι συνταξιδιώτες (συμμαθητές) δεν έχουν καμία σημασία. Και το πλήρωμα (εκπαιδευτικοί) επίσης. Στη χώρα μας η εκπαίδευση είναι ατομική υπόθεση όχι κοινωνική. Είναι ο τρόπος που έχουμε βρει για να συγκρινόμαστε μεταξύ μας και να νιώθουμε σημαντικοί μιας και σε όλα τα άλλα νιώθουμε ασήμαντοι. Η μόνη διαφορά που έχουν οι έλληνες εκπαιδευτικοί με εκείνους τους παινεμένους εκπαιδευτικούς άλλων χωρών είναι όχι στην αξία που έχουν αλλά στην αξία που αποδίδουν οι άλλοι στο ρόλο τους.

Οι εκπαιδευτικοί έχουν ακυρώσει με τη στάση τους κάθε αυτοεκπληρούμενη προφητεία

Ο περίεργο όμως με τους έλληνες εκπαιδευτικούς είναι ότι έχουν ακυρώσει με τη στάση τους κάθε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ξέρετε τι είναι να σε λένε λαμόγιο, τεμπέλη , αργόμισθο, πλεονάζοντα, να σου παρέχουν μισθούς πείνας, να ζητάν από σένα να ανταγωνιστείς τα φροντιστήρια, να σε ξεσπιτώνουν, να σε τρέχουν σε πολλά σχολεία για να συμπληρώσεις το ωράριό σου, να σε απειλούν «κάτσε καλά γιατί άμα βγουν οι άλλοι θα σε απολύσουν», να σε κατηγορούν ότι «εσύ φταις για τα χάλια της παιδείας», να σε φορτώνουν διαρκώς και με άλλες αρμοδιότητες κυρίως γραφειοκρατικές, να μην σε επιμορφώνουν, να σε αναγκάζουν να κυνηγάς τα τυπικά προσόντα και όχι τα πραγματικά, να μην υπολογίζουν τη γνώμη σου για θέματα που σε αφορούν, να απαιτούν να εφαρμόσεις στο σχολείο οποιοδήποτε ξενόφερτο ή νεωτεριστικό project, να αναρωτιέσαι κάθε χρόνο «αν του χρόνου θα υπάρχεις», να νιώθεις ότι ο ρόλος σου συνεχώς υποβαθμίζεται; Και εσύ να φοράς το ωραίο σου χαμόγελο, να δίνεις τον καλύτερο εαυτό σου γιατί «τα παιδιά δεν φταίνε σε τίποτα και έχεις ευθύνη».