Όπως έγινε γνωστό, με προειδοποιητική την ημέρα κατάθεσης του σχεδίου νόμου για τα αλλά και απεργία εν μέσω εξεταστικής περιόδου προειδοποιούν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές.

Σύμφωνα με το ΕΘΝΟΣ, παρά το γεγονός ότι τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έχουν διαμηνύσει ότι το νομοσχέδιο θα «πάει» στη Βουλή προς ψήφιση έως το τέλος του Ιουλίου, οι επιμένουν να ζητούν την απόσυρσή του, προκειμένου να ξεκινήσει ένας ειλικρινής και οργανωμένος διάλογος με χρονοδιάγραμμα, με όλους τους φορείς της ακαδημαϊκής κοινότητας, για την υιοθέτηση ενός πλαισίου που να συγκεντρώνει τη συναίνεση, η οποία είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστήμιου.

Στο πλαίσιο αυτό δεκάδες σύλλογοι πανεπιστημιακών καθηγητών ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις το επόμενο διάστημα. Μάλιστα οι καθηγητές του Παντείου πανεπιστημίου προειδοποιούν για απεργιακές κινητοποιήσεις εν μέσω της εξεταστικής. Μάλιστα ενημερώνουν σχετικά και τους φοιτητές τους σε επιστολή τους με την υπογράμμιση ότι «είμαστε σίγουροι ότι συνειδητοποιείτε και εσείς τι σημαίνουν οι νέες αυτές διατάξεις και ότι θα συστρατευτείτε μαζί μας. Γνωρίζουμε ότι είναι μια δύσκολη περίοδος μέσα στις εξετάσεις αλλά δεν επιλέξαμε εμείς τη στιγμή που το νομοσχέδιο αυτό παρουσιάστηκε αλλά το Υπουργείο».

Οι καθηγητές υπογραμμίζουν προς τους φοιτητές ότι «Θα έπρεπε να είχε δοθεί αρκετός χρόνος στην πανεπιστημιακή κοινότητα να συζητήσει ένα τέτοιο σχέδιο νόμου που θα αλλάξει ριζικά το πανεπιστήμιο και αυτό δεν θα έπρεπε να συμβεί πριν το καλοκαίρι και μόλις θα άρχιζαν οι εξετάσεις. Αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολη θα είναι μια τέτοια εξέλιξη για εσάς αλλά οφείλουμε, μαζί, να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που έχουμε για να ακουστεί η εναντίωσή μας στην οριστική μετάλλαξη του πανεπιστημίου σε επιχείρηση και σε μεταλυκειακό εκπαιδευτήριο».

Η επιστολή των καθηγητών στους φοιτητές

Πριν από μερικές εβδομάδες προτάθηκε από την Υπουργό Παιδείας ένα σχέδιο νόμου που αφορά συνολικά τα πανεπιστήμια και το οποίο μας ανησυχεί βαθιά και μας οδηγεί στο να εκφράσουμε την σοβαρή μας αντίθεση. Με αυτή την επιστολή θα θέλαμε να σας εξηγήσουμε περιληπτικά τους λόγους.Το σχέδιο νόμου αλλάζει ριζικά τη φυσιογνωμία του πανεπιστημίου και των σπουδών με τους ακόλουθους τρόπους:

α. Πολυδιάσπαση των προγραμμάτων σπουδών και αμφισβήτηση της εργασιακής αξίας των πτυχίων Εμείς θέλουμε ένα πανεπιστήμιο που να μορφώνει και να διαμορφώνει επιστήμονες, με σπουδές πάνω σε γνωστικά αντικείμενα που θα μπορέσουν αν θέλουν να τα εξελίξουν και που τους δίνουν τη δυνατότητα να έχουν συλλογικά επαγγελματικά δικαιώματα. Τα ακαδημαϊκά τμήματα στα οποία σπουδάζετε φτιάχνουν προγράμματα σπουδών βασισμένα στις επιστημονικές ανάγκες κάλυψης ενός γνωστικού αντικειμένου, λαμβάνοντας υπόψη και τη διεθνή εμπειρία. Η κατάρτιση ενός προγράμματος σπουδών δεν γίνεται βεβιασμένα και εσπευσμένα από τα τμήματα αλλά με βάση τη διεθνή εμπειρία και πρότυπα και αυτό γιατί θέλουμε οι απόφοιτοι των τμημάτων μας να είναι καταρτισμένοι επιστήμονες (και όχι απλά πτυχιούχοι) και να μπορούν να διεκδικήσουν επάξια επαγγελματικά δικαιώματα στη βάση της γνώσης που απέκτησαν. Ο προτεινόμενος νόμος δίνει δήθεν κάποιες ελευθερίες στον καθένα και την καθεμιά από εσάς να φτιάχνετε μόνοι σας το πρόγραμμα σπουδών σας επιλέγοντας μια βασική (major) και μια δευτερεύουσα (minor) κατεύθυνση. Αυτό σας δίνει την αίσθηση ότι θα μπορείτε να πάρετε μαθήματα που θα σας ενδιαφέρουν περισσότερο και μάλιστα από διαφορετικά ιδρύματα (εσωτερικό Erasmus). Αυτή όμως η λογική αποδυναμώνει τα πτυχία γιατί ο καθένας θα έχει φτιάξει ένα δικό του μείγμα που δεν θα αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη επιστήμη. Μην γελιέστε από το γεγονός ότι είναι συχνά δύσκολο να βρείτε δουλειά πάνω στο αντικείμενό σας. Δεν φταίει το πτυχίο σας γι’ αυτό, αλλά το ότι δεν υπάρχουν δουλειές στην χώρα, δηλαδή η ανεργία. Με το ίδιο πτυχίο πολλοί/ες γίνονται δεκτοί σε πολλά ξένα πανεπιστήμια για μεταπτυχιακές σπουδές και διαπρέπουν ή βρίσκουν δουλειές εκεί που υπάρχουν. Είμαστε αντίθετοι σε αυτή την απορρύθμιση των πτυχίων και των γνωστικών αντικειμένων γιατί αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αποδυναμωθούν επιστημονικά τα πτυχία σας και να μην μπορείτε να έχετε συλλογικά επαγγελματικά δικαιώματα αφού ο καθένας/ καθεμία θα έχει διαμορφώσει α λα κάρτ το πτυχίο του.

 

β. Πανεπιστήμιο-επιχείρηση. Δίδακτρα στα μεταπτυχιακά. Πληρωμένα και πιο αδύναμα πτυχία για λίγους. Το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο μόρφωσε γενιές επιστημόνων που έγιναν άξιοι επαγγελματίες. Δεν θέλουμε ένα πανεπιστήμιο που απλά θα δίνει γενική μεταλυκειακή μόρφωση. Από αυτή την εξέλιξη θα χάσει η νεολαία αλλά και ολόκληρη η κοινωνία μας. Θέλουμε ένα πανεπιστήμιο που θα παράγει γνώση μέσω της έρευνας και θα την διδάσκει σε υψηλό επίπεδο. Για να γίνει αυτό χρειάζονται χρήματα.

 

Δυστυχώς το νέο σχέδιο νόμου ωθεί το πανεπιστήμιο να ψάξει μόνο του για χρηματοδότηση σε χορηγίες και στις επιχειρήσεις. Πέρα από το ότι αυτό είναι εντελώς ανέφικτο για τις κοινωνικές επιστήμες, παντού σε όλο το κόσμο η βασική έρευνα χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους για να παραμένει ελεύθερη και να βασίζεται στην ακαδημαϊκή αναζήτηση και δημιουργικότητα. Η βασική έρευνα δεν είναι χάσιμο χρόνου αλλά η απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμοσμένη έρευνα και την ανάπτυξη μιας χώρας. Είναι άλλωστε αυτό που ξεχωρίζει ένα πανεπιστήμιο από ένα κολέγιο μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Η έλλειψη χρηματοδότησης από μεριάς της πολιτείας φαίνεται και στο ζήτημα των μεταπτυχιακών σπουδών.

 

Στο νέο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι ΟΛΑ τα μεταπτυχιακά προγράμματα θα είναι με δίδακτρα. Αυτό θα εμποδίσει πολλούς από εσας να σπουδάσετε μετά το βασικό πτυχίο σας. Η συνεχής μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης στα πανεπιστήμια θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν, και σε δίδακτρα/τέλη/εξέταστρα και στα προπτυχιακά μαθήματα. Ρωτήστε τους παπούδες και τις γιαγιάδες σας που είχαν ζήσει αυτή την περίοδο τι σήμαινε αυτό, ποιοι μόνο μπορούσαν να σπουδάσουν και τι επιλογές έκαναν οι οικογένειες ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη μόρφωση των κοριτσιών. Δεν θέλουμε να γυρίσουμε πίσω σε εποχές που η μόρφωση ήταν προνόμιο πολύ λίγων. Και θεωρούμε ότι όλοι/ες πρέπει να υπερασπιστούμε το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα στην δημόσια δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

 

γ. Το πανεπιστήμιο «κλείνει» ως χώρος αξιοπρεπούς εργασίας για τους νέους επιστήμονες. Κακοπληρωμένοι διδάσκοντες- εκπαιδευτές. Η μη επαρκής χρηματοδότηση των πανεπιστημίων όπως φαίνεται και στην διαρκώς μειούμενη φοιτητική μέριμνα, αφορά και τους διδάσκοντες.

Οι θέσεις νέων μελών ΔΕΠ έρχονται με το σταγονόμετρο τα τελευταία χρόνια. Για να καλυφθούν τα κενά και από τις συνταξιοδοτήσεις το νέο νομοσχέδιο προτείνει να συνεχίσουν να διδάσκουν οι συνταξιούχοι καθηγητές για τις ίδιες ώρες με τα μέλη ΔΕΠ (!!) Πέρα από το γεγονός ότι θα το κάνουν αμειβόμενοι από την σύνταξή τους που είναι πολύ μειωμένη σε σχέση με τον μισθό τους, μια τέτοια λογική μειώνει ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα νέων αξιόλογων επιστημόνων να έρθουν και να ανανεώσουν το δυναμικό των πανεπιστημίων.

Άλλωστε για τους νέους επιστήμονες η πολιτεία δίνει τη δυνατότητα να διδάξουν μέσω επισφαλών συμβάσεων έργου (με μπλοκάκι) χωρίς να τους επιτρέπει να κάνουν ακαδημαϊκή καριέρα και να επενδύσουν στην έρευνα και τη διδασκαλία. Πρέπει να ξέρετε ότι οι καθηγητές και καθηγήτριές σας έχουν επιλεγεί μέσα από δύσκολες διαδικασίες που επαναλαμβάνονται τακτικά για να εξελιχθούν.

Με ανταγωνιστικές διαδικασίες επιλέγονται και οι συμβασιούχοι διδάσκοντες αλλά οι τελευταίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν και άρα να επενδύσουν στη δουλειά τους. Το στελεχειακό δυναμικό του πανεπιστημίου είναι υψηλού και διεθνούς επιπέδου και φοβόμαστε ότι στο μέλλον για να καλυφθούν οι ανάγκες θα προσλαμβάνεται όλο και περισσότερο προσωρινό, επικουρικό προσωπικό με επισφαλείς συμβάσεις που δεν θα έχει πάντα το ακαδημαϊκό επίπεδο που χρειάζεται.

 

δ. Ένα συγκεντρωτικό και αντιδημοκρατικό πανεπιστήμιο: αυθαιρεσία, διαπλοκή και αυταρχισμός. Το νέο σχέδιο νόμου ρυθμίζει ασφυκτικά όλα τα θέματα της πανεπιστημιακής ζωής και καταργεί πολλές δυνατότητες των πανεπιστημίων να αποφασίζουν για τα θέματα που τα αφορούν. Γενικότερα προτείνει ένα σχέδιο διοίκησης που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους ως αντιδημοκρατικό. Προτείνει ένα μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης του πανεπιστημίου από ένα διοικητικό συμβούλιο μέρος του οποίου θα εκλέγεται μόνο από τους καθηγητές και το υπόλοιπο θα επιλέγεται από τους ίδιους τους εκλεγμένους.

Το Διοικητικό συμβούλιο θα έχει υπερεξουσίες και δεν θα λογοδοτεί πουθενά, θα επιλέγει τον/την Πρύτανη που θα μπορεί να διορίζει όλους τους άλλους, αντιπρυτάνεις, κοσμήτορες, προέδρους των τμημάτων. Πιστεύουμε βάσιμα ότι αυτό το μοντέλο διοίκησης θα αυξήσει παρά θα μειώσει τη διαπλοκή μέσα στα πανεπιστήμια. Είναι ένα συγκεντρωτικό, αυταρχικό μοντέλο διοίκησης που δεν συνάδει με τον δημόσιο και αυτοδιοίκητο χαρακτήρα του πανεπιστημίου. Γενικά το νέο νομοσχέδιο θεσπίζει μια σειρά από πειθαρχικές διατάξεις για όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα και κάνει εξαιρετικά εύκολο να χάσει κάποιος την φοιτητική του ιδιότητα. Για όλους αυτούς τους λόγους είμαστε αντίθετοι στο σχέδιο νόμου και ζητούμε να μην κατατεθεί.

Αν όμως αυτό συμβεί εμείς είμαστε αποφασισμένοι/ες να προχωρήσουμε σε δυναμικές κινητοποιήσεις και απεργία. Γνωρίζουμε ότι είναι μια δύσκολη περίοδος μέσα στις εξετάσεις αλλά δεν επιλέξαμε εμείς τη στιγμή που το νομοσχέδιο αυτό παρουσιάστηκε αλλά το Υπουργείο.