Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού μας συστήματος – αλλά και της ελληνικής κοινωνίας γενικότερα – είναι η συντηρητική τους (όχι με την πολιτική έννοια του όρου) συμπεριφορά, μια αδρανειακή κατάσταση όπου το υπάρχον εξακολουθεί να είναι το ζητούμενο, και το μελλοντικό δεν το διαμορφώνει η προσπάθειά μας αλλά η ροή του χρόνου.
Δεν ξέρω αν υπάρχει μια απολύτως πειστική μελέτη για τους λόγους (ιεραρχημένους) που η αρχαία Αθήνα, οι Ιωνικές πόλεις κλπ ανέπτυξαν έναν τόσο κορυφαίο πολιτισμό. Κρατάω όμως μια επιμέρους παρατήρηση ενός ξένου μελετητή της ιστορίας, ο οποίος τονίζει ότι «οι Αθηναίοι πάντα αναζητούν το καινούριο, πάντα πειραματίζονται, ποτέ δεν είναι ικανοποιημένοι, ποτέ πλήρεις και εφησυχασμένοι» (Gombrich, E.H., 2011, Μικρή ιστορία του κόσμου).
Μια κρυμμένη ιδιότητα της ύλης (π.χ. ηλεκτρισμός), ένας μετασχηματισμός της ύλης (π.χ. δομές του πυριτίου και νέες τεχνολογίες), ένα ξεπέταγμα της ανθρώπινης σκέψης (π.χ. θεωρία της σχετικότητας) ανοίγουν φοβερά ξέφωτα, αλλάζουν την όλη εικόνα της πραγματικότητας. Ας σκεφτούμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς την παρουσία έστω αυτών των τριών παρεμβάσεων του ανθρώπου, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι είμαστε ακόμα στην αρχή της επιρροής τους. Είναι επομένως η αναζήτηση, η έρευνα μια διαρκής παλιννόστηση στο αξιερώτητο, μια βουλησιακή οδύσσεια του ανθρώπου για να κατανοήσει τη ζωή και τον Κόσμο.
Η σύγχρονη έρευνα, για να μείνουμε μόνο σε ένα στοιχείο της, εκτυλίσσεται (και παράλληλα συνδιαμορφώνει) στο (το) πεδίο αναφοράς της, το οποίο είναι ο ψηφιακός κόσμος. Πάντα έτσι γίνεται στην ιστορία του ανθρώπου. Και τώρα είμαστε σε μια ιστορική φάση, όπου «πεθαίνει η διάρκεια και έρχεται η αδιάκοπη αλλαγή» (Τόφλερ). Όπου η παγκόσμια οικονομία κινείται στον αστερισμό των νέων τεχνολογιών, γιατί «όσο προοδεύει η επιστήμη και η τεχνική, τόσο μεγαλώνουν οι σχέσεις μεταξύ της γνώσης και της παραγωγής», (Ιμβριώτη Ρ., 1972, Το κατηγορώ της νεολαίας).
Τολμώ να ισχυριστώ ότι: ό,τι δεν είναι ψηφιοποιημένο, θεωρείται σαν να μην υπάρχει! Ας πάρουμε για παράδειγμα τη μουσική βιομηχανία. Μέσα σε μια δεκαετία άλλαξαν τα πάντα. Από την παραγωγή μέχρι την καθημερινή της χρήση η αλυσίδα έσπασε σε όλα τα σημεία της και αυτό οφείλεται στην ψηφιοποίηση και στο διαδίκτυο.
Αλλά και στα πεδία του σχολείου τα πράγματα ήδη αλλάζουν. Ο Έρικ Άλσμπρυ, και φυσικά όχι μόνο αυτός, έχει αναλύσει τη ροή των πραγμάτων από τη δεκαετία του 1960: «Βρισκόμαστε στην τέταρτη επανάσταση στην εκπαίδευση. Πρώτη όταν βγήκε ο δάσκαλος, δεύτερη επανάσταση στον γραπτό λόγο, τρίτη με το βιβλίο και τέταρτη με τις νέες τεχνολογίες».
Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (12.7.11) σημειώνει ότι «το κομπιούτερ νίκησε το μολύβι», στα σχολεία της Ιντιάνας από τη νέα σχολική χρονιά δεν θα διδάσκεται γραφή παρά μόνο… πληκτρολόγηση, και τιτλοφορεί το όλο θέμα με ένα ‘μότο’ παρμένο από τα παλιά: «πάρτε μολύβι και χαρτί»: η φράση που έχει επαναληφθεί ξανά και ξανά από γενιές δασκάλων θα χάσει σύντομα το περιεχόμενό της – τουλάχιστον στην Ιντιάνα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ξέραμε πως το χαρτί γίνεται όλο και πιο σπάνιο, τώρα όμως απαγορεύθηκε και το στιλό. Διότι, τι χρησιμεύει το χειρόγραφο στην εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών;
Βέβαια υπάρχουν ενστάσεις πολλές, ως προς το τι επηρεάζουν όλες αυτές οι αλλαγές. Για την ορθογραφία, τη μορφή του διαβάσματος, ακόμα και για τον τρόπο σκέψης των παιδιών. Δεν είναι σαφώς όλα απλά. Το διακύβευμα δεν είναι να πεις ναι ή όχι στην επέκταση των νέων τεχνολογιών· η απάντηση έχει δοθεί. Η πρόκληση είναι να κάνεις τις νέες τεχνολογίες και το ψηφιακό τοπίο να έχουν κοινωνικό και ανθρώπινο περιεχόμενο, να συνδεθούν με τη μεγάλη προσπάθεια του ανθρώπου για να βελτιώσει τη ζωή του, αμβλύνοντας τις ανισότητες και προσπαθώντας να δίνεις ίσες ευκαιρίες σε όλους / όλες.
Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει όταν η χώρα μας υποχωρεί κατά οκτώ θέσεις στην κατάταξη των χωρών με βάση τον Δείκτη Δικτυακής Ετοιμότητας (Networked Readiness Index) του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ και βρίσκεται στην 64η θέση της κατάταξης για την περίοδο 2010-2011, ενώ ένα χρόνο πριν είχε καταλάβει την 56η θέση και ενώ βρισκόταν στην 48η θέση της κατάταξης στην περίοδο 2006-2007!
Θα επανέλθω.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
