Δελτίο Τύπου

Ομιλία του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η εκπαίδευση, η μόρφωση των πολιτών και εν τέλει η Παιδεία αποτελούν αναμφισβήτητα , μαζί με την προστασία της δημόσιας υγείας, τις θεμελιώδεις υποχρεώσεις μιας σύγχρονης και δημοκρατικής Πολιτείας, καθώς και την κορυφαία απόδειξη της ύπαρξης κοινωνικού κράτους. Η εκπαίδευση, η μόρφωση, η Παιδεία καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη συνείδηση και τις συμπεριφορές των ανθρώπων και επηρεάζουν όλες τις κοινωνικές και πολιτικές λειτουργίες τους, ατομικές ή συλλογικές, από το σεβασμό και τη στάση απέναντι στους άλλους ανθρώπους, έως και την οικονομική ανάπτυξη. Η εκπαίδευση, η μόρφωση, η Παιδεία αποτελούν ύψιστο καθήκον της Πολιτείας απέναντι στους πολίτες της, το οποίο για να εκπληρωθεί απαιτούνται πόροι, αλλά και η διαμόρφωση συνειδήσεων και νοοτροπίας που θα προστατεύουν και θα στηρίζουν τις σχετικές προσπάθειες. Εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες εν μέσω μιας αδυσώπητης κρίσης αντιλαμβανόμαστε πόσο απαραίτητοι είναι οι οικονομικοί πόροι για τη στήριξη της εκπαίδευσης, που αποτελεί βασική προϋπόθεση της Παιδείας, αλλά ταυτοχρόνως συνειδητοποιούμε πόσο απαραίτητη είναι και η αγάπη για τα δημόσια αγαθά, η σημασία της αυτογνωσίας, της ομοψυχίας και της προσήλωσης στη συλλογική προσπάθεια, αλλά και η συλλογική απόφαση να δώσουμε όλοι μαζί τη μάχη υπέρ βωμών και εστιών.

Συνεδριάζει σήμερα, είναι αλήθεια μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας στην ευρεία του σύνθεση. Το όργανο αυτό θεσμοθετήθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να εκπροσωπεί με πληρότητα τον εκπαιδευτικό κόσμο της χώρας.

Βρίσκονται εδώ εκπρόσωποι των κομμάτων, των κοινωνικών εταίρων και της διοίκησης. Ο ρόλος του ΕΣΥΠ είναι εξ ορισμού σημαντικός. Το Εθνικό Συμβούλιο αποτυπώνει στην πράξη τη θεωρητική και μεθοδολογική αρχή της συνεργασίας, της αλληλοενημέρωσης και της ενδελεχούς ανταλλαγής απόψεων με σκοπό τη διαμόρφωση τεκμηριωμένων και άρα ισχυρών και εφαρμόσιμων αποφάσεων από τους έχοντες την ευθύνη των αποφάσεων και της πολιτικής εποπτείας της Παιδείας.

Ως πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, αξιοποιήσαμε όλους τους θεσμούς

διαβούλευσης που ήδη υφίστανται στο θεσμικό μας πλαίσιο, όχι μόνο γιατί είμαστε υποχρεωμένοι, αλλά γιατί πιστεύουμε στη διαδικασία αυτή.

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι δεν χωρούν πλέον κομματικές, συντεχνιακές ή και προσωπικές προσεγγίσεις. Όλοι μαζί μπορούμε, πάντα με το βλέμμα στραμμένο στο συλλογικό συμφέρον, να δίνουμε τις σωστότερες λύσεις. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως εμείς δεν αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας και πως θέλουμε να αποφύγουμε τα μεγάλα βάρη της Παιδείας εν μέσω οικονομικής κρίσης. Έχουμε εκ του Συντάγματος την αποφασιστική αρμοδιότητα. Θα την ασκήσουμε όμως συνεργατικά και σταθμίζοντας με τον καλύτερο τρόπο την άποψη όλων.

Το κάναμε ήδη στη Βουλή, ενεργοποιώντας στον ύψιστο βαθμό την επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και ανταποκρινόμενοι πλήρως στις

υποχρεώσεις μας όσον αφορά το νομοθετικό έργο και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Το κάνουμε στο Υπουργείο σε τακτική βάση

πραγματοποιώντας συνεχείς συναντήσεις με θεσμικούς φορείς και συνδικαλιστικές ηγεσίες (πχ ΔΟΕ, ΟΛΜΕ, ΠΟΣΔΕΠ, Πρυτάνεις, Συμβούλια, Προέδρους ΤΕΙ, πρωτοβάθμιους συλλογικούς φορείς ή επαγγελματικές ενώσεις) και ενεργοποιούμε σήμερα το ΕΣΥΠ στη διευρυμένη του σύνθεση. Ταυτοχρόνως, ενημερώνουμε πως θα συγκαλέσουμε μέσα στον Νοέμβριο και το συμβούλιο του ΕΣΥΠ που αφορά την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο διάλογος αυτός, ακόμη και όταν δεν καταλήγουμε στα ίδια συμπεράσματα ή διαφωνούμε σε συνολικές ή επιμέρους εκτιμήσεις

μεγεθών, έχει ήδη αποδώσει και έχουμε λύσει προβλήματα ή αποφύγει κινδύνους.

Η έντιμη, για παράδειγμα, εφαρμογή του νόμου για τις μετεγγραφές των φοιτητών, όπως αυτή εξειδικεύθηκε με νομοθετικές παρεμβάσεις μας, ήταν καρπός αυτού του διαλόγου με τις πρυτανικές αρχές που διήρκεσε τρεις ολόκληρους μήνες. Με ακριβώς το ίδιο σκεπτικό και με σκοπό τη μεγαλύτερη διασφάλιση της πολυπόθητης «συνέχειας» στην άσκηση πολιτικής, αλλά και την αξιοποίηση της πείρας των διατελεσάντων Υπουργών Παιδείας, θεσμοθετήσαμε το σχετικό όργανο, το Συμβούλιο των πρώην Υπουργών Παιδείας, το οποίο θα συνεδριάσει πολύ σύντομα, με αντικείμενο τις διαρθρωτικές αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις αυτές θέλω να τονίσω, πως βασική αρχή της παρούσας πολιτικής ηγεσίας αποτελεί η συνέχιση των αλλαγών που συντελέστηκαν από το 2010 και μετά, από τους προκατόχους μας.

Στηρίζουμε την ουσία των αλλαγών που έγιναν στην τριτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και παρεμβαίνουμε διορθωτικά, μόνο σε προβλήματα που προκύπτουν στην πράξη. Οι προσπάθειές μας θα επικεντρωθούν σε διαρθρωτικές αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, εκεί που διαμορφώνονται οι σύγχρονοι πολίτες. Σε κάθε περίπτωση πάντως και σε συμφωνία με τη μέθοδο της πλήρους, εξαντλητικής αλλά και ταυτόχρονα χρονοδιαγεγραμμένης και αποτελεσματικής διαβούλευσης που ακολουθούμε, έχουμε δηλώσει πως δεν πρόκειται να αιφνιδιάσουμε ούτε την εκπαιδευτική κοινότητα, ούτε τις ελληνικές οικογένειες. Κι έτσι πράττουμε.

ΜΕΤΑΛΥΚΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εξειδικεύοντας την πολιτική μας θέση και στάση να μην θίγουμε πρόσφατες διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά να τους επιτρέπουμε να δοκιμαστούν στην πράξη, οι παρεμβάσεις μας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι και θα είναι μόνο διορθωτικές. Εφαρμόζουμε δηλαδή το νόμο 4009/2011. Παραδείγματα αποτελούν οι προσπάθειές μας να αποκτήσουν τα ιδρύματα οργανισμούς, να εναρμονιστεί η λειτουργία των πρυτανικών αρχών με τα συμβούλια, η απόλυτη εφαρμογή των ρυθμίσεων για τις διαγραφές των λιμναζόντων φοιτητών και την κατοχύρωση του κύκλου σπουδών. Κι ακόμη, με βάση την ίδια μεθοδολογική αρχή, κινηθήκαμε διορθωτικά στον υφιστάμενο νόμο για τις μετεγγραφές, στην προσπάθειά μας να μπορέσουν να λειτουργήσουν σωστά τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, αλλά ταυτοχρόνως να προστατευτούν οι οικογένειες οι οποίες πράγματι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες εν μέσω οικονομικής κρίσης.

Κι ακόμη, από την 1η Ιανουαρίου 2015 η συγκρότηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων ανήκει ως αρμοδιότητα στα ΑΕΙ, αφού αφαιρέσαμε τη γραφειοκρατική έγκριση του υπουργείου Παιδείας. Αρκεί βέβαια να υπάρχει η σχετική αξιολόγηση της ΑΔΙΠ. Εν κατακλείδι, ως προς τα ΑΕΙ η πολιτεία αξιολογεί και χρηματοδοτεί. Όλα τα υπόλοιπα πρέπει να περάσουν στα ίδια τα ιδρύματα. Στην ίδια κατεύθυνση και με την ίδια λογική απελευθερώσαμε την έρευνα από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών, αφαιρώντας εμπόδια γραφειοκρατίας και προσδίδοντας ευχέρειες και ευκαιρίες στην έρευνα εντός κι εκτός των ΑΕΙ. Τέλος, υποστηρίξαμε το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ κι από έναν άλλο εξωγενή παράγοντα: τους τρίτους, που θεωρούν τα ιδρύματα ως προσωπικό “ιδιωτικοπολιτικό” τους χώρο. Στηρίξαμε τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ, με όλες μας τις δυνάμεις ως Κυβέρνηση. Και στη φράση αυτή σας ζητώ να δώσετε σημασία.

Βασικό μας μέλημα από εδώ και πέρα είναι να στηρίξουμε την τριτοβάθμια εκπαίδευση να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά που θα μας οδηγήσουν σε ανώτερες θέσεις στις παγκόσμιες κατατάξεις. Για το λόγο αυτό, δίνουμε έμφαση στην εξωστρέφεια των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την ανάπτυξη προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στην αγγλική γλώσσα, με δίδακτρα, που θα απευθύνονται σε αλλοδαπούς αρχικά στον τουρισμό και τις φιλοσοφικές σχολές. Η Ελλάδα έχει το προνόμιο ενός ιδιαίτερου εκπαιδευτικού προϊόντος, λόγω της ιστορίας της και της γεωγραφικής της θέσης κι αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο.

Η μεταλυκειακή μη τριτοβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση είναι ακόμη μία διάσταση στην οποία δίνουμε προσοχή. Στο πλαίσιο αυτό συνεχίζουμε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, πρόγραμμα αντίστοιχο των ευρωπαϊκών, εμπλέκοντας ενεργά τους εργοδότες και συνταιριάζοντας τη διδασκαλία στην τάξη με την πρακτική άσκηση σε πραγματικό χώρο απασχόλησης.

Ταυτοχρόνως προσαρμόζουμε στη νομοθεσία τη λειτουργία των ΙΕΚ και των Κολλεγίων, αναγνωρίζοντας τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, αλλά και προσδίδοντας τα χαρακτηριστικά της νομιμότητας και της διαφάνειας στη λειτουργία του χώρου, ώστε να αποτελέσει, και αυτός, παράγοντα εξωστρέφειας. Τα ΙΕΚ και Κολλέγια που εκπαιδεύουν αλλοδαπούς στη Θεσσαλονίκη σήμερα με μεγάλη επιτυχία συνθέτουν μια καλή πρακτική που πρέπει να στηρίξουμε, να αναπτύξουμε και να διευρύνουμε.

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέλημά μας είναι τα ανοικτά σχολεία με όσο το δυνατό λιγότερα κενά. Το πρόβλημα δυστυχώς με τα κενά υφίσταται και θα είναι πολύ πιο έντονο την επόμενη σχολική χρονιά με τον προβλεπόμενο ρυθμό των συνταξιοδοτήσεων και τις περιορισμένες πιστώσεις. Για το λόγο αυτό ζητήσαμε από την ΕΕ να βγούμε από το λόγο 10 προς 1 και δίνουμε τη μάχη. Τα αποτελέσματα θα προκύψουν τον τρέχοντα μήνα. Σε περίπτωση επιτυχίας, ο σχετικός διαγωνισμός θα γίνει από το ΑΣΕΠ τον Φεβρουάριο, αφού βέβαια απορροφηθούν οι επιτυχόντες που περιμένουν από το 2008! Δεν έχουμε σκοπό να αλλάξουμε το νομοθετημένο σύστημα των Πανελλαδικών εξετάσεων. Αυτό που κάναμε μόνο είναι να διορθώσουμε μία αστοχία, αυτή του μαθήματος της πληροφορικής. Δηλαδή, όσοι ενδιαφέρονται για σχολές πληροφορικής να έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν να εξετάζονται στο μάθημα της πληροφορικής. Πέραν τούτου ωστόσο, δεν έχουμε σκοπό να ανατρέψουμε την πορεία και τον προγραμματισμό των μαθητών και των οικογενειών τους. Η διαρθρωτική αλλαγή του “νέου Λυκείου”, από την Τράπεζα Θεμάτων έως τα νέα βιβλία θα εφαρμοστούν ώστε να φανεί στο πεδίο της πράξης η ορθότητα, η χρησιμότητα, η δυναμική, αλλά και τα προβλήματά τους.

Ταυτοχρόνως, παρεμβαίνουμε διορθωτικά προς την ελάφρυνση της εξεταστέας ύλης σε όλη τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, βάσει του διαλόγου με τους καθηγητές και τους γονείς. Στόχος μας είναι η παιδεία και όχι η συσσώρευση τεράστιας ύλης, η οποία εξωθεί τα παιδιά στην παπαγαλία και στα φροντιστήρια χωρίς πραγματικό αντίκρυσμα. Σήμερα η προσφυγή στα φροντιστήρια δικαιολογείται από τα προβλήματα και την πολλή μη χρήσιμη ύλη. Αν αυτά λυθούν, τότε τα φροντιστήρια θα αποτελούν την ανταγωνιστική εμμονή των γονέων και μοιραία θα καμφθούν ως ακριβή αλλά και περιττή πρακτική.

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εκτός από την ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε πως εκπαίδευση και Παιδεία δεν ταυτίζονται, άλλη τόση είναι η ανάγκη της όσμωσής τους στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Δυστυχώς στην Ελλάδα βιώνουμε μόνο τις διαφορές τους. Η εκπαίδευση παρέχει στους ανθρώπους μέθοδο, πληροφορίες, γνώσεις. Η Παιδεία στηρίζεται στα παραπάνω, αλλά δεν εξαντλείται σε αυτά. Μέσα από συγκεκριμένες δράσεις αποσκοπεί στη δημιουργία ολοκληρωμένων ανθρώπων, ελεύθερων, υπεύθυνων και ικανών να αποφασίζουν.

Προσπαθώντας να λειτουργήσουμε στα όρια του κεντρικού μας στόχου για λιγότερη ποσότητα ύλης αλλά περισσότερη Παιδεία, εγκαινιάσαμε φέτος τις δράσεις του” κοινωνικού σχολείου”. Το κοινωνικό σχολείο δρα παράλληλα με τα μαθήματα για τη

διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων, μέσα από τη σωστή πληροφόρηση και την ανάπτυξη διαφορετικών πτυχών του χαρακτήρα των μαθητών. Οι δράσεις του κοινωνικού σχολείου εντάσσονται στο σύνολο της σχολικής κοινότητας και δεν αποτελούν μεμονωμένες προσπάθειες. Στο τέλος του σχολικού έτους οι δράσεις αυτές θα έχουν επεκταθεί και στα 13.330 σχολεία της Επικράτειας. Η άθληση και η σωστή διατροφή, που προστατεύουν την υγεία και την αυτοεκτίμησή των παιδιών, η ενημέρωση για τις μολυσματικές ασθένειες και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ο αγώνας κατά των εθισμών, πχ του καπνίσματος, καθώς και η μάχη κατά του ρατσισμού και υπέρ της ανοχής στη διαφορετικότητα – “όλοι διαφορετικοί αλλά και όλοι ίσοι”- αποτελούν τις βασικές δράσεις του κοινωνικού σχολείου. Στο πλαίσιο αυτού του νέου θεσμού καθιερώσαμε από φέτος την Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού, που θα γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου.

Οι εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα ήταν απόλυτα επιτυχημένες κι όπου κάποιοι εκπαιδευτικοί δεν τις οργάνωσαν αποδοκιμάστηκαν από τους ίδιους τους μαθητές. Παράλληλα το κοινωνικό σχολείο δίνει ιδιαίτερη σημασία στην επιμόρφωση γονιών και εκπαιδευτικών,

προκειμένου στη συνέχεια να φτάσει η πληροφόρηση σε κάθε σχολείο, σε κάθε σπίτι. Έως το τέλος του σχολικού έτους

θα έχουν λειτουργήσει 1.500 σχολές γονέων σε όλη τη χώρα.

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να επικεντρωθούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στο άκουσμα αυτής μας της πρόθεσης από όλη την Ελλάδα, κυρίως από το χώρο των γονέων, ακούστηκαν φωνές επιδοκιμασίας. Θα προσπαθήσουμε να αλλάξουμε πράγματα και καταστάσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς εκεί διαμορφώνεται ο χαρακτήρας και η προσωπικότητα του ανθρώπου, εκεί διαπαιδαγωγείται ο πολίτης και αποκτά, πέρα από δεξιότητες, και καθοριστικές για την ποιότητα της ζωής του συνήθειες και συμπεριφορές. Εκεί συντελούνται και τα πρώτα αλλά πολύ ουσιαστικά βήματα της εθνικής κατάρτισης. Δηλαδή της αυτογνωσίας που προϋποτίθεται της κατανόησης του άλλου, του ετέρου, δηλαδή της ουσιωδέστερης λειτουργίας για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες στην Ενωμένη Ευρώπη. Για να κάνουμε το σχολείο μας ουσιαστικότερο κι ελκυστικό και να αποκαταστήσουμε τη σημασία της γνώσης, που σήμερα εξασθενεί περιθωριοποιούμενη από την άμετρη πληροφόρηση, οφείλουμε να μειώσουμε την ύλη των μαθημάτων, σε πρώτη φάση απαλείφοντας μέρη της και σε δεύτερη

φάση συμπυκνώνοντάς την ίσως με τη συγγραφή κάποιων νέων βιβλίων, και να αυξήσουμε την ενασχόληση με ζητήματα που ολοκληρώνουν την προσωπικότητα του μαθητή της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δημιουργική απασχόληση, άθληση, αισθητική αγωγή. Όχι πολλή δουλειά στο σπίτι, που εξοντώνει παιδιά και γονείς. Γιατί θέλουμε τα παιδιά να πάψουν να μισούν το σχολείο. Θέλουμε να το αγαπήσουν ως χώρο δικό τους. Αυτό άλλωστε θα είναι και το βασικό θέμα της συνεδρίασης του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Εκεί θα καταθέσουμε, ως εισαγωγή στις εργασίες, τις θέσεις και τις προτάσεις μας για το Δημοτικό Σχολείο που χρειάζεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα και η Παιδεία μας. Ο διάλογος θα πρέπει να καταλήξει σε συμπεράσματα και προτάσεις έως τον Ιανουάριο, ώστε αμέσως μετά να καταθέσουμε στη Βουλή το σχετικό σχέδιο νόμου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η δίνη της πρωτοφανούς κρίσης, η οποία ξέσπασε στη χώρα το 2009, ανέδειξε όλα τα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Η οικονομική ακμή, μέσω των χρημάτων που διανέμονταν, πολλές φορές με ανορθολογικό τρόπο, έκρυβε τα προβλήματα αυτά. Η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης τα εκτίναξε. Ενδεικτικά από το 2011 έως σήμερα, ο τακτικός προϋπολογισμός του ΥΠΑΙΘ μειώθηκε δραστικά. Και πιο συγκεκριμένα, έχουμε μια μείωση της τάξεως του 30,75 ο/ο, που αντιστοιχεί σε μείωση πιστώσεων κατά περίπου δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Οι υποχρεώσεις μας πολλαπλασιάζονται και οι δυσκολίες γίνονται πολλές και κάποιες φορές ανυπέρβλητες, ωστόσο με ορθή στοχοθέτηση, θάρρος, πίστη, συνεννόηση και γρήγορες και αποτελεσματικές κινήσεις μπορούμε να πετύχουμε σημαντική αναβάθμιση στον κρίσιμο αυτό τομέα. Έως σήμερα, παρά την επταετή και μεγάλη ύφεση κρατήσαμε όρθιες τις δομές της εκπαίδευσης. Αυτό αποτελεί πραγματικό άθλο. Χωρίς ανέξοδες όσο και ανεδαφικές υποσχέσεις με πλήρη πλέον επίγνωση των δυσκολιών και των προκλήσεων, αλλά και με ακλόνητη αποφασιστικότητα για αξιοποίηση των ευκαιριών που ποτέ δεν έπαψαν να υπάρχουν, δίνουμε τη μάχη μας με πίστη και περιμένουμε τη δημιουργική συμβολή όλων, στο εθνικής σημασίας κοινό μας καθήκον.

Για το Δελτίο Τύπου πατήστε .