Διαμαρτυρία για τη Διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια

Πρωτοβουλία Εκπαιδευτικών – Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Διαμαρτυρία για τη Διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε μια προϊούσα υποβάθμιση στη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκαπίδευση. Μια σειρά από κινήσεις οι οποίες υπαγορεύονται, στην καλύτερη περίπτωση, είτε από άστοχους σχεδιασμούς είτε από κριτήρια αμιγώς και στενά οικονομικά, οδηγούν στην περιθωριοποίηση του γνωστικού αντικειμένου, αφού:

1. Η Ιστορία δίδεται για διδασκαλία ως πρώτη ανάθεση στους φιλολόγους (ΠΕ02) και σε αποφοίτους του Τμήματος Μεθοδολογίας Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης – ΜΙΘΕ (ΠΕ33)[1] του ΕΚΠΑ και ως δεύτερη ανάθεση σε ειδικότητες οι οποίες έχουν διδαχθεί ελάχιστα το επιστημονικό αντικείμενο και καθόλου την ειδική διδακτική του στην αρχική τους επιμόρφωση (Πανεπιστήμιο). Οι ειδικότητες αυτές είναι ΠΕ01 – Θεολόγοι, ΠΕ05, ΠΕ06, ΠΕ07, ΠΕ34 (Γαλλικής,Αγγλικής, Γερμανικής, Ιταλικής Γλώσσας αντίστοιχα), ΠΕ10 (Κοινωνιολόγων) και ΠΕ13 (Νομικών –Πολιτικών Επιστημών).
2. Η πραγματικότητα (στοιχεία των Διευθύνσεων Δευτεροάθμιας Εκπαίδευσης) δείχνει ότι η Ιστορία, πρακτικά, δεν διδάσκεται πλέον από τους φιλολόγους αλλά από όλες τις άλλες ειδικότητες – καθεστώς πια στα Γυμνάσια της χώρας, τα τελευταία χρόνια.
3. Από τα ΕΠΑΛ καταργήθηκε από το περασμένο σχολικό έτος η διδασκαλία του αντικειμένου στη Β΄τάξη με αποτέλεσμα για τους μαθητές των Επαγγελματικών Λυκείων της χώρας η διδασκαλία της Ιστορίας να σταματά στην Α΄ τάξη στην ΄Αλωση της Κωνσταντινούπολης και οι μαθητές να μη διδάσκονται καθόλου Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία.
4. Το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου από αυτή τη χρονιά θα διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομάδα αντί για 3 που διδάσκονταν μέχρι σήμερα. Παραμένει, ωστόσο, το ίδιο Πρόγραμμα Σπουδών και το ίδιο σχολικό εγχειρίδιο τα οποία σχεδιάστηκαν για τρίωρη διδασκαλία.
5. Η διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας που προβλέπεται από το σχολικό έτος 2015-16 στη ζώνη των βιωματικών δράσεων ανατίθεται σε ΟΛΕΣ τις ειδικότητες πλην Φιλολόγων, Μαθηματικών και Φυσικών!

Η τελευταία απόφαση (η οποία φαίνεται να αναιρείται, εν μέρει, σε χρόνο ρεκόρ) είναι φυσικό να έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στον εκπαιδευτικό κόσμο: το μάθημα αντιμετωπίζεται ως μια εύκολη και μη απαιτητική διαδικασία, αφού ΟΛΕΣ οι ειδικότητες (βλ. γυμναστές, καθηγητές μουσικής, οικιακής οικονομίας, πληροφορικής και τεχνολόγοι κλπ.), ειδικότητες στις οποίες, προφανώς, υπάρχει διαθεσιμότητα μπορούν να εκπονήσουν ένα project Τοπικής Ιστορίας. Οι αυστηρές πειθαρχίες της Ιστορίας, η ειδική διδακτική, η προσέγγιση δύσκολων και σύνθετων ιστορικών εννοιών, η γνωστική και παιδαγωγική σκευή την οποία πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός για να προσεγγίσει το σύνθετο και ιδιαίτερα απαιτητικό αντικείμενο της Ιστορίας δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη στο σχεδιασμό του ΥΠΕΘ.

Το μάθημα της Ιστορίας για όλους τους ανωτέρω λόγους θα πρέπει να διδάσκεται από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς, πρωτίστως αποφοίτους ιστορικών τμημάτων και φιλολόγους. Η σωστή εισαγωγική και η συνεχής ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση (όπως και σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα) θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτεία. Σε καιρούς δύσκολους η Εκπαίδευση θα πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα και όχι να δέχεται ψίχουλα: είναι φανερό ότι η αδυναμία διορισμού εκπαιδευτικών από τις προαναφερθείσες «βασικές» ειδικότητες οδηγεί σε λύσεις εξαμβλωματικές.

Η καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης, ως αποτέλεσμα της ιστορικής κατανόησης και του ιστορικού γραμματισμού, αποτελεί πρώτιστο καθήκον για όλους μας και προϋπόθεση για την ανάπτυξη της υγιούς συνείδησης του ενεργού πολίτη. Σε μια περίοδο κυριαρχίας λαϊκισμού και εθνικισμού με ποικίλες εκφάνσεις κατά την οποία οι χρήσεις και καταχρήσεις της Δημόσιας Ιστορίας υποκαθιστούν την ιστορική εκπαίδευση, η επιστημονική προσέγγιση του αντικειμένου αποτελεί επιτακτική πρωτεύουσα ανάγκη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη σοβαρή αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό των Προγραμμάτων Σπουδών και των σχολικών εγχειριδίων Ιστορίας σε Γυμνάσιο και Λύκειο και την ανανέωση της διδακτικής μεθοδολογίας. Κάτι που μπορεί να προωθηθεί με την ανάδειξη της ιστορίας-πρόβλημα, η οποία προϋποθέτει την ενεργητική μάθηση(μεθοδική επεξεργασία ιστορικών πηγών, πολυπρισματικές και ενσυναισθητικές προσεγγίσεις, ομαδοσυνεργατική μάθηση), με την κατανόηση εννοιών β΄επιπέδου (αιτιακή συνάφεια, μακροπρόθεσμες συνέπειες, συνέχεια / ασυνέχεια (τομή), ομοιότητα και διαφορά, ιστορική σημασία, τεκμηρίωση, ηθική διάσταση), πέρα από εκείνες του α΄ επιπέδου (τι, ποιος, πού, πότε, γιατί), με την αναγωγή του τοπικού και εθνικού στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο, έτσι ώστε να οικοδομείται η «μεγάλη εικόνα». Όλα αυτά απαιτούν καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ειδικότητας και όχι «όλες τις ειδικότητες πλην των αρμοδίων ιστορικών/φιλολόγων».

Καλούμε τους υπεύθυνους να διορθώσουν τη λαθεμένη αυτή ενέργεια με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και την πολιτεία να σκύψει με υπευθυνότητα και σοβαρότητα στο πρόβλημα της ιστορικής εκπαίδευσης των μαθητών μας διορθώνοντας αστοχίες και λάθη που μας έχουν οδηγήσει στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση.

Υπογραφές

Έφη Αργυρού

Τερέζα Γιακουμάτου

Ιωάννα Δεκατρή

Σεβαστή Λάζαρη

Κώστας Μέκκας

Νατάσα Μερκούρη

Κατερίνα Μπρεντάνου

Τριαντάφυλλος Πετρίδης

Παναγιώτης Πυρπυρής

Βασιλική Σακκά

Ηλίας Στουραΐτης