Από την Ελπινίκη Ρουμελιώτη
Αναμφισβήτητα ο διακαής πόθος του κάθε γονέα(ή τουλάχιστον των περισσοτέρων, για να ακριβολογούμε) είναι να αποκτήσει κάποια μέρα την αξίωση να καμαρώσει το παιδί του ως ένα επιτυχημένο και ευτυχισμένο άνθρωπο.
Η επιθυμία του αυτή πηγάζει φυσικά από την υπέρμετρη αγάπη που τρέφει για το παιδί του.
Οι γονείς πριν ακόμη έρθουν στον κόσμο τα παιδιά τους έχουν φανταστεί την ιδανική ζωή για αυτά, έχουν κάνει χιλιάδες όνειρα για την ζωή τους.
Τα όνειρα αυτά κυρίως περιλαμβάνουν τις ικανότητες, τις δεξιότητες αλλά και την συμπεριφορά που θα ήθελαν οι γονείς να έχουν τα παιδιά τους( πως δηλαδή θεωρούν ότι είναι ο σωστός τρόπος συμπεριφοράς έτσι ώστε το παιδί τους να εξελιχθεί σε ένα αξιόλογο άνθρωπο για την κοινωνία) αλλά να είναι και επιτυχημένα στην επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή (δηλαδή να σπουδάσουν, να έχουν μια καλή δουλειά ,οικονομική ευχέρεια και να επιλέξουν στο μέλλον έναν εξίσου αξιόλογο άνθρωπο για να κάνουν την δική τους οικογένεια). Βέβαια σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι οι προσδοκίες και τα όνειρα των γονέων διαφέρουν ανάλογα τον χαρακτήρα, τις πεποιθήσεις και το μορφωτικό επίπεδο του εκάστοτε ανθρώπου(για κάποιους επιτυχία είναι η δημιουργία οικογένειας για άλλους οι σπουδές και η επαγγελματική αποκατάσταση ή η συνέχιση της καριέρας του μπαμπά και της μαμάς…. πατώντας στα χνάρια τους και ακολουθώντας τον ίδιο πάνω-κάτω τρόπο ζωής με αυτούς.
Συνοψίζοντας οι αγωνίες και οι προσδοκίες των γονιών έχουν κοινό παρονομαστή την επαγγελματική κατάρτιση του ‘’τέκνου τους” και την δημιουργία οικογένειας με την ειδοποιό διαφορά ότι μιλάμε για τις προσδοκίες των γονιών και όχι των παιδιών. Τι γίνεται τώρα όταν τα όνειρα οι επιλογές και οι στόχοι των παιδιών όσον αφορά τη ζωή τους διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από αυτά του μπαμπά κ της μαμάς; Πως αντιμετωπίζει ο γονιός αυτό το πλήγμα; Αφού τις περισσότερες φορές οι γονείς από την ανησυχία τους και μόνο να πράξουν το σωστό θεωρούν λάθος κάθε επιλογή αντίθετη από τη δική τους και έρχονται σε σύγκρουση με τα παιδιά τους.
Τα όνειρα των εφήβων είναι μεγαλεπήβολα με αρκετή δόση φαντασίας και ονειροπόλησης άλλωστε σε αυτήν την ηλικία έτσι πρέπει να είναι, οι έφηβοι νιώθουν πως ο κόσμος τους ανήκει πως μπορούν να καταφέρουν τα πάντα. Τα όνειρα αυτά ξεκινούν όταν ο έφηβος αρχίζει να καταλαβαίνει τον εαυτό του να πλάθει τον χαρακτήρα του και να έχει αυστηρά τις δικές τους επιλογές επηρεαζόμενος περισσότερο από τα πράγματα που τον εκφράζουν και τον κάνουν να αισθάνεται όμορφα παρά από τις συμβουλές και τις νουθεσίες των γύρω του, για το τι στόχους και επιλογές θα έπρεπε να έχει. Αργότερα κατά την ενηλικίωση τα όνειρα αυτά μεταβάλλονται και παίρνουν μορφή στόχων και επιλογών που οι νέοι θέλουν να ακολουθήσουν χωρίς πια να παίζει ρόλο η παρόρμηση της ηλικίας.
Τα παιδιά από την στιγμή που φτάνουν στην ηλικία που έχουν πλήρη αντίληψη για το τι συμβαίνει γύρω τους αλλά και μετέπειτα στην εφηβεία καθώς και στην ενήλικη πια ζωή τους , προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στις επιλογές τους που τους κάνουν να νιώθουν όμορφα και ικανοποιούν τους ιδίους αλλά και στις επιλογές που δεν γίνονται με καθαρά δική τους βούληση απλά και μόνο για να ευχαριστήσουν τους γονείς τους. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να νιώθουν πως κάνουν περήφανους τους γονείς τους και ευτυχισμένους γι’ αυτό το λόγο άλλωστε και κάνουν αυτό το σφάλμα. Τα διλήμματα που έχουν οι έφηβοι είναι τα ακόλουθα : «να ακολουθήσω το επάγγελμα που θέλουν οι γονείς μου ή το επάγγελμα που νιώθω ότι μου αρέσει να κάνω;» Να αναζητήσω ένα σύντροφο που θα αρέσει στους γονείς μου επειδή με αγαπούν και θέλουν το καλό μου ή έναν άνθρωπο που θα νιώθω εγώ ο ίδιος πως ταιριάζω καλύτερα;» Αλλά τα οδηγούν και σε πολύ απλά διλήμματα όπως αν τα άτομα(φίλοι, γνωστοί)με τα οποία έχουν φιλική επαφή είναι αρεστά στους γονείς τους αλλά και ακόμη αν πρέπει να φοράνε τα ρούχα που αρέσουν στους γονείς τους ή στους ίδιους.
Οι προσδοκίες των γονέων εκφράζονται άλλοτε με έμμεσο και άλλοτε με άμεσο τρόπο. Συνήθως οι επιθυμίες των γονιών για τα παιδιά τους γίνονται αντιληπτές από αυτά ακόμα και αν δεν κάνουν διάλογο μαζί τους και δεν τους πουν τη γνώμη τους ανοιχτά . Ίσως το γεγονός ότι δεν επιλέγουν να μιλήσουν ανοιχτά στα παιδιά τους είναι χειρότερο. Φράσεις όπως «αν σου αρέσει εσένα αυτό που επέλεξες εμένα δεν με ενοχλεί», «δεν με πειράζει καθόλου η επιλογή σου είναι η δική σου η ζωή όπως νομίζεις», «Γιατί το έκανες αυτό; Δεν με ενόχλησε αλλά ήξερες πως θα στεναχωρηθώ» Τα έμμεσα αυτά σχόλια μπορούν να ειπωθούν με αυστηρό και ειρωνικό τρόπο έτσι ώστε να στεναχωρήσουν βαθύτατα τα παιδιά και να τα κάνουν να νιώσουν τύψεις για τις επιλογές τους. Και δυστυχώς τα παιδιά θέλουν πάρα πολύ να έχουν την εύνοια των γονιών τους και να τους κάνουν περήφανους αλλά θέλουν να κάνουν και αυτό που επιθυμούν οι ίδιοι. Αυτός ο τρόπος «συμβουλευτικής» από τους γονείς είναι πιο ισχυρός από την κατά μέτωπο επίθεση του άμεσου τρόπου όπου ο γονέας λέει ξεκάθαρα στο παιδί τον τρόπο που θα ήθελε να συμπεριφέρεται και τι επάγγελμα να ακολουθήσει. Αυτός ο τρόπος είναι πιο ισχυρός διότι οι γονείς χωρίς να αρνηθούν κάτι στο παιδί τους, του δείχνουν πεντακάθαρα πως δεν συμφωνούν με τις επιλογές του και δεν τις εγκρίνουν. Ακόμη καμιά φορά οι γονείς λειτουργούν εκβιαστικά απέναντι στο παιδί. «Πρέπει να κάνεις το καλύτερο για εσένα, σου το λέω για το καλό σου», «Θα επιλέξω εγώ το καλύτερο για εσένα», αυτές είναι δύο ενδεικτικές φράσεις που χρησιμοποιούν οι γονείς.
Βέβαια σαφώς και είναι καλό να υπάρχουν όνειρα και επιθυμίες τον γονιών για τα παιδιά τους, είναι πολύ καλό για την καλή ψυχολογία των παιδιών αφού με αυτό τον τρόπο τους δείχνουν ότι πιστεύουν στις δυνατότητες και στις δυνάμεις τους και κάνουν όνειρα για αυτά. Όταν οι επιθυμίες γονιών και εφήβων συγκλίνουν τότε δεν υπάρχει πρόβλημα(αν και βέβαια και σε αυτήν την περίπτωση το παιδί θέλει να νιώθει ότι ήταν καθαρά δική του επιλογή άσχετα αν ικανοποιεί τους γονείς του η όχι.) Στην περίπτωση τώρα που οι απόψεις δεν συμφωνούν, υπάρχει ρήξη μεταξύ γονέα και παιδιού που έχει σαν αποτέλεσμα τα παιδιά να καταπιέζονται αρκετά (ανάλογα φυσικά και με τον χαρακτήρα κάθε παιδιού)με ανεξέλεγκτες αντιδράσεις.
Το κακό είναι πως τα παιδιά που δεν έχουν δυναμικό χαρακτήρα και έχουν παθητικές αντιδράσεις τείνουν να ζήσουν τη ζωή που θέλουν οι γονείς τους και όχι την ζωή που θέλουν οι ίδιοι. Κάνοντας πάντα το ‘’χατίρι” των γονιών τα παιδία καταλήγουν να γίνουν ενήλικες χωρίς αυτοπεποίθηση, χωρίς να έχουν πάρει στην ζωή τους καμία πρωτοβουλία και η προσωπική τους ευτυχία θα είναι πάντα άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν των γονιών τους αφού μια ζωή η επιτυχία τους θα εξαρτάται από το πόσο την υπολογίζουν οι γονείς και όχι από την δική τους ικανοποίηση. Το παιδί δεν θα χαρεί ποτέ ουσιαστικά την ζωή του αν ο τρόπος που θα την ζήσει θα του επιβληθεί από τους γονείς του. Αυτό πρέπει να καταλάβουν οι γονείς και να αλλάξουν στάση. Το παιδί δεν θα ευτυχήσει ποτέ πραγματικά αν η μόνη πηγή χαράς που θα έχει θα είναι η ικανοποίηση που προσφέρει στους γονείς του από τα επιτεύγματα του.
Ουσιαστικά το παιδί σας θα βασανίζεται συνεχώς από κακές σκέψεις αφού κάνοντας πάντα ότι του λέτε εσείς θα καταλήξει να θεωρεί πως δεν έχει σωστή κρίση και δεν είναι άξιο να πάρει σωστές αποφάσεις. Θα καταπιέζει τα όνειρα του και στις διαπροσωπικές του σχέσεις θα κάνει συνεχώς υποχωρήσεις αφού έμμεσα του έχετε εμφυσήσει να καταπιέζει τις επιθυμίες του και να ικανοποιεί τις επιθυμίες των άλλων όπως έκανε και με τις δικές σας. Οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να είναι δυναμικοί άνθρωποι με ισχυροί προσωπικότητα να διεκδικούν αυτά που θέλουν και τους αξίζουν με την εξαίρεση βέβαια στους ίδιους. Στους ίδιους θα ήθελαν να υπακούν, πράγμα εξαιρετικά αντιφατικό.
Οι αντιδράσεις των παιδιών ποικίλλουν ανάλογα με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα κάθε παιδιού. Κάποια παιδιά αντιδρούν με επιθετικό τρόπο κάνοντας καμιά φορά από πείσμα κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που θέλουν οι γονείς για να κοντραριστούν μαζί τους, άλλα παιδιά έχουν ακραίες αντιδράσεις χρησιμοποιώντας ακόμα και βία απέναντι στους γονείς. Τέλος τα πιο ώριμα παιδιά προσπαθούν με διάλογο και λογικά επιχειρήματα να δώσουν στους γονείς να καταλάβουν ότι μόνο αν χαράξουν τον δικό τους δρόμο με προσωπικές επιλογές θα γίνουν πραγματικά ευτυχισμένα. Σε περίπτωση που κάνουν λάθος επιλογές θα μάθουν από αυτές, δεν θα είναι λάθη που έκαναν οι γονείς τους και τα επωμίζονται οι ίδιοι.
Τέλος αυτό που θα ήταν καλό να κάνουν οι γονείς είναι να προσπαθήσουν να εντοπίσουν τη σωστή κατεύθυνση του παιδιού τους ή το ταλέντο του , ώστε να το βοηθήσουν να εξελιχθεί σε αυτό που το ίδιο αγαπάει και να μπορέσει με αυτόν τον τρόπο να βαδίσει στα πρώτα βήματα που θα το οδηγήσουν προς την ευτυχία. Είναι πολύ σημαντικό κατά την εξέλιξη κάθε ανθρώπου να αγαπάει αυτό που κάνει και όχι να κάνει αυτό που του έχει επιβληθεί. Στην δεύτερη περίπτωση δεν θα είναι ποτέ ευτυχισμένο. Αυτή βέβαια είναι μια εξαιρετικά δύσκολη προσωπική υπόθεση και θέλει πολύ δουλειά για να επιτευχθεί από τους γονείς αφού ο κάθε γονέας θεωρεί τον εαυτό του αυθεντία όσον αφορά τις επιλογές για την ζωή των παιδιών του. Οι γονείς είναι απαραίτητο να σκεφτούν γιατί φέρνουν αντιρρήσεις στα παιδιά τους όσον αφορά τα όνειρα τους.
Το παιδί σας είναι κομμάτι από τον εαυτό σας αλλά δεν παύει να είναι και ξεχωριστή προσωπικότητα και να έχει δικά του θέλω για την ζωή. Το παιδί σας δεν αποτελεί την συνέχεια της δικής σας ζωής. Αποδεχτείτε το γι’ αυτό που είναι και γι’ αυτά τα οποία πρεσβεύει (φανταστείτε και εσείς αν είχατε την ικανότητα να εκπληρώνατε τα δικά σας και μόνο όνειρα και όχι των γονιών σας πόσο πιο ευτυχισμένοι και ψυχικά υγιείς θα ήσασταν.) Είναι απαραίτητο να μαθαίνουμε στα παιδιά να παλεύουν μόνα τους παρά να τους εξασφαλίζουμε μια προδιαγεγραμμένη πορεία όλων των θεμάτων στη ζωή τους. Συμβουλέψτε, μην απαιτείται ,γίνεται συνοδοιπόροι και όχι καθοδηγητές του παιδιού σας.
Καλό θα ήταν να αναρωτηθείτε γιατί θα θέλατε να ζήσουν τα παιδιά σας ό,τι δεν ζήσατε εσείς. Οι γονείς νιώθουν μεγάλη ανακούφιση όταν τα παιδιά τους κατακτούν ό,τι δεν κατάφεραν οι ίδιοι σε μικρή ηλικία. Έχει ουσιαστική σημασία οι γονείς να βάλουν στην άκρη τα εφηβικά τους όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν και όχι να επιδιώκουν να τα πραγματοποιήσουν μέσω των παιδιών τους. Τα παιδιά είναι ξεχωριστές προσωπικότητες έχουν διαφορετικές ανησυχίες. Η μοναδική ανησυχία και προσδοκία που θα έπρεπε να έχουν οι γονείς για τα παιδιά τους είναι να ζήσουν ευτυχισμένα ακολουθώντας τις επιθυμίες τους και όχι εγκλωβισμένα σε μια ζωή που δεν τους ταιριάζει.
Όσον αφορά τη στάση που θα πρέπει να κρατήσουν τα παιδιά απέναντι στους γονείς είναι να τους ακούν και να τους σέβονται χωρίς όμως να τους υπακούν τυφλά. Οι επιλογές μας καλώς ή κακώς μας ακολουθούν σε όλη μας τη ζωή γι’ αυτό το λόγο δεν πρέπει να παίρνουμε βιαστικές αποφάσεις που δεν θα μας ταιριάζουν. Γιατί όσο και αν αισθάνονται υπερηφάνεια και χαρά οι γονείς μας για τις επιλογές που κάναμε στη ζωή μας, στην πραγματικότητα δεν θα ζήσουν αυτοί την ζωή μας αλλά εμείς ….. οπότε οφείλουμε στους εαυτούς μας να είμαστε προσεκτικοί…Φανταστείτε μόνο αν για όλη σας την ζωή κάνετε μια δουλειά που δεν σας αρέσει πως θα ήταν η καθημερινότητα σας. Θα μπορούσατε να καταρτιστείτε επαγγελματικά σε ένα αντικείμενο που δεν ήταν η επιλογή σας και να είστε και αποδοτικοί στην δουλεία σας; Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ό,τι δεν είναι μοναδικοί υπαίτιοι οι γονείς για τις λάθος επιλογές των παιδιών τους με την πίεση που τους ασκούν αλλά και τα ίδια τα παιδιά. Οφείλουμε να διεκδικούμε ό,τι θεωρούμε ότι μας αξίζει και θα μας κάνει ευτυχισμένους και να υποστηρίζουμε με σθένος τις επιλογές μας. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να επισημανθεί ότι υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες που περιορίζουν τις επιλογές μας όπως είναι π.χ η οικονομική κατάσταση. Σε αυτήν την περίπτωση υποχρεούμαστε να κάνουμε κάποιες υποχωρήσεις. Έτσι χρειάζεται να επιλέγουμε με μεγάλη προσοχή τις υποχωρήσεις που θα κάνουμε για να φροντίσουμε έτσι να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνες σε σχέση με αυτό που πραγματικά θέλουμε. Με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρουμε να μην εγκαταλείψουμε εντελώς τα όνειρα μας.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
