Οι ταμπέλες δυστυχώς είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, που δυστυχώς μας βγαίνει πολύ αυθόρμητα. Πολύ συχνά ακούμε γονείς κρίνοντας τη συμπεριφορά του παιδιού τους να το χαρακτηρίζουν με διάφορα επίθετα, όπως ατίθασο, ανυπάκουο και άλλα παρόμοια που χαρακτηρίζουν με άσχημο τρόπο ένα παιδί. Η παραπάνω συμπεριφορά έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να υιοθετούν τα επίθετα που τους έχουν κολλήσει οι γονείς και συμπεριφέρονται με βάση αυτά κάνοντας την ένταση στην οικογένεια πολύυ μεγαλύτερη. Οι ταμπέλες που βάζουμε στα παιδιά, είναι επειδή κυρίως επικεντρωνόμαστε στη συμπεριφορά του παιδιού και όχι στο να κοιτάξουμε τι εμείς κάνουμε λάθος και πυροδοτούμε αυτή την αντίδραση του παιδιού. Πολύ σημαντικό είναι να κοιτάξουμε τι θέλει να μας πει λεκτικοποιώντας τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αν το βρούμε αυτό, το 50% της δουλειάς έχει ήδη γίνει!! Μην ξεχνάτε ότι εμείς οι γονείς ευθυνόμαστε για τις όποιες αντιδράσεις των παιδιών μας!

“Είναι κακομαθημένο, θέλει να μας έχει του χεριού του, είναι απαιτητικό, γκρινιάρικο….” τα παραπάνω είναι κάποιες από τις ταμπέλες που μπαίνουν στα παιδιά και αποτυπώνουν πολύ έντονα το πόσο εύκολα στεκόμαστε στις συμπεριφορές τους. Αυτή είναι η εύκολη οδός, η πεπατημένη….είναι όμως και η σωστή; Όταν θα εμπεδώσουμε ότι ανεξάρτητα από την ηλικία τα παιδιά μας, είναι παιδιά και πίσω από τις συμπεριφορές τους κρύβονται οι πραγματικές τους ανάγκες, τότε θα βελτιωθεί και η επικοινωνία μας μαζί τους. Εμείς ως ενήλικες ο ρόλος μας δεν είναι να χαρακτηρίσουμε τη συμπεριφορά του παιδιού, αλλά να της “βάλουμε λόγια”, αποκωδικοποιώντας την και βρίσκοντας τι προσπαθεί να μας πει το παιδί μας.

Αυτή η οδός είναι η δύσκολη, όμως είναι αυτή που θα μας οδηγήσει στο να χτίσουμε με γερές βάσεις τη σχέση μας με το παιδί μας, να καλύψουμε όσο γίνεται περισσότερο τις ανάγκες του και αργότερα θα έχουμε αναθρέψει έναν υγιή και ισορροπημένο ενήλικα που θα δημιουργήσει με τη σειρά του μια υγιή οικογένεια! Όταν θα καταλάβουμε ότι ΔΕΝ υπάρχουν χειριστικά παιδιά, αλλά παιδιά που εκφράζουν ανάγκες και ότι το παιχνίδι στην οικογένεια παίζεται ισότιμα και όχι εκφοβιστικά, με γονείς που ασκούν εξουσία στα παιδιά τους, τότε θα αρχίζουμε να μεγαλώνουμε ευτυχισμένους και ισορροπημένους αυριανούς ενήλικες.

Όσο συνεχίζουμε και στηρίζουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο εξουσίας, τόσο θα νιώθουμε ότι χάνουμε το παιχνίδι και θα προσπαθούμε να επιβληθούμε περισσότερο! Τα παιδιά μας σε όποια ηλικία και να είναι το μόνο που έχουν ανάγκη, είναι γονείς που να μπορούν να αποκωδικοποιούν την συμπεριφορά τους και να λεκτικοποιούν τις ανάγκες τους. Όταν ένα 2χρονο παιδί αλλάζει συμπεριφορά ή είναι “άτακτο”, δε σημαίνει ότι είναι κακομαθημένο, αλλά ότι προσπαθεί να μας επικοινωνήσει μία ανάγκη του. Συνεπώς δεν έχει νόημα να του βάλουμε όρια, αλλά να δούμε τι είναι αυτό που αντιμετωπίζει και πώς μπορούμε να το βοηθήσουμε. Η εξουσία είναι η εύκολη λύση! Είναι όμως βοηθητική μακροπρόθεσμα ή αντίθετα όταν φτάσουν στην εφηβεία θα γίνει η έκρηξη;;

Επιπλέον, μία άλλη διάσταση του να βάζουμε ταμπέλες στα παιδιά μας, είναι ότι αργότερα ως ενήλικες θα βλέπουν τον “εαυτός τους μέσα από τα μάτια των άλλων”. Η αυτοεικόνα και το πώς βλέπουμε τον εαυτό τους, είναι απόρροια του τρόπου ανατροφής τους. Οι ταμπέλες δημιουργούν ένα περιβάλλον γεμάτο απόρριψη από τα σημαντικά για εκείνα πρόσωπα, τους γονείς και κυρίως τη μητέρα, καθώς νιώθουν ότι από μικροί ότι στην προσπάθεια τους να ικανοποιήσουμε τους γονείς τους, βρισκόνται σε έναν συνεχόμενο αγώνα δρόμου όπου τρέχουν μόνοι τους και όμως βγαίνουν δεύτεροι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αυτοεικόνα τους να είναι άμεσα επηρεασμένη από την εικόνα που έχουν οι γονείς τους για εκείνα.

Συμπερασματικά, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς απευθυνόμαστε στα παιδιά μας, γιατί τα λόγια μένουν βαθιά χαραγμένα στις ψυχές τους και συνεπώς με την ενηλικίωση τους, θα νιώθουν ότι δεν είναι αρκετά καλοί με ό,τι κι αν καταπιάνονται. Θα έχουν υιοθετήσει μια εικόνα που δεν θα ανταποκρίνεται σε αυτό που είναι πραγματικά, αλλά ουσιαστικά αυτή η φωνή που θα τα λέει αυτά είναι η μητέρα ή ο πατέρας, ενώ η δικιά τους φωνή ούτε που θα ακούγεται, θα έχει μπει στο αθόρυβο.

Μαρίνα Κρητικού
Ψυχολόγος Υγείας – Συστημική Σύμβουλος