Ανάκληση της Ανοικτής Πρόσκλησης ‘Ανάδειξη καινοτόμων ιδεών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΑΕΙ

Καινοτομία κι εξωστρέφεια στα ΑΕΙ μόνο στα λόγια

Πώς αλλιώς μπορεί να σχολιάσει κανείς την καινούρια απόφαση των Υπουργείων Οικονομίας και Παιδείας για την ακύρωση ενός ακόμη έργου ΕΣΠΑ το οποίο είχε να κάνει με την προώθηση της καινοτομίας και την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΑΕΙ της χώρας. Με απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του ΕΚΤ ανεστάλη η ανοικτή πρόσκληση με τίτλο «Ανάδειξη καινοτόμων ιδεών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΑΕΙ» δίχως καν να τεθούν σε αξιολόγηση οι προτάσεις που υπέβαλλαν από τον περασμένο Νοέμβριο πολλές ερευνητικές ομάδων των ΑΕΙ των 8 περιφερειών σύγκλισης.

Άραγε έτσι πιστεύει η κυβέρνηση ότι θα προωθήσει την έρευνα, την καινοτομία και την εξωστρέφεια των ελληνικών πανεπιστημίων; Από τη μία ο Πρωθυπουργός κι ο Υπουργός Παιδείας βγάζουν πύρινους λόγους για καινοτομία και εξωστρέφεια των ελληνικών πανεπιστημίων ως αντίδοτο στην κρίση, κι από την άλλη αναστέλλονται τα σχετικά προγράμματα. Είναι εν γνώσει τους;

Αναρωτήθηκε κανείς από τους υπευθύνους ότι για τόσους μήνες είχαν εγκλωβισμένους καθηγητές, ερευνητές και φοιτητές πολλών ΑΕΙ της χώρας οι οποίοι ελλείψει άλλων κονδυλίων, ανέμεναν να χρηματοδοτηθούν για να προωθήσουν την έρευνά τους, να υλοποιήσουν καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα, και να αναζητήσουν επιχειρηματικές ευκαιρίες οι οποίες θα συνέβαλλαν και στην τόνωση των τοπικών κοινωνιών;

Άραγε αναλογίστηκε κανείς τον κόπο και την προσπάθεια όλων όσων συμμετείχαν για να ετοιμάσουν μια πρόταση η οποία ούτε καν αξιολογήθηκε;

Και τέλος πιστεύει πράγματι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ότι με τέτοιες συμπεριφορές θα ανακόψει το ρεύμα της φυγής κι άλλων Ελλήνων επιστημόνων, ερευνητών και καθηγητών προς το εξωτερικό;

Βέβαια είναι σίγουρο ότι κανείς στον ΣΥΡΙΖΑ δεν «σκέφθηκε» ότι τέτοιες ενέργειες ζημιώνουν την εικόνα των ελληνικών Πανεπιστημίων καθώς ακυρώνονται συνεργασίες με εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιχειρηματικούς φορείς τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού.

Ίσως το μόνο ερωτηματικό στο οποίο πρέπει να μας απαντήσει η κυβέρνηση είναι αν όλα αυτά που κάνει ή μάλλον που δεν κάνει για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, γίνονται από ανικανότητα ή από ιδεοληψία ή και από τα δύο μαζί.

Το Ποτάμι πιστεύει στη καλώς εννοούμενη και επωφελή διασύνδεση των ΑΕΙ με την παραγωγή όπως και στην ενίσχυση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας για αυτό και έφερε το θέμα στη Βουλή με ερώτηση του Βουλευτή Αττικής και Υπεύθυνου Ανώτατης Εκπαίδευσης κ. Γιώργου Μαυρωτά προς του Υπουργούς κ.κ. Σταθάκη και Φίλη.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Προς τον α) Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
β) Υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού

Θέμα: Ανάκληση της Ανοικτής Πρόσκλησης «Ανάδειξη καινοτόμων ιδεών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΑΕΙ»

Στις 16 Οκτωβρίου 2015, το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού μέσω της ΕΥΔ ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά βίου Μάθηση» και του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) εξέδωσε την με αρ. πρωτ. 17840/16.10.2015 απόφαση ανάκλησης της με αρ. πρωτ. 18228/24-09-2014 Πρόσκλησης (κωδ. 184) με τίτλο «Ανάδειξη καινοτόμων ιδεών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΑΕΙ» στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση».

Η συγκεκριμένη ανοικτή πρόσκληση είχε προκηρυχθεί στις 24 Σεπτεμβρίου του 2014 και μετά από την 1η τροποποίησή της, στις 17 Οκτωβρίου 2014, καλούσε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) της χώρας τα οποία εδράζονται στις 8 περιφέρειες σύγκλισης, να υποβάλλουν σχετικές προτάσεις μέχρι την 10η Νοεμβρίου 2014. Ως ημερομηνία λήξης του φυσικού αντικειμένου των προτεινόμενων πράξεων ορίζονταν η 31η Οκτωβρίου του 2015, ενώ η καταληκτική ημερομηνία επιλεξιμότητας των δαπανών από τους δικαιούχους, ήταν η 31η Δεκεμβρίου 2015.

Το αντικείμενο της εν λόγω πρόσκλησης είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και για το σύνολο της χώρας, καθώς στοχεύει στην αποτελεσματικότερη σύνδεση των ΑΕΙ με την αγορά εργασίας, την ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτά άλλωστε αναφέρονται και στους θεματικούς στόχους του Κανονισμού του ΕΚΤ περί «της ενίσχυσης της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας μέσω της ανάπτυξης μεταπτυχιακών σπουδών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων δικτύωσης και της δημιουργίας εταιρικών σχέσεων μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ερευνητικών και τεχνολογικών κέντρων και επιχειρήσεων».

Ειδικότερα η ανοικτή πρόσκληση περιελάμβανε δράσεις για:
την αξιοποίηση της υλικοτεχνικής υποδομής των εργαστηρίων των ΑΕΙ για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη προϊόντων/υπηρεσιών με βάση την καινοτομία της γνώσης και της έρευνας,
τη δημιουργία και δοκιμή πρωτοτύπων προϊόντων/υπηρεσιών,
την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης για την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας και επιχειρηματικού σχεδίου αλλά και τη διαδικασία κατοχύρωσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας,
την ανάπτυξη συνεργασιών με εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και επιχειρηματικούς φορείς τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Η προκήρυξη αφορούσε σημαντικούς παραγωγικούς τομείς για την Ελλάδα όπως Ενέργεια, Περιβάλλον, Ιατρική, Τεχνολογία Τροφίμων κ.ά. και πολλές ομάδες από ΑΕΙ των περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ιονίων Νήσων, Δυτικής Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου, Κρήτης και Δυτικής Ελλάδας, εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον και υπέβαλλαν σχετικές προτάσεις. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις η υλοποίηση των προτεινόμενων καινοτομικών-ερευνητικών πράξεων αναμενόταν να είχε θετικές συνέργειες και οφέλη και για τις τοπικές οικονομίες και την αγορά εργασίας.

Παρόλα αυτά και ενώ από τις αρχές του 2015 δεν είχε υπάρξει καμία απολύτως εξέλιξη για την πορεία της πρόσκλησης, 15 μόλις ημέρες προτού λήξει η προθεσμία για την ολοκλήρωση του φυσικό αντικειμένου των προτεινόμενων πράξεων, ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του ΕΚΤ εξέδωσε μια λιτή απόφαση περί ανάκλησης της σχετικής πρόσκλησης. Μάλιστα στην απόφαση η οποία κοινοποιήθηκε και με email στους δυνητικούς δικαιούχους, αναφέρεται ότι: «Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν, στο πλαίσιο της ως άνω Πρόσκλησης, από τους σχετικούς δικαιούχους δεν τίθενται σε διαδικασία αξιολόγησης και επιστρέφονται σε αυτούς.».

Προφανώς, όπως και στην περίπτωση της με αρ. πρωτ. 8469/26.05.2015 απόφασης ακύρωσης της με αρ. πρωτ. 26276/18.12.2014 Πρόσκλησης Ενδιαφέροντος του Έργου «Μελέτη σύνδεσης των ΑΕΙ με τη διεθνή αγορά υψηλής τεχνολογίας», το αρμόδιο Υπουργείο «επέλεξε» πολύ καθυστερημένα και δίχως εμφανή αιτιολόγηση να προχωρήσει σε μία ακόμη ακύρωση ανάλογων προσκλήσεων που αποσκοπούν στη διασύνδεση της έρευνας και της εκπαίδευσης με την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα.

Επειδή η χώρα πάνω από όλα, έχει ανάγκη τέτοιου είδους πρωτοβουλίες για να μπορέσει να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της κρίσης, να δημιουργηθούν καινοτόμοι θύλακες υγειούς επιχειρηματικότητας και νέες θέσεις εργασίας.

Επειδή η οικονομική κατάσταση των ΑΕΙ έχει φθάσει πλέον σε ανησυχητικά επίπεδα για τη βιωσιμότητά τους, με τα περισσότερα από αυτά να πασχίζουν να βρουν εναλλακτικούς πόρους χρηματοδότησης.

Επειδή τόσο η πολιτεία όσο και τα αρμόδια Υπουργεία πρέπει να παρέχουν ειδική μέριμνα στις περιφέρειες και στα περιφερειακά ΑΕΙ τα οποία για πολλά χρόνια και κάτω από ένα συνεχές καθεστώς ελλείψεων σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, προσπαθούν να επιβιώσουν.

Επειδή ο κόπος και η προσπάθεια τόσων ομάδων επιστημόνων και ερευνητών οι οποίοι εργάσθηκαν σκληρά και εντατικά για να ετοιμάσουν τις προτάσεις τους, δε μπορεί να πάει χαμένος δίχως καν να αξιολογηθούν.

Επειδή όσοι ακόμη Έλληνες επιστήμονες, ερευνητές και καθηγητές έχουν παραμείνει στη χώρα κινδυνεύουμε με παρόμοιες συμπεριφορές της πολιτείας, να μεταναστεύσουν και αυτοί μεγεθύνοντας και άλλο το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων.

Επειδή τέτοιες ενέργειες πλήττουν τη φήμη και την εικόνα των Ελληνικών ΑΕΙ προς τα ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και προς τους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας από τους οποίους ζητήθηκε η συνεργασία.

Και επειδή το Ποτάμι πιστεύει στην καλώς εννοούμενη διασύνδεση των ΑΕΙ με την παραγωγή όπως και στην ενίσχυση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας.

Ερωτώνται οι αρμόδιοι κ.κ. Υπουργοί:

1) Πού οφείλεται η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην όλη διαδικασία της πρόσκλησης και η μη πραγματοποίηση για πάνω από 10 μήνες, της αξιολόγησης των υποβληθεισών προτάσεων;

2) Συστάθηκε και αν ναι, πότε η προβλεπόμενη ομάδα Αξιολογητών – Εμπειρογνωμόνων από την ΕΥΔ ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά βίου Μάθηση»; Και αν όχι, για ποιον λόγο δεν έγινε αυτό επί τόσους μήνες;

3) Από τον Νοέμβριο του 2014 μέχρι και την έκδοση της απόφασης ανάκλησης, υπήρξε ενημέρωση για την πορεία της πρόσκλησης προς τους «εγκλωβισμένους» δυνητικούς δικαιούχους και τους Υπεύθυνους Έργου;

4) Με προφανή τον λόγο ανάκλησης λόγω τετελεσμένης αδυναμίας υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου των δυνητικών πράξεων, σε ποιες ενέργειες θα προβείτε προκειμένου να επαναπροκηρυχθεί η πρόσκληση προς όφελος των ΑΕΙ και των τοπικών κοινωνιών;

5) Έχετε προβλέψει σε ποιο ΕΠ πρόκειται να ενταχθεί η πρόσκληση; Και με δεδομένο ότι η έρευνα και η καινοτομία προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς, πότε πρόκειται να βγει η νέα πρόσκληση και με ποιο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης;

6) Δεδομένου της μεγάλης σημασίας του εν λόγω προγράμματος, σκοπεύετε «επ’ ευκαιρία» να αυξήσετε τον προϋπολογισμό του έτσι ώστε να επωφεληθούν περισσότερα ΑΕΙ; Και αν ναι, θα επεκτείνετε την κατηγορία των δυνητικών δικαιούχων συμπεριλαμβάνοντας όλα τα ΑΕΙ της επικράτειας;

7) Έχετε διασφαλίσει ότι δεν εγείρονται τυχόν ζητήματα προστασίας δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τους δυνητικούς δικαιούχους, καθώς οι προτάσεις καινοτομίας τους ήταν σχεδόν για ένα χρόνο προσβάσιμες ηλεκτρονικά από τρίτους μέσω του Υπουργείου;

8) Αποτελεί τελικά επιλογή της Κυβέρνησης η διασύνδεση των ΑΕΙ της χώρας με αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού, την παραγωγή και την αγορά εργασίας; Πιστεύετε ότι πρέπει να διερευνάται η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων με σκοπό την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών έντασης γνώσης, καινοτομίας και τεχνολογίας προς όφελος των ίδιων των ερευνητών, των ΑΕΙ και του κοινωνικού συνόλου;

Ο ερωτών Βουλευτής
Γιώργος Μαυρωτάς – Αττικής