Παρατηρώντας τα βιβλία μου

Ναι, είναι μια καθημερινή πνευματική δραστηριότητα, μια μακρινή περιδιάβαση σε περιοχές της γνώσης, σε εποχές αλλοτινές αλλά και σε δικούς μου καιρούς του παρελθόντος, του μόλις πρόσφατου ή του πολύ μακρινού παρελθόντος. Χαζολογάς εν μέρει αφηρημένος και ταυτόχρονα στοχάζεσαι εμβριθώς, χωρίς να κατανοείς αν εσύ οδηγείς τις σκέψεις σου ή αυτές εσένα.

Του Νίκου Τσούλια

Χάος και δημιουργία στου πνεύματός σου το γνωστό, άγνωστο σύμπαν…
Παρατηρώντας τα βιβλία μου δεν παρατηρώ κυρίως τα βιβλία˙ παρατηρώ τα χνάρια του εαυτού μου. Είμαι μέσα στο σπίτι μου και είμαι αλλού. Ταξιδεύω με τη φαντασία και την ονειροπλασία μου μπερδεύοντας του χρόνου την τριχοτόμηση, χωρίς να νοιάζομαι στο πού ακριβώς βρίσκομαι. Ανακατεύω παρελθόν και μέλλον, ζυμώνω παλιά σχέδια ζωής και αναμνήσεις, περασμένα σημάδια και μελλοντικά σημεία χωρίς να νοιάζομαι για καμιά χρονική τακτοποίηση.

Συχνά πυκνά τα πιάνω στα χέρια μου για να μην αισθάνονται παρατημένα, για να συναντήσω παλιές αναγνώσεις μου βάζοντας τις κλεφτές ματιές να ανοίξουν τις πηγές για της μνήμης και της νοσταλγίας τα παιχνίδια.
Νιώθω σα χαμένος και το πιο σημαντικό είναι ότι αφήνομαι να είμαι χαμένος. Δεν με πειράζει καθόλου η παραξενιά μου. Ξέρω κάτι απλό. Δεν υπάρχει βιβλιόφιλος που δεν ψυχανεμίζεται βλέποντας τις ράχες και μόνο των βιβλίων των βιβλιοθηκών του, που δεν παραμυθιάζεται με τις τόσες και τόσες φαντασιώσεις που του έχουν δημιουργηθεί με όλο αυτό το τακτοποιημένο σκηνικό της κάθετης παραλληλίας των βιβλίων που τον περιτριγυρίζουν. Και παίζεις ένα παιχνίδι με το χρόνο ή μάλλον με τον εαυτό σου. Τα ερωτήματα ή δικά σου ή των βιβλίων είναι δεν έχει καμιά σημασία, σημασία έχει ότι έχουν τεθεί.

Αυτό πότε το αγόρασες και με ποια αφορμή, αυτό ποιος σου το έκανε δώρο, και εσύ τι βιβλίο του είχες κάνει ως αντίδωρο, αυτό πότε το διάβασες, το είχες πάρει σε εκείνο το μακρινό ταξίδι, το άλλο πιο πέρα θυμίζει μόνο έναν χαμένο έρωτα και όχι συγγραφέα και υπόθεση, το άλλο το έχει βιβλιοδετήσει εκείνος ο φίλος ο Λυκειάρχης στο Περιστέρι που είχε μανία με αυτό το σπορ, αυτό το είχες αγοράσει πριν από τόσα χρόνια τότε που υπήρχαν οι κασέλες / βιβλιοθήκες στην οδό Μασσαλίας κολλητά στο δυτικό τοίχο της Νομικής Σχολής, αυτό το είχες αγοράσει σε παλαιοπωλείο από το Νέο Δελχί, τα άπαντα του Σαίξπηρ είναι λάφυρο από το Όσλο – τι φτηνά που είναι εκεί τα βιβλία…-, όσο για τη μεγάλη σειρά των τόμων της «Ελληνικής Παλιγγενεσίας 1821-1832» δώρο από τη Βουλή των Ελλήνων είναι ο μεγάλος μου θησαυρός που θα μελετήσω επισταμένως όταν φύγω από το λύκειο που διδάσκω – αλλά μήπως βρω στοιχεία που θα έπρεπε να τα έχω αναφέρει στους μαθητές μου και στις μαθήτριές μου ανεξάρτητα από το ότι δεν είναι στην αρμοδιότητά μου; – και τι έγγραφα δεν υπάρχουν εκεί μέσα που έχουν να κάνουν με τον αγώνα της μεγάλης Ελευθερίας των χρόνων της Τουρκοκρατίας και με τα πρώτα σημάδια του αναδυόμενου έθνους μας…
Να και το «Biocehmistry» του Lehninger και το «Molecular Biology» του J. Watson δίπλα – δίπλα, πάντα ζωντανοί μάρτυρες στην πιο περίοπτη θέση της μεγάλης μου βιβλιοθήκης στο σαλόνι για να μου θυμίζουν το ανεκπλήρωτο όνειρό μου για δρόμους άμετρα φιλόδοξους – όπως είναι απόλυτο δικαίωμά μου στο όνειρό μου – στης έρευνας τα μεγαλεία, σε τόπους μακρινούς και άντε να εξηγήσεις στον «πάσα έναν» πόσα χρόνια και πριν κάνω την απόπειρα υλοποίησης του ονείρου, αλλά και μετά απ’ αυτή, τα βιβλία ήσαν διαρκώς στη σκέψη μου άλλοτε σαν εφιάλτες αποτυχίας και άλλοτε σαν σταυροδρόμι προς τις οριστικές επιλογές μου. Ναι, τα βιβλία μαρτυρούν χίλια δυο πράγματα της ζωής σου που μόνο εσύ ξέρεις…
Αλλά δεν είναι μόνο τα σημάδια των βιβλίων που έχεις διαβάσει που σε απασχολούν, αλλά και εκείνα που δεν έχεις διαβάσει θέτουν τους προβληματισμούς τους. Και άλλοτε απολογείσαι γιατί ίσως να μην τα διαβάσεις λέγοντάς τους ότι η ζωή είναι μικρή και δεν προλαβαίνεις και άλλοτε μαντεύεις το τι θέλουν να σου πούνε και φτιάχνει η ονειροφαντασία σου ό,τι αυτή νομίζει και ίσως και να μην κινείται εντελώς σε δρόμους λάθος… Αλλά υπάρχουν και άλλα βιβλία, είναι εκείνα που βρίσκονται πίσω από την πρώτη σειρά, άλλοτε είχαν και αυτά πρώτη θέση αλλά των καιρών τα βιβλιομαζέματα όλο και αυξάνουν τη σοδειά τους, γι’ αυτό και έχουν δείξει κατανόηση για την … οπισθοχώρησή τους.

Παρατηρώντας τα βιβλία νιώθω διαρκώς τη ζεστασιά του διαβάσματος, τη θέρμη της γνώσης, το κέντρισμα της φαντασίας, το ανακάτωμα των καιρών μου, τη διαρκή επινόηση του εαυτού μου. Είναι μια πνευματική λειτουργία, μια συναισθηματική και ψυχική ανάγκη, ένα όμορφο οδοιπορικό χωρίς τις δεσμεύσεις του χρόνου.