Πληθώρα ερευνών ασχολείται τα τελευταία χρόνια με την παιδική παχυσαρκία. Το βάρος της παιδικής ηλικίας έχει επιπτώσεις στην ενήλικη νοσηρότητα και θνησιμότητα.
Οι επιστήμονες την χαρακτηρίζουν πλέον επιδημία και κοινωνική μάστιγα. Η παιδική παχυσαρκία επηρεάζει την παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή και μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία αφού η εξέλιξη αυτής , δημιουργεί μελλοντικές ενήλικες στεφανιαίες καρδιακές παθήσεις . Περισσότερα από 14 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι (18%) θεωρούνται παχύσαρκοι. Δυστυχώς, στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Ακόμα μελέτες αναφέρουν ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά ή οι έφηβοι έχουν διαταραγμένη αντίληψη σώματος στα επόμενα χρόνια της ζωής τους.
Παρατηρώντας λοιπόν αυτές τις δραματικές εξελίξεις, θα έπρεπε να αναρωτηθούμε ποιος είναι ο λόγος που ωθεί τα σημερινά παιδία στη παχυσαρκία. Ένας βασικός λόγος και μπορεί και ο κυριότερος, είναι οι διατροφικές συνήθειες των γονέων τους.. Δεν μπορείς να ζητάς ή ακόμα να απαιτείς από ένα παιδί να τρώει σωστά όταν κανείς δεν του έχει μάθει τον τρόπο και όλοι γύρω του έχουν κακές διατροφικές συνήθειες. Βασικό λοιπόν είναι για την σωστή διατροφική εκμάθηση ενός παιδιού να συμμετέχει και η ίδια η οικογένεια. Οι επιστήμονες υγείας συστήνουν τις αναγκαίες οδηγίες, αλλά οι γονείς είναι αυτοί που μπορούν ουσιαστικά να τροποποιήσουν τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών τους. Θα πρέπει να είναι υποστηρικτικοί προς τα παιδιά και ταυτόχρονα να δίνουν το καλό παράδειγμα.
Σήμερα, με αφορμή τα προαναφερθέντα ζητήματα θα αναφέρουμε τρόπους που θα μας βοηθήσουν να προγραμματιστούμε και να φτιάξουμε τις καθημερινές διατροφικές μας συνήθειες.
➢ Οι γονείς πρέπει πάντα να φροντίζουν να υπάρχει μεσημεριανό φαγητό στο σπίτι για να μην ωθούν τα παιδιά τους σε αναζήτηση οποιασδήποτε άλλης τροφής.
➢ Καλό είναι όσο αυτό είναι εφικτό, να υπάρχει συγκεκριμένη ώρα που όλα τα μέλη της οικογένειας θα γευματίζουν μαζί. Είναι πολύ σημαντικό για ένα παιδί να κατανοήσει την σημασία του ωραρίου. Δεν τρώει ο καθένας όποτε θέλει.
➢ Πρέπει να υπάρχει μια ποικιλία γευμάτων μέσα στην εβδομάδα και όχι συνεχόμενα ένα μόνο είδος τροφής. Πιο συγκεκριμένα, καλό είναι να έχουμε μια ή δύο φορές την εβδομάδα όσπρια, ένα θαλασσινό, ένα κρέας, ένα δημητριακό π.χ μακαρόνια και ένα λαδερό. Επίσης είναι σημαντικό να υπάρχει ένα γεύμα την εβδομάδα που να ξέρει το παιδί ότι μπορεί να φάει ένα αγαπημένο του γεύμα ή μια επιθυμία του.
➢ Μια οικογένεια πρέπει να προσπαθεί να έχει ένα πρόγραμμα στο πότε θα καταναλώσει τροφές που δεν είναι υγιεινές και είναι περιττές σε καθημερινή βάση. Είναι λάθος ένα παιδί να ξέρει ότι μπορεί να φάει ότι θέλει , όποτε θέλει και σε ότι ποσότητα θέλει.
➢ Δεν ξεχνάμε ποτέ να γεμίζουμε το ψυγείο μας με φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά, ενώ αντίθετα τα ντουλάπια μας να είναι φτωχά σε τροφές που μπορεί να ωθήσουν το παιδί να τις καταναλώσει, αντικαθιστώντας σημαντικά γεύματα της μέρας.
➢ Φροντίζουμε τα γεύματά μας να συνοδεύει πλούσια σαλάτα, με πολλά λαχανικά διαφορετικού χρώματος, ώστε να παρακινούμε το παιδί να δοκιμάσει! Ακόμα μπορούμε να φτιάχνουμε διάφορα σχέδια με αυτά στο πιάτο του, ώστε να τα βλέπει σαν κάτι ευχάριστο και διασκεδαστικό! Όρεξη να υπάρχει!
➢ Όσον αφορά τα υγρά, αγοράζουμε για το σπίτι μόνο νερό, χυμούς και τσάι , ενώ αποφεύγουμε να έχουμε αναψυκτικά. Έτσι δεν δίνουμε την δυνατότητα στο παιδί να καταναλώνει τέτοια τρόφιμα καθημερινά.
➢ Καλό είναι για επιδόρπιο ή λιχουδιά να υπάρχει στο σπίτι σπιτικό κέικ ή παγωτό ή γρανίτες φρούτων που είναι πολύ νόστιμες σαν επιλογή!
➢ Καθημερινά να γίνονται 5-6 γεύματα την μέρα, 3 κύρια και δύο σνακ. Πρέπει να έχουμε μικρά και συχνά γεύματα για να έχουμε σε συνεχή λειτουργία τον μεταβολισμό και να γίνονται σωστά οι καύσεις. Έτσι δεν θα κάνουν μεγάλα γεύματα τα παιδιά και θα ρυθμίζεται το αίσθημα της πείνας τους.
Για να γίνουν δεκτικά όλα αυτά στα παιδιά, πρέπει να τα εφαρμόζουν και όλα τα μέλη της οικογένειας, συζητώντας και αναλύοντας την χρησιμότητα όλων αυτών για την υγεία του οργανισμού μας και όχι επιβάλλοντας τα.
Συμπεριφορά προς το παιδί:
➢ Μην δείχνεται ότι έχετε πρόβλημα με το βάρος του παιδιού σας, αντίθετα δείξτε ότι δεν συμβαίνει τίποτα και το αποδέχεστε ως είναι.
➢ Μην χρησιμοποιείτε το φαγητό να για επιβραβεύσετε ή να τιμωρήσετε ένα παιδί. Χωρίς να το καταλάβετε του δημιουργείται συναισθήματα, που σε βάθος χρόνου μπορεί να λειτουργήσουν αρνητικά στη διατροφική συμπεριφορά του.
➢ Όλοι τρώμε ένα είδος φαγητού την μέρα. Είναι τεράστιο λάθος να μαγειρεύουμε ξεχωριστά φαγητά σε κάποιον που προσέχει ή τυχόν δεν του αρέσει το φαγητό. Ακόμα και αν αυτός τελικά δεν φάει το συγκεκριμένο φαγητό.
➢ Δεν πιέζουμε τα παιδιά να φάνε όταν δεν πεινάνε. Όμως να καλύπτουν τα 5 γεύματα την μέρα, με τα δυο από αυτά να είναι γαλακτοκομικά ή φρούτα. Στα γαλακτοκομικά μπορούμε να φτιάχνουμε και κρεμούλες ή ρυζόγαλα με άπαχο γάλα αν το γιαούρτι δεν τους είναι και τόσο ευχάριστο.
➢ Δεν επιμένουμε να τελειώνουν το φαγητό τους. Αν δεν θέλει το παιδί σημαίνει ότι έχει νιώσει τον κορεσμό, άρα έχει χορτάσει.
➢ Καλό είναι το παιδί να συμμετέχει στην διαδικασία παρασκευής φαγητού. Έτσι θα του είναι πιο ευχάριστο και ενδιαφέρον.
➢ Ενθαρρύνετε τα παιδιά να τρώνε αργά. Αυτό τα βοηθάει στο να αναγνωρίζουν το αίσθημα πληρότητας και να σταματούν το φαγητό έγκαιρα, όταν δηλαδή πραγματικά χορτάσουν.
➢ Βρείτε τρόπους να αυξήσετε τη φυσική δραστηριότητα των παιδιών σας. Το πιο απλό είναι να περιορίσετε το χρόνο που βλέπει το παιδί τηλεόραση, κάθεται στο κομπιούτερ ή παίζει video games. Η συνιστώμενη ημερήσια φυσική δραστηριότητα για τα παιδιά είναι 60 λεπτά την ημέρα τουλάχιστον. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να απολαμβάνουν τη σωματική άσκηση και παροτρύνετέ τα να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες όπως τρέξιμο, κολύμβηση, ποδηλασία κλπ.
Επίσης δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο διατροφικό πρόβλημα των παιδιών στο σχολείο. Όσο σωστά και να τρέφεται ένα παιδί στο σπίτι, δεν του αρκεί για να λειτουργεί σωστά και στο σχολείο.
Γι αυτό λοιπόν θα δούμε κάποιους τρόπους για να μπορεί το παιδί να τρώει σωστά και στο σχολείο:
➢ Το παιδί πρέπει να τρώει πρωινό πριν φύγει για το σχολείο. Χρόνια τώρα το πρώτο πράγμα που κάνουν όλα τα σχολεία της Ελλάδας μετά τον πρώτο χτύπο του κουδουνιού είναι να γράφουν τα παιδιά ορθογραφία. Για να λειτουργήσει σωστά η μνήμη ενός παιδιού χρειάζεται ενέργεια. Έτσι , ακόμα και αν δεν είναι εφικτό να φάει το παιδί πρωινό, τουλάχιστον ένα ποτήρι γάλα να του γίνει απαραίτητο!
➢ Στο διάλλειμα καλό είναι το παιδί να έχει ήδη φέρει κολατσιό από το σπίτι όπως ένα σάντουιτς ή ένα τοστ. Έτσι δεν θα μπαίνει στη διαδικασία να αγοράσει οποιαδήποτε ανθυγιεινή τροφή. Επίσης, μπισκότα ή μπάρες δημητριακών είναι μια καλή επιλογή για να καλύψουν την λιγούρα των επόμενων διαλλειμάτων, ενώ νερό και χυμούς για την δίψα!
Γενικότερα οι μερίδες που πρέπει να καταναλώνονται ημερησίως για παιδιά είναι οι εξής:
• 8-10 μερίδες αμυλούχων. Μια μερίδα αντιστοιχεί σε: 1 φέτα ψωμί = 2 φρυγανιές = 2 cream cracker σίκαλης = ½ κουλούρι Θεσ/κης = 1/3 φλ. Ρύζι ή μακαρόνια = 1 μπάρα δημητριακών ολικής αλέσεως = ½ φλ. Δημητριακά ολικής αλέσεως = 1 μέτρια βραστή πατάτα = 2 μπισκότα πολυδημητριακών = ½ φλ.αρακά
• 3-4 μερίδες λαχανικών. Μια μερίδα αντιστοιχεί σε: 1 φλιτζάνι του τσαγιού ωμού λαχανικού ή μισό βραστού λαχανικού
• 3-4 μερίδες φρούτων. Μια μερίδα αντιστοιχεί σε: 1 φλιτζάνι του τσαγιού από οποιοδήποτε φρούτο ή ½ ποτήρι χυμό
• 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών. Μια μερίδα αντιστοιχεί σε: 1 φλιτζάνι γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι ή 30 γρ. τυρί
• 2-3 μερίδες πρωτεϊνούχου τροφής. Μια μερίδα αντιστοιχεί σε: 30 γρ. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι ή 1 αυγό