Το γράψιμο είναι ιερή υπόθεση

Το ταξίδι με το γράψιμο, αν και καθημερινό, είναι πάντα ταξίδι πρωτόγνωρο, παράξενο, αξιοθαύμαστο. Είναι μια πηγή ανεξάντλητη, που πάντα θα αναβλύζει όσο υπάρχει ο άνθρωπος.

Του Νίκου Τσούλια

Πάντα αναρωτιόμουνα. Τι είναι το γράψιμο; Το να αποτυπώνεις τη σκέψη σου στο χαρτί, το να βάζεις τη μια λέξη μετά την άλλη, το να αραδιάζεις τα γράμματα με μια σειρά, μπορεί να φαντάζει μια απλή και τετριμμένη υπόθεση αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Αναλογιστείτε την πρώτη απόπειρα απεικόνισης μηνύματος στους πρωτόγονους ανθρώπους με τις βραχογραφίες και σκεφτείτε… Τι τεράστιο βήμα ήταν για το πνεύμα τους; Αναλογιστείτε την επόμενη φάση που τα σύμβολα και τα μηνύματα “χώρεσαν” στη δημιουργία της αλφαβήτου, των γραμμάτων και των εννοιών. Τι έφοδος στο μέλλον έγινε τότε, πώς άρχισε το παιχνίδι της ελευθερίας να γίνεται απόλυτα δημιουργικό και συναρπαστικό;

Το γράψιμο δεν είναι μόνο ή κυρίως γράψιμο. Όχι, σε καμιά περίπτωση – και ας φαίνεται μια τόσο απλή και τετριμμένη διαδικασία. Για να αντιληφθούμε το μεγαλείο του γραψίματος πρέπει να το αμφισβητήσουμε, να προσπαθήσουμε να φανταστούμε πώς ήταν ο άνθρωπος πριν από την επινόηση της γραφής, πώς θα ήταν όλο αυτό το δημιούργημα του πολιτισμού του. Να νιώσουμε τη μαγεία του γραπτού κειμένου, το τι χωράει μέσα στις αράδες του, τι σκιρτήματα του στοχασμού μας προκαλεί, τι συναισθήματα ξεχωριστά γεννοβολάει, τι ονειροφαντασίες ξεχύνονται και τρέχεις από πίσω τους και δεν καταλαβαίνεις που βρίσκεσαι. Πώς συνταιριάζει η φυσική παρουσία με την απόδρασή σου από το γήινο κόσμο;

Ναι, οφείλουμε να αναρωτηθούμε. Πώς γίνεται όλη αυτή η απλή λειτουργία να γίνεται τελετή του πνεύματός σου; Πώς μπαίνεις μέσα στο χαρτί και είσαι ο δημιουργός αυτού του παράξενου χορού γραμμάτων, λέξεων και εννοιών και την ίδια στιγμή απολαμβάνεις το δημιούργημά σου ως δέκτης νοημάτων, που δεν είναι μόνο δικά σου; Ναι, όταν έχεις γράψει κάτι, όταν έχεις αφηγηθεί μια μικρή ιστορία, αυτά αυτονομούνται. Καθετί που έρχεται στην ύπαρξη έχει δική του επικράτεια. Έχουμε στοχαστεί τι διαφορά έχει μια λευκή σελίδα με αυτή που προκύπτει μετά από ένα γράψιμο ιδεών και αφηγήσεων;

Αν κάποιος μας διαβάσει ένα γραπτό κείμενο, έχουμε την ίδια πρόσληψη, θα βρεθούμε στην ίδια πνευματική και ψυχική κατάσταση με το αν το διαβάσουμε εμείς και δούμε τα γράμματα και τις λέξεις να ζωντανεύουν χωρίς τη διαμεσολάβηση του τρίτου; Όχι, ποτέ! Τι συμβαίνει λοιπόν; Ποιος μπορεί να εξηγήσει τι κρύβει η άμεση σχέση του αναγνώστη με το κείμενο;

Υπάρχει και κάτι άλλο που κάνει την υπόθεσή μας ακόμα πιο περίτεχνη. Όταν γράφει κάποιος, γράφει πρώτα και κύρια – για να μην ισχυριστώ αποκλειστικά… – για τον εαυτό του. Όχι, δεν αναφέρομαι στο ότι είναι έτσι κι αλλιώς ο πρώτος αναγνώστης του κειμένου. Αναφέρομαι στο ότι υπάρχει ένας ανοιχτός ορίζοντας ανάμεσα στο δημιουργό – συγγραφέα και στο κείμενό του και πολλά, μα πάρα πολλά ζητήματα, γεννιούνται έξω από τη θέληση του συγγραφέα. Το κείμενο δεν έχει απλά και μόνο αυτονομηθεί αλλά έχει και αναδημιουργηθεί από μόνο του! Έχει ήδη πολλαπλασιάσει, μετασχηματίσει, αναδημιουργήσει κάθε σκέψη, κάθε έννοια του συγγραφέα.

Το γράψιμο είναι ιερή υπόθεση. Αφορά τον κάθε άνθρωπο. Τον φέρνει πιο κοντά στον εαυτό του. Ας αναλογιστούμε το εξής. Όταν το παιδί αρχίζει να διαβάζει και να γράφει, δεν ανοίγει το μεγάλο κεφάλαιο ενεργής και δημιουργικής συμμετοχής του στον κόσμο; Αυτό συμβαίνει κάθε φορά που ο άνθρωπος γράφει, και ας μην το συνειδητοποιεί! Ανανεώνει τη δημιουργική συμμετοχή του στο φαινόμενο της ζωής. Αναπλάθει τον εαυτό του.