Τα παιδιά, από την ηλικία των 4 ετών περίπου, αρχίζουν να έχουν καλύτερη αντίληψη του χρόνου. Γνωρίζουν αν είναι πρωί ή απόγευμα, μπορούν να διηγηθούν μια ιστορία, κάνουν αναφορές στο χθες και στο αύριο. Στην ηλικία των 5-6 χρονών μαθαίνουν τις μέρες της εβδομάδας, κατανοούν και χρησιμοποιούν τις έννοιες χθες- σήμερα- αύριο με μεγαλύτερη ακρίβεια και μπορούν να μάθουν το καθημερινό τους πρόγραμμα. Από την ηλικία των 7 ετών, η αντίληψη του χρόνου όλο και βελτιώνεται. Τα παιδιά μαθαίνουν τις μέρες, τους μήνες, τις εποχές. Αρχίζουν να έχουν κάποια αίσθηση της ώρας και της χρονικής διάρκειας. Πλέον κατανοούν απόλυτα τις έννοιες του χρόνου (τώρα, χτες, αύριο, φέτος, πέρσι κλπ).
 
Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά έχουν δυσκολία στο χρονικό προσανατολισμό:
-Δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις έννοιες παρόν, παρελθόν και μέλλον
– Δυσκολεύονται ή αδυνατούν να μάθουν τους μήνες και τις εποχές με σωστή σειρά
– Δυσκολεύονται ή αδυνατούν να μάθουν την ώρα
– Δεν αντιλαμβάνονται τη χρονική διάρκεια
– Δεν μπορούν να αφηγηθούν ή να γράψουν μια ιστορία με σωστή χρονική ακολουθία.
 
Ασκήσεις για βελτίωση στο χρονικό προσανατολισμό
– Ιστορίες αλληλουχίας
Η καλύτερη άσκηση για το χρονικό προσανατολισμό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παιχνίδια με κάρτες που κυκλοφορούν, να βρείτε ιστορίες με εικόνες ή να φτιάξετε δικές σας ιστορίες. Ο τρόπος εξάσκησης πολύ απλός: Ζητάμε από το παιδί να βάλει την ιστορία σε σειρά. Για παιδιά που διαβάζουν μπορείτε να τους δώσετε τις προτάσεις μιας μικρής ιστορίας μπερδεμένες και να τους ζητήσετε να τις βάλουν στη σωστή σειρά. π.χ. Από το μανάβη αγόρασε 2 κιλά πορτοκάλια. Η μαμά σήμερα πήγε για ψώνια. Αργότερα πέρασε από τον ψαρά και πήρε φρέσκα ψάρια. Καθώς πήγαινε συνάντησε μια φίλη της και την χαιρέτησε. Στην επιστροφή σταμάτησε στο φούρνο και αγόρασε κουλουράκια.
 
– Ζωγραφική
Χωρίστε ένα λευκό χαρτί και σε κάθε τετράγωνο σχεδιάστε μαζί με παιδιά κάποια χρονική ακολουθία.
π.χ. η διάρκεια μιας μέρας, σύμφωνα με τη θέση του ήλιου
τι κάνει το παιδί από το πρωί ως το βράδυ
τι κάνει η μαμά όταν φτιάχνει ένα κέικ
η σειρά των εποχών
οι σημαντικές γιορτές μέσα στο χρόνο (π.χ. πρωτοχρονιά, απόκριες, 25η Μαρτίου, Πάσχα, Καλοκαιρινές διακοπές, αρχίζει το σχολείο, 28η Οκτωβρίου, Χριστούγεννα)
 
– Μαθαίνοντας την έννοια της ώρας
Χρησιμοποιήστε μια κλεψύδρα ή χρονόμετρο όταν το παιδί σας κάνει μια άσκηση στο σπίτι. π.χ. βάλτε το χρονόμετρο στα 10 λεπτά και ζητήστε του να τελειώσει μέσα σε αυτό το όριο. Σταδιακά το παιδί θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται τη χρονική διάρκεια και παράλληλα θα ολοκληρώνει πιο γρήγορα το διάβασμα! Επιβραβεύστε το παιδί όταν τα καταφέρνει και ενθαρρύνετε το όταν δεν τα καταφέρνει!
– Μαθαίνοντας την ώρα
Πάρτε ένα μεγάλο ρολόι με δείκτες και βάλτε το κάπου μέσα στο δωμάτιο του παιδιού. Για να κάνετε εξάσκηση στην ώρα χρησιμοποιήστε ένα μεγάλο πλαστικό ρολόι με δείκτες που μετακινούνται χειροκίνητα.
 
– Ολοκλήρωση ιστοριών
Ξεκινήστε μια ιστορία με ή χωρίς εικόνες και αφήστε το παιδί να την συνεχίσει.
Πείτε το τέλος μιας ιστορίας και ζητήστε από το παιδί να σας πει τι νομίζει πως έγινε στην αρχή.
 
– Φτιάξτε τα δικά σας κόμικ
Χωρίστε μερικές λευκές κόλλες χαρτί σε πλαίσια, όπως θέλετε, αποφασίστε για τον τίτλο, σχεδιάστε τα ανάλογα σχέδια, καρτούν κλπ και γράψτε μέσα σε συννεφάκια.
– Ιστορίες και παραμύθια
Διαβάστε μια ιστορία ή ένα παραμύθι. Μετά χωρίστε σε 3 ενότητες: αρχή – μέση- τέλος. Μιλήστε για το τι έγινε σε κάθε μία από αυτές τις ενότητες. Σχεδιάστε μαζί με το παιδί το σημαντικότερο γεγονός της κάθε ενότητας.
Παιχνίδια και βιβλία σχετικά με το χρονικό προσανατολισμό
– Εξελίξεις
– Το πρώτο μου ημερολόγιο (ένα επιτραπέζιο παιχνίδι για τους μήνες, τις μέρες, τις εποχές)
– Μήνες και εποχές (επιτραπέζιο παιχνίδι)
– Τι ώρα είναι; Ένα παιχνίδι- παζλ που βοηθά τα παιδιά να μάθουν την ώρα.
– Μαθαίνω τις 4 εποχές (βιβλίο)
– Ανοίγω τις κάρτες και μαθαίνω την ώρα (ελληνικά και αγγλικά)
Σοφία Τσιντσικλόγλου
Ειδική Παιδαγωγός