Ειδική Αγωγή: Ενστάσεις και διαφωνίες από την επιστημονική κοινότητα για το πόρισμα του υπουργείου Υγείας

Εννέα μήνες (!) μετά την ολοκλήρωσή του από την επί τούτου συγκροτηθείσα επιστημονική επιτροπή του υπουργείου Υγείας παρουσιάστηκε σε ειδική ημερίδα το πόρισμα για την Ειδική Αγωγή και Θεραπεία, αλλά με τους εκπροσώπους χιλιάδων ειδικών επιστημόνων στο ιδιαίτερο αυτο πεδίο να βρίσκονται ουσιαστικα “εκτός του περιεχομένου του” με ενστάσεις, διαφωνίες, αντιρρήσεις, αλλα και απόρριψη πολλών σημείων του.

Το πόρισμα, το οποίο παρουσίασε ο πρόεδρος της επιτροπής, παιδοψυχιάτρος, καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, κ. Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, καταγράφει μια σειρά από νομοθετικά κενά στις προδιαγραφές λειτουργίας των μονάδων ειδικής αγωγής αλλα και την απουσία πραγματικών στοιχείων για τον πληθυσμό των παιδιών και εφήβων που χρειάζονται τις υπηρεσίες ειδικής αγωγής στη χώρα μας. “Δεν υπάρχει καμία επιδημιολογική μελέτη στον παιδικό πληθυσμό που θα αποτυπώνει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και τις συνακόλουθες ανάγκες ειδικής θεραπείας και αγωγής” όπως επισήμανε ο κ. Αναγνωστόπουλος.

Σημειώνεται πως η επιτροπή συγκροτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2017, με σκοπό να διαμορφώσει το πλαίσιο για τις συμβάσεις των ειδικών θεραπευτών με τον ΕΟΠΥΥ, με τους τελευταίους να ειναι αντίθετοι με την υπογραφή συμβάσεων, σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα.

Τι περιλαμβάνει το πόρισμα

Αναγνωρίζει τον ενιαίο και διεπιστημονικό χαρακτήρα της Ειδικής Αγωγής-Θεραπείας και οριοθετεί τις διαδικασίες παροχής των αντίστοιχων υπηρεσιών.

Προσδιορίζει τις ιατρικές ειδικότητες (περίπου 20) που συνταγογραφούν και τις αντίστοιχες των ειδικών θεραπευτών που εκτελούν τις αναγκαίες θεραπείες.

Εξομοιώνει τους εξειδικευμένους γιατρούς του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα ως προς τη δυνατότητα συνταγογράφησης των θεραπειών.

Συγκροτεί για πρώτη φορά θεραπευτικά πρωτόκολλα και προδιαγράφει όλες τις ενδεικνυόμενες θεραπείες με βάση τις νοσολογικές κατηγορίες (περίπου 1.600) και τις διαγνώσεις και ανάλογα με τη βαρύτητα κάθε περίπτωσης.

Προβλέπει τα ηλικιακά όρια, το εύρος και τη διάρκεια των ειδικών θεραπειών, την ανάγκη για συνέχεια της φροντίδας από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή καθώς και την ανάγκη διαρκούς αξιολόγησης της παρεχόμενης φροντίδας.

Προβλέπει την ηλεκτρονική συνταγογράφηση για όλες τις θεραπείες και τη διασύνδεση της με τον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας του παιδιού.

Προτείνει την εισαγωγή του συστήματος ICF (INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF FUNCTIONING, DISABILITY AND HEALTH του WHO) για την κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση των νοσολογικών οντοτήτων καθώς και τη δημιουργία μόνιμης επιτροπής του Υπουργείου Υγείας για τη συστηματική παρακολούθηση των θεμάτων και την εισήγηση βελτιωτικών αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο.

Οι αντιφάσεις του υπουργού Υγείας

Παρουσιάζοντας το πόρισμα ως “ένα δρομολογημένο Εθνικό Σχέδιο στο χώρο της Ειδικής Αγωγής-Θεραπείας, με στόχο την εγγυημένη κάλυψη των πραγματικών αναγκών των παιδιών και των οικογενειών τους” ο υπουργός Υγείας, κ. Ανδρέας Ξανθός, χαρακτήρισε ωστοσο το πεδίο της ειδικής αγωγής ως ενα πεδίο με “υπέρδιάγνωση μαθησιακών δυσκολιών, αυτισμού και διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας”, γεννώντας μόνο προβληματισμό και απορίες για τους βαρείς χαρακτηρισμούς του.

“Το πολύ υψηλό ποσοστό παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες που καταγράφεται στην Ελλάδα, αναδεικνύει μια «επιδημική τάση» που δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα άλλων ευρωπαϊκών χωρών . Είναι προφανές λοιπόν ότι έχουμε να κάνουμε με υπερδιάγνωση στο φάσμα των μαθησιακών δυσκολιών , του αυτισμού και της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ( ΔΕΠΥ)” είπε ο κ. Ξανθός. Με δεδομένο βεβαίως πως, όπως επιςημανθηκε και από τον πρόεδρο της ειδικής επιστημονικής επιτροπής, δεν υπαρχουν στην χώρα μας επιδημιολογικά στοιχεία για τον πληθυσμό της ειδικής αγωγής και θεραπείας, ευλόγως διερωτάται κάποιος στη βάση ποιων δεδομένων διαπιστώνει υπέρ διάγνωση ο υπουργός Υγείας….

Ο κ. Ξανθός μίλησε για μια νέα ιδιωτική αγορά υγείας (λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, μαθησιακή στήριξη κλπ), η οποία επιχειρεί μεν να καλύψει το έλλειμμα των αντίστοιχων δημόσιων δομών, αλλα διατηρεί τα χαρακτηριστικά του… κακού ιδιωτικού τομέα, αφού “η αγορά αυτή, όπως σε όλο το υπόλοιπο σύστημα υγείας, δημιουργεί προκλητή ζήτηση, υπερκοστολόγηση και άρα υπερβάλλουσα δαπάνη όχι μόνο για το Δημόσιο αλλά και για τις οικογένειες που επιβαρύνονται με επιπλέον ποσά ( συχνά διπλάσια) πέραν αυτών που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ”.

Σε ερώτημα που τέθηκε ομως από ειδικό επιστήμονα για το πως μπορεί να αποδοθεί η η ευθύνη για την υπέρ διάγνωση στον ιδιωτικό τομέα από τη στιγμή που οι διαγνώσεις για ειδική αγωγή και θεραπεία γίνονται μόνο απο δημόσιες μονάδες υγείας, οι γνωματεύσεις υπογράφονται από επιστήμονες του δημοσίου τομέα και οι ιδιώτες τις εκτελούν, απάντηση σαφής δεν δόθηκε.

Άλλη ειδικός ωστόσο επιχείρησε να εξηγήσει σε όλους -και στον υπουργό Υγείας- πως η υπέρ διάγνωση είναι πλασματική οπως πλασματικη είναι και η εικόνα των διαταραχών που εμπίπτουν στην ειδική αγωγή και θεραπεία που αναγνωρίζει η ελληνική νομοθεσία. “Από τη στιγμή που στο σχετικό ΦΕΚ αναγνωρίζονται πεντε διαταραχές, πχ αυτισμός, μαθησιακές δυσκολίες κα, επάνω σε αυτα αναγκάζονται να κινηθούν και οι ειδικοί. Ακούσαμε όλοι πως τωρα θα υπαρχουν 1.600 διαταραχές, άρα αντιλαμβάνεστε το εύρος της ειδικής αγωγής. Σαφώς και δεν διαγιγνώσκονται με μαθησιακές δυσκολίες περισσότερο τα ελληνόπουλα, ούτε γινεται υπέρ διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών, ομως ο ειδικός πρέπει να ακολουθήσει μια οδό να βοηθήσει το παιδί και την οικογένεια του, και η επιλογή μιας διαταραχής αναγνωρισμένης γίνεται μονόδρομος” ανεφερε η παιδοαναπτυξιολόγος κυρία Ελένη Περβανίδου.

Στο θέμα του αυθαίρετου κλειστού προυπολογισμού για την ειδική αγωγή (έχει καθοριστεί ετησίως στα 80 εκατ. Ευρω) αλλα και του claw back για τους επιστήμονες της ειδικής αγωγής αναφέρθηκε ο παιδοψυχιάτρος κ. Διονύσης Τζαβάρας. “Συμφωνήσατε όλοι πως δεν γνωρίζουμε τον αριθμό των ατόμων που χρειάζονται την ειδική αγωγή και την ίδια στιγμή μιλάμε για το ποσό των 80 εκατ. Ευρώ που θα αποζημιώσει ο ΕΟΠΥΥ για θεραπείες ειδικής αγωγής. Θα λέγατε ομως ποτε κατ´ αναλογία στους καρκινοπαθείς, ότι δεν ξέρουμε πόσοι είστε αλλα εμείς αυτο το ποσό μπορούμε να διαθέσουμε για τα ογκολογικά φαρμακα; Αυτο κάνετε με όσους χρειάζονται την ειδική αγωγή. Κι επιπλέον, επειδή δεν θέλετε να επιβαρύνετε τις οικογένειες, επιλέξατε να φορτώσετε σε εμάς τους ειδικούς το ποσό της υπέρβασης του κλειστού προυπολογισμού” ειπε ο κ. Τζαβάρας.