Εισήγησις Μητροπολίτου Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΥ
Εις την έκτακτον Σύνοδον της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος 8 -10 Μαρτίου 2016
Συνεδρία της 8 – 3 – 2016
Εντολή ΔΙΣ :Αριθμ.Πρωτ.746/16-2-2016
Θέμα: Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κρήτη από 18 έως 26 Ιουνίου 2016.
Μακαριώτατε άγιε Πρόεδρε,
Σεβασμιώτατοι άγιοι Σύνεδροι,
Όπως γνωρίζετε η Εκκλησία μας έχει τέσσαρα ιδιαίτερα γνωρίσματα. Είναι «Μία, Αγία , Καθολική και Αποστολική»
και αποτελείται από τον σεσαρκωμένον Λόγον του Θεού, ως κεφαλή,1 και μέλη της έχει πάντας τους σεσωσμένους εν Χριστώ Χριστιανούς, δηλαδή τον Κλήρον και τον Λαόν, τους ζώντας και τους κεκοιμημένους, όλους τους ανθρώπους, που δια του αγίου Βαπτίσματος έχουν κατά χάριν ενωθή μαζί Του. Η, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, Μέλη της Εκκλησίας είμεθα όλοι εμείς οι αγριελιές, που ναι μεν λόγω της παρακοής των Πρωτοπλάστων εξεκλάσθημεν του δένδρου της ζωής, αλλά τώρα δια του αγίου Βαπτίσματος εμβολιαστήκαμε «στην καλιέλαιον Ιησού Χριστού ». 2

Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος θα ειπή, ότι « όπου αν η Χριστός , εκεί και η Καθολική Εκκλησία».Και επροχώρησε• « Πάντες τω Επισκόπω ακολουθείτε, ως Ιησούς Χριστός τω Πατρί….. Μηδείς χωρίς του Επισκόπου τι πρασσέτω των ανηκόντων εις την Εκκλησίαν. Εκείνη βεβαία ευχαριστία ηγείσθω, η υπό τον Επίσκοπον ούσα, η ω αν αυτός επιτρέψη. Όπου αν φανή ο Επίσκοπος, εκεί το πλήθος έστω». 3 Διότι ο προκαθήμενος Επίσκοπος είναι «εις τύπον Θεού»,4 « εις τύπον του Πατρός», 5 «εις τιμήν Πατρός» 6 και « εις τόπον Χριστού , λέγων• «Ο Επίσκοπος τω Χριστώ, ως ο Χριστός τω Πατρί. Και ούτως η ενότης δια πάντων σώζεται».7
Κατά συνέπειαν τούτων ο Επίσκοπος, ως Κεφαλή της Τοπικής Εκκλησίας, μετά των Πρεσβυτέρων συμβούλων του « ως χορδαί κιθάρα», κατά τον άγιον Ιγνάτιο,8 λύει τα προβλήματα της Επισκοπής του , ο Αρχιεπίσκοπος (Αρχιεπίσκοπος-Μητροπολίτης-Έξαρχος) μετά των Επισκόπων της Επαρχίας του λύει τα προβλήματα της Αρχιεπισκοπικής – Μητροπολιτικής του Περιφερείας και ο Οικουμενικός Πατριάρχης με όλους τους Πατριάρχας και Αρχιεπισκόπους, αλλά και με πάντας τους Επισκόπους της Εκκλησίας λύει τα προβλήματα της Καθολικής ( = Οικουμενικής ) Εκκλησίας .

Α

Αι Σύνοδοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

1.Το όνομά τους.

Η λέξις Σύνοδος είναι Ελληνική λέξις και σημαίνει την συνάθροισι, την συνέλευσι πολλών ανθρώπων και παν συμβούλιον η σύναξι, οιοσδήποτε και αν είναι ο σκοπός τους.Στην κυριολεξία σημαίνει συν- οδός, δηλαδή οδός


(=δρόμος) που τον βαδίζουν δύο η περισσότεροι άνθρωποι μαζί, τους συνοδίτας η συνοδοιπόρους, όπως λέγωνται. Μεταφορικά δε σύνοδος ονομάζεται κάθε συγκέντρωσις ανθρώπων, οι οποίοι ακολουθούν τον ίδιον δρόμον στη ζωή τους, έχουν την ίδια πνευματική πορεία, πιστεύουν τα ίδια.

Εις την Εκκλησία μας, όταν ομιλούμε για Σύνοδο, εννοούμε την Σύνοδον των Επισκόπων. Αυτήν δε την Σύνοδον την ονομάζομε Αγία Σύνοδο, διότι δεν είναι μία απλή συνάθροισις ανθρώπων, αλλά των Αγίων Επισκόπων, που εκπροσωπούν και όλα τα Μέλη της Τοπικής Εκκλησίας που είναι και αυτά Άγια, αφού είναι Μέλη του Παναγίου Σώματος του Χριστού. Γράφει ο Απόστολος Παύλος• «Ει η ρίζα (ο Χριστός ) αγία, και οι κλάδοι». 9

Αλλά και κάτι ακόμη πρέπει να υπογραμμίσω στο σημείο αυτό. Ότι δηλαδή η Αγία Σύνοδος δεν λέγεται Αγία, μόνον επειδή είναι συνάθροισις των αγίων Επισκόπων, αλλά και διότι οι Επίσκοποι ακολουθούν το Πανάγιον Πνεύμα. Είναι πολύ χαρακτηριστική η φράσις με την οποίαν αρχίζει η απόφασις της λεγομένης Αποστολικής Συνόδου• «Έδοξε γαρ τω Αγίω Πνεύματι και ημίν». 10 Αν οι Επίσκοποι δεν συμπορευθούν με το άγιον Πνεύμα και αν οι αποφάσεις των δεν είναι σύμφωνες με Αυτό, τότε αυτή η Σύνοδος ΟΧΙ μόνον δεν είναι Αγία Σύνοδος, αλλά λέγεται και είναι ψευτοσύνοδος. Και τέτοιες Συνόδους η Εκκλησία μας στην ιστορική της διαδρομή έχει πολλές.

2. Είδη Αγίων Συνόδων.

Πρώτη Σύνοδος της Εκκλησίας μας είναι η πιο πάνω μνημονευομένη Αποστολική Σύνοδος, που ως γνωστόν έγινε στα Ιεροσόλυμα το 49 μ.Χ. και απεφάσισε ότι, όταν βαπτίζωνται οι εξ Εθνών (=ειδωλολάτραι) χριστιανοί, δεν χρειάζεται να κάνουν πρώτα την περιτομήν, όπως επέμεναν οι εξ

Ιουδαίων χριστιανοί, αλλά μόνον να παύσουν να τρώνε ειδωλόθυτα, αίμα ζώων και πνικτά ζώα και να αποφεύγουν την πορνεία. 11

Εν συνεχεία εις την Εκκλησία μας έγιναν κατά καιρούς πολλές


Σύνοδοι και διαφόρων τύπων. Κυρίως όμως δύο είναι οι τύποι των Συνόδων της Εκκλησίας μας.

α) Τοπικαί – Επαρχιακαί, Και

β) Οικουμενικαί.

Βεβαίως υπήρξε και ένας άλλος ακόμη τύπος Συνόδου, η «Μείζων Σύνοδος», όπως την ονομάζει ο ΣΤ Κανών της Β Οἰκουμενικῆς Συνόδου. 12 Η Σύνοδος αυτή εθεσμοθετήθη από τον 12ον και 14ον Κανόνα της εν Αντιοχεία Τοπικής Συνόδου (341) και ελειτούργησε ως Εφετείον κάποιων αποφάσεων κατά Επισκόπων και άλλων Κληρικών της Επαρχιακής Συνόδου. 13 Στις ημέρες μας αυτή η Σύνοδος ονομάζεται «Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος» με Πρόεδρον τον Οικουμενικόν Πατριάρχην.Εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον υπήρξε και ο τύπος της ενδημούσης Συνόδου. Τέλος να σημειώσω ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος από 1992 άρχισε να συγκαλή την «Σύνοδον» των Προκαθημένων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Επαρχιακαί Σύνοδοι επραγματοποιήθησαν τον 2ον αιώνα δια τον εορτασμόν του Πάσχα, τον 3ον αιώνα έχομε Συνόδους δια το πως πρέπει να δέχεται η Εκκλησία τους «πεπτωκότας», ως και δια την εκλογήν Αρχιερέων, σύμφωνα μάλιστα και με τον 19ον Κανόνα της Συνόδου της Αντιοχείας, ο οποίος ορίζει• «Επίσκοπον μη χειροτονείσθαι δίχα Συνόδου και παρουσίας του εν τη Μητροπόλει της Επαρχίας»14. Επίσης θυμίζω τον 34ον Κανόνα των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος ομιλεί περί των καθηκόντων του Πρώτου της Επαρχίας (Μητροπολίτου- Αρχιεπισκόπου) και των Επισκόπων αυτής, αλλά και περί των μεταξύ αυτών σχέσεων 15.


Τέλος θέλω να σημειώσω , ότι έκαστος Επίσκοπος, ως κεφαλή της Τοπικής Εκκλησίας, φέρει εν εαυτώ και τον Κλήρον και τον Λαόν της Επισκοπής του και κατά την συμμετοχήν του σε κάποια Σύνοδον εκπροσωπεί και όλα τα Μέλη, Κλήρον και Λαόν, της Επισκοπής του. Έτσι είδε τον Επίσκοπον Τράλλεων ο άγιος Ιγνάτιος, όταν τον επεσκέφθη δέσμιον στην Σμύρνη. Γράφει ο άγιος Ιγνάτιος προς τους Τραλλιανούς • « Καθώς εδήλωσέ μοι Πολύβιος, ο επίσκοπος υμών, ος παρεγένετο θελήματι Θεού και Ιησού Χριστού εν Σμύρνη , και ούτως μοι συνεχάρη δεδεμένω εν Ιησού Χριστώ , ώστε με το παν πλήθος υμών εν αυτώ θεωρείσθαι ». 16

Επομένως από τα ανωτέρω γίνεται φανερόν, ότι σε κάθε Σύνοδο Τοπική η Οικουμενική πρέπει να συγκαλούνται και να συμμετέχουν πάντες οι Επίσκοποι της Τοπικής η της Καθολικής Εκκλησίας, αναλόγως.

3. Ο σκοπός των αγίων Συνόδων.

Εκ των ανωτέρω γίνεται κατανοητός επίσης και ο σκοπός των Αγίων Συνόδων. Ότι δηλαδή αι Σύνοδοι , πολύ περισσότερον αι Οικουμανικαί, δεν εγίνοντο παρά δια τα μεγάλα, τα σπουδαία και γενικώτερα ζητήματα της Τοπικής η της Οικουμενικής Εκκλησίας και δη τα αφορώντα εις την αλήθεια της πίστεώς μας , τα δόγματα και τις αιρέσεις , βεβαίως και δια Κανονικά θέματα που αφορούσαν εις την όλην Εκκλησίαν μας 17 . Δια τούτο και αι αποφάσεις των ήσαν δύο ειδών :

α) Οι Όροι ( δια τα δογματικά θέματα ), Και

β) Οι Κανόνες ( δια τα Κανονικά ) .





Β

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

1. Η ονομασία της.

Εν πρώτοις πρέπει να ειπώ, ότι η ονομασία αυτή , δηλαδή Αγία και Μεγάλη Σύνοδος , δεν είναι ούτε πρωτοφανής ούτε πρωτότυπη . Διότι :

Η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος στον Η καί στον ΙΔ Κανόνα της αυτοχαρακτηρίζεται ως «Αγία και Μεγάλη Σύνοδος ». 18 Έτσι ονομάζει την εν Νικαία Α’ Οικουμενικήν Σύνοδον και η εν Αντιοχεία Τοπική Σύνοδος στον Α Κανόνα της, ορίζουσα• « Πάντας τους τολμώντας παραλύειν τον όρον της αγίας και μεγάλης συνόδου της εν Νικαία συγκροτηθείσης επί παρουσία της ευσεβείας του θεοφιλεστάτου βασιλέως Κωνσταντίνου, περί της αγίας εορτής του σωτηριώδους Πάσχα, ακοινωνήτους και αποβλήτους είναι της Εκκλησίας….».19 Σημειώνω επίσης ότι η Α’ Οικουμενική Σύνοδος στον Γ Κανόνα αυτής ονομάζει εαυτήν «Μεγάλην Σύνοδον», δηλαδή χωρίς το επίθετο «αγία», 20 η δε Β’ Οικουμενική Σύνοδος στον ΣΤ Κανόνα της αυτοχαρακτηρίζεται μόνον ως «αγία». 21

Επομένως η προς σύγκλησιν Σύνοδος στην Κρήτη τον προσεχή Ιούνιον αυτοκαλούμενη Αγία και Μεγάλη, προφανώς θέλει να συσχετίση εαυτήν προς τας Οικουμενικάς Συνόδους , χωρίς βεβαίως να το κατονομάζει. Πάντως όπως και αν τώρα ονομασθή αυτή η Σύνοδος, το τι θα είναι στην ουσία της, αλλά και πως τελικά θα ονομασθή θα κριθή από την εκκλησιαστικήν ιστορία και εκ των αποφάσεών της.

2. Η Προετοιμασία της.

Η σύλληψις της ιδέας συγκλήσεως Συνόδου πασών των επί μέρους Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών έγινε στις Αρχές του 20ου αιώνα, αφού ήδη

είχε εμφανισθή από τον προηγούμενο αιώνα ο Εθνοφυλετισμός. Δηλαδή τότε που κάθε ένα Κράτος της Βαλκανικής, ελευθερούμενο από τον Τουρκικό ζυγό, επεζήτει μαζί με την εθνική του ανεξαρτησία να αποκτήση και την εκκλησιαστική του απελευθέρωσι (!) από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έτσι, δια την προετοιμασία συγκλήσεως Συνόδου πασών των επί μέρους Τοπικών Εκκλησιών της Ορθοδόξου Εκκλησίας εξεδόθησαν δύο σχετικαί Εγκύκλιοι του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ Γ . Η μία το 1902 και η άλλη το 1904. Ακολούθησε η Εγκύκλιος του Τοποτηρητού Μητροπολίτου Δωροθέου το 1920 και επηκολούθησε το 1923 του Οικουμενικού Πατριάρχου Κων/νουπόλεως Μελετίου Μεταξάκη. Τώρα είναι η εποχή, κατά την οποίαν οι αρχηγοί των Μεγάλων τότε Κρατών ζητούσαν σύσφιγξη των μεταξύ τους σχέσεων προς αποφυγήν ενός μεγάλου δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Είναι οι χρόνοι που δημιουργήθηκε η Κοινωνία των Εθνών, η οποία εξελίχθηκε στον παγκόσμιον σημερινόν θεσμόν του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
Έκτοτε και δια πολλά χρόνια η ιδέα αυτή ξεχάστηκε και μετά τον Β Παγκόσμιον Πόλεμον επί του Οραματιστού Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρου προωθήθηκαν και πάλιν οι διορθόδοξες σχέσεις και άρχισαν οι προετοιμασίες δια την έκφρασι της Πανορθοδόξου ενότητος δια της Συνοδικής οδού . Έτσι συνεκροτήθησαν οι Πανορθόδοξες Προσυνοδικές

Διασκέψεις, όπως της Ρόδου το 1961, το 1962, τό1963 και του Σαμπεζύ της Γενεύης το 1968, δια των οποίων καθορίστηκε και ένας Κατάλογος των

θεμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.

Στην συνέχεια από το 1971 άρχισαν την επεξεργασία των θεμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου Διορθόδοξοι Προπαρασκευαστικαί Επιτροπαί, και Διορθόδοξοι Προσυνοδικαί Διασκέψεις, ως κάτωθι:

1. Η Α Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή ( 16-18 Ιουλίου 1971 ) .

2. Η Α Πανορθόδοξος Προσυνοδική Διάσκεψις ( 21-28 Νοεμβρίου 1976).

3. Η Β Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή 1979

4. Η Β Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις( 3-12 Σεπτεμβρίου 1982 ) .

5. Η Γ Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 15-23 Φεβρουαρίου 1986) .

6. Η Γ Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις ( 28 Οκτωβρίου – 6 Νοεμβρίου 1986 ).

7. Η Δ Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 10-17 Νοεμβρίου 1990 ) .

8. Η Ε Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 7-13 Νοεμβρίου 1993).

9. Η ΣΤ Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 28 Φεβρουαρίου -6 Μαρτίου 1999).

10. Η Δ Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις( 6-13 Ιουνίου 2009 ).

Η Ζ Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 9-16 Δεκεμβρίου 2009).

12. Η Η Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή( 21-26 Φεβρουαρίου 2011).22

Τελευταία είναι η Ε Προσυνοδικῆ Πανορθόδοξος Διάσκεψις (10 – 17 Οκτωβρίου 2014).

Τέλος έχουμε την Σύναξι των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κωνσταντινούπολιν από 6-9 Μαρτίου 2014, η οποία και απεφάσισε την σύγκλησι της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου δια το 2016 , εκτός απροόπτου και καθώρισε τα προς συζήτησι θέματα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, τα εξής δέκα :

α.Η Ορθόδοξος Διασπορά.

β. Το Αυτοκέφαλον και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού.

γ.Το Αυτόνομον και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού.

δ.Τα Δίπτυχα .

ε. Το ζήτημα του κοινού Ημερολογίου .

στ. Κωλύματα Γάμου .

ζ. Αναπροσαρμογή των περί νηστείας εκκλησιαστικών διατάξεων.

η.Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον.

θ. Ορθοδοξία και Οικουμενική Κίνησις.

ι. Συμβολή των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών εις την επικράτησι των χριστιανικών ιδεωδών της ειρήνης, της ελευθερίας , της αδελφοσύνης και της αγάπης μεταξύ των λαών και άρσιν των φυλετικών διακρίσεων.

3. Τα προς συζήτησιν θέματα .

Α . Ποία θέματα τελικά θα συζητηθούν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον του Ιουνίου στην Κρήτη απεφασίσθηκαν από την Σύναξιν των Προκαθημένων των κατά Τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών του παρελθόντος Ιανουαρίου στο Σαμπεζύ της Ελβετίας .

Αυτά είναι τα εξής πέντε :

α.Η Αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω.

β. Το Αυτόνομον εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού.

γ.Το μυστήριον του Γάμου και τα κωλύματα αυτού.

δ.Η σπουδαιότης της νηστείας και η τήρησις αυτής σήμερον.

ε) Σχέσις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον.

Όμως θα τεθή και το θέμα « Η Ορθόδοξος Διασπορά», αλλ’ όχι προς έγκρισιν, διότι υπάρχουν διαφωνίαι, αλλ’ ίνα επικυρωθή η απόφασις της Δ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως (6-13 Ιουνίου 2009 ), η οποία απεφάσισε « προς το παρόν και ως μεταβατικόν στάδιον να υπάρχουν Επισκοπικαί Συνελεύσεις πάντων των εν τη περιοχή κανονικώς αναγνωριζομένων Επισκόπων, οίτινες θα εξακολουθούν να υπάγωνται εις τας κανονικάς δικαιοδοσίας, εις ας υπάγονται σήμερον».

Τα παραπάνω εξ ( 6 ) κείμενα τη εντολή της Ιεράς ημών Συνόδου έχουν αποσταλή υπό της Αρχιγραμματείας εις πάντας τους Σεβ.Μητροπολίτας – Μέλη της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και ευρίσκονται εις χείρας σας.

Β. Δεν είναι δυνατόν να εισαχθούν εις την Σύνοδον αυτήν προς συζήτησιν άλλα θέματα, εκτός από το τελικόν Μήνυμα της Συνόδου, το οποίον θα προετοιμασθή εν σχεδίω υπό Πανορθοδόξου Ειδικής Επιτροπής μίαν εβδομάδα προ της συγκλήσεως αυτής, τη εγκρίσει των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών (Άρθρον 8, παράγραφος 2, του Κανονισμού).

Γ . Όμως αυτά τα ως άνω πέντε ( 5 ) κείμενα πρέπει σήμερα να εγκριθούν η να απορριφθούν από την σεπτήν Ιεραρχίαν, ώστε ο Μακαριώτατος Πρόεδρος εις την Κρήτην να ψηφίση αναλόγως. Επίσης είναι δυνατόν σήμερα να κατατεθούν συγκεκριμένες προτάσεις τροπολογιών, διορθώσεων η προσθηκών στα ήδη ομοφώνως εγκριθέντα πέντε κείμενα, ώστε αφού εγκριθούν από την Ιεραρχίαν, να υποβληθούν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον προς έγκρισιν, σύμφωνα με το άρθρον 11 του Κανονισμού και το από 16-2-2106 Γράμμα προς πάντας ημάς του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Προέδρου μας κ.ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ.

α. Ήδη ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος εις την σχετικήν συζήτησιν στην ΔΙΣ τον παρελθόντα Φεβρουάριον εξέφρασε την έντονη διαφωνία του δια το πρώτον κείμενον «Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω», ειδικά δε δι’ όσα λέγονται περί του ανθρωπίνου προσώπου. Δηλαδή προτείνει, όπου εις το κείμενο γίνεται λόγος δια το πρόσωπο, η λέξις πρόσωπον να αντικατασταθή στην Α 1 και 3 παραγράφους με την λέξιν άνθρωπος.Ο άγιος Ναυπάκτου είναι εδώ και ασφαλώς θα λάβη τον λόγον και θα εξηγήση καλύτερα την διαφωνία του.

Η ταπεινότης μου δέχεται τούτο, νομίζω δε ότι την πρότασιν αυτήν απεδέχθησαν και τα Μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου .

Ἐάν και η σεπτή Ιεραρχία δεχθή την τροπολογίαν αυτήν του Αγίου Ναυπάκτου, τότε όντως είναι δυνατή η υποβολή της εις την Γραμματείαν της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου δια να τεθή εις αυτήν προς συζήτησιν και λήψιν αποφάσεως. Αν η τροπολογία ψηφισθή ομόφωνα από την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον η τροπολογία εισέρχεται εις το κείμενον. Άλλως το κείμενο παραμένει ως έχει ( Άρθρον 11, παράγραφος 2 του Κανονισμού ) και προφανώς τότε η προταθείσα αλλαγή παραμένει δια τα Πρακτικά.

β. Η ταπεινότης μου όμως προτείνει να γίνη και άλλη μία ακόμη διευκρινιστική αλλαγή στην παράγραφο Α3 του ιδίου κειμένου. Δηλαδή η φράσις της δευτέρας Περιόδου ( σειρά δεύτερη τέλος ) « Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι καλούνται να συμβάλουν ..», να αναγραφή επί το ορθοδόξως σαφέστερον, ως εξής • « Η Ορθόδοξος Εκκλησία καλείται να συμβάλη …», ίνα μη παρερμηνευθή υπό τινων, ότι δεχόμεθα την ύπαρξιν πολλών Ορθοδόξων Εκκλησιών.

γ. Όμως γίνονται πολλές συζητήσεις και προβάλλονται ενστάσεις και δια το έτερον κείμενον «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον».Διότι ενώ ο τίτλος του θέματος έχει με σαφήνεια ορθοδόξως διατυπωθή, το περιεχόμενο του κειμένου αυτού είναι σε πολλά σημεία ασαφές και εις τινα άλλα φαίνεται ανορθόδοξο. Δια τούτο και σκανδαλίζονται πολλοί και διαμαρτύρονται άλλοι, ότι οι συντάκτες του κειμένου αυτού κάτι θέλουν να κρύψουν από τους πιστούς.

Επισημαίνω τέσσερα σημεία του κειμένου τούτου , τα οποία πιστεύω και προτείνω ότι πρέπει να προταθούν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον προς διασάφησι και διόρθωσι :

Πρώτον• Εις την παράγραφον 6 η φράσις «Η ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών …». Τούτο φαίνεται ότι αναγνωρίζει την ύπαρξιν και άλλων Εκκλησιών εκτός της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Τούτο επαναλαμβάνεται στις παραγράφους 16, 19, (4 φορές) 20 και 21 του κειμένου και είναι δυνατόν να νομίση κάποιος, ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αναγνωρίζει την ανορθόδοξον θεωρία των Κλάδων.

Δια τούτο προτείνω να προταθή εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον να φύγουν από την παραπάνω φράσι οι δύο λέξεις «Εκκλησιών και» και η φράσις να διαμορφωθή ούτως• «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Ομολογιών ….». Ανάλογη αλλαγή να επέλθη και εις τας άλλας ως άνω αναφερομένας περιπτώσεις.

Δεύτερον• Εις την παράγραφον 20, να προταθή, ότι πρέπει να διευκρινισθούν τα εξής :

I. Ποία είναι « τα κανονικά κριτήρια της ήδη διαμορφωμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως».

II. Ότι υπάρχουν και άλλοι ιεροί Κανόνες που καθορίζουν τον τρόπον εισδοχής των ετεροδόξων εις τους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως οι ΜΣΤ , ΜΖ καί Ν τῶν Αγίων Αποστόλων, Η καί ΙΘ τῆς Α Οἰκουμενικῆς, Ζ καί Η τῆς Λαοδικείας κ.λ.π,.Και

III. Ότι η κατ’ οικονομίαν εισδοχή των Ετεροδόξων δια Λιβέλου και αγίου Χρίσματος δεν σημαίνει ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την εγκυρότητα του Βαπτίσματος η των λοιπών μυστηρίων αυτών.

Τρίτον• Χρειάζεται λεκτική βελτίωσις της παραγράφου 22, δια να μη φαίνεται ότι παραθεωρείται η αλήθεια ότι την Ορθόδοξον Εκκλησίαν δεν αποτελούν μόνον οι Επίσκοποι, αλλά και ο Κλήρος και ο Λαός 23.

Τέταρτον • Προτείνω να γίνουν και οι εξής λεκτικές αλλαγές •

Ι. Εις την προτελευταία σειρά της παραγράφου 24, και εις την φράσιν «εις τον διηρημένον χριστιανικόν κόσμον», να προστεθή η λέξις «λοιπόν» και η φράσις να γίνη• «εις τον διηρημένον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον». Διότι όπως είναι διατυπωμένο το κείμενο, είναι δυνατόν να ερμηνευθή από

κάποιους ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αναγνωρίζει ότι μέσα στον διηρημένον χριστιανικόν κόσμον συμπεριλαμβάνεται και η Ορθόδοξη Εκκλησία, όπερ κακόδοξον . Και

ΙΙ. Εις την τελευταίαν παράγραφον του όλου κειμένου η φράσις « ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα των Ορθοδόξων Εκκλησιών» να διορθωθή εις• «ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα της Ορθοδόξου Εκκλησίας», δια να μη νομισθή και πάλιν υπό τινων, ότι το κείμενον αναγνωρίζει πολλάς Ορθοδόξους Εκκλησίας και όχι Μίαν , όπως πράγματι είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία.

4. Ο Κανονισμός Οργανώσεως και Λειτουργίας της .

Ο Κανονισμός Οργανώσεως και Λειτουργίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου που ήδη , Αδελφοί, είναι επίσης στα χέρια σας, άρχισε να ψηφίζεται από τους Αντιπροσώπους πασών των Ορθοδόξων Εκκλησιών τον

Δεκέμβριον του 2015 στην Αθήνα.24 Όμως δεν ολοκληρώθηκε η ψήφισις των άρθρων αυτού, λόγω του ΒΕΤΟ που άσκησαν οι Αντιπρόσωποι του Πατριαρχείου Αντιοχείας, αλλά και των αντιρρήσεων που προέβαλαν άλλες

Αντιπροσωπείες. Ο Κανονισμός τελικά διορθώθηκε, συμπληρώθηκε και ψηφίσθηκε από την Σύναξιν των Προκαθημένων τον παρελθόντα Ιανουάριον στο Σαμπεζύ.

Όμως τον Κανονισμόν δεν υπέγραψε ο εκπρόσωπος του Πατριάρχου Αντιοχείας Ιωάννου Μητροπολίτης εν Γερμανία κ. Ισαάκ, διότι είχε αντίθετον γνώμην. Ως εκ τούτου εδώ υπάρχει, κατά την άποψί μου, σοβαρό πρόβλημα εγκυρότητος του Κανονισμού, αφού είναι κοινή η δέσμευσις πάντων των Προκαθημένων, ότι ο,τι αποφασίζεται εις τας Πανορθοδόξους Συνάξεις δια να έχη ισχύ πρέπει να έχη αποφασισθή με ομοφωνία. (Οράτε τις υπογραφές του Κανονισμού και την παράγραφον 2, του άρθρου 11 αυτού ).

Πάντως ο Κανονισμός αυτός είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο στον καθένα μας και πρέπει να τον μελετήσωμε με ιδιαίτερη προσοχή, διότι σύμφωνα με

αυτόν τον Κανονισμόν πιθανώτατα θα διεξαχθούν οι εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στην Κρήτη τον προσεχή Ιούνιον.

Λέγω δε πιθανώτατα, διότι υπήρξαν και πολλές άλλες αντιρρήσεις και έγιναν πολλές συζητήσεις επί διαφόρων Διατάξεων του Κανονισμού και πιθανόν θα υποβληθούν και εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον προτάσεις δι’αλλαγήν η προσθήκην η διόρθωσιν Διατάξεων του Κανονισμού και συμφώνως τη αρχή της Ομοφωνίας είναι δυνατόν να μη εγκριθή ο Κανονισμός και τοιουτοτρόπως να υπάρξη πρόβλημα στις εργασίες της Συνόδου, όπερ οι πάντες απευχόμεθα, διότι εις την περίπτωσιν αυτήν η Ορθόδοξος Εκκλησία θα είναι αυτή που θα ζημιωθή τα μέγιστα.

Ενδεικτικά αναφέρω από τον Κανονισμόν αυτόν τα εξής :

α. Εν η περιπτώσει Προκαθήμενος Εκκλησίας τινός αδυνατεί να παραστή εις τας εργασίας της Συνόδου η εις τινα των Συνεδριών αυτής, ορίζεται αντιπρόσωπος αυτού, κατά τα εν εκάστη Εκκλησία ισχύοντα, όστις και καταλαμβάνει την θέσιν αυτού( Άρθρον 3, παράγραφος 5 του Κανονισμού ) .

Δια την διάταξιν αυτήν έφεραν αντιρρήσεις οι Αντιπρόσωποι της Εκκλησίας της Αντιοχείας, ισχυριζόμενοι ότι δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν οι Εργασίες της Συνόδου, όταν μία Εκκλησία διαφωνεί και δεν προσέλθη η αποχωρήση, δεδομένου ότι έχει αποφασισθή Πανορθοδόξως, ότι οι αποφάσεις δέον να λαμβάνονται εν ομοφωνία, καίτοι σύμφωνα με τον ΣΤ Κανόνα της Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου στα μη δογματικά ζητήματα δέον να κρατή «η των πλειόνων ψήφος»25. Δια τούτο ως ανέφερα ήδη δεν υπέγραψαν τον Κανονισμόν.

Όμως η παρούσα Σύνοδος της Ιεραρχίας μας, πρέπει να αποφανθή και περί του θέματος τούτου.Δηλαδή να αποφασίση ποίοι θα αναπληρώσουν τον

Μακαριώτατον Πρόεδρον ημών εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν και εφ’όσον βεβαίως θα ισχύση ο Κανονισμός . Διότι κατά τον Ψαλμωδόν «ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην» (Ψαλμός 118, 60).

Προφανώς οι αντικαταστάται του Μακαριωτάτου Προέδρου θα πρέπει να είναι τρεις. Ο Εκπρόσωπός του και οι δύο σύμβουλοι αυτού.

Προς τούτο προτείνω τις εξής λύσεις •

Πρώτη• Να ορίση ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ποίοι εκ των παραπάνω Αρχιερέων θα τον αντικαταστήσουν.

Δεύτερον• Να τον αντικαταστήσουν οι τρεις αρχαιότεροι εις την ιερωσύνην Αρχιερείς εκ της Συνοδείας του. Και

Τρίτον• Τα τρία αρχαιότερα Μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της τρεχούσης Συνοδικής Περιόδου, εφ’ όσον θα είναι εις την Συνοδείαν του.

β. Υπογραμίζω ακόμη, ότι κάθε Τοπική Εκκλησία εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον της Κρήτης θα έχη μίαν ψήφον ( άρθρον 12,παράγραφος 1 του Κανονισμού).

Και αυτή η διάταξις ως γνωστόν έχει ήδη προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Νομίζω όμως, ότι αφού τα προς έγκρισιν κείμενα έχουν δοθή εις πάντας τους Αρχιερείς προς διαβούλευσιν και αφού σήμερα πάντα τα Μέλη της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος έχομε την δυνατότητα να τα εγκρίνουμε η όχι η και να προτείνωμε αλλαγές η συμπληρώσεις, εις την ουσίαν ουδενός Επισκόπου στερείται η γνώμη η η ψήφος.

γ. Έκαστος συμμετέχων Επίσκοπος θα δύναται να λάβη τον λόγον, αφού ζητήσει και λάβει την έγκρισιν του Προέδρου της Συνόδου (Οικουμενικού Πατριάρχου), καθώς και δεν αποκλείεται να εκφρασθή η αρνητική θέσι ενός η και πλειόνων Αρχιερέων μιας Αντιπροσωπείας Αυτοκεφάλου τινός Εκκλησίας επί των γενομένων τροπολογιών η και επί ενός κειμένου γενικώτερα, η οποία διάφορος γνώμη αυτών η η διαφωνία των, αν δεν ψηφισθή ομόφωνα από την Σύνοδον θα καταχωρισθή εις τα Πρακτικά της Συνόδου (Άρθρον 12, παράγραφος 2 του Κανονισμού).

δ. Απαγορεύεται οιαδήποτε εκτός θέματος παρέμβασις, αφαιρουμένου του λόγου εκ του ομιλούντος, εκτός εάν αυτή αναφέρεται ητιολογημένως εις διαδικαστικόν η προσωπικόν ζήτημα, διο και , εν τοιαύτη περιπτώσει, ο ζητών τον λόγον οφείλει να αναγράφη την παραβιαζομένην διάταξιν του κανονισμού ( Αρθρον 9, παράγραφος 3 του Κανονισμού ).

ε. Δεν επιτρέπονται άσχετοι διαλογικαί αντιπαραθέσεις η προσωπικαί διενέξεις μεταξύ των μελών της Συνόδου , διότι είναι όχι μόνον ξέναι, αλλά και αντίθετοι προς την αποστολήν αυτής ( Άρθρον 10, παράγραφοι 1,2 και 3 του Κανονισμού) .

στ. Ο λόγος εις τας εργασίας της Συνόδου είναι ελεύθερος , αλλ’ όμως ουδείς δύναται να ομιλήση πριν η ζητήση και λάβη την έγκρισιν του Προέδρου της Συνόδου.

Η υπό τινος των Μελών της Συνόδου δήλωσις της επιθυμίας δια την συμμετοχήν εις την συζήτησιν του θέματος γίνεται δια επιδόσεως γραπτού Σημειώματος προς το αρμόδιον μέλος της Γραμματείας της Συνόδου, το οποίον τηρεί τον κατάλογον προτεραιότητος των δηλωσάντων επιθυμίαν να ομιλήσουν και τον παραδίδει εις τον Πρόεδρον της Συνόδου .

Η χρονική διάρκεια της παρεμβάσεως του ομιλητού εις την συζήτησιν δεν δύναται να υπερβή τα δέκα ( 10 ) λεπτά της ώρας, εις δε τυχόν δευτερολογίαν, αν ζητηθούν εξηγήσεις η αν κριθή ότι είναι αναγκαία η χρήσιμος υπό του Προέδρου της Συνόδου , δεν δύναται να υπερβή τα πέντε ( 5 ) λεπτά της ώρας. Οι Προκαθήμενοι των αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών έχουν εις την διάθεσίν των διπλάσιον χρόνον αγορεύσεως (Άρθρον 10, παράγραφος 1 και 2 του Κανονισμού ) .

ζ. Κατά τας συζητήσεις εκάστου θέματος δύναται να διατυπωθούν προτάσεις τροπολογιών, διορθώσεων η προσθηκών, αλλ οἱ προτάσεις υποβάλλονται εις την Γραμματείαν της Συνόδου δια να παρουσιασθούν υπό του Προέδρου εις την Ολομέλειαν της Συνόδου και να καταστή επίσημος συνοδική απόφασις .

Η έγκρισις των τροπολογιών, μετά την ολοκλήρωσι της συζητήσεως

αυτών, εκφράζεται, κατά τα πανορθοδόξως καθιερωμένα, δια της αρχής της ομοφωνίας των αντιπροσωπειών πασών των αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Τούτο σημαίνει ότι τροπολογίαι που δεν γίνονται ομοφώνως αποδεκταί, δεν εγκρίνονται ( Άρθρον 11, παράγραφοι 1 και 2 του Κανονισμού). Προφανώς απλώς θα αναγραφούν στα Πρακτικά .

η. Ο Κανονισμός ορίζει επίσης, ότι αι συνεδρίαι της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών, εκτός των συνεδριών της επισήμου ενάρξεως και λήξεως των εργασιών αυτής. (Άρθρον 8, παράγραφος 3 του Κανονισμού). Και

θ. Τέλος οι δημοσιογράφοι θα δύνανται να λαμβάνουν πληροφορίες μόνον από την Επιτροπή Τύπου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, και να παρασταθούν στην επίσημον έναρξιν και λήξιν των εργασιών αυτής, αλλ’ όμως πρέπει να είναι διαπεπιστευμένοι εις την Γραμματείαν της Μεγάλης και Αγίας Συνόδου, προφανώς μετά από σύστασι εκάστης Εκκλησίας (Άρθρον 16, παράγραφος 2 του Κανονισμού).

5. Τα Μέλη, οι Σύμβουλοι και οι βοηθοί .

Α . Τα Μέλη.

α. Ο αριθμός τους. Σύμφωνα με όσα απεφάσισεν η Σύναξις των Προκαθημένων τον Μάρτιον του 2014 στην Κων/νούπολιν, Μέλη της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου θα είναι οι δεκατέσσαρες (14 ) Προκαθήμενοι των κατά Τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, τους οποίους θα συνοδεύουν το πολύ μέχρι 24 Επίσκοποι κάθε Εκκλησίας.Άρα δεν θα συνοδεύωνται υπό πάντων των Επισκόπων αυτών. Τούτο όμως, ως γνωστόν, προκαλεί πολλές συζητήσεις από διαφόρους εκκλησιαστικούς και θεολογικούς κύκλους.

Βεβαίως υποστηρίζεται υπό τινων, ότι τούτο, δηλαδή το ότι θα κληθούν να συμμετάσχουν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον μόνον οι Προκαθήμενοι, τους οποίους δύναται να συνοδεύουν έως και 24 Επίσκοποι, συνέβαινε και εις πάσας τας Οικουμενικάς Συνόδους. Δηλαδή, ότι και εις αυτάς εκαλούντο μόνον τριμελείς η ολιγομελείς αντιπροσωπείαι εξ εκάστης Επαρχίας. Αλλά τούτο, και κατά την άποψί μου, δεν στηρίζεται στην ιστορίαν της εκκλησιαστικής τακτικής και πραγματικότητος συγκλήσεως των Ιερών Συνόδων, όταν π.χ. εις την Δ Οἰκουμενικήν Σύνοδον συνήλθαν 630 Θεοφόροι Πατέρες. Επίσης θέλω να υπογραμμίσω, ότι άλλο πράγμα είναι να καλούνται εις μίαν Σύνοδον οι πρώτοι και πάντες οι Επίσκοποι των Επαρχιών και να έρχωνται όσοι δύνανται η όσοι θέλουν, και άλλο είναι να καθορίζεται εκ των προτέρων ο αριθμός συμμετοχής αυτών, ώστε εξ ανάγκης κάποιοι να αποκλείωνται.

Όμως σε σχετική συζήτησι εις την Σύνοδον των Προκαθημένων στο Σαμπεζύ της Ελβετίας τον παρελθόντα Ιανουάριον, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος εξέφρασε την άποψιν, ότι η Σύνοδος αυτή δεν είναι ακριβές αντίγραφον των Οικουμενικών Συνόδων. Είναι ένας άλλος τύπος, μια άλλη Σύνοδος, καθ ὅ προς τούτο έχει δικαίωμα η Εκκλησία. Αυτή η άποψις νομίζω ότι λύει Κανονικώς το πρόβλημα τούτο, αλλά και ξεκαθαρίζει και τι είναι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος, που πρόκειται να συνέλθη τον προσεχή Ιούνιον στην Κρήτη. Δια τούτο την άποψι αυτήν αποδέχεται και η ταπεινότης μου.

β . Η Εκλογή των 24 Μελών. Η ΔΙΣ του παρελθόντος Φεβρουαρίου, λόγω του επείγοντος του θέματος, εξέλεξε ήδη, ως παραπάνω σας ανέφερα, τα δύο Μέλη των Επιτροπών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και εγνωστοποίησε αυτά αρμοδίως. Άρα υπολείπεται η εκλογή ετέρων 22 Μελών. Ο Μακαριώτατος εις την ΔΙΣ του παρελθόντος Φεβρουαρίου επρότεινε, και έγινε αποδεκτό, αυτά τα Μέλη να εκλεγούν από την Ιεραρχίαν.

Προς τούτο υπάρχουν πολλοί τρόποι, με τους οποίους μπορεί να γίνη η εκλογή. Αναφέρω π.χ. δύο:

Πρώτος : Να τεθούν τα ονόματα πάντων των Μελών της σεπτής Ιεραρχίας εις την Κληρωτίδα και εξ αυτής να εξαχθούν 22 κλήροι. Αυτά θα είναι και τα Μέλη της Ακολουθίας του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον.

Δεύτερος: Όσοι επιθυμούν να μετάσχουν, να το δηλώσουν σήμερα εδώ εις την Αρχιγραμματείαν.Και εν συνεχεία:

I. Αν ζητήσουν περισσότεροι των 22, να μπουν όλα τα ονόματα αυτά στην Κληρωτίδα και να εξαχθούν εξ αυτής τα 22 ονόματα.Αυτοί θα είναι οι Συνοδοί του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου.

II. Αν οι δηλώσαντες είναι ολιγότεροι των 22, να εγκρίνη η Ιεραρχία αυτούς που εζήτησαν και να εκλέξη τα υπόλοιπα Μέλη μέχρι τα 22.

Η ημετέρα Πρότασις .

Η ταπεινότης μου προτείνει η εκλογή των Μελών να γίνη από τα θεσμικά όργανα της Εκκλησίας μας, ως ακολούθως:

I. Να συμμετάσχουν τα 12 Μέλη της παρούσης Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

II. Τα τέσσαρα Μέλη (τα αρχαιότερα;) από την ΔΙΣ της προηγουμένης Συνοδικής Περιόδου, η οποία εχειρίσθη πολλά θέματα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

III. Τα τέσσαρα Μέλη ( τα αρχαιότερα;) από την ΔΙΣ της ερχομένης Συνοδικής Περιόδου, η οποία θα υλοποιήση τας αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

IV. Ο Πρόεδρος της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων. Σημειώνω ότι τα άλλα δύο μόνιμα Αρχιερατικά Μέλη της Επιτροπής αυτής έχουν ήδη ορισθή ως ανέφερα παραπάνω, ως Μέλη των δύο Επιτροπών (Γραμματείας και Τύπου) της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Και

V. Ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεθώνης.

γ . Οι δύο άμεσοι Πρωτοσύμβουλοι του Αρχιεπισκόπου. Έκαστος των Προκαθημένων εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον δύναται να έχη παρ’εαυτώ ένα η δύο εκ των ως άνω Συνοδών του Επισκόπων. Ο Πρόεδρος, λόγω ηυξημένων υποχρεώσεων αυτού, δύναται να έχη παρ’εαυτώ δύο τοιαύτα μέλη και ένα γραμματέα. Πάντες οι σύμβουλοι κάθηνται όπισθεν των Προκαθημένων. ( Άρθρον 3, παράγραφος 4 του Κανονισμού ) .

Η εκλογή αυτών, νομίζω, ότι πρέπει να αφεθή εις την απόλυτον κρίσιν του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου ημών κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ.

Β Οἱ Σύμβουλοι.

Αι Αντιπροσωπείαι δύναται να συνοδεύωνται και υπό ειδικών συμβούλων, κληρικών, μοναχών η λαϊκών, αλλ’ο αριθμός αυτών δεν δύναται να υπερβαίνη τα εξ ( 6 ) μέλη.

Οι Σύμβουλοι δύναται να παρίστανται εις τας συνεδρίας της Ολομελείας της Συνόδου, χωρίς όμως δικαίωμα ψήφου , ενώ οφείλουν να επικουρούν το έργον της Γραμματείας η των Συνοδικών Επιτροπών μετά δικαιώματος λόγου και να ασκούν τα ανατιθέμενα εις αυτούς ειδικά καθήκοντα ( Άρθρον 3, παράγαρφος 2 και 3 του Κανονισμού ) .

Ως Σύμβουλοι προτείνω να εκλεγούν οι κάτωθι:

1. Ο Α Γραμματεύς – Πρακτικογράφος της ΔΙΣ.

2. Ο Γραμματεύς της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων.

3. Ο Γραμματεύς της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων.

4. Ο Ειδικός Νομικός Σύμβουλος της Ιεράς Συνόδου.

5. Ένα εκ των Λαϊκών τακτικών Μελών της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων.Και

6. Ένα εκ των Λαϊκών Μελών της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων.

Γ Τά βοηθητικά Στελέχη.

Κατά το άρθρον 3, παράγραφος 2, του Κανονισμού εκάστη Αντιπροσωπεία δύναται να συνοδεύεται και από τρία βοηθητικά Στελέχη.

Ταύτα προτείνω να είναι τα εξής :

1. Ο αρχιδιάκονος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ.

2. Ο Διευθυντής της Διευθύνσεως Προσωπικού της Ιεράς Συνόδου , και

3. Ένας εκ των Ηγουμένων των Μονών των Μετεώρων μετά από πρότασι του Σεβ. Μητροπολίτου Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ.

6.Επιτροπές προς στήριξι του έργου της.

Ο Κανονισμός ορίζει, ότι θα υπάρξουν δύο κυρίως τοιαύται Επιτροπαί:

Πρώτη• Επί της Γραμματείας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου (Άρθρα 6 και 7 του Κανονισμού).

Εις την Επιτροπήν αυτήν μετέχει εις Αρχιερεύς εξ εκάστης Ορθοδόξου Εκκλησίας με προεδρεύοντα τον Γραμματέα επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, προφανώς τον Σεβ. Μητροπολίτην Ελβετίας κ. Ιερεμίαν. Και

Δευτέρα•Επί του Τύπου, εις την οποίαν επίσης θα μετέχη εις Αρχιερεύς εξ εκάστης Ορθοδόξου Εκκλησίας . (Άρθρον 16 του Κανονισμού).

Σημειώνω, ότι και οι δύο ως άνω Αρχιερείς Μέλη των Επιτροπών είναι εκ των Μελών της Αντιπροσωπείας εκάστης Εκκλησίας εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον.

Ενημερώνω επίσης την σεπτήν Ιεραρχίαν, ότι επειδή τα Μέλη των ως άνω δύο Επιτροπών έπρεπε να έχουν γνωστοποιηθή εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έως του τέλους του παρελθόντος μηνός Φεβρουαρίου, δι’ αποφάσεως της ΔΙΣ ωρίσθησαν ήδη τα Μέλη αυτών. Και δια μεν την πρώτην (Γραμματείαν) ωρίσθη ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, δια δε την Δευτέραν (Τύπου) ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος., τακτικά Μέλη της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής επί των Διορθόδοξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων.

7. Παρατηρηταί εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον.

Εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον απεφασίσθη από την Σύνοδον των Προκαθημένων του Ιανουαρίου 2016 να προσκληθούν ως Παρατηρηταί και εκπρόσωποι Ετεροδόξων Εκκλησιών, η συμμετοχή τους όμως θα είναι μόνον εις την επίσημον έναρξιν και την λήξιν της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου άνευ δικαιώματος λόγου η ψήφου (Άρθρον 14 του Κανονισμού). Επειδή δε καθωρίσθη να μη μετάσχουν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον Παρατηρηταί αντιπρόσωποι εκ των Καθολικών Ουνίται και εκ των Προτεσταντών Γυναίκες Επίσκοποι η ιερείς, απεφασίσθη οι προσκλήσεις των Παρατηρητών να είναι ονομαστικές. Θα προσκληθούν οι κάτωθι:

α) Δύο εκ της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας,

β) Εις εκ της Κοπτικής Εκκλησίας,

γ) Εις εκ της Εκκλησίας της Αιθιοπίας,

δ) Εις εκ της Αρμενικής Εκκλησίας του Ετσμιατζίν,

ε) Εις εκ του Καθολικάτου της Κιλικίας,

ς) Εις εκ της Συροϊακωβιτικής Εκκλησίας,

ζ) Εις εκ της Αγγλικανικής Εκκλησίας,

η) Ο Αρχιεπίσκοπος των Παλαιοκαθολικών της Ενώσεως της Ουτρέχτης,

θ) Εις εκ της Παγκοσμίου Λουθηρανικής Ομοσπονδίας,

ι) Ο Γενικός Γραμματεύς του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών και ο Διευθυντής της Επιτροπής Πίστις και Τάξις του αυτού Συμβουλίου,

ια) Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Εκκλησιών,

ιβ) Ο Γενικός Γραμματεύς του Συμβουλίου Εκκλησιών Μέσης Ανατολής , και

ιγ) Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας.

Σας ευχαριστώ



1.Εφεσίους Α 22-23, ε 23-27, Κολασαείς Α 17 -18,

2. Ρωμαίους ΙΑ 17-24, Εφεσίους Β 11-22.

3. Σμυρναίοις VIII, 1-2 .ΒΕΠ, Τόμος 2ος , σελίς 281, στίχοι 18-23.

4. Μαγνησιεύσι VI, 1. Ένθα ανωτέρω, σελίς 269, στίχος 32.

5. Τραλλιανοίς ΙΙΙ, 1. Ένθα ανωτέρω, σελίς 272, στίχος 14.

6. Τραλλιανοίς XII, 2. Ένθα ανωτέρω, σελίς 273, στίχος 36.

7. Φιλαδελφοίς IV, Ένθα ανωτέρω, σελίς 309, στίχοι 3-4.

8. Εφεσίους IV, 1. Ένθα ανωτέρω , σελίς 265, στίχος 5.

9. Ρωμαίους ΙΑ 16-17. Σχετικός είναι και ο λόγος του Κυρίου • « Ου γαρ εισι δύο η τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμι εν μέσω αυτών»( Ματθαίου ΙΗ 20).

10.Πράξεις ΙΕ 28.

11.Πράξεις ΙΕ 1-29.

12. ΠΗΔΑΛΙΟΝ , σελίς 160.

13. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 413 και 414.

14. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ.416. Ίδεται και : ΔΙΑΤΑΓΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ Η IV. Β.Ε.Π. Τόμος 2ος, σελίδα 143, στίχοι 20-24.

15.ΠΗΔΑΛΙΟΝ ,Ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου , εις τον 34 Κανόνα των Αγίων Αποστόλων σελίς 36.Ίδετε και το τέλος του 2ον Κανόνος της Β Οἰκουμενικῆς Συνόδου, λέγοντος. «…φυλαττομένου δε του προγεγραμμένου περί των Διοικήσεων Κανόνος, εύδηλον ως τα καθ’ εκάστην επαρχίαν η της επαρχίας Σύνοδος διοικήσει» ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 156.

16.Τραλλιανοίς Ι,1.ΒΕΠ, Τόμος 2ος , σελίς 271 , στίχοι 33-37.Περισσότερα ιδέ: Θ.Η.Ε .Τόμος 11, στήλη 574 κ. εξ.εις την λέξιν Σύνοδος.

17. « Με κανένα συνεπώς τρόπο δεν μπορεί μια αληθινή Σύνοδος να έχη ως σκοπό της τον διακανονισμό μερικών « εσωτερικών » διοικητικών προβλημάτων της Εκκλησίας », γράφει σε σχετικό παλιό άρθρον του –Δοκίμιον ο αείμνηστος Θεολόγος Παναγιώτης Νέλλας. ΣΥΝΑΞΗ , Ιανουάριος – Μάρτιος 2015, σελίς 8.

18. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίδες 133 και 142 .

19. ΠΗΔΑΛΙΟΝ ,σελίς 406.

20. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 125.

21. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 160.

22. Ίδετε • Συνοδική Επιτροπή Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ και ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, ΑΘΗΝΑΙ , Απρίλιος 2014, θέμα 4ον : Ιστορικόν Προπαρασκευής των Επιτροπών και Προσυνοδικών Διασκέψεων (1971-2011 ). Το κείμενον αυτό δυστυχώς είναι χωρίς σελίδες.

23. Ίδετε• Στυλιανού (Χαρκιανάκη) Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας, Περί το αλάθητον της Εκκλησίας εν τη Ορθοδόξω Θεολογία, Έκδοσις Β Ἀποστολικῆς Διακονίας της Εκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 2014, σελ. 114 κ. εξ.

24. Εις την Σύναξιν αυτήν την Αντιπροσωπείαν της Εκκλησίας της Ελλάδος αποτελούσαν : Ο Σεβ. Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Χρυσόστομος, η Ταπεινότης μου και ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος .

25. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίδα 129, όπου και ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου και σχετικές υποσημειώσεις αυτού.