Ο σημερινός δάσκαλος

Κείμενο γραμμένο το 2015, αλλά πάντα επίκαιρο… Από την προσωπική του σελίδα στο f/b

Του Άρη Κοκούσουλα

7:00 το πρωί.. Χτυπάει το ξυπνητήρι, σηκώνεσαι κάνα τέταρτο αργότερα και φεύγεις για το σχολείο.

8:10 χτυπάει το κουδούνι, προσευχή, προσέρχεσαι στην τάξη..

20 έως 25 και 26 φατσούλες (ακόμα και 28) σε περιμένουν με μια όρεξη περίεργη και ματάκια σπινθηροβόλα.. Σε περιμένουν κάθε μέρα εκεί όρθια στην είσοδο της τάξης… Χαμογελάνε ,έρχονται στην έδρα σου να σου πούνε ό,τι πέρασαν την προηγούμενη μέρα και προσπαθείς για χιλιοστή φορά να τους πείσεις να σου μιλάει ένας ένας γιατί όλα μαζί είναι αδιανόητο να τους παρακολουθήσεις…

———–
Κάποια στιγμή αυτό τελειώνει και ξεκινάει το μάθημα και εκεί που όλα πάνε καλά συνειδητοποιείς ότι αρχίζει το κλίμα να “πέφτει”.. Πρέπει να περάσεις σε άλλη μέθοδο τώρα. Να τα κρατήσεις όσο μπορείς κοντά σου.. Ένα αστείο ,ένα ανέκδοτο τα φέρνει πίσω σε σένα. Αλλάζεις τη διδασκαλία.. Μέθοδοι πολλές. Ερωτοαποκρίσεις ,διαλεκτική, βιωματική, όλα μαζί σε 2ώρες ή μία ώρα μαθήματος.. Και εκεί ένας μαθητής σου κάνει μια ερώτηση. Μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου έχεις να επεξεργαστείς αν η ερώτηση έχει σχέση με το μάθημα ,αν μπορεί να δέσει με κάτι άλλο που πρέπει να διδάξεις ,αν πρέπει να απαντήσεις άμεσα ή να το αφήσεις για το τέλος και όταν λάβεις την απόφαση συνεχίζεις…Κοιτάς το ρολόι.. Πότε πέρασε η ώρα; Και οι μικροί μαθητές σου ακόμα κάνουν ερωτήσεις πάνω στο μάθημα ή σου λένε πως “δεν κατάλαβα πως γίνεται αυτό”.. Κάποιες στιγμές πρέπει να αποφασίσεις αν η πίεση να βγάλεις την ύλη θα σε κυριέψει ή θα κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις για να μην έχουν κενά οι μαθητές σου.. Και αποφασίζεις το δεύτερο… Κάπου παρακάτω υπάρχει ένα “εύκολο κεφάλαιο “που θα μπορέσεις να συνδυάσεις περισσότερη γνώση και να τους την παρουσιάσεις χωρίς να χαθεί η ύλη.

—————
Χτυπάει το κουδούνι και πολλές φορές δεν έχεις προλάβει να δώσεις καν εργασίες… η ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ και το χρονοδιάγραμμα ,δεν σου βγήκε σήμερα όπως δεν σου βγήκε και χτες.. Μα αυτό είναι λογικό… Έχεις να κάνεις με 20- 25 παιδιά… Με 20-25 διαφορετικούς μαθητές που έχουν διαφορετικό τρόπο μάθησης και φυσικά που χρειάζονται διαφορετικό χρόνο να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν τα νέα δεδομένα. Δεν είσαι ο δάσκαλος που σκέφτεται ” Παρέδωσα το μάθημα , παρέδωσα την ύλη ,πάμε παρακάτω”. ΝΟΙΑΖΕΣΑΙ και σέβεσαι τη διαφορετικότητα και οπωσδήποτε δεν θα ρίξεις στο γονέα την ευθύνη να αναλάβει το δικό σου ρόλο σαν εκπαιδευτικός στο σπίτι αφήνοντας το παιδί να αποχωρήσει από το σχολείο έχοντας απορίες και εκείνος να κληθεί να τις λύσει. Ο ρόλος του δεν είναι αυτός… Ξέρεις λοιπόν τι θα κάνεις… Θα εκμεταλλευθείς 10 λεπτά από το επόμενο μάθημα… Στο κάτω κάτω κάτω έχεις συνδυάσει με τέτοιο τρόπο το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμά σου που τα 10 λεπτά δεν θα καθυστερήσουν την παρουσίαση της νέας γνώσης του επόμενου μαθήματος και εξάλλου(όπως προανέφερα) σε τρία μαθήματα πιο κάτω γνωρίζεις ότι το κεφάλαιο είναι πιο εύκολο οπότε μπορείς να εντάξεις και επιπλέον γνώση που άφησες πίσω -αν δεν κατάφερες να την εντάξεις στο σημερινό μάθημα-με τέτοιο τρόπο που δεν θα “βαρύνει” τα παιδιά ..

Ακόμα διάλειμμα είναι….Κάνεις να φύγεις και τα παιδιά τρέχουν γύρω σου ..Θέλουν να μοιραστούν μαζί σου κάτι σημαντικό… Προχωράς προς το γραφείο και σε πάνε συνοδεία.. Για άλλη μια φορά χαμογελάς… Μιλάνε όλα μαζί και δεν μπορείς εύκολα να καταλάβεις τι λένε αλλά προσπαθείς. Τα παιδιά δεν θα αλλάξουν ποτέ… Χαμογελάς στην παιδική αφέλεια μπροστά, στην εμπιστοσύνη που σου δείχνουν ,στην ανάγκη τους να τους πεις ένα “μπράβο” στην ανάγκη τους να μοιραστούν κάτι σημαντικό για εκείνα…

—————————-
Το διάλειμμα τελειώνει… Πηγαίνεις στην τάξη και ακούς τα πρώτα παράπονα… “Κύριε με πείραξε” “κύριε μαλώσαμε “, “κύριε με έβρισε” “κύριε μού πήρε το μολύβι “.Δεν μαλώνεις, δεν προσβάλλεις… Παίρνεις αφορμή για να κάνεις μια συζήτηση… Ήρθε η ώρα να αναλάβεις το ρόλο του παιδαγωγού… Δεν θα διδάξεις, θα διαπαιδαγωγήσεις… Μιλάς για κανόνες, σεβασμό, αλληλεγγύη εμπλέκεις τα παιδιά. Τους ζητάς τη γνώμη τους… Ξέρεις ότι αυτό θα επαναληφθεί παρόλο που θέλεις να πιστεύεις πως δεν θα ξαναγίνει… Είναι παιδιά… Δεν έχουν την ευελιξία του ενήλικα να ξεχωρίσουν ποιο είναι σημαντικό και ποιο αξίζει να σε κάνει να θυμώσεις. Εσύ ο δάσκαλος πρέπει να τα βοηθήσεις να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο κάποια στιγμή… Όμως τώρα πρέπει να βρεις, μέχρι να βρουν το δικό τους τρόπο αντιμετώπισης, τρόπους να κρατήσεις μακριά και έξω από την τάξη τη βία και τις προσβολές, την ενόχληση και την αθυροστομία και να βοηθήσεις τους μαθητές σου να ξεπεράσουν το θυμό και τα νεύρα τους… Ακόμα και αν χρειαστεί να πάρεις ώρα από ένα μάθημα θα το κάνεις γιατί ξέρεις καλά ότι αυτό που πρέπει να φροντίσεις σαν παιδαγωγός είναι και η ψυχική υγεία των μαθητών σου πάνω από όλα αλλά και το κλίμα να είναι αρμονικό μέσα στην τάξη… Κοιτάς τα μάτια τους. Έχεις ανομοιόμορφη τάξη. Ηλικιακά μπορεί να είναι κοντά αλλά κάθε παιδί έχει διαφορετική ιδιοσυγκρασία και διαφορετική ταχύτητα αντίληψης, συμπεριφορά, νοημοσύνη… Συνυπάρχουν μέσα στην τάξη σου παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και ανάγκες ,παιδιά χαρισματικά, παιδιά με διάσπαση προσοχής, παιδιά με εγωισμό, περηφάνια, ανταγωνισμό, ευαίσθητα, συνεσταλμένα… Και όλα αυτά τα παιδιά πρέπει βρεις το κουμπί τους για να τα πλησιάσεις και ν α τα βοηθήσεις να συνυπάρξουν… Πόσο δύσκολο είναι κανείς δεν ξέρει πέρα από σένα… Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πέρα από σένα που ζεις την τάξη σου… Επιστρατεύεις λοιπόν κάθε γνώση ψυχολογίας, παιδαγωγικής, διδακτικής για να τα φέρεις κοντά το ένα στο άλλο. Κάνεις ό,τι μπορείς και όσα μπορείς ώστε να μάθουν να λειτουργούν σαν ομάδα αλλά και για να μπορέσουν να βάλουν όρια και κανόνες στον εαυτό τους χτίζοντας μια υγιή προσωπικότητα..

————————–
Το μάθημά σου πάει καλά… Προσπαθείς να εμπλέξεις τα παιδιά στη διαδικασία μάθησης… Και εκεί που νομίζεις ότι όλα κυλάνε ρολόι ,κάπου ανάμεσά τους κάποιο παιδί έχει ξεχάσει για πολλοστή φορά το βιβλίο του, τις εργασίες του, την κασετίνα του ακόμα και το διαγώνισμα που ζήτησες να επιστρέψει και εκείνο δεν ξέρει που το έχει βάλει. Μιλάς με το παιδί και συζητάς… Με τον τρόπο σου χωρίς βία αλλά με την αυστηρότητά που πρέπει στο πρόσωπο σου , μιλάς προς όλους για τη σημασία του να είσαι επιμελής και ποια η σχέση της με την καθημερινή μας ζωή προσέχοντας να μη μακρυγορήσεις… Μόλις νομίζεις ότι τελείωσε και συνεχίζεις το μάθημά σου , κάνεις μια ερώτηση πάνω στο μάθημα και εκεί ξεκινάει άλλο…Εμφανίζεται η κόντρα μεταξύ των μαθητών για το ποιος θα μιλήσει, θα πει κάτι παραπάνω ,θα αποδείξει ότι ξέρει, ότι έχει διαβάσει και παρόλο που υπάρχει ο κανόνας :”αφήνουμε τον άλλο να μιλήσει και μετά ζητάμε το λόγο εμείς για να συμπληρώσουμε κάτι επιπλέον “συνειδητοποιείς ότι αυτό χάνεται…Αποφασίζεις λοιπόν ποιος θα μιλήσει και ζητάς από τους άλλους αν έχουν κάτι να προσθέσουν να σηκώσουν χέρι… Και εκεί πάλι αρχίζει το επόμενο παράπονο των παιδιών ότι μόνο τους άλλους σηκώνεις. Πάλι για άλλη μια φορά πρέπει να του θυμίσεις ήρεμα πόσες φορές συμπλήρωσε ένα συμμαθητή του, πόσες φορές βοήθησε έναν συμμαθητή του, πόσες φορές συμμετείχε σε μια συζήτηση, ότι αυτό αποδεικνύει το ότι η γνώση έχει κατακτηθεί και αυτό το έχεις ήδη αξιολογήσει και προσπαθείς να του δώσεις να καταλάβει ότι η αξιολόγηση γίνεται σε όλη την ώρα του μαθήματος κάθε στιγμή ..

——————————

Χτυπάει για άλλη μια φορά το κουδούνι… Έχεις ενημέρωση γονέων… Προσέρχονται με αγωνία να μάθουν πως πάνε τα παιδιά τους… Πολλές φορές δεν καταλαβαίνουν το νέο σύστημα, τα νέα βιβλία και αγχώνονται… Και με το δίκιο τους. Απέχουν πάνω από 20 χρόνια από τα θρανία όπως θα απέχαμε και εμείς αν δεν ήμασταν δάσκαλοι. Θυμούνται ακόμα το δάσκαλο να κάνει σειριακά το μάθημα,να βάζει πολλές ασκήσεις στο σπίτι, να βάζει κατεβατά για να μάθουμε παπαγαλία και τους εξηγείς ότι πλέον η παπαγαλία δεν υπάρχει με εκείνη την έννοια της απόλυτης αποστήθισης αλλά ότι τα παιδιά πρέπει να σκέφτονται και να απαντάνε σε ερωτήσεις που απαιτούν κρίση,ότι οι ερωτήσεις πολλές φορές απαιτούν απάντηση σωστό ή λάθος ακόμα και τη δική τους άποψη… Δυσκολεύονται να το καταλάβουν αλλά το αποδέχονται… Στηρίζονται σε σένα και ευελπιστούν ότι θα κάνεις το καλύτερο για τα παιδιά τους… Λίγο πιο πέρα περιμένει μια οικογένεια που εσύ ζήτησες να έρθει… Πρέπει να συζητήσετε για τη συμπεριφορά του παιδιού… Πρέπει να σκεφτείς και να επιστρατεύσεις κάθε τρόπο για να μην πληγώσεις κανένα και φυσικά να μη θίξεις το παιδί..Πρέπει όμως να πεις την αλήθεια…΄Οχι για να τους μεταφέρεις το πρόβλημα αλλά για να βρείτε λύσεις κοινές και αποδεκτές. Έχεις το άγχος πως θα το πάρουν ,πως θα δουν το ζήτημα ακόμα και πως θα αντιμετωπίσουν και σένα που ζεις το παιδί τους 6 ώρες την ημέρα ..Αλλά δεν μπορείς να κάνεις πίσω… Πρέπει να τους ενημερώσεις… Πάνω από όλα σε ενδιαφέρει ο μαθητής σου …Σε κάθε τάξη παρατηρείς συμπεριφορές και ιδιοσυγκρασία μαθητών που θεωρείς( βασισμένος πάνω στις γνώσεις της εξελικτικής ψυχολογίας, της ειδικής αγωγής, της θεωρίας της παιδαγωγικής και διδακτικής ) ,ότι απαιτούν κοινή αντιμετώπιση από γονείς και σχολείο. Υπάρχουν γονείς που αμέσως αναγνωρίζουν την κατάσταση, συζητάνε, μιλάνε μαζί σου, ανταλλάσσουν απόψεις και είναι πρόθυμοι να κάνουν και να κάνετε ό,τι χρειάζεται για να αντιμετωπιστεί η ιδιάζουσα κατάσταση… Εκεί τα πράγματα είναι πιο εύκολα… Άλλα υπάρχουν και γονείς που δεν δέχονται ότι κάτι συμβαίνει στο παιδί τους… Εκεί ό,τι και να κάνεις είναι αδύνατο να τους πείσεις να συνεργαστείτε ή να επισκεφθούν κάποιον ειδικό ή ειδική υπηρεσία όπως πχ ένα ιατροπαιδαγωγικό κέντρο ή τα ΚΕΔΥ… Τελειώνοντας τη συζήτηση νιώθεις έναν κόμπο στο στομάχι γιατί γνωρίζεις ότι οι γνώσεις σου και ο χρόνος σου δεν φτάνουν για να βοηθήσεις το παιδί μέσα στο σχολείο και λυπάσαι γιατί δεν κατάφερες να τους πείσεις..

——————————–

Και η μέρα σου συνεχίζει μέχρι τις 2 έχοντας να κάνεις όλα αυτά κάθε ώρα, κάθε στιγμή… Να σαι δίπλα στα παιδιά, να συνεργάζεσαι, να συζητάς, να καταλαβαίνεις την ηλικία τους και να μπαίνεις στη θέση τους ,να κρατάς το χρόνο, να αγχώνεσαι γιατί το μάθημα δεν τελειώνει στην ώρα του και γιατί δεν πρόλαβες να δείξεις ότι ετοίμασες, να βάζεις εργασίες και να παρακολουθείς την πορεία τους, να λύσεις τις απορίες τους, να είσαι συνέχεια όρθιος ή καθισμένος δίπλα σε αυτούς που δυσκολεύονται σε κάποιο μάθημα και να τα βοηθάς χωρίς να στερείς την παρουσία σου από τους υπόλοιπους μαθητές, να αντιμετωπίζεις τις διαφορές τους ,να γίνεσαι διαμεσολαβητής και να προσπαθείς να είσαι δίκαιος, αμερόληπτος, τίμιος, εργατικός, φιλικός, επιμελής, να κρατάς τις υποσχέσεις σου, να ακολουθείς τους κανόνες που θέτεις στον εαυτό σου ,να χειρίζεσαι μια δύσκολη κατάσταση, να βοηθάς τα παιδιά να ξεπεράσουν τον ατομισμό και τον εγωισμό τους, την ανταγωνιστική τους διάθεση, να κρατάς σε ηρεμία την τάξη με δυο χίλια τερτίπια, να βρίσκεις τρόπους να αποτρέπεις παραβατικές συμπεριφορές, να τα μάθεις να εργάζονται συλλογικά και ομαδικά πέρα από την ατομική τους προσπάθεια… Είσαι σε εγρήγορση κάθε λεπτό, κάθε στιγμή κάθε ώρα Δασκαλος παιδαγωγός, ψυχολόγος, θεραπευτής, νοσοκόμα, διασκεδαστής, μουσικός, ευρεσιτέχνης…

Και όλα αυτά δεν καταγράφονται πουθενά. Δεν μπορεί κανείς να τα δει πέρα από σένα και τους μαθητές σου… ΚΑΝΕΝΑΣ…

Μα ξέρεις καλά ότι σαν δάσκαλος δεν μπορείς να μην εμπλακείς σε όλη αυτή τη διαδικασία γιατί πολύ απλά έχεις να κάνεις με το λειτούργημά σου που βασίζεται και πάνω στην συναισθηματική εμπλοκή σου στον κόσμο των παιδιών που εκπαιδεύεις και διδάσκεις…

ΑΝ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΣΕ ΒΑΛΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ, ΕΧΕΙΣ ΑΠΟΤΥΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥ…Και το περίεργο; ΌΣΑ ΠΡΟΑΝΈΦΕΡΑ ΔΕΝ ΤΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΙΕΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ… ΠΗΓΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΜΕΣΑ ΣΟΥ και σου δίνουν τη δύναμη να συνεχίζεις ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ..

Τελειώνει η ζωή ενός δασκάλου με αυτά τα “λίγα” που κάνει μέσα στο σχολείο λίγο μετά τις 2….Αλλά η δουλειά του δεν κατεβάζει διακόπτη εκείνη την ώρα ώστε να επανέρθει την επόμενη μέρα στις 8 για να συνεχίσει… Συνεχίζεται στο σπίτι και αφού περάσει λίγες ώρες ξεκούρασης και χαλάρωσης με την οικογένειά του ,ετοιμάζεται για την επόμενη μέρα ψάχνοντας πως θα διδάξει τη νέα ύλη, πως θα εμπλουτίσει τη διδασκαλία του, ετοιμάζει υλικό, ψάχνει τρόπους αντιμετώπισης και χειρισμού διάφορων καταστάσεων που παρουσιάζονται και, και, και ….ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ και παρόλο τα όσα περνάει και ζει στην καθημερινότητά του, παραμένει όλο το 24ωρο ΔΑΣΚΑΛΟΣ… Μέσα και έξω από το σχολείο..

Αυτό επέλεξα να κάνω ΚΑΙ ΕΓΩ…Και τα ήξερα.