“Αντιστρέφεται η παλίρροια” στο εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ;

Ρεπορτάζ – Συνέντευξη: ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

Πριν από μερικές ημέρες στην “Α” γράφαμε για τους “τεχνολογικούς παραδείσους” της Καλιφόρνιας με τα αξιοζήλευτα σχολεία, όπου όμως οι μαθητικές αυτοκτονίες είναι πολλές. Εκεί τα μέσα ενημέρωσης μιλούν για “κύμα αυτοκτονιών” (suicide cluster) ανάμεσα σε εφήβους και νεαρούς ενήλικους.

Σήμερα τα μεγαλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν εξαιρετικά υψηλά δίδακτρα. Οι φοιτητές και οι οικογένειές τους έχουν λάβει δάνεια τα οποία ανέρχονται σήμερα σε τουλάχιστον 1 τρισ. δολάρια. Λειτουργούν ως επιχειρήσεις, διακινώντας πολλές φορές ως εμπόρευμα τη γνώση. Την ίδια ώρα ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ιδρύματα στις ΗΠΑ είναι ότι η πλειονότητα των μαθημάτων γίνονται πλέον από τους λεγόμενους “συμβασιούχους”, που για να τα βγάλουν πέρα αναγκάζονται να διδάσκουν σε διαφορετικά ιδρύματα, σε διαφορετικές πόλεις, είναι συνεχώς μετακινούμενοι και υποπληρώνονται. Το μόνιμο προσωπικό εστιάζει σε επιστημονικές δραστηριότητες, που όμως πρέπει να αποφέρουν κέρδη στα ιδρύματα. Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν επηρεάζει τόσο την “Ivy League” των καλύτερων πανεπιστημίων, αλλά την πλειονότητα των υπολοίπων.

Σε αυτές τις συνθήκες και σε μια πιο “ανθρωπιστική βάση” έχει ήδη ξεκινήσει μεγάλη δημόσια συζήτηση με πρωτοβουλία 100 κορυφαίων πανεπιστημίων, που με σύνθημα “Turning The Tide” (“Αντιστρέφοντας την παλίρροια”) συνασπίζονται γύρω από έναν στόχο.

Η Alison Cashin, επικεφαλής εκ του Harvard του πρότζεκτ “Making Caring Common” (“Κανοντας το Ενδιαφέρον Κοινό”), βρέθηκε στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στον Εθνικό Διάλογο την προηγούμενη εβδομάδα. Σήμερα μιλάει στην “Α” για το πρότζεκτ, αλλά και για το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα.

* Γιατί ξεκινήσατε το πρότζεκτ;

Το “Making Caring Common” ξεκίνησε το 2013 με φόντο την ανησυχία πως οι νέοι άνθρωποι εστιάζουν πολύ περισσότερο σήμερα στην προσωπική τους επιτυχία, χωρίς να ενδιαφέρονται για αυτό που λέμε “κοινωνικό καλό”. Εγώ μπήκα το 2013 στο πρότζεκτ, το οποίο σήμερα έχω τη χαρά να διευθύνω.

* Με σύνθημα “Turning The Tide” (“Αντιστρέφοντας την παλίρροια”) για πρώτη φορά συνασπίζονται τόσοι εκπαιδευτικοί γύρω από έναν στόχο. Πιστεύετε στην αλλαγή;

Το ελπίζουμε, και ήδη έχουμε δει ανταπόκριση από συναδέλφους, σχολεία, γονείς και μαθητές. Είναι χαρακτηριστικό πως το πανεπιστήμιο Yale πλέον λαμβάνει υπόψη τους ηθικούς στόχους των υποψηφίων του. Αλλά και το πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον καταρτίζει ένα πρόγραμμα υποτροφιών για τους μαθητές με κοινωνικές ανησυχίες.

* Κατά πόσον όμως το αμερικανικό σύστημα προωθεί, και διά του εκπαιδευτικού συστήματος, αξίες όπως το ενδιαφέρον για τους άλλους ή η αλληλεγγύη;

Μια ολοένα αυξανόμενη μερίδα γονιών και εκπαιδευτικών προσπαθούν σήμερα να περάσουν τέτοια μηνύματα. Από τη μια δεν επικοινωνείται σωστά στα παιδιά αυτό, δεν εμφυσούνται αποτελεσματικά τέτοιες ιδέες. Και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για να το πετύχουμε. Από την άλλη, όμως, χρειάζεται να αλλάξει συνολικά και η πολιτική που διέπει τους εκπαιδευτικούς θεσμούς.

* Πάντως, δεν πρόκειται μόνο για τις λεγόμενες “αξίες” γύρω από τις οποίες υπάρχει ανησυχία. Είναι σοβαρό ζήτημα το ότι τα περιστατικά αυτοκτονιών των μαθητών και η εφηβική βία εντείνονται. Συνδέεται αυτό με τη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος;

Θα μπορούσε. Οι Αμερικανοί έφηβοι σήμερα, κυρίως στις πιο πλούσιες κοινότητες, δείχνουν να υποφέρουν περισσότερο από άγχος και κατάθλιψη. Και μοιάζει αυτό να συνδέεται με την έντονη πίεση που υφίστανται για να πετύχουν. Είναι ξεκάθαρο πως μερικές περιπτώσεις αυτοκτονιών, όπως στη Σίλικον Βάλεϊ και το Πάλο Άλτο, συνδέονται με το στρες της επιτυχίας.

* Μοιάζει δηλαδή να μην είναι κοινωνικά αποδεκτό το να μην γίνει κανείς δεκτός σε πανεπιστήμιο…

Η αλήθεια είναι πως, αν ένας μαθητής κάνει πολλές αιτήσεις σε διαφορετικά πανεπιστήμια, κάπου θα τον δεχτούν. Είναι περισσότερο θέμα του αν θα γίνει δεκτός στα ιδρύματα που θέλει περισσότερο απ’ όλα. Γι’ αυτό και πολλοί γονείς και μαθητές εστιάζουν σε ένα μικρό αριθμό πανεπιστημίων απ’ τα καλύτερα, όπου φυσικά ο ανταγωνισμός για να μπεις είναι ανυπέρβλητος. Φυσικά, οι μαθητές που προέρχονται από μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν καθηγητές για την προετοιμασία τους. Οι μαθητές κατώτερων οικονομικά στρωμάτων ξέρουν ότι ένα πανεπιστήμιο ανάμεσα στα καλύτερα μάλλον είναι πέραν των δυνατοτήτων τους.

* Θα ήταν αυτό κάτι που εσείς ως εκπαιδευτικός θα θέλατε να αλλάξει;

Σαφώς, οι μαθητές θα ήταν καλύτερο να εστιάζουν στο ποιο ίδρυμα είναι καλύτερο γι’ αυτούς και τους ταιριάζει, αντί να επικεντρώνονται στο πoιο έχει το υψηλότερο στάτους.

avgi.gr/