Από την πρώτη στιγμή που εξαγγέλθηκε ο λεγόμενος εθνικός διάλογος για την Παιδεία από την κυβέρνηση, τονίστηκε ότι αυτός θα συνδυαστεί με την επικαιροποίηση της έκθεσης του ΟΟΣΑ για την Εκπαίδευση. Παράλληλα, ο διάλογος γίνεται με δεδομένο το 3ο μνημόνιο, που περιλαμβάνει σαφείς αναφορές στις αναδιαρθρώσεις στην Εκπαίδευση και φυσικά, με δεδομένες τις κατευθύνσεις της ΕΕ για την εκπαιδευτική πολιτική, που συνυπογράφουν τόσο οι προηγούμενες όσο και η παρούσα κυβέρνηση. Σε τελική ανάλυση, το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται ο διάλογος είναι αυστηρά προκαθορισμένο. Και οι στόχοι του επομένως προκαθορίζονται από αυτό το πλαίσιο. «Είναι κοινά παραδεκτό πως η επένδυση στην εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει θετικά στο ξεπέρασμα της κρίσης και στη σωστή ανάπτυξη της χώρας», έγραψε σε άρθρο του ο Θέμης Κοτσιφάκης, μέλος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία, σκιαγραφώντας το πλαίσιο και τους στόχους του διαλόγου: Σκοπός τους είναι η συμβολή της εκπαίδευσης στην καπιταλιστική ανάκαμψη και για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται συγκεκριμένες αναδιαρθρώσεις, οι οποίες τούς είναι πολύ βολικό να παρουσιαστούν ως προϊόν «συναίνεσης» μέσα από το διάλογο.
Με δεδομένο, λοιπόν, το παραπάνω πλαίσιο, μέσα στη βδομάδα που μας πέρασε πήραμε και συγκεκριμένα δείγματα «διαλόγου», με μια σειρά δημόσιες παρεμβάσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και θεσμικών παραγόντων του διαλόγου. Παράλληλα, οριστικοποιήθηκαν στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής τα θέματα που θα την απασχολήσουν στο πλαίσιο του διαλόγου και κάποια από αυτά είναι ιδιαίτερα ενδεικτικά των κατευθύνσεων των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων που προωθεί η κυβέρνηση.
- Για παράδειγμα, στη θεματική ενότητα «οικονομικά της εκπαίδευσης» βρίσκουμε ως υποενότητες: «διαφορετικά χρηματοδοτικά σχήματα», «δυνατότητες μείωσης εξόδων», «αξιοποίηση περιουσίας»… Από αυτούς τους τίτλους και μόνο είναι φανερό ότι θα γίνει συζήτηση για εντονότερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης, για περικοπές σε παροχές, για εμπορευματοποίηση εκπαιδευτικών δομών κ.ο.κ. Τροχιοδεικτικές βολές ως προς αυτά έριξε εξάλλου και ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου Α. Λιάκος, όταν πρότεινε να μετατραπεί η πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου σε γιγάντιο εμπορικό κέντρο «με μια ζώνη καταστημάτων, κινηματογράφων, εστιατορίων»… ενώ στο πνεύμα των «διαφορετικών χρηματοδοτικών σχημάτων» μπορεί άνετα να ενταχθεί και η πρόταση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Α. Τριανταφυλλίδη για δίδακτρα στα δημόσια σχολεία, η οποία δε συγκέντρωσε μόνο αντιδράσεις, αλλά συνάντησε και ευήκοα ώτα σε άλλους βουλευτές.
- «Είδη και δομή των διαφορετικών σχολικών μονάδων» είναι ο τίτλος άλλης μιας από τις δώδεκα θεματικές που κατέληξε η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, που σημαίνει ξεκάθαρα ότι μιλάμε για εκπαίδευση διαφοροποιημένη, σε διαφορετικούς τύπους σχολείων. Η εξαγγελία του υπουργού Παιδείας για επέκταση της υποχρεωτικότητας της εκπαίδευσης στο Λύκειο και την Προσχολική Αγωγή (συνολικά 14 χρόνια) είναι κενό γράμμα, όταν μιλάμε για μια εκπαίδευση που δε θα είναι ενιαία, δε θα εξασφαλίζει ότι όλα τα παιδιά θα μορφώνονται απρόσκοπτα μέχρι τα 18 τους χρόνια, αλλά θα «ξεσκαρτάρει» τους μαθητές σε ενδιάμεσα στάδια. Αποκαλυπτικός ως προς αυτό ήταν και πάλι ο Α. Λιάκος που επικαλέστηκε χώρες του εξωτερικού όπου «ο κοινωνικός διαχωρισμός αρχίζει από πολύ πρώιμη ηλικία, όταν τα παιδιά μπαίνουν σε μια εκπαίδευση διώροφη ή τριώροφη, χωρίς να περιμένουν αυτό να συμβεί στα 18. Εδώ υποτίθεται ότι έως τα 18 δίδονται ευκαιρίες. Σωστό είναι, αλλά το τίμημα είναι η ματαίωση μιας ολόκληρης εκπαιδευτικής βαθμίδας (σ.σ. του Λυκείου) χωρίς να αποφευχθεί ο διαχωρισμός. Αυτά πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε με τολμηρό ρεαλισμό», είπε χαρακτηριστικά.
- «Προοπτικές για νέους επιστήμονες. Συγκεκριμένα μέτρα» είναι ένα ακόμα από τα θέματα του διαλόγου στη Βουλή και εδώ έχουμε δείγματα γραφής από το νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση και την Ερευνα που το υπουργείο Παιδείας το ενέταξε στο διάλογο. Σε αυτό θεσπίζονταν οι λεγόμενοι «Ερευνητικοί Συνεργάτες» και οι «μεταδιδάκτορες» για να δουλεύουν με ψίχουλα στα ΑΕΙ και να εναλλάσσονται οι νέοι επιστήμονες ο ένας στη θέση του άλλου με ελαστικές σχέσεις εργασίας και μειωμένα δικαιώματα. Ακόμα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων Κ. Γαβρόγλου πρότεινε σε συνέντευξή του να προσληφθούν νέοι επιστήμονες στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο σε θέσεις μελών ΔΕΠ που κατέχουν θέσεις σε άλλα ΑΕΙ και ακόμα, πρότεινε «ανάλογα με το ύψος των διδάκτρων κάθε μεταπτυχιακού προγράμματος, να είναι υποχρεωτική η έμμισθη πρόσληψη νέων επιστημόνων για διδασκαλία κάποιων σεμιναρίων» (σ.σ. τα δίδακτρα θεωρούνται δεδομένα και θα παραμείνουν)… Με άλλα λόγια, κατ’ αναλογία των προγραμμάτων ανακύκλωσης της ανεργίας για τους νέους, πέφτουν προτάσεις για ανακύκλωση των νέων επιστημόνων κατά διαστήματα μέσα στα ιδρύματα.
- Σίγουρο είναι επίσης ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα συζητηθεί στο πλαίσιο του διαλόγου κι ένα νέο σχέδιο τύπου «Αθηνά» για τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Πρόκειται για εξαγγελία που είχε γίνει από την αρχή της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ επί υπουργίας Α. Μπαλτά και επαναλαμβάνεται από την παρούσα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Στην ατζέντα της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων η θεματική περιγράφεται ως «Ενιαίος χώρος ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας. Εξωστρέφεια», δίνοντας έμφαση στη διασύνδεση των ΑΕΙ με τα Ερευνητικά Κέντρα και στην αξιοποίηση της έρευνάς τους από τις επιχειρήσεις. Είναι φανερό ότι ο στόχος τους δεν είναι απλώς μια νέα γεωγραφική κατανομή σχολών και Τμημάτων, αλλά ο ίδιος ο χαρακτήρας των ιδρυμάτων. Ο Κ. Γαβρόγλου το περιγράφει πιο αναλυτικά, λέγοντας ότι το πανεπιστήμιο «που διαμορφώθηκε με το νόμο 1268 του 1982, έχει ολοκληρώσει πια τον ιστορικό του κύκλο (…) Στα χρόνια αυτά έχουν αλλάξει ριζικά οι διαδικασίες παραγωγής και διάχυσης της γνώσης, η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών θεσμών, οι δομές εξουσίας της πανεπιστημιακής κοινότητας, οι συνθήκες εργασίας των μελών της, οι σχέσεις πτυχίου και αγοράς εργασίας (…) Ολα αυτά μαζί έχουν επανακαθορίσει τόσο τις διδακτικές όσο και τις ερευνητικές διαδικασίες, αναδιαμορφώνοντας τον χαρακτήρα των πανεπιστημίων». Και επειδή όπως είπαμε στην αρχή το πλαίσιο του διαλόγου είναι αυστηρά προκαθορισμένο, τα παραπάνω σε απλή μετάφραση σημαίνουν επανακαθορισμό του χαρακτήρα ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας, όχι για να υπηρετούν τις ανάγκες του λαού, αλλά για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών της καπιταλιστικής οικονομίας.
rizospastis.gr Γ. Σ.