Αδιοριστία εκπαιδευτικών. Οι επιπτώσεις των ελαστικών εργασιακών σχέσεων στην εκπαίδευση. Οι σύγχρονες ανάγκες του σχολείου.

Πρόσφατες Εξελίξεις

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

άρθρο 22 του Συντάγματος
«Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου»
Τα τελευταία χρόνια η μνημονιακή πολιτική που εφαρμόζεται από όλες τις κυβερνήσεις, θυσιάζει τις ανάγκες του λαού μας, συνεχίζει τη σκληρή γραμμή των περικοπών και της λιτότητας, επεκτείνει όλες τις ελαστικές μορφές εργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα σύμφωνα με τις «βέλτιστες πρακτικές» του ΟΟΣΑ της Ε.Ε. και του κεφαλαίου με στόχο την άρση της μονιμότητας και την κατάργηση κάθε κεκτημένου εργασιακού δικαιώματος. Με αυτόν τον τρόπο εισάγεται η μαύρη και απλήρωτη εργασία στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και απορρυθμίζεται η κοινωνική συνοχή. Ακόμη και μέσα στο καθεστώς της επισφάλειας υπάρχουν διαφοροποιήσεις, ξεκινώντας από τους «συμβασιούχους», περνώντας στους «απασχολήσιμους» και καταλήγοντας στους «ωφελούμενους» εργαζόμενους, ενώ στον ιδιωτικό τομέα αντί του πενιχρού επιδόματος ανεργίας δρομολογείται η εργασία στις επιχειρήσεις με αντίστοιχα ελάχιστες απολαβές. Ουσιαστικά πατώντας πάνω στην ανάγκη επιβίωσης των ανέργων, «εξαργυρώνουν» την υψηλή ανεργία με «λίγη εργασία», γεγονός που συνηγορεί στο να μιλάμε καθαρά πλέον για την προώθηση του σύγχρονου μοντέλου εργαζόμενου- δούλου του 21ου αιώνα!

Το δημόσιο σχολείο σήμερα στενάζει

Άρθρο 16 του Συντάγματος
«Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους»
Στο πλαίσιο των περικοπών και της λιτότητας οι δαπάνες για την παιδεία έχουν μειωθεί δραματικά. Το δημόσιο σχολείο της μνημονιακής και αντιλαϊκής πολιτικής καταρρέει, με τον προϋπολογισμό για την Παιδεία να βρίσκεται στο 2,47% του ΑΕΠ από τα χαμηλότερα ποσοστά παγκοσμίως! Κυρίαρχος στόχος των κυβερνήσεων είναι η εξοικονόμηση πόρων και προσωπικού, στόχος που απαγορεύει να γίνουν οι αναγκαίοι διορισμοί, να μειωθούν οι μαθητές στην τάξη για στοιχειωδώς καλύτερα μαθησιακά και παιδαγωγικά αποτελέσματα, να καλυτερέψουν οι μισθοί με βάση το σύγχρονο κόστος ζωής και οι εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, να βελτιωθεί η υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων και των εργαστηρίων, καθώς και να ενισχυθούν οι μαθητές με αντισταθμιστικά προγράμματα, όπως η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη και η Ενισχυτική Διδασκαλία, που στο πρόσφατο παρελθόν λειτούργησαν υποτυπωδώς. Η Παιδεία δεν αποτελεί, ως όφειλε, προτεραιότητα του κράτους. Το φθηνό σχολείο με βάση τα όσα υπαγορεύει ο ΟΟΣΑ και η Ε.Ε. έρχεται να τσακίσει τις ανάγκες, τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών, τις εργασιακές συνθήκες των εκπαιδευτικών και το περιεχόμενο της παρεχόμενης γνώσης. Το σχολείο που χτίζουν δε χωρά τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς τα όνειρα και τις ελπίδες του λαού μας!
Σύμφωνα με τοΕθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων του 2015, το οποίο συντάχθηκε από το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με διάφορα υπουργεία μεταξύ των οποίων και το Υπουργείο Παιδείας, καταγράφονται οι ακόλουθες διαπιστώσεις για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
«Στην εξαετία 2009-2015 η μείωση της χρηματοδότησης των εκπαιδευτικών δομών και δραστηριοτήτων ανήλθε σε ποσοστό της τάξης του 36% με σημαντικές αρνητικές βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ποιότητα τόσο των υποδομών, λόγω μη δυνατότητας συντήρησης και εκσυγχρονισμού, όσο και των λειτουργιών της εκπαίδευσης, κύριων και υποστηρικτικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το έλλειμμα 25.000 θέσεων εκπαιδευτικών για τη λειτουργία των σχολειών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.»
Με βάση τα στοιχεία του ΚΥΣΔΕ το σχολικό έτος 2008-2009 υπηρετούσαν στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 103.247 εκπαιδευτικοί, ενώ τη χρονιά 2015-2016 μόλις 68.221! Έχουμε συνεπώς μία μείωση εκπαιδευτικών κατά 35.026 που αντιστοιχεί σε ποσοστό 33,92%!
H ραγδαία μείωση του προσωπικού σε μόνιμους και αναπληρωτές οφείλεται:
·Στην απουσία μόνιμων διορισμών τα τελευταία 6 χρόνια και την ταυτόχρονη συνταξιοδότηση χιλιάδων εκπαιδευτικών
·Στην αύξηση του διδακτικού ωραρίου κατά 2 ώρες
·Στις καταργήσεις-συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων
·Στο κλείσιμο εκπαιδευτικών δομών
·Στις συγχωνεύσεις τμημάτων
·Στην αύξηση του αριθμού των μαθητών στα τμήματα
·Στη δραματική συρρίκνωση των προγραμμάτων αντισταθμιστικής αγωγής, όπως η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη, η Ενισχυτική Διδασκαλία, οι τάξεις υποδοχής και τα Τμήματα Ένταξης.
·Στο γεγονός ότι υπάρχουν μαθήματα που θεωρητικά αναγράφονται στα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα, αλλά δε διδάσκονται καθόλου ή διδάσκονται με μειωμένες ώρες σε σχέση με τις προβλεπόμενες.
·Στη μαθητική διαρροή, ιδιαίτερα σε εργατικές λαϊκές περιοχές των αστικών κέντρων και της επαρχίας.

Οι ευέλικτες μορφές εργασίας κυριαρχούν στο δημόσιο σχολείο

Ως αποτέλεσμα της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής που εφαρμόζεται είναι η εκρηκτική αύξηση των ελαστικά εργαζόμενων και μέσα στα σχολεία.
Οι σχολικές καθαρίστριες είναι συμβασιούχες εργαζόμενες με πενιχρούς μισθούς, που πληρώνονται πολλές φορές μετά από μήνες τα δουλευμένα τους και καλούνται να φροντίσουν την υγιεινή του χώρου που φιλοξενεί καθημερινά χιλιάδες μαθητές και εκπαιδευτικούς. Την περασμένη χρονιά οι μισθοί τους μειώθηκαν επιπλέον κατά 10%.
Οι διοικητικοί υπάλληλοι που εκτελούν χρέη γραμματειακής υποστήριξης στα σχολεία είναι εργαζόμενοι που έχουν προσληφθεί μέσω προγραμμάτων ΟΑΕΔ για μερικούς μήνες.
Η μαθητεία που αφορά στα ΕΠΑ.Λ είναι απλήρωτη ερ­γασία στις επιχειρήσεις και πρώιμη εκμε­τάλλευση των μα­θητών. Οι σχετικές διατάξεις του ν. Αρβανιτόπουλου το 2013, τροποποιήθηκαν και υλοποιούνται από τη σημερινή κυβέρνηση και τον Υπουργό Παιδείας Ν. Φίλη. Τα ΕΠΑ.Λ σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ, έχουν την πλήρη ευθύνη υλοποίησης της μαθητείας, της τοποθέτη­σης σε χώρους εργασίας των φοιτούντων, καθώς και όλα όσα σχετίζονται με αυτήν. Στο όνομα της «μαθητείας» και της «καταπολέμησης της ανεργίας» εξασφαλίζεται φθηνό εργατικό δυναμικό στους επιχειρηματίες και η «νόμιμη» εκμετάλλευση των μαθητών.
Οι εκπαιδευτικοί
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών που έχει άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου. Η μόνιμη εργασία τίθεται υπό αίρεση και οι «γκρίζες ζώνες» της εργασιακής ομηρίας και της περιπλάνησης στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης αυξάνονται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την περασμένη σχολική χρονιά περίπου 23.000 αναπληρωτές πλήρους και μειωμένου ωραρίου στελέχωσαν τα σχολεία της Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης, αλλά αφήνοντας ακάλυπτα περίπου 3.000 εκπαιδευτικά κενά. Η αναλογία αναπληρωτών σε σχέση με τους μόνιμους εκπαιδευτικούς στη Δευτεροβάθμια κυμαίνεται στο 9%, ενώ στην ειδική αγωγή η αναλογία των αναπληρωτών ανεβαίνει στο 245%!
Οι συμβάσεις ποικίλουν ως προς τη διάρκεια και τον φορέα εξασφάλισης πιστώσεων, γεγονός που δημιουργεί συμβασιούχους πολλών ταχυτήτων: Ωρομίσθιοι, Αναπληρωτές πλήρους ή μειωμένου ωραρίου με πληρωμή από τον τακτικό προϋπολογισμό, μέσω ΕΣΠΑ ή Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε). Μάλιστα για τις ανάγκες σε Ειδικό Εκπαιδευτικό και Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΕΠ–ΕΒΠ)στην ειδική αγωγή, γίνεται χρήση και των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι παρέχουν υπηρεσίες με πλήρες εργασιακό ωράριο, κουτσουρεμένα εργασιακά-ασφαλιστικά δικαιώματα, με μισθό πείνας.
Το προφίλ του συμβασιούχου εκπαιδευτικού συνθέτουν:
·H οικονομική εξαθλίωση-από το επίδομα εργασίας στο επίδομα ανεργίας: Μερικοί μήνες δουλειάς συνήθως μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας και αμφίβολη την καταβολή επιδόματος ανεργίας μετά τη λήξη της σύμβασης, αφού από 1/1/2014 τα ημερήσια επιδόματα ανεργίας στην τετραετία δεν είναι δυνατόν να είναι περισσότερα των 400. Υπογραμμίζουμε ότι συχνά δεν καταβάλλεται έγκαιρα ο μισθός, δημιουργώντας επιπλέον οικονομικές δυσκολίες.
·Το κυνήγι των μορίων:H έλλειψη συγκεκριμένου μακροπρόθεσμου πλαισίου για τον τρόπο μόνιμων διορισμών, αλλά και προσλήψεων αναπληρωτών εντείνουν ακόμη περισσότερο την ανασφάλεια που υπάρχει. Ο κάθε συμβασιούχος εκπαιδευτικός αποτελώντας για το υπουργείο ένα σύνολο μορίων, στην προσπάθειά του να κερδίσει μια ευνοϊκή θέση σε μελλοντικούς πίνακες που θα του προσφέρει εργασία δίνει εξετάσεις στον ΑΣΕΠ, μεταναστεύει για δουλειά μερικών μηνών στις απομακρυσμένες περιοχές, κάνει μεταπτυχιακά και σεμινάρια, πιστοποιείται στην πληροφορική και τις ξένες γλώσσες σε περίπτωση που κάποιο τυπικό προσόν από τα παραπάνω αποτελέσει κριτήριο πρόσληψης ή αυτά συνεκτιμηθούν… Το αποτέλεσμα είναι να επωφελούνται οικονομικά επιχειρήσεις και ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση, την πιστοποίηση και τη δια βίου μάθηση.
·Η έλλειψη οικογενειακού προγραμματισμού: Οικογένειες διαλύονται κάθε χρόνο, τα παιδιά αποχωρίζονται τους γονείς τους και συχνά μεταφέρονται μέσα σε 2-3 μέρες ακόμη και στα μέσα της χρονιάς σε άλλη περιοχή και σχολείο. Εξαιρετικά δύσκολη είναι όμως και η κατάσταση για όσους θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια λόγω των συνεχών μετακινήσεών τους.
·Η αβεβαιότητα και το άγχος: Τα ερωτήματα είναι συνεχή: Θα έχω δουλειά φέτος; Πού θα βρεθώ; Πότε θα με προσλάβουν;
·Η δυσκολία προσαρμογής κάθε φορά σε άλλο σχολείο με διαφορετικούς μαθητές.
·Η πίεση να καλυφθεί σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα η ύλη, μικρότερα από τον προβλεπόμενο χρόνο.
·Η στέρηση βασικών εργασιακών-ασφαλιστικών δικαιωμάτων: Ο συμβασιούχος π.χ. εκπαιδευτικός δικαιούται μόλις 15 ημέρες αναρρωτικής άδειας με κίνδυνο να απολυθεί σε περίπτωση σοβαρής ασθένειας, η αναπληρώτρια δε εκπαιδευτικός δεν δικαιούται άδεια επαπειλούμενης κύησης, ούτε άδεια ανατροφής και αντιμετωπίζεται από το κράτος ως λιγότερο «ευέλικτη».
·Η συνδικαλιστική φίμωση: Τις ημέρες απεργίας χάνοντας τα ένσημα κινδυνεύει να μην επιδοτηθεί από το ταμείο ανεργίας. Το γεγονός ότι συχνά κάθε χρόνο εργάζεται σε άλλη περιοχή καθιστά δύσκολη την οργάνωσή του στα σωματεία.
Επιπλέον η δυνατότητα συμμετοχής του στα Δ.Σ. των πρωτοβάθμιων σωματείων αλλά και στο Δ.Σ. της ομοσπονδίας είναι υπό αμφισβήτηση αν όχι απαγορευτική, αφού δεν γίνεται με τις ίδιες προϋποθέσεις όπως και στους μόνιμους.
Πρόκειται λοιπόν για έναν αναλώσιμο εργαζόμενο, εύκολα χειραγωγήσιμο, χωρίς εργασιακά δεδομένα, με αυξανόμενες υποχρεώσεις, αλλά όχι δικαιώματα. Στην ανάγκη για μόνιμη δουλειά πατούν όλες οι πολιτικές ηγεσίες των τελευταίων χρόνων, που καλλιεργούν φρούδες ελπίδες για χιλιάδες μόνιμους διορισμούς, εμπαίζοντας τους αδιόριστους εκπαιδευτικούς και παρατείνοντας, έτσι, την ομηρία. Εκμεταλλεύονται την εργασιακή ανασφάλεια, την ψυχική εξάντληση, την απόγνωση και την οικονομική ανέχεια των συναδέλφων και καλλιεργούν με κάθε δυνατό τρόπο τη λογική της μοριομανίας και της ανθρωποφαγίας, στρέφοντας την αγανάκτηση και την οργή σε λάθος κατεύθυνση, αυτήν της επιβίωσης με κάθε κόστος, της ιδιώτευσης και του κανιβαλισμού. Προσπαθούν να επιβάλλουν έναν ανταγωνιστικό τρόπο ζωής όπου στα πλαίσια του καπιταλισμού ενισχύεται το αίσθημα ότι ο εχθρός είναι ο διπλανός συνάδελφος που διεκδικεί κι εκείνος μόνιμη δουλειά και όχι η κάθε κυβέρνηση που υπηρετώντας την πολιτική των μνημονίων και του κεφαλαίου καταδικάζει το λαό στην ανεργία και ρημάζει τη νέα γενιά. Οι ομάδες διαφορετικών συμφερόντων που έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας της χρόνιας αδιοριστίας, της έλλειψης θέσπισης συγκεκριμένου τρόπου προσλήψεων, των συνεχών αλλαγών και της αναδρομικής εφαρμογής νόμων, αποτελούν το ιδανικό έδαφος όπου μπορεί να τροφοδοτεί η πολιτική του «διαίρει και βασίλευε».
Η σημερινή κυβέρνηση ακολουθώντας την πεπατημένη και στα πλαίσια της επικοινωνιακής πολιτικής, επικαλούνταν την ανάγκη κάλυψης των χιλιάδων κενών στα σχολεία και υποσχόταν αντίστοιχες προσλήψεις μονίμων από την πρώτη κιόλας ημέρα της εκλογής της.
Όλο το προηγούμενο διάστημα το εμπόριο ελπίδας συνεχιζόταν με την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να τάζει 20.000 μόνιμους διορισμούς για να μην υλοποιήσει τελικά κανέναν ούτε τη φετινή χρονιά. Φρόντισαν μάλιστα κυβέρνηση και υπουργείο εντέχνως να ανοίξουν το ζήτημα του τρόπου πρόσληψης των αναπληρωτών, ώστε να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον και να καλλιεργηθούν εμφυλιοπολεμικές διαμάχες μεταξύ των αδιόριστων για την αναζήτηση του «καλύτερου μόνιμου συμβασιούχου» αντί να επικεντρώνονται στα αιτήματα των εκπαιδευτικών για τους αναγκαίους μόνιμους διορισμούς.
Οι 20.000 προσλήψεις μονίμων μετατρέπονται σήμερα -στην καλύτερη περίπτωση- σε 20.000 πιστώσεις για προσλήψεις αναπληρωτών, πάνω από 3.000 θέσεις λιγότερες από πέρσι! Αξίζει να αναφερθεί ότι για τη σχολική χρονιά 2016-2017 κατατέθηκαν μόνο για τη γενική εκπαίδευση και τα μουσικά σχολεία 95.955 αιτήσεις αναπληρωτών και 54.456 αιτήσεις ωρομίσθιων!…
Ο περίφημος «κόφτης» απειλεί το δημόσιο σχολείο:
Η μαγική εικόνα της «κανονικότητας» που παρουσιάζει το υπουργείο είναι το κόψιμο χιλιάδων θέσεων εργασίας!
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ είχε χαρακτηρίσει τις προτάσεις του ΟΟΣΑ για την παιδεία το 2011 ως «μαύρη βίβλο του φιλελευθερισμού», έρχεται να τις επικαιροποιήσει και να τις υλοποιήσει με την ψήφιση του 3ου μνημονίου.
Μέσα σε ένα χρόνο και ενώ συνεχίζεται το καθεστώς της αδιοριστίας, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ψηφίζοντας νέα μέτρα κόβει χιλιάδες θέσεις εργασίας εκπαιδευτικών, απολύει αναπληρωτές και κάνει ακόμη πιο εφιαλτικό το εργασιακό τοπίο. Ακόμη και η εξασφάλιση δουλειάς για μερικούς μήνες γίνεται πλέον υπόθεση για λίγους.
·Με το νέο συνταξιοδοτικό-ασφαλιστικό και την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 έτη οι θέσεις εργασίας για τους νεότερους μειώνονται δραματικά. Επιπλέον, ο ελαστικά εργαζόμενος εκπαιδευτικός ουσιαστικά δεν μπορεί να αποκτήσει ποτέ το δικαίωμα έστω και σε αυτήν την κουτσουρεμένη σύνταξη. Το προσωπικό ήδη ειδικά στη Β/θμια Εκπαίδευση εμφανίζεται εξαιρετικά γερασμένο.
·Με το νέο μισθολόγιο του Δεκεμβρίου οι περισσότεροι αναπληρωτές έχουν μείωση στους μισθούς τους και δεν μπορούν να κάνουν χρήση της προσωπικής διαφοράς, όπως οι μόνιμοι, με το αιτιολογικό ότι η σύμβασή τους δεν ανανεώνεται αυτόματα. Οι συνάδελφοι που επαναπροσλαμβάνονται τη σχολική χρονιά 2016-2017 θα έχουν χαμηλότερες αποδοχές από πέρσι.
Μέσω του «Εθνικού Διαλόγου» για την Παιδεία που εξήγγειλε το υπουργείο, επιχειρήθηκε από την κυβέρνηση να εμφανίσει τα αντιδραστικά μέτρα του ΟΟΣΑ που περιέχονται στο 3ο μνημόνιο και που δεσμεύεται να υλοποιήσει με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ως πορίσματα συζητήσεων και προτάσεων με ευρεία αποδοχή. Έτσι απλά ο διάλογος της κυβέρνησης με τους δανειστές βαφτίστηκε «εθνικός» (!), ενώ αποδοκιμάστηκε έντονα από την πλειοψηφία της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Με μια σειρά μέτρων «παιδαγωγικού χαρακτήρα» – όπως επικαλείται η σημερινή πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας – βασιζόμενα στη φιλοσοφία των πορισμάτων του «διαλόγου»- εξοικονομεί προσωπικό και προωθεί την κινητικότητα. Συγκεκριμένα στη Β/θμια:
·Με τη νομοθετική ρύθμιση για τους τομείς και τις ειδικότητες στα ΕΠΑ.Λ χάθηκαν εκατοντάδες τμήματα στα σχολεία αυτά και ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν δεξαμενές «πλεοναζόντων» εκπαιδευτικών.
·Καταργήθηκε η μείωση των 3 ωρών των υπευθύνων εργαστηρίων πληροφορικής και φυσικών επιστημών με στόχο την εξοικονόμηση εκπαιδευτικών, ενώ μειώνονται διαρκώς οι ώρες στα φιλολογικά μαθήματα, βάλλεται η ξενόγλωσση εκπαίδευση και υποβαθμίζονται τα μαθήματα των θετικών και των κοινωνικών επιστημών.
·Μειώθηκε κατά 3 ώρες το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα στα γυμνάσια, με αποκλειστικό κριτήριο τον περιορισμό των προσλήψεων.
·Αυστηροποιήθηκαν οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία τμημάτων ειδικοτήτων και ομάδων προσανατολισμού.
·Τέθηκε προϋπόθεση εγγραφής ανηλίκων στα εσπερινά σχολεία ανώτατοεισοδηματικό όριο του κηδεμόνα τα 8.800 ευρώ.
·Θεσμοθετήθηκε η Γ΄ανάθεση μαθημάτων σε αρκετές ειδικότητες, στη λογική ότι με το υπάρχον προσωπικό τα σχολεία μπορούν να λειτουργήσουν!

Μεγάλο τμήμα εκπαιδευτικών σήμερα προσπαθεί να καλύψει ακόμη και την τελευταία ώρα του ωραρίου του σε 2, 3 ακόμη και 5 σχολεία, κάποιες φορές και σε διαφορετικές βαθμίδες (Α/θμια, Β/θμια, ΙΕΚ). Σύμφωνα μάλιστα και με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού, προκειμένου να χτυπηθεί η «αργομισθία», θα γίνουν μετακινήσεις και εντός περιφέρειας.
Μέσα σε όλο αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο έρχεται να προστεθεί και το «ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΑ ΑΕΙ-ΤΕΙ»,που πρόσφατα παραδόθηκε στον Υπουργό Παιδείας και αποτελεί το πόρισμα της επιτροπής Λιάκου. Το περιεχόμενο του κειμένου αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη απειλή που έχει δεχθεί η δημόσια σχολική εκπαίδευση όλα τα τελευταία χρόνια. Το 4ετές Γυμνάσιο και το 2ετές Λύκειο που περιγράφονται συνοδεύονται από το κλείσιμο επιπλέον σχολικών μονάδων και την εφαρμογή της τηλεεκπαίδευσης στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν καθηγητές να διδάξουν τα μαθήματα. Το πόρισμα περιγράφει ένα απόλυτα ταξικό σχολείο με τους μαθητές να περνούν από συνεχή φίλτρα εξετάσεων προκειμένου να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στο Λύκειο, αλλά και να καταφέρουν να εισαχθούν σε κάποια σχολή, να καταρτίζουν μόνοι τους το πρόγραμμα σπουδών τους, να προσφέρουν κοινωνική εργασία, να γράφουν διπλωματική εργασία, να μετακινούνται σε άλλα σχολεία για να παρακολουθήσουν μαθήματα που δε θα διδάσκονται στο σχολείο τους.
Στο συγκεκριμένο έγγραφο γίνεται εκτενής αναφορά και στη διαχείριση του προσωπικού. Μεγάλο πρόβλημα για τους συντάκτες αποτελούν «οι δεκάδες ειδικότητες που έχουν παρεισφρήσειστην εκπαίδευση. Η λύση σε αυτό δεν μπορεί να είναι άλλη από την μετεκπαίδευση όσων μπορούν και θέλουνκαι τη μετάταξη όσων δεν μπορούν ή/και δεν θέλουν».
Οι καθηγητές οφείλουν να αποδεχθούν: τη διεύρυνση του ωραρίου τους, την μετακίνησή τους από σχολείο σε σχολείο, την εξοικείωση με νέα προγράμματα σπουδών σε αρκετά γνωστικά αντικείμενα, την«απώλεια» του γνωστικού αντικειμένουκαι την ανάγκη κατάρτισης και επιμόρφωσης προκειμένου να αποκτηθούν οι δεξιότητες για τη διδασκαλία ενός καινούριου,τηνανάγκη
συμμετοχής τους στην παραγωγή υλικού ή ανάγκη μελέτης του υλικού που παράγουν άλλοι,τηνανάγκη ουσιαστικής εμπλοκής με την αξιολόγηση των μαθητών κλπ.
Η χαρακτηριστική φράση που περιέχεται στο υπόμνημα «Η θέσπιση κινήτρων θα έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην κάμψη των αντιστάσεων. Εναλλακτική λύση είναι η στρατολόγηση νέου δυναμικού –αποφοίτων των πανεπιστημίων κατά την τελευταία πενταετία, µε φρέσκιες γνώσεις, όρεξη για δουλειά και δυνατότητα διαμόρφωσης νέων επαγγελματικών συνηθειών (habituς)»δείχνει καθαρά την κατεύθυνση των «εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων».Το περιεχόμενο και το κυνικό ύφος του πορίσματος αποτελούν μια ευθεία επίθεση στα εργασιακά κεκτημένα δικαιώματα δεκαετιών.Ουσιαστικά προωθείται η μόνιμη εργασιακή επισφάλεια ανεξαρτήτως εργασιακής σχέσης, καθώς και η κατακρεούργηση των σύγχρονων και των ουσιαστικών μορφωτικών δικαιωμάτων.
Οι επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία

Σύμφωνα με τη «Σύσταση σχετικά με το Καθεστώς του Διδακτικού Προσωπικού» της UNESCO και του ILO (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας) το 2008, που προσυπογράφηκε και από το Υπουργείο Παιδείας:
«Οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών θα πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε να προάγουν κατά τον καλύτερο τρόπο την αποτελεσματικότητα της μάθησης και να επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να αφοσιωθούν στα επαγγελματικά τους καθήκοντα».
Χρόνια τώρα γίνονται μελέτες για τις μεθόδους διδασκαλίας, τα μοντέλα μάθησης, την παιδαγωγική κατάρτιση και τις προϋποθέσεις που ενισχύουν την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά είναι δεδομένο ότι οι εργασιακές συνθήκες δασκάλων και καθηγητών καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της εκπαίδευσης και τις συνθήκες μόρφωσης των μαθητών. Η πολύπλευρη και πολυπαραγοντική διαδικασία της διδασκαλίας, η έμπνευση, η δημιουργία, η προσφορά, η ηρεμία, το όραμα του εκπαιδευτικού και τα όνειρα και οι ανάγκες της νέας γενιάς είναι στοιχεία που αντικειμενικά δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε ένα περιβάλλον επισφάλειας και πλήρους αβεβαιότητας. Ο μαθητής και οι μορφωτικές του ανάγκες έρχονται σε δεύτερη μοίρα, γιατί προτεραιότητα της κυβέρνησης δεν είναι η εύρυθμη λειτουργία των σχολείων, αλλά η διαρκής μείωση των δαπανών.
Οι ελλείψεις προσωπικού επιβαρύνουν επιπλέον τους μόνιμους εκπαιδευτικούς και ο διοικητικός φόρτος εργασίας λειτουργεί εις βάρος του βασικού προορισμού του εκπαιδευτικού που δεν είναι άλλος από τη διδασκαλία.
Υπάρχουν σχολεία που οι μαθητές δε διδάσκονται όλα τα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος μέχρι το τέλος της χρονιάς. Για κάποιους άλλους τα μαθήματα ξεκινούν αρκετά αργότερα μέχρι να γίνουν προσλήψεις αναπληρωτών και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακόμη και στη Γ΄ Λυκείου σε πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα οι καθηγητές προσλαμβάνονται και τοποθετούνται στα σχολεία έπειτα από μήνες. Η κατάσταση αυτή θεωρείται από τους κυβερνώντες πια μια «κανονικότητα» και όχι κατάφωρη κοινωνική ανισότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Είναι δεδομένο ότι το βασικό στοιχείο της διαπροσωπικής σχέσης μαθητή-εκπαιδευτικού και η αμοιβαία εμπιστοσύνη που πρέπει να προϋπάρξει ως βασικός θεμέλιος λίθος για τη διαδικασία της διδασκαλίας, τις περισσότερες φορές είναι αδύνατο να επιτευχθούν. Οι μαθητές καλούνται να αλλάζουν εκπαιδευτικούς διαρκώς και οι δύο πλευρές να προσαρμοστούν και να τρέξουν για να καλυφθεί η ύλη.
Ειδικά στην ειδική αγωγή που το προσωπικό είναι κυρίως αναπληρωτές και οι μαθητές χρειάζονται ένα σταθερό περιβάλλον η κατάσταση είναι τραγική. Δεν είναι λίγα τα σχολεία που καθυστερούν αρκετά να ανοίξουν περιμένοντας τις προσλήψεις των καθηγητών, με αποτέλεσμα οι μαθητές να μη φοιτούν καν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι σύγχρονες ανάγκες απαιτούν την κατάλληλη κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή, προκειμένου να εφαρμόζονται νέες μέθοδοι διδασκαλίας, ήρεμο και σταθερό εργασιακό περιβάλλον, συχνή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Δυστυχώς τίποτε από όλα αυτά δεν συμβαίνει. Εκπαίδευση όταν οι μαθητές υποσιτίζονται και οι εκπαιδευτικοί εξαθλιώνονται δεν μπορεί να υπάρχει.

Ο ρόλος των σωματείων

Ο μόνος τρόπος τόσο για να αναδειχθούν τα προβλήματα όσο και τα αιτήματα που αφορούν στους ελαστικά εργαζόμενους εκπαιδευτικούς και να αποτελέσουν αντικείμενο διεκδίκησης είναι η συσπείρωση στα σωματεία τους. Αυτό δεν είναι εύκολο, διότι κάθε χρόνο οι περισσότεροι εργάζονται και σε διαφορετική περιοχή της Ελλάδας. Η τακτική του υπουργείου να δημιουργεί συμβασιούχους εκπαιδευτικούς πολλών ταχυτήτων έχει συμβάλει στη δημιουργία ομάδων αδιόριστων εκπαιδευτικών διαφοροποιημένων άμεσων συμφερόντων. Όλα αυτά τα διαφορετικά δεδομένα σε σχέση με τους μόνιμους εκπαιδευτικούς, δημιουργούν την ανάγκη το συνδικαλιστικό κίνημα να ασχοληθεί ειδικά με την οργάνωση και την κινητοποίηση των ελαστικά εργαζόμενων, αν θέλει η θεωρητική δυνατότητα συνδικαλισμού τους να γίνει και πράξη. Αυτός είναι απαραίτητος όρος για την ενότητα του εργατικού κινήματος ιδιαίτερα στις νέες συνθήκες, στις οποίες οι ελαστικές μορφές εργασίας γίνονται γοργά ο κανόνας.
Την περασμένη χρονιά, ήδη από την έναρξή της, πραγματοποιήθηκαν πολλές παρεμβάσεις και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας με θέμα αιχμής τους μόνιμους διορισμούς και την κάλυψη όλων των κενών στα σχολεία. Ιδιαίτερα μαζική ήταν η κινητοποίηση στο Υπουργείο Παιδείας στις 15/4/2016 με βασικό αίτημα την απόσυρση της διάταξης που αφορούσε νέο τρόπο πρόσληψης των αναπληρωτών, η οποία τελικά μετά τις σφοδρές αντιδράσεις του κλάδου αποσύρθηκε. Η ΟΛΜΕ το Φεβρουάριο του 2016 συνέταξε ένα πλήρες υπόμνημα το οποίο και κοινοποιήθηκε στον Υπουργό Παιδείας σχετικά με το σύνολο των αιτημάτων των αναπληρωτών και αυτό αποτέλεσε ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση (). Συγκεκριμένα τα αιτήματα ήταν:
·Δημοσιοποίηση όλων των κενών πριν γίνουν οι αιτήσεις αναπληρωτών.
·Πρόσληψη αναπληρωτών σε ΟΛΑ τα κενά στην α΄ φάση και για την ειδική και για την γενική αγωγή, με εξασφάλιση όλων των απαραίτητων πιστώσεων από τον Κρατικό προϋπολογισμό. Οι αναπληρωτές να βρίσκονται στα σχολεία την 1η Σεπτεμβρίου. Νέες φάσεις πρόσληψης μόνο για έκτακτα λειτουργικά κενά.
·Δυνατότητα αμοιβαίας μετάθεσης τις πρώτες ημέρες των προσλήψεων καθώς και η δυνατότητα μετακίνησης όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας με σαφώς ορισμένα κριτήρια και έλεγχο από τα ΠΥΣΔΕ.
·Τήρηση του νομικού πλαισίου βάσει του οποίου οι προσλήψεις για την ειδική αγωγή να προηγούνται εκείνων της γενικής.
·Όχι στη δρομολόγηση του πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας (ν. 2525/1997 και 3848/2010). Εισαγωγική επιμόρφωση αμέσως μετά το διορισμό.
  • Όχι στην υποχρέωση προσκόμισης γνωματεύσεων από παθολόγους-ψυχιάτρους κάθε χρόνο.
  • Κοινοποίηση του συνόλου των κενών ανά σχολείο από τις Διευθύνσεις.
·Πλήρης διαφάνεια (δημοσιοποιημένοι πίνακες κατάταξης με βάση τα μόρια και τα κοινωνικά κριτήρια) στις τοποθετήσεις με έγκριση του ΠΥΣΔΕ και όχι με απόφαση του Διευθυντή Εκπαίδευσης.
  • Ηλεκτρονική ανάληψη υπηρεσίας.
  • Έγκαιρη καταβολή του μισθού κάθε μήνα
  • Επίδομα ανεργίας για όλους μετά τη λήξη της σύμβασής τους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις
·Αναγνώριση των μεταπτυχιακών-διδακτορικών τίτλων και προσμέτρηση στη μισθοδοσία, όπως και στους μόνιμους
·Ακώλυτη μισθολογική και βαθμολογική εξέλιξη των αναπληρωτών με αναγνώριση του συνόλου της προϋπηρεσίας τους.
·12μηνες συμβάσεις εργασίας μέχρι 31 Αυγούστου, κατάργηση της ωρομισθίας και του θεσμού των ΑΜΩ (αναπληρωτές μειωμένου ωραρίου).
·Πλήρης εξομοίωση όλων των αδειών σε σχέση με τους μόνιμους εκπαιδευτικούς (κανονικές, αναρρωτικές, μητρότητας, επαπειλούμενης κύησης, φοιτητικές κλπ) με αποδοχές, προσμέτρηση της προϋπηρεσίας και των ενσήμων. Η ανάγκη άμεσης αναθεώρησης της σχετικής ισχύουσας νομοθεσίας επιβάλλεται γιατί:
  • Πλήρης υπολογισμός ενσήμων τις ημέρες απεργίας.
  • Σε περίπτωση εξάντλησης της δεκαπενθήμερης αναρρωτικής άδειας λόγω ασθένειας ή προβλημάτων των αναπληρωτών να καταργηθεί το ενδεχόμενο απόλυσης όπως προβλέπεται τώρα.
·Όχι στις πολλαπλές μετακινήσεις των αναπληρωτών προκειμένου να καλύψουν το ωράριο.
·Επαναλειτουργία της Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης και της Ενισχυτικής Διδασκαλίας από την έναρξη του σχολικού έτους και με προσλήψεις πλήρους απασχόλησης από τον ενιαίο πίνακα των αναπληρωτών.
·Παροχή στους ελαστικά εργαζόμενους εκπαιδευτικούς των ιδίων συνδικαλιστικών δικαιωμάτων που έχουν οι μόνιμοι. Να έχουν τη δυνατότητα να εκπροσωπούν τον κλάδο ως αιρετά μέλη των ΔΣ των ΕΛΜΕ και της ΟΛΜΕ με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.
·Αυξήσεις στους μισθούς τους ώστε να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια. Ιδιαίτερα για εκείνους που υπηρετούν σε περιοχές με δυσμενείς συνθήκες να χορηγείται επίδομα ενοικίου – θέρμανσης – σίτισης – μετακόμισης και μειωμένο εισιτήριο στα ΜΜΜ.
·Για όσους συνάδελφους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας να δίνεται η δυνατότητα άσκησης αποκλειστικά διοικητικού έργου σε σχολικές μονάδες ή/και σε άλλες δομές της εκπαίδευσης, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα, κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας τους.
Μέσα στο ασφυκτικό εργασιακό πλαίσιο που διαμορφώνεται σήμερα η ανάγκη συνδικαλιστικής οργάνωσης αλλά και κάλυψης των ελαστικά εργαζομένων που θα δώσει τέλος στη λογική του «διαίρει και βασίλευε» είναι επιτακτική. Πρέπει να υπάρξει αντιπαράθεση σε κάθε λογική διάσπασης, που μόνο στόχο έχει να αποπροσανατολίσει την κατεύθυνση και την οργάνωση της πάλης.
Η ρήξη και η ανατροπή της μνημονιακής πολιτικής και η σύγκρουση με όσους την υπηρετούν είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να δώσουμε διέξοδο και προοπτική στη νέα γενιά που σήμερα είναι καταδικασμένη. Οι εργαζόμενοι πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, για να ανοίξει ένας άλλος δρόμος για την κοινωνία και την εκπαίδευση. Χρειάζεται ένα μαζικό εργατικό, λαϊκό κίνημα, που θα πολιτικοποιεί τους στόχουςτου και θα παλεύει ρωμαλέα για την απόκρουση και ανατροπή των βάρβαρων κυρίαρχων πολιτικών. Τα Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια σωματεία οφείλουν να πρωτοστατήσουν στην οργάνωση των εργαζομένων και ιδιαίτερα των ελαστικά εργαζομένων, ξεπερνώντας την αλλοτρίωση και την ανυποληψία κάθε έννοιας κυβερνητικού συνδικαλισμού.

Είναι δεδομένο ότι στα συλλογικά προβλήματα δε χωρούν ατομικές «λύσεις», παρά μόνο συλλογικές, αποφασιστικές και ανυποχώρητες διεκδικήσεις. Η μόνη λύση μπορεί να δοθεί μέσα από τη συλλογική και αποφασιστική διεκδίκηση των αιτημάτων με αδιαπραγμάτευτα σημεία αναφοράς τόσο τη μόνιμη και σταθερή εργασία, το αναφαίρετο δικαίωμα να ζεις με αξιοπρέπεια μέσα από τη δουλειά σου όσο και την ολόπλευρη μόρφωση όλων των παιδιών αυτού του τόπου στον 21ο αιώνα!
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016
ΚΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ