Κρητικού Μαρίνα Ψυχολόγος Υγείας- Οικογενειακή/Συστημική Σύμβουλος

Τιμωρία, επιπλήξεις και άλλες τέτοιες συμπεριφοριστικές μέθοδοι αντιμετώπισης δύσκολων συμπεριφορών των παιδιών ήταν πολύ συνηθισμένες και δυστυχώς χρησιμοποιούνται από πολλούς ακόμα και σήμερα. Αποτελούσαν και δυστυχώς αποτελούν την εύκολη λύση.

Κάποιοι που διαβάζετε το κείμενο αυτό, ίσως αναρωτιέστε γιατί τα γράφω, αφού στο δικό σας παιδί οι τιμωρίες και η στέρηση μιας αγαπημένης δραστηριότητας είναι αποτελεσματικό μέσο για να συμμορφώνεται το παιδί στις οδηγίες των γονιών. Βραχυπρόθεσμα ίσως…όσο το παιδί είναι μικρό και δεν μπορεί να αποκρούσει την εξουσία των γονιών του…μακροπρόθεσμα όμως;

Για να καταλάβουμε πώς νιώθει ένα παιδί που το βάζουμε τιμωρία ή που του στερούμε κάτι που του αρέσει, ας φανταστούμε το παρακάτω σενάριο. Έστω ότι έχουμε μετακομίσει σε μια άλλη χώρα, όπου μόλις έχουμε μάθει την γλώσσα, αλλά όχι και τόσο καλά….ίσα που μπορούμε να συνεννοηθούμε. Είμαστε όμως αναγκασμένοι να δουλέψουμε γιατί πρέπει να τα βγάλουμε πέρα οικονομικά και η μόνη δουλειά που βρίσκουμε είναι σε άτομα που μιλούν την γλώσσα της χώρας που είμαστε και όχι την μητρική μας. Κάποια στιγμή γίνεται κάτι το οποίο δεν καταλάβαμε καλά και αμέσως ο εργοδότης μας, μας λέει στην γλώσσα του, ότι θα μας κρατήσει όλο το μεροκάματο μας. Εμείς έχουμε μείνει άφωνοι, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι κάναμε και μας φέρεται έτσι, χωρίς όμως να τα καταφέρνουμε, καθώς με το δικό μας το μυαλό δεν έχουμε κάνει κάτι τόσο σοβαρό για το οποίο να αξίζουμε να μας κρατήσει όλο το μεροκάματο. Όμως ο εργοδότης μας δεν μας αφήνει περιθώρια συζήτησης και εμείς νιώθουμε θυμωμένοι και αδικημένοι.

Κάπως έτσι νιώθουν και τα παιδιά μας, με την διαφορά πως εκείνα δεν μπορούν να εξωτερικεύσουν και να βάλουν λόγια στα συναισθήματα, με αποτέλεσμα η δική μας δράση, να φέρνει την δικιά τους αντίδραση και να γίνεται ένας φαύλος κύκλος χωρίς τελειωμό. Τι θα βοηθούσε; Το να αντιμετωπίζουμε την συμπεριφορά και να προσπαθούμε να την καταστείλουμε, μοιάζει σαν να προσπαθούμε να σπάσουμε ένα παγόβουνο με το μαχαίρι της κουζίνας. Μπορεί να καταφέρουμε να σπάσουμε την κορυφή, αλλά θα έχουμε αντιμετωπίσει το πρόβλημα σε βάθος; Αυτό που θα φέρει αποτελέσματα τα οποία θα διαρκέσουν σε βάθος χρόνου, είναι να προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε ποια ανάγκη κρύβεται πίσω από την αλλαγή συμπεριφοράς του παιδιού μας. Τι θέλει να μας πει που δεν μπορεί, καθώς δεν ξέρει πώς να το εξωτερικεύσει; Όταν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θα ξέρουμε και πώς να αντιμετωπίσουμε την δυσκολία που μας εκφράζει το παιδί μας, να έρθουμε πιο κοντά του και να οικοδομήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης από πολύ νωρίς, η οποία θα αποτελέσει την βάση για την κρίσιμη περίοδο της εφηβείας.