Ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια (θα λέγαμε το σημαντικότερο) για την επιλογή μεταπτυχιακού ή και προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο εξωτερικό αποτελεί το αν αυτό το πρόγραμμα αναγνωρίζεται από το Ελληνικό Κράτος ακαδημαϊκά ή /και επαγγελματικά. Η διάκριση ακαδημαϊκής αναγνώρισης από την επαγγελματική αναγνώριση είναι σημαντική και συνίσταται στην ακόλουθη παρατήρηση.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

Η ακαδημαϊκή αναγνώριση συνίσταται στο να γίνει δεκτό από ένα κράτος μέλος, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, ένα πτυχίο ή μεταπτυχιακό που εκδόθηκε σε άλλο κράτος μέλος, ως ισοδύναμο ή και αντίστοιχο εκείνου που εκδίδει το ίδιο το κράτος μέλος, με στόχο να επιτρέψει στον κάτοχό του να συνεχίσει το σύνολο ή μέρος της κατάρτισής του πέραν των συνόρων χωρίς αρνητικές επιπτώσεις.

Η επαγγελματική αναγνώριση συνίσταται στην αναγνώριση ενός πτυχίου που εκδίδεται σε ένα κράτος μέλος με στόχο να επιτρέψει στον κάτοχό του να ασκεί το επάγγελμά του σε άλλο κράτος μέλος, εφόσον προβλέπεται κανονιστική ρύθμιση για το επάγγελμα αυτό. Για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε σε μελλοντικό μας άρθρο.

Όσοι λοιπόν σπουδάζουν στο εξωτερικό οφείλουν να γνωρίζουν ότι τα πτυχία τους δεν αναγνωρίζονται αυτομάτως ως ακαδημαϊκά ισότιμα ή και αντίστοιχα με τα πτυχία των ελληνικών πανεπιστημίων. Όπως άλλωστε αναφέρεται στην ιστοσελίδα europa.eu:

«Δεν υπάρχει αυτόματη αναγνώριση των τίτλων σπουδών σε όλη την ΕΕ. Εάν λοιπόν επιθυμεί κάποιος να συνεχίσει τις σπουδές του σε άλλη χώρα της ΕΕ, μπορεί να χρειαστεί να ακολουθήσει την προβλεπόμενη εθνική διαδικασία αναγνώρισης τίτλων σπουδών της αλλοδαπής. Εάν γνωρίζει ήδη ότι πρόκειται ενδεχομένως να συνεχίσει τις σπουδές σε άλλη χώρα, ας ελέγξει κατά πόσο αναγνωρίζεται το πτυχίο στη χώρα αυτή. Τα εκπαιδευτικά συστήματα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ, οι οποίες μπορούν να εφαρμόζουν τους δικούς τους κανόνες όσον αφορά την αναγνώριση ή μη των τίτλων σπουδών που έχουν αποκτηθεί σε άλλη χώρα».

ΔΟΑΤΑΠ και αναγνώριση

Στην Ελλάδα ο φορέας που είναι αρμόδιος για την ακαδημαϊκή αναγνώριση των τίτλων του εξωτερικού, ονομάζεται ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης). Θα τον ακούσετε και ως ΔΙΚΑΤΣΑ από τους παλαιότερους, μιας και είναι ο προηγούμενος οργανισμός που αντικαταστάθηκε το 2005 από τον ΔΟΑΤΑΠ. ΔΟΑΤΑΠ και ΔΙΚΑΤΣΑ είναι λοιπόν ένα και το αυτό. Όποιος απόφοιτος ξένου πανεπιστημίου επιθυμεί να συνεχίσει τις σπουδές σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο στην Ελλάδα οφείλει να καταθέσει στον ΔΟΑΤΑΠ το πτυχίο του μαζί με μια σειρά από δικαιολογητικά προκειμένου ο κρατικός φορέας να εξετάσει την αντιστοιχία με τα εγχώρια πτυχία. Αναγνώριση από τον ΔΟΑΤΑΠ απαιτείται και για θέσεις του δημοσίου.

Παραθέτουμε αποσπάσματα από προσκλήσεις-προκηρύξεις που επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα:

Προκήρυξη Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (Αριθμός Πρωτ.602/10/36944)
«1) Τίτλων σπουδών και άλλων προσόντων (πτυχίο ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ, μεταπτυχιακό, διδακτορικό, τίτλο ξένης γλώσσας, αποδεικτικό γνώσης χειρισμού Η/Υ κλπ)… Σε περίπτωση πτυχίων εξωτερικού απαιτείται η αναγνώριση ισοτιμίας και αντιστοιχίας, από ΔΟΑΤΑΠ/ΔΙΚΑΤΣΑ. Ως δικαιολογητικά θα πρέπει να κατατίθενται επικυρωμένα αντίγραφα, τόσο της αναγνώρισης όσο και του πρωτότυπου τίτλου σπουδών από το Πανεπιστήμιο του εξωτερικού…»

Μεταπτυχιακό «ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ» (ΦΕΚ 324/11-2-2004, τ. Β΄) 2013-14
ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ
[…] 3) Επικυρωμένο φωτοαντίγραφο Πτυχίου Ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ ή ισότιμου της αλλοδαπής αναγνωρισμένου από το ΔΟΑΤΑΠ…

Βέβαια, ακόμα και τα μεταπτυχιακά και οι διδακτορικές σπουδές από το εξωτερικό πρέπει να αναγνωριστούν ακαδημαϊκά από το ΔΟΑΤΑΠ, είτε οι προπτυχιακές έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα είτε όχι.

Αρμοδιότητες του ΔΟΑΤΑΠ

  • Αναγνώριση ΑΕΙ της αλλοδαπής και τίτλων (προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών) που αυτά χορηγούν,
  • Αναγνώριση συνάφειας σπουδών (για πολιτικούς πρόσφυγες και επαναπατρισθέντες),
  • Αναγνώριση μεταπτυχιακών τίτλων σε αποφοίτους ΤΕΙ,
  • Αναγνώριση μεταπτυχιακών τίτλων σε κατόχους τίτλων ισότιμων προς τα πτυχία των ΤΕΙ και αποφοίτων ιδρυμάτων ισότιμων των ΤΕΙ,
  • Αναγωγή της βαθμολογίας στη βαθμολογική κλίμακα των ελληνικών ΑΕΙ.

Πτυχία από αναγνωρισμένα πανεπιστήμια

Στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα του ΔΟΑΤΑΠ () μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να διαπιστώσει ποια πανεπιστήμια και τμήματά τους έχουν λάβει την αναγνώριση. Το γεγονός ότι ένα πανεπιστήμιο έχει αναγνωριστεί δεν σημαίνει ότι αποφεύγει κάποιος τον ΔΟΑΤΑΠ. Θα πρέπει να καταθέσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αλλά επειδή υπάρχει προηγούμενη απόφαση η όλη διαδικασία είναι τυπική.

Όροι: Ισοτιμία, αντιστοιχία, ομοταγές ίδρυμα

Ισοτιμία: η αναγνώριση ότι ένα πιστοποιητικό σπουδών είναι ισότιμο με τα απονεμόμενα από τα ελληνικά ιδρύματα. Δηλαδή ότι κάποιο πιστοποιητικό είναι ισότιμο με πτυχίο κλπ.

Αντιστοιχία: η αναγνώριση ότι εκτός από ισότιμο το πιστοποιητικό είναι και «ίδιο» με κάποιο από αυτά που απονέμουν τα ελληνικά ιδρύματα.

Ο ΔΟΑΤΑΠ μπορεί να αναγνωρίσει ένα πτυχίο ως ισότιμο με αυτά των ελληνικών πανεπιστημίων άλλα το πτυχίο μπορεί να μην αναγνωριστεί ως αντίστοιχο στην περίπτωση που το τμήμα που τελείωσε ο απόφοιτος του εξωτερικού ή το μεταπτυχιακό που εκπόνησε δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Παράδειγμα, παλιά στην Ελλάδα δεν υπήρχε πουθενά πανεπιστημιακό τμήμα Βιοχημείας. Έτσι, οι πτυχιούχοι Βιοχημείας από το εξωτερικό αναγνώριζαν το πτυχίο τους ως ισότιμο με πτυχίο ελληνικού πανεπιστημίου, αλλά όχι και ως αντίστοιχου. Πολλά πτυχία βιοχημείας από το εξωτερικό αναγνωρίσθηκαν ως αντίστοιχα με τα πτυχία Βιολογίας που χορηγούσαν τα ελληνικά ΑΕΙ.Το πρόβλημα αυτομάτως που δημιουργείται για κάποιον που έλαβε μόνο την ισοτιμία είναι ότι δεν μπορεί να διεκδικήσει θέσεις στο δημόσιο τομέα, αφού το πτυχίο του δεν θα περιλαμβάνεται σε αυτά των προκηρύξεων. Μπορεί όμως όποιος έχει λάβει ισοτιμία να πραγματοποιήσει μεταπτυχιακές σπουδές σε ελληνικό πανεπιστήμιο καθώς όπως διαπιστώθηκε από σχετική έρευνα τα πανεπιστήμια ζητούν μόνο την ισοτιμία από τον ΔΟΑΤΑΠ.

Ομοταγές θεωρείται το εκπαιδευτικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της αλλοδαπής που αναγνωρίζεται από τα αρμόδια όργανα της χώρας μας, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

  • Η διδασκαλία και η εξέταση περιλαμβάνει τα αναγκαία για την αντίστοιχη επιστήμη μαθήματα.
  • Το ανώτατο ίδρυμα απονέμει ως τίτλους σπουδών πτυχία, μεταπτυχιακά διπλώματα και διδακτορικά διπλώματα.
  • Κατ΄εξαίρεση θεωρούνται ως ομοταγή και τα ανώτατα τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που απονέμουν ως τίτλους σπουδών μόνο πτυχία.
  • Το μεγαλύτερο μέρος του διδακτικού προσωπικού του προπτυχιακού και του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών έχει διδακτορικό δίπλωμα.
  • Όταν οι απονεμόμενοι τίτλοι οδηγούν σε επαγγελματικά δικαιώματα, τα δικαιώματα αυτά αναγνωρίζονται στη χώρα που λειτουργεί το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα.
  • Η διάρκεια σπουδών είναι τουλάχιστον τριετής για το προπτυχιακό και ενός έτους για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα, οι δε σπουδαστές έχουν περατώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.