Πρωτοβουλίες στο σχολείο: γοητευτική όψη παιδείας!

Αποτελούν το συνολικό σκηνικό αυτενέργειας μαθητών και εκπαιδευτικών. Είναι ο γαλαξίας των πιο ενεργητικών όψεων του σχολείου, μια κουλτούρα πολιτισμού και δημιουργικότητας που απελευθερώνει τις πιο πρωτοποριακές δυνάμεις των παιδιών.

Είναι η ορμή του πιο δημιουργικού θεσμού στην ελληνική κοινωνία, του σχολείου, προκειμένου να διαμορφώσει την ξεχωριστή μικρή πραγματικότητα, εκείνη την πραγματικότητα που εκφράζει με τον πιο αυθεντικό τρόπο τη θέληση για μάθηση και για μόρφωση.
Και τι μπορεί να περιλαμβάνει ένας χάρτης πρωτοβουλιών στον οποίο δεσπόζει η ερευνητική αναζήτηση και το νεανικό πάθος; Τα πάντα, καθετί που δημιουργεί ψυχική ευφορία και συναισθηματική έκρηξη στις πιο δύσκολες αλλά και πιο όμορφες και πιο δημιουργικές ηλικίες, καθετί που θραύει εκκωφαντικά τους φράχτες της τυπικής λειτουργίας και της στείρας και αενάως ίδιας επαναλαμβανόμενης καθημερινότητας, καθετί που κάνει τα παιδιά να νιώθουν υποκείμενα και δημιουργοί των πράξεών τους, που τα κάνει να ασκούνται στα μονοπάτια της αυτοπραγμάτωσης και της ηθικής ικανοποίησης.
Εδώ θα επωαστεί με τον πιο ανεπαίσθητο αλλά και πιο ισχυρό τρόπο η αυτοπεποίθηση των μαθητών και η σύναψη της εκπαίδευσης με τα βαθιά νοήματα της παιδείας. Εδώ η γνώση δεν είναι απόλυτα ετεροπροσδιορισμένη και επιβαλλόμενη από ένα άκαμπτο αναλυτικό πρόγραμμα αλλά αναδεικνύεται κυρίως μέσα από την προσωπική και συλλογική έρευνα και από την αυτενέργεια και τον αυτοσχεδιασμό των μαθητών. Εδώ ασκείται η προσωπική ευθύνη στην οποία θα στηριχτεί το αυριανό ξεπέταγμά τους μέσα στη ζωή.

Μπορεί να είναι η δημιουργία μόνιμης και διαρκώς ανανεούμενης ορχήστρας μέσα από την οποία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα γεύονται ολοκληρωτικά τον απέραντο κόσμο της Μουσικής και θα χρωματίζουν κάθε σχολική εκδήλωση, κάθε ζωντανή συλλογική έκφρασή τους. Μπορεί να είναι η σύσταση κινηματογραφικής ομάδας και να σκηνοθετούν ντοκιμαντέρ στην ιστορία του τόπου τους, στις αφηγήσεις των παλιότερων, στους αυτοπροσδιορισμούς των δικών τους φιλοδοξιών. Μπορεί να είναι η συγκρότηση καλλιτεχνικής κίνησης, που θα περιλαμβάνει κάθε νεανική ανησυχία στα εικαστικά ή στο θέατρο. Μπορεί να ανάπτυξη βιβλιοφιλίας και φιλαναγνωσίας, που θα επεκταθεί έξω από τη σχολική αυλή και θα απλωθεί στις γειτονιές της πόλης τους και των χωριών τους, με στόχο να αγαπήσουν το διάβασμα όχι μόνο αυτοί οι ίδιοι αλλά και πολίτες, γονείς και άλλοι που είναι υποταγμένοι στην υποκουλτούρα της χυδαιότητας της τηλεόρασης.

Μπορεί να είναι και άλλες εικόνες πιο ριζοσπαστικές. Μπορεί να είναι κινήσεις που θα μετασχηματίζουν το σημερινό εν πολλοίς ανούσιο χαρακτήρα των σχολικών εκδρομών και θα του δίνουν ένα κατεξοχήν μορφωτικό άρωμα, μέσα από δημιουργικές συλλογικές εργασίες και άλλους αυτοσχεδιασμούς. Μπορεί να είναι επισκέψεις σε κάθε λογής οργανισμούς και φορείς με σκοπό την ενημέρωση στο επαγγελματικό και στο κοινωνικό τοπίο αυτών, προκειμένου οι μαθητές να ενημερωθούν με βιωματικό τρόπο σε ζητήματα επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής. Μπορεί να είναι ανάπτυξη πολλαπλών ομάδων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, μέσα από τις οποίες θα κατακτηθεί μια κουλτούρα αμφισβήτησης του καταναλωτισμού και της λεηλασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Μπορεί να είναι κινήσεις εκδήλωσης αγάπης και αλληλεγγύης σε ανθρώπους που δοκιμάζονται σκληρά στη ζωή τους, σε παιδιά που βρίσκονται στα νοσοκομεία και έχουν σοβαρό πρόβλημα υγείας.

Έχουμε άραγε σκεφτεί κατά πόσο αλλάζει, κατά πόσο ομορφαίνει και εξευγενίζεται ο συναισθηματικός κόσμος των παιδιών όταν καλλιεργείται η έκφραση αγάπης, όταν τα παιδιά διαπαιδαγωγούνται έμπρακτα στο αξιακό στερέωμα του σχολείου; Έχουμε σκεφτεί τη δύναμη του παραδείγματος, τη δύναμη του γεγονότος στη συνείδηση των παιδιών σε σχέση με τις εύκολες θεωρητικές διακηρύξεις της αγωγής στη σχολική αίθουσα; Κάθε πολίτης που έχει τελειώσει προ πολλού το σχολείο θυμάται και αξιολογεί ως πολύ σημαντικά σημεία της ζωής του εκείνα τα γεγονότα της παιδικής – σχολικής διαδρομής του που ήταν έξω από τη τυπική και υποχρεωτική λειτουργία της εκπαίδευσής του, εκείνα τα γεγονότα στα οποία είχε ενεργό ρόλο, που δεν ήταν ένας απλός δέκτης.

Το σχολείο έχει φοβερές δυνατότητες, έχει άπειρους δρόμους για να εμπνεύσει την ούτως ή άλλως διεγερμένη και ανήσυχη εφηβική αναζήτηση. Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη μαγιά του μέλλοντος μιας χώρας, κρατούν το λίκνο μιας κοινωνίας στα χέρια τους. Μπορούν να ισχυριστούν ότι κάνουν την εργασία τους όσο το δυνατόν καλύτερα, καταπώς προβλέπουν οι νόμοι και οι τυπικές υποχρεώσεις μας. Μπορούν όμως να κάνουν και ένα βήμα παραπέρα, να αναπτύξουν μια δημιουργική πρωτοβουλία, να δημιουργήσουν ένα απλό υπόστρωμα για να εκφραστεί η παιδική χαρά και δημιουργία, για να νιώσουν οι μαθητές την αγάπη του δασκάλου τους, απλά και μόνο γιατί θα κάνει ένα βήμα παραπάνω.

Αυτό το παραπάνω βήμα δημιουργεί το σκίρτημα της ψυχικής και συναισθηματικής καλλιέργειας και διαμορφώνει συνειδήσεις ελεύθερες και δημιουργικές, δίνει μεγαλύτερη ορμή για μια ουσιαστική άσκηση των νέων στη μεγάλη πρόκληση της ζωής τους, στη δημιουργία του μέλλοντός τους.