Η θεραπευτική γραφή συνδυάζει τη δύναμη της με τη διαδικασία της αυτοέκφρασης, επιτρέποντας στον άνθρωπο να αναστοχαστεί, να κατανοήσει και τελικά να μεταμορφώσει την προσωπική του αφήγηση. Η μέθοδος αυτή, που ανήκει στις λεγόμενες εκφραστικές θεραπείες, αξιοποιεί την πράξη της γραφής όχι ως λογοτεχνική άσκηση, αλλά ως εργαλείο ενδοσκόπησης, ψυχοσυναισθηματικής απελευθέρωσης και προσωπικής ενδυνάμωσης.

Η συγγραφέας και φιλόλογος Αργυρώ Μουντάκη, πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια δημιουργικής και θεραπευτικής γραφής, εφαρμόζει την προσέγγιση αυτή τα τελευταία χρόνια, εντάσσοντας σε αυτήν τη βιβλιοθεραπεία και την ενσυνείδητη γραφή. Όπως εξηγεί, ο καθένας μπορεί να επωφεληθεί, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη εμπειρία συγγραφής. Το μόνο που χρειάζεται είναι η επιθυμία να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο και να δώσει φωνή σε όσα δεν λέγονται εύκολα.

Η θεραπευτική γραφή περιλαμβάνει βιωματικές ασκήσεις γραφής που βασίζονται σε θεματικές, όπως το τραύμα, η απώλεια, η αλλαγή ή η προσωπική ταυτότητα. Συχνά, η διαδικασία ξεκινά με ένα απόσπασμα από κάποιο λογοτεχνικό έργο – ένα ποίημα, ένα διήγημα ή ακόμα και ένα παραμύθι – το οποίο λειτουργεί ως αφορμή για εσωτερική διερεύνηση. Οι συμμετέχοντες καλούνται να γράψουν ελεύθερα, χωρίς κανόνες, με μοναδικό στόχο να ανακαλύψουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις μνήμες που αναδύονται.

Η Μουντάκη επισημαίνει ότι η γραφή δεν αποτελεί απλώς εκφόρτιση. Πρόκειται για μια διαδικασία που ενεργοποιεί τη σκέψη και δημιουργεί νέες συνδέσεις στον εγκέφαλο, επαναδιατυπώνοντας τη σχέση μας με τις εμπειρίες μας. Ένα από τα βασικά οφέλη είναι ότι μέσα από τη γραφή μπορούμε να αλλάξουμε την οπτική με την οποία βλέπουμε τη ζωή μας – ουσιαστικά να ξαναγράψουμε το προσωπικό μας «παραμύθι».

Η μέθοδος εφαρμόζεται τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο και βρίσκει εφαρμογή σε πληθυσμούς με ψυχικές δυσκολίες, χρόνιες παθήσεις ή άτομα που αναζητούν προσωπική ανάπτυξη. Οι συμμετέχοντες αισθάνονται ασφαλείς, καθώς δεν αξιολογούνται, δεν κρίνονται και δεν υποχρεώνονται να μοιραστούν κάτι που δεν θέλουν. Το ζητούμενο είναι η απελευθέρωση και η αποδοχή, όχι η λογοτεχνική αρτιότητα.

Μια τέτοια συνάντηση πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 1ης Εκδήλωσης Ψυχικής Υγείας που διοργάνωσε ο δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη, με τίτλο «Η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων μας». Εκεί, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη θεραπευτική γραφή στην πράξη, γράφοντας για τις προσωπικές τους διαδρομές, τα βιώματά τους και τις εσωτερικές τους φωνές.

Όπως τονίζει η Μουντάκη, η θεραπευτική γραφή δεν αποτελεί υποκατάστατο της ψυχοθεραπείας, αλλά μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά, ενισχύοντας την αυτοπαρατήρηση και τη συναισθηματική διαύγεια. Στόχος της είναι να βοηθήσει το άτομο να έρθει πιο κοντά στον εαυτό του, να ακούσει όσα δεν είχε τολμήσει να πει και να ενδυναμώσει τη σχέση του με τη ζωή μέσα από τη δύναμη των λέξεων.